VS wijzen informeel
Sowj et-voorstel af
D
In erfenis Kennedy meer mythe dan politieke gegevens
INDONESIE-REIZEN
5Geert alleenrecht kruisraketten
Denktash geeft
geen gehoor
aan resolutie
Suriname legt verzoek
om onderzoek terzijde
Israël juicht bombardement toe
Congres VS akkoord
verhoging bijdrage IMF
mrnmw
lp]
ZATERDAG 19 NOVEMBER 1983
DEN HAAG (GPD) De Verenigde Staten hebben volstrekt afwijzend gereageerd op het
jongste informele Sowjet-aanbod bij het overleg over de middellange-afstandsraketten
in Genève. Woordvoerder Speakes van het Witte Huis zei gisteren dat de VS geen enkel
akkoord zullen aceepteren dat de Russen het alleenrecht geeft op raketten voor de
middellange afstand.
Buitenland
Volgens uit Bonn afkomstige in
formaties zou Moskou bereid
zijn het aantal raketten tot 120
(met 360 kernkoppen) te vermin
deren. De voorwaarde was dat de
Verenigde Staten de plannen tot
plaatsing van 572 raketten in de
Europese landen zou afzien. Als
compensatie zou de Sowjet-Unie
haar eis laten vallen om de 162
Castratie
Drie mannen die bekend heb
ben schuldig te zijn aan het
verkrachten en ernstig mis
handelen van een 23-jarige
vrouw zijn door de rechter
voor de keuze gesteld te wor
den gecastreerd, of voor 30
jaar achter de tralies te ver
dwijnen.
De rechter in de plaats Ander
son in de Amerikaanse staat
South Carolina noemde zijn
uitspraak een "uitvoerbaar
alternatief'. Bij zijn uit
spraak had rechter Pyle het
nadrukkelijk over fysieke ca
stratie, maar hij zei geen be
zwaar te hebben tegen het ge
bruik van chemicaliën. Che
mische castratie is een om
streden zaak, waarbij gebruik
wordt gemaakt van het vrou
welijke hormoon depo-
provera, dat libido-onder
drukkend zou werken. De
veroordeelden zijn 19, 21 en
27 jaar oud.
Niet belachelijk
President Canaan Banana van
Zimbabwe is niet belachelijk
en wie het tegendeel beweert
kan nu rekenen op een ge
vangenisstraf van maximaal
vijf jaar en een boete van
1.000 Zimbabwaanse dollars.
Na te zijn goedgekeurd door
het parlement tekende de
president het wetsvoorstel
zelf. Het is nu in Zimbabwe
verboden de autoriteit van
het staatshoofd te ondermij
nen, "vijandelijke gevoelens"
ten aanzien van hem op te
wekken of gevoelens van
"haat en minachting" op te
roepen of hem belachelijk te
maken.
Britse en Franse kernraketten
mee te tellen. Die zouden dan la
ter in een apart overleg aan de
orde moeten komen.
Het officiële Sowjet-persbureau
Tass sprak gisteren deze berich
ten tegen. Volgens Tass is er ab
soluut geen sprake van „geheime
signalen" van de kant van de
Sowjet-Unie dat de eis om de
Franse en Britse raketten mee te
tellen is vervallen. „Er bestaat
geen enkel signaal", liet Tass we
ten, „en er kan geen enkel sig
naal van die aard bestaan".
In de vandaag verschijnende uitga
ve van het Russische partij-or
gaan Prawda verklaart de Russi
sche minister van defensie Dmi
tri Oestinov dat de Sowjet-Unie
in geval van plaatsing van nieu
we middellange-afstandsraket
ten in Europa, door zal gaan met
plaatsing van SS-20 raketten.
Verder kondigde hij aan dat in
overeenstemming met de bond
genoten van de Sowjet-Unie aan-
vullendfe systemen als tegen
wicht voor het toenemend aantal
Navo-kernwapens zullen worden
geplaatst. Voorts liet Oestinov
weten dat Rusland als antwoord
op de Amerikaanse strategische
kernwapens intercontinentale
NEW YORK (AP) - De Turks-Cy
priotische leider Denktash heeft
gisteren gezegd dat hij geen ge
hoor zal geven aan een V.N.-reso-
lutie die de Turkse minderheid
op Cyprus vraagt de onafhanke
lijkheidsverklaring ongedaan te
maken.
Denktash zei dat de ontwerpreso
lutie, waarin zijn republiek "on
wettig" wordt verklaard "geen
morele of legale waarde" heeft
en niet kan worden uitgevoerd.
"De Veiligheidsraad kan het zelf
beschikkingsrecht van een volk
dat daarvan gebruik heeft ge
maakt niet wegnemen", zei
Denktash.
raketten en kruisvluchtwapens
met groot bereik zullen gaan op
stellen.
CDA-fractieleider De Vries vindt
dat de Navo zou moeten reage
ren met een positief signaal op
het Russische voornemen de
Franse en Britse kernraketten
niet langer te betrekken bij de
ontwapeningsgesprekken in Ge
nève. De Vries herhaalde nog
eens zijn bij het rakettendebat in
de Tweede Kamer gepresenteer
de voorstel om na de eerste plaat
singen van kruisraketten in
West-Europa, verdere plaatsing
gedurende bijvoorbeeld een half
jaar op te schorten.
De eerste Britse reactie op het
nieuwe ontwapeningsvoorstel
van de Sowjet-Unie was nogal
koel. Een woordvoerder van het
ministerie van buitenlandse za
ken zei dat het niet langer door
de Sowjet-Unie willen betrekken
van de onafhankelijke Britse en
Franse kernmacht bij de onder
handelingen in Genève „een stap
in de goede richting te vinden".
In dezelfde zin reageerde de Ne
derlandse regering op de geruch
ten over de nieuwe Russische
voorstellen. Het is een signaal de
Sowjet-Unie bereid is na te den
ken over het aantal SS-20 raket
ten, aldus een woordvoerder van
het ministerie van buitenlandse
zaken in Den Haag. Niettemin
blijft de regering van mening dat
moet worden geconstateerd, dat
ook in deze benadering sprake
blijft van een aanzienlijk aantal
SS-20's, terwijl daar tegenover
geen enkele Amerikaanse plaat
sing in Europa zou worden toe
gestaan.
DEN HAAG (ANP) Suriname is
niet van plan in te gaan op de
wens van de internationale ar
beidsorganisatie ILO in Genève
om een onafhankelijk onderzoek
te laten instellen naar de gebeur
tenissen in december 1982, toen
vijftien critici van het bewind-
Bouterse werden doodgescho
ten. Dat blijkt uit een gisteren
met algemene stemmen door de
ILO-beheersraad (bestuur) aan
vaard rapport dat is opgesteld na
een bezoek van een ILO-verte-
genwoordiger aan Suriname.
Het rapport is opgesteld na een
klacht van het IVVV (Internatio
naal Verbond van Vrije Vakver
enigingen) waarbij onder meer
de FNV is aangesloten. Het rap
port behandelt de dood op 8 de
cember van de Surinaamse vak
bondsleider Cyriel Daal en nog
drie Surinamers die functies
hadden in de vakbond, te weten
de journalisten Behr en Rahman
en de advocaat mr. E. Hoost. De
ILO veroordeelt hun dood "in de
sterkste termen". Over de dood
van de andere 11 slachtoffers van
8 december kan het IVW geen
klacht indienen omdat het geen
vakbondsmensen betreft.
Het is voor het eerst dat in een offi
cieel rapport is vastgelegd dat.
Suriname geen onafhankelijk
onderzoek wenst naar de gebeur
tenissen van december. Tot nu
toe had de Surinaamse regering
zich nooit duidelijk uitgespro
ken. Zo werd in de regerings-.
verklaring van 1 mei geheel over
december '82 gezwegen. Neder
landse politici hebben een onaf
hankelijk onderzoek steeds als
voorwaarde genoemd voor her
vatting van de ontwikkelings
hulp.
STAALINDUSTRIE - Bij alle
afdelingen van het Waalse staal
bedrijf Cockerill-Sambre in Luik
en omgeving is gisteren de pro-
duktie stil gevallen. In Luxem
burg overleggen Belgische en
Luxemburgse ministers over een
eventuele samenwerking tussen
de Luxemburgse staalbedrijven
Arbed en het Waalse Cockerill-
Sambre. De Waalse staalarbei-
ders zijn bang dat zo'n eventuele
samenwerking ontslagen tot ge
volg kan hebben.
STAVANGER Het lot van het Noorse hotelplatform Alexander Kiel-
land, dat op 27 maart 1980 kapseisde met als gevolg dat 124 mensen het
leven verloren, is gisteren bezegeld. Het in september van dit jaar voor
een nader inspectie rechtop gezette wrak van het 10.000 ton zware plat
form werd gisteren naar een 700 meter diep fjord ten noorden van Sta-
vanger gesleept en daar door middel van explosieven tot zinken ge
bracht.
De Alexander Kielland, die dienst deed als onderkomen voor arbeiders
van de booreilanden in het Ekofisk-olieveld, verging in 1980 in een zwa
re storm doordat een van de vijf poten waarop het rustte het begaf. Er
waren 89 overlevenden.
Na de ramp bleek dat er 35 vermisten waren, die zich vermoedelijk in het
wrak bevonden. Uit de overblijfselen van het platform heeft men er
slechts vijf kunnen bergen.
JERUZALEM (AFP) - Het Israëli
sche ministerie van buitenlandse
zaken heeft positief gereageerd
op de Franse bombardementen
op guerrilla-stellingen in Oo$t-
Libanon.
Israël zei dat er geen contact tus
sen de twee landen was geweest
over de acties. "Iedere actie die
gericht is op het treffen van ter-
gericht is op
terroristen, is
;en woordvoer-
roristen-bases
het uitroeien v
ons welkom", zi
der.
"De Amerikanen en Fransen zijn
wrekers van het wreedste soort"!
zo heeft de Iraanse president
Chamenei, gisteren in Teheran
gezegd over het bombardement,
waarbij zeker 39 mensen om het
leven kwamen.
Chamenei zei in zijn preek tijdens
het vrijdaggebed aan de univer
siteit van Teheran: "Na de explo
sies van de Amerikaanse en
Franse bases in Libanon hebben
de Amerikanen en Fransen ge
zegd dat zij zich zouden wreken.
Zjj hebben zich op de wreedste
manier gewroken door mensen
te bombarderen".
WASHINGTON (RTR) Het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden is
gisteren met 226 tegen 186 stemmen akkoord gegaan met een verho
ging van de bijdrage van de VS aan het Internationale Monetaire Fonds
(IMF) met 8,4 miljard dollar. Aangezien de Senaat donderdag al ak
koord was gegaan kan het betreffende wetsontwerp nu naar president
Reagan voor ondertekening.
Met de goedkeuring door het Congres is een einde gekomen aan een al
maanden slepende kwestie. Er bestond binnen de Amerikaanse volks
vertegenwoordiging sterke oppositie tegen het wetsontwerp omdat
veel afgevaardigden meenden dat het geld voornamelijk zou dienen om
banken met vorderingen op ontwikkelingslanden met grote schulden
uit de problemen te helpen. Besprekingen achter de schermen tussen
de regering en vooraanstaande Congres-leden hebben uiteindelijk ge
zorgd voor een meerderheid.
ADVERTENTIE
UNITRAVEL - de grootste organisatie in Nederland op het gebied van
Indonesië-reizen - gaf de fotograaf Jan van der Zwaard opdracht een dia
show te maken van IV2 uur over Indonesië, waarvan de tekst door Mies
Bouwman werd ingesproken. Het resultaat is een prachtige audio-visuele
presentatie die laat zien wat een reis met UNITRAVEL inhoudt en hoe
boeiend Indonesië is. Na het grote succes van de presentatie in 1982, wordt
deze show als volgt herhaald: Dinsdag 22 november, 20.00 uur in de Stads
gehoorzaal te Leiden. Plaats bespreken en toegangskaarten 7,50 bij
V.V.V. Leiden, tel.: 071 - 146846, op werkdagen van 09.00 - 17.30 uur en
op zaterdag van 10.00 - 16.00 uur en op de avond zelf vanaf 19.00 uur aan de
zaal. Woensdag 23 november, in de Toneelzaal van het Nederlands Con
gresgebouw te Den Haag. Ie voorstelling: 19.00 uur, 2e voorstelling: 21.30
uur. Plaats bespreken en toegangskaarten 7,50 in het Congresgebouw,
tel.: 070 - 548000, dagelijks van 11.00 - 15.00 uur en op de avond zelf vanaf
18.00 uur aan de zaal.
WASHINGTON Met een Ita
liaans geweer uit 1940, voor
21.45 dollar betrokken bij een
postorderbedrijf in Chicago,
maakte een maatschappelijke
mislukkeling, Lee Harvey Os
wald op 22 november 1963 om
12.30 uur precies, plaatselijke
tijd, een eind aan het leven van
de Amerikaanse president
John F. Kennedy. De schok
van die gebeurtenis trilt in de
VS anno 1983 nog na, hoewel
intussen zowel de romantische
mythe die rond Kennedy werd
geweven als een aantal van zijn
politieke daden onder jaren
van nadere beschouwing tame
lijk hebbep geleden.
Kennedy repte zich tijdens de
duizend dagen van zijn rege
ring in een merkwaardige trap
pelgang van rampspoed naar
hoop. En eindigde tenslotte
zijn leven als geval 24740 in een
operatiekamer voor noodge
vallen van het Parkland Me
morial Hospital in Dallas (Te
xas). Om een uur 's middags of
ficieel, maar in feite al eerder.
De Verenigde Staten hadden een
president verloren, die met een
te dunne meerderheid was ge
kozen om van een mandaat te
kunnen spreken. Het land
kwam desondanks terecht in
een draaikolk van diepgaande
twijfel aan de fundamentele,
zij het soms nogal eenvoudige
waarheden waarop Amerika
nen hun samenleving baseren.
John Fitzgerald Kennedy.
Zo ongeveer de helft van de
Amerikanen die nu leven, wa
ren toen zuigelingen of nog
niet geboren. Zij hebben net
een onsmakelijke politieke
strijd meegemaakt, die een aar
zelende president Reagan
dwong een wet te tekenen, die
Martin Luther King de politie
ke heiligverklaring van een na
tionale gedenkdag (met vrij-af)
heeft verschaft. King werd ook
vermoord. Zoals de zwarte re
volutionair Malcolm X. En Ro
bert Kennedy.
Darlings
In vele opzichten was John Ken
nedy een opstap naar de jaren
zestig, waarin tenslotte weinig
zogenaamd gevestigde waar
den overeind zouden blijven
en die na verloop van tijd ook
de schittering zouden afdek
ken van al het briljante intel
lect dat Kennedy naar Was
hington bracht. Met zijn intre
de kreeg het Witte Huis de her
kenbare proporties van een le
vendig gezinsleven en de dra
ma's die daarmee gepaard
gaan. „Jack" en Jackie werden
de „glamorous darlings" van
een natie, die aan een revolu
tionair verleden een bizar ver
langen heeft overgehouden
naar hofhouding. Alom in de
wereld bleken mannen plotse
ling hun haar laag over de
wenkbrauwen en naar rechts
te kammen.
De romantiek van de Kennedy's
vond zelfs een neerslag in de
code-namen, die de geheime
dienst in november 1963 ge
bruikte: Lancer voor de presi
dent, Lace voor zijn vrouw, Ly
ric en Lark voor de twee kinde
ren Caroline en John F. junior.
Men kan natuurlijk wel dro
men van Camelot en vergelij
kingen maken met King Ar
thurs Ronde Tafel, maar Ken
nedy wilde toch dat zijn volk
schuilkelders zou bouwen te
gen atoombommen.
Toen de burgerrechten in het ge
ding waren handhaafde Ken
nedy om redenen van binnen
lands politiek eigenbelang, de
wet. Hij stemde tevens in met
de uitvoerige spionnage van de
FBI tegen Martin Luther King,
die op grond daarvan er nu nog
van wordt beschuldigd een
communistische meeloper te
zijn geweest, hoewel daarvoor
nooit bewijs is gevonden.En al
le retoriek omtrent de morele
aspecten van het leven en de
verantwoordelijkheden die het
Witte Huis meebrengt daarge
laten, knoopte hij relaties aan
met onder anderen de vriendin
van een Mafia-baas.
Mythe
Te Washington koesteren de ge
trouwen uit de Kennedy-perio-
de nog steeds een zekere af
keer tegen de zogenaamde „re
visionisten", die na zijn dood
besloten de kwaliteit van Ame-
rika's eerste rooms-katholieke
president tegen het licht te
houden in plaats van zich te
verdiepen in wat had kunnen
zijn als... Kennedy's president
schap heeft in al zijn opzichti
ge vitaliteit meer mythe nage
laten en gevleugelde woorden,
dan politieke gegevens waar
mee men heden nog overweg
kan.
Kennedy was de vertegenwoor
diger van een nieuwe generatie
machthebbers, oorlogsheld,
winnaar van een Pulitzerprijs
(Profiles in Courage), journa
list, lid van het Huis van Af
gevaardigden, Senator, rijk
hij kreeg van zijn vader Joseph
een miljoen dollar cadeau toen
hij negen werd), idealistisch en
uiterst aantrekkelijk voor de
drommen teenagers en ietwat
oudere dames, die zich in zijn
campagnes stortten alsof het
om een feestje ging. Van reali
teiten waarmee de gewone en
de gekleurde man worden ge
confronteerd had hij uit eigen
ervaring verhoudingsgewijs
weinig weet.
In de lichte sneeuwval bij zijn in
huldiging ontvouwde Kenne
dy een filosofie omtrent Ame
rika's plaats in de wereld en
zijn daaruit voortvloeiende
verantwoordelijkheden, die in
het licht van de historie thans
voornamelijk de betrekkelijk
heid aantoont van de voorne
mens waarmee 's werelds
staatslieden hun taak aanvan
gen.
„Loyalisten" en „revisionisten"
komen met dezelfde tekst on
der de neus tot uiteenlopende
interpretaties: volgens dege
nen, die ook na twee decennia
de schok van de vervlogen
hoop nog niet meester zijn riep
Kennedy Moskou op tot onder
handelingen - anderen herken
nen in de woorden nog de kou-
door
Henk Kolb
de oorlog en al de aanloop naar
het Vietnam-drama, dat later
zou volgen.
Latijns- en Centraal-Amerika
kregen een Bondgenootschap
voor Vooruitgang toegezegd,
verpakt in de verzekering dat
het halfrond van plan was baas
in eigen huis te blijven, omdat
de vreedzame revolutie van
hoop niet de prooi zou mogen
worden van vijandige mach
ten. Feitelijk, rationeel en rea
listisch was Kennedy in zaken
van buitenlands beleid, zeggen
zijn naaste medewerkers van
destijds. Zijn meer idealisti
sche overwegingen mondden
uit in een Vredeskorps van jon
ge Amerikanen, hulpverle
nend uitgezonden naar verre
landen.
Argeloos
De jongste president uit de Ame
rikaanse geschiedenis demon
streerde met al deze overwe
gingen in gedachten een ont
hutsende argeloosheid, toen
hij zijn generaals toestemming
gaf een rommelige brigade van
Cubanen in ballingschap aan
land te laten gaan in de Var
kensbaai, om Castro te verwij
deren. Een project was dat nog
van de 70-jarige Eisenhower,
toen de oudste president in de
Amerikaanse geschiedenis.
Kennedy hield er een afschuw
van militaire oplossingen aan
over, zegt Theodore Sorensen,
een van zijn vertrouwelingen.
Niettemin: Kennedy bestelde
maar liefst duizend nieuwe in
tercontinentale raketten om
een leemte op te vullen, die la
ter evenmin bleek te bestaan
als Reagans „venster van
kwetsbaarheid". Daar lag het
begin van een wapenwedloop
die tot vandaag voortduurt.
Het was Kennedy, die 16.000
Amerikaanse soldaten naar
Vietnam stuurde en onder
wiens beheer daar een regering
letterlijk uit de weg werd ge
ruimd, ook al was dat eigenlijk
niet de bedoeling.
De Russen vernederden Ameri
ka door als eersten een glim
mend apparaat ter grootte van
een voetbal met vier sprieten
en later ook een mens in een
baan om de aarde te brengen.
Kennedy besloot de technolo
gie van de VS te mobiliseren
en mensen naar de maan te
zenden.
Verder, op het buitenlands ter
rein waar zijn presidentiële
macht rechtstreekser in het ge
ding was dan binnenslands:
een crisis over Berlijn (méér
Amerikanen onder de wape
nen); een topconferentie en
schriftelijke contacten met
Chroestsjow en ontmoetingen
met de belangrijkste westelij-
ke leiders; en een crisis over
Sowjet-raketten op Cuba, „de
dertien dagen van oktober"
1962 waarin de wereld dichter
bij een kernoorlog kwam dan
ooit tevoren of sindsdien.
Crisis-beheersing
Deze Cuba-crisis toonde aan wat
Kennedy in het Witte Huis had
geleerd. De behandeling van
die dreigende ramspoed is tot
vandaag de dag een voorbeeld
van geslaagde crisisbeheer
sing. Hij had uitgevonden en
zijn toespraken gaven daarvan
bl(jk, dat er geen universeel
Amerikaans gelijk of oplossing
bestaat voor elk probleem dat
zich in de wereld voordoet
De reis naar Dallas was nodig om
een verdeelde Democratische
partij weer bijeen te brengen
tijdens de aanloop naar verkie
zing voor een tweede ambtster
mijn, waarin alle verwachtin
gen zouden worden ingelost.
Het eind van die dromen
kwam 0.08 seconde, nadat Lee
Harvey Oswald op de zesde
verdieping van een opslag
plaats van leerboeken in Dallas
de trekker overhaalde.
ADVERTENTIE
Oaar doel U ideeën op en vindt u de laatste nieuwtjes
Grote keukenshow met inbouwapparatuur Energie Expresse, een totaalpresentatie over energiebesparing
Houtskeletbouw-huis op ware grootte Sanitair en -accessoires Woningverbetering en verfraaiing
Onderhoud van huis. tuin en auto Doe-Het-Zelt materialen en -gereedschappen «Tuinaanleg
Nationale postzegelmanifestatie met eigen postkantoor en Ahoy:stempe! Zeit-Maak-Mode-Shows
Demonstraties aerobic dancing en jazzballet Hobby's en kreatieve vrijetijdsbesteding
Kom gezellig kijken, keuren, kiezen, kopen en besparenmaar vooral nieuwe ideeën tipdoen
