Franse bommen op Oost-Iibanon De Nederlaag van Helmut Schmidt Arafat weigert te vertrekken J kost veel tijd Forse bezuinigingen, maar Britse economie trekt aan Steun voor aanvallen Van Hasselt onderscheiden Noord-Cyprus bereid tot onderhandelingen VS-begroting: geen zenuwgas VRIJÓAG 18 NOVEMBER 1983 BEIROET - Franse Super Etendard-straaljagers hebben gisteren tot twee keer toe bom bardementen uitgevoerd op kampen van Iraanse revolutionaire gardisten en een aan Iran verbonden extremistische moslim-militie in de Oostlibanese Bekaa-vallei. De aan vallen waren bedoeld als vergelding voor de drie aanslagen tegen gebouwen van Fran se, Amerikaanse en Israëlische troepen in de afgelopen vier weken. Bij de drie aansla gen zijn ruim 300 soldaten om het leven gekomen. Buitenland LONDEN - Tot zeker januari vol- -■ gend jaar gaat het officiële on- I mflPr7nPk HP1£IT* derzoek duren naar de toedracht V-f I1U.C1 lid dl. de ramp met de „European van ae ramp mei ae „European Gateway", de Britse veerboot die VQIYIII I T^ltPWPIV eind vorig jaar vlak buiten de L «11A|-F Britse kust in aanvaring kwam met een andere veerboot, en zonk. Zes mensen kwamen daar bij om het leven. door Henk Dam De Franse aanval werd uitgevoerd met straaljagers die opereren vanaf het vliegdekschip Clemen- ceau, dat vlak voor de Libanese kust voor anker ligt. De aanval len, in de late middag en vroege door van Lynden Aernout avond, troffen kampen rond de oude Romeinse stad Baalbek. Er is nog niets bekend over het aan tal slachtoffers en de materiële schade. Woensdag hadden Israëlische vliegtuigen een gelijksoortige aanval op trainingskampen van de pro-Iraanse sjiietische Amal- militie uitgevoerd. Alhoewel er ook na deze aanval geen bijzon derheden bekendgemaakt wer den door de Iraniërs en hun Li banese sjiietische bondgenoten, is er weinig twijfel dat er bij die eerste aanval veel slachtoffers zijn gevallen. In Beiroet werd gisteren opge merkt dat tijdens de afgelopen week onbekende straaljagers avond na avond boven Beiroet en de Bekaa-vallei geconstateerd waren. Volgens militaire bron nen in Beiroet ging het om ver kenningsvluchten van zowel de Fransen als de Amerikanen, en het wordt niet onmogelijk geacht dat ook Amerikaanse straalja gers binnenkort een aanval op de Bekaa zullen plegen. WASHINGTON (AP) - Frankrijk heeft de VS van tevoren op de hoogte gebracht van de lucht aanval op bases van sji'itische milities in Libanon. Eerder op de dag had een woordvoerder van de Amerikaanse ambassade in Parijs met klem ontkend dat Washington iets geweten had. Een vooraanstaande functionaris zei tevens dat "het eventueel mo gelijk zou zijn" dat ook de VS aanvallen zal ondernemen "als de terroristen niet worden uitge roeid" In de Noordlibanese havenstad Tripoli duren de gevechten tus sen voor- en tegenstanders van PLO-voorzitter Jasser Arafat voort, ook na de algehele ver overing van het vluchtelingen kamp Baddawi door de tegen standers van Arafat. Van de kant van de rebellen kwa men gisteren tegenstrijdige be richten. Terwijl Ahmed Jibril, de aan Libië verbonden guerrilla leider, verklaarde dat de strijd nu gestaakt zou worden na de ver overing van Baddawi, lieten an deren weten dat zij door zouden gaan totdat Arafat uit Libanon verdwenen was. Er werd zelfs ge sproken over de mogelijkheid om Arafat terecht te stellen voor zijn 'misdaden'. Voor het eerst sinds het begin van het offensief tegen Baddawi, drie dagen geleden, gaf Jasser Arafat gisteren weer een persconferen- Lawsons tussentijdse begroting is geheel in de geest van het finan ciële beleid dat de regering-That- cher de afgelopen vier jaar ge voerd heeft: beteugelen van de inflatie en het in de hand houden van de publieke uitgaven staan ook deze keer weer centraal. LONDEN - De Britse minister van financiën, Nigel Lawson, heeft gisteren in het Lagerhuis een ge matigd optimisch beeld gegeven van de economie. Hij verwacht voor volgend jaar een economi sche groei van 3 procent, bij een naar Britse normen lage inflatie van 4,5 procent. Niettemin gebruikte de bewinds man de presentatie van zijn tus sentijdse begroting, de zoge- door Henk Dam naamde mini-begroting die elke herfst wordt samengesteld, voor al om de Britten vast voor te be reiden op slecht nieuws: de be lasting zal volgend jaar vrijwel zeker omhoog moeten omdat de stijging van de publieke uitga-1 ven te snel gaat. Om de landsbegroting rond te krij gen, is op een aantal publieke sectoren ernstig bezuinigd. De fensie, de genationaliseerde in dustrieën en innovatie en verbe tering van het huizenbestand zijn het ergste slachtoffer gewor den. Ook de ambtenaren hebben een forse klap gekregen: hun be stand zal de komende vier jaar met 6 procent meer moeten afne men dan eerder was afgespro ken. Dat is bij alle partijen slecht geval len. Labour-woordvoerder Roy Hattersley sprak van „valse voor spiegelingen" waar het de door Lawson voorspelde economi sche groei betreft, en wees er bo vendien op, dat de minister geen woord heeft overgehad voor het probleem van de werkloosheid. Dat laatste is ook de voornaam ste grief van de vakbonden. Maar ook bij de Conservatieven heerste gisteren weinig tevre denheid. De rechtervleugel van de 'Tories' vindt, dat de traditio neel veel uitgevende departe menten als gezondheidszorg en sociale zekerheid, en onderwijs te veel buiten schot zijn geble- Andere Conservatieven'zijn het on eens met de eveneens gisteren aangekondigde verhogingen van gas- en elektriciteitsprijzen, en wensen bovendien maatregelen ter stimulering van de bouw. Daarmee vertolkten zij tevens de wensen van de Britse werkge vers. ADVERTENTIE Een origineel uitlaatsysteem blijft gewoon 't beste voor uw Citroen. Wees zeker van kwo liteit en duurzaamheid. Citroen geeft u één garantie. Een kompleet ochtergedeelte voor 2CV (Dyone)1 TM Het gehele uitlaatsysteem 276,-. Een kompleet achtergedeelte voor CS(A) vanaf Het gehele uitlaatsysteem vanaf463,-. Een geheel uitlaatsysteem voor Visa 1124 cc (voor en achter). Bij ovv Citroën-dealer: VAN DER VELDE BV, Kennedylaan 118, Leiden. Tel. 071-769322. tie. Hij verklaarde dat hij tijdens nieuwe besprekingen met de plaatselijke Libanese leiders her haald had bereid te zijn Tripoli te verlaten indien zij hem daartoe verzochten. Maar volgens Arafat hadden zij dat niet gedaan en hij zou gewoon blijven. „Vanaf het begin heb ik hen gezegd dat ik hier alleen zou blijven als zij dat willen. Als zij mij vragen te ver trekken, zal ik daaraan gehoor geven", aldus Arafat. De belegerde Palestijnse leider, die nu nog slechts kan steunen op twee tot drieduizend over het al gemeen licht bewapende strij ders, zei dat hij verwachtte dat de Syriërs en de rebellen binnen kort ook Tripoli zullen aanvallen. PARIJS - Alle Franse politieke partijen hebben begrip getoond voor het besluit van president Mitterrand om de kampementen van moslim-milities in Oost-Li- banon te laten bombarderen. Zo wel vanuit de oppositie van gaul listen en aanhangers van oud- president De Gaulle, als vanuit het socialistische kamp werd de aanval gerechtvaardigd geacht, aangezien duidelijk is geworden dat het vertegenwoordigers van deze met Iran verbonden milities geweest moeten zijn, die op 23 oktober met vrachtwagens ge vuld met springstof de Ameri kaanse en Franse kazernes in Beiroet opbliezen. Alleen de Franse communisten, die met vier man in de regering door Rudolph Bakker vertegenwoordigd zijn, weken in hun reactie op de strafexpeditie in Libanon af van het algemene gevoelen. Hun woordvoerder verklaarde dat met deze actie het gevaar bestaat dat Frankrijk zich 'in een wespennest heeft gesto ken'. Tevens vinden de Franse communisten dat er 'in Libanon al genoeg bloed gevloeid is'. President Mitterrand had woens dagavond in niet mis te verstane woorden via de televisie een der gelijke aanval aangekondigd. Hij zei toen dat „de misdaden (in Li banon tegen de Franse parachu tisten gepleegd) niet ongestraft zullen blijven". Vorige week maandag is op ver zoek van het Britse ministerie van vervoer het openbare onder zoek begonnen naar het hoe en waardoor van de ramp, welke lessen eruit kunnen worden ge leerd en vooral ook naar de vraag wie verantwoordelijk voor de aanvaring kan worden gesteld. Dit onderzoek verloopt uiterst langzaam. Aanvankelijk was het de bedoeling dat het drie weken in beslag zou nemen, maar tot nu toe zijn nog maar enkelen ge hoord van de twintig getuigen die zijn opgeroepen. Twee be langrijke vragen zijn daarbij tot dusver aan de orde gekomen. De eerste vraag is: hoe luiden pre cies de regels die bepalen of de waterdichte deuren op schepen zoals de „European Gateway" open of dicht moeten zijn? Die deuren waren geopend toen de veerboot in de nacht van 19 de cember vorig jaar midscheeps werd geraakt door de veerboot „Speedlink Vanguard". De „European Gateway" zonk in tien minuten, en kwam daarbij op z'n zijkant in het ter plaatse ondiepe water terecht. Dat zou niet zijn gebeurd als de water dichte deuren van het schip ge sloten zouden zijn geweest. Ka pitein McGibney van de „Euro pean Gateway" wilde direct na de aanvaring telefonisch zijn be manning opdracht geven de deu- Volgens de eigenaren van de „Speedlink Vanguard" was McGibney in overtreding door met alle waterdichte deuren open zee te kiezen. „Het schip was niet zeewaardig", zo hebben zij aangevoerd. Het onderzoek heeft tot dusver niet duidelijk ge maakt, hoe de voorschriften in dii soort zaken luiden. Daarover zal de komende maan den opheldering moeten komen, net als over de vraag hoe de aan varing kon plaatsvinden on danks redelijk zicht en moderne radarapparatuur. De twee be trokken rederijen hebben elkaar tot dusver de schuld gegeven van het overtreden van de ge bruikelijke maritieme regels. De ramp met de „European Gate way" trok ook in Nederland gro te belangstelling, mede dank zij de spectaculaire berging die de rederij Wijsmuller uit IJmuiden uitvoerde, waarbij het schip eerst overeind werd getrokken en daarna naar Nederland werd versleept. ATHENE - Meer dan driehonderdduizend mensen hebben gisteravond in Athene gedemonstreerd met leuzen tegen de Verenigde Staten en de NAVO. De demonstratie werd gehouden ter herdenking van de tiende verjaar dag van de studentenopstand aan de polytechnische school die de genadeslag betekende voor de dictatuur van de kolonels. De demonstratie was georganiseerd door de Nationale Unie van Studenten om te protesteren tegen de houding van de Verenigde Staten ten tijde van het kolonelsbewind (1967-1974). Frans van Hasselt, de corres pondent voor onder meer de ze krant in Griekenland en Turkije, is door de Griekse regering onderscheiden voor zijn steun aan het herstel van de democratie in dat land in 1974. Van Hasselt, die met nog negen Nederlanders de onderscheiding kreeg toege wezen, was destijds de eerste buitenlandse journalist die door het kolonelsregime werd uitgewezen. Hij bleef de gebeurtenissen in Grieken land beschrijven vanuit Is- tanboel, dat sindsdien zijn tweede woonplaats is geble- Na het herstel van de democra tie mocht hij Griekenland weer in. Met Van Hasselt is een andere Nederlandse jour nalist, Ab Courant, door Athene uitgenodigd de prijs in ontvangs te nemen. Ook VN-ambassadeur Max van der Stoel, de Leidse hoogle raar P. Kooymans en Kamer lid Harry van den Berg beho ren tot degenen die zullen worden gehuldigd. ANKARA/ATHENE/LONDEN/NEW YORK/MOSKOU (DPA/UPI/Rtr/ AFP) - Noord-Cyprus en Turkije hebben zich onder groeiende interna tionale druk tegen de eenzijdige onafhankelijkheidsverklaring bereid verklaard tot onderhandelen. President Rauf Denktash van het nieuwe Noord-Cyprus, in New York voor het veiligheidsraadsdebat bood aan te onderhandelen over een federatieve staatsvorm voor Cyprus. Ook de Sowjet-Unie, als permanent lid met vetorecht in de raad, schaarde zich via een commentaar van het Sowjetpersbureau Tass aan de zijde van de overgrote meerderheid van landen, die van oordeel zijn dat de onafhankelijkheidsverklaring dient te worden ingetrokken. In de Vei ligheidsraad, die met de behandeling van de kwestie begon, lag al di rect de Britse ontwerpresolutie ter tafel, waarin ook als voornaamste punt intrekking van de verklaring gold. Nieuw spoedberaad van de EG na de afkeuring van de onafhankelijk heidsverklaring van woensdag staat voor vandaag in Brussel op het programma, omdat Griekenland als voorzitter van de gemeenschap aandringt op sancties tegen de 'Turkse republiek van Noord-Cyprus'. President Spyros Kyprianou van de internationaal wel erkende repu bliek Cyprus riep gisteren na in Athene alle steun van Griekenland tegen Noord-Cyprus te hebben gekregen bij aankomst in Londen tot beraad over internationale politieke en economische sancties tegen Turkije. Denktash zei in New York in het bijzonder een eigen staat te hebben uitgeroepen voor de Turks-Cyprioten om op basis van gelijkberechtig- heid te kunnen onderhandelen met de Grieks-Cyprioten over het scheppen van een federatie op Cyprus. De vraag of de staat van de Turken op het eiland door de internationale gemeenschap wordt er kend noemde hij niet zo belangrijk, daar China 30 jaar en bijvoorbeeld de DDR 20 jaar op internationale erkenning heeft gewacht. WASHINGTON (RtrOJPI/DPA/ AFP) Onderhandelaars uit het Amerikaanse Huis van Afgevaar digden en de Senaat hebben het bedrag van 124 miljoen dollar uit het defensiebudget geschrapt, dat was bestemd voor de pro- duktie van zenuwgas. Overeenstemming werd bereikt over het defensiebudget voor het komende begrotingsjaar, dat met 249 miljard dollar een record hoogte bereikt. Onderhandelin gen tussen Huis en Senaat waren nodig om hun verschillende ver sies van de defensiebegroting met elkaar te verenigen. Het schrappen van het programma voor zenuwgas betekende de eni ge nederlaag voor president Rea gan in zijn campagne de defensie te versterken. In de begroting is overigens een bedrag van 700 miljoen dolar voor de ontwikke ling van chemische wapens op genomen. In het nu overeengekomen defen siebudget is een bedrag van 24 miljoen dollar opgenomen voor geheime steun aan Nicaraguaan se rebellen, de neteligste kwestie voor de onderhandelaars uit het Congres. De onderhandelaars uit het Huis gaven toe aan hun colle ga's uit de Senaat, die het eens zijn met de geheime steun, ter wijl de onderhandelaars uit de Senaat het standpunt van het huis over zenuwgas accepteer den. Het defensiebudget bevat posten voor de belangrijkste wapensys temen, waaronder de MX-raket- ten, de BI bommenwerper, de Trident-onderzeeër, Pershing 2 en kruisraketten. Senaat en Huis van Afgevaardigden zullen zich deze week over het bereikte ak koord uitspreken. 'Hulp VS nodig voor verzoening rond Suriname' DEN HAAG (ANP) - De Verenig de Staten zouden het initiatief moeten nemen voor een ontmoe ting "in de geest van Camp Da vid" met Nederland en Suriname om een verzoening tussen Den Haag en Paramaribo tot stand te brengen. Dat heeft de Surinaam se oud-premier en ex-president van de centrale bank in Surina me. Jules Sedney, voorgesteld in een interview met Radio Neder land Wereldomroep. Sedney meent dat Washington een deel van de negatieve publiciteit, die het heeft gekregen door de invasie op Grenada, kan goed maken door het initiatief te ne men voor een dergelijke verzoe ningsbijeenkomst. Dit zou op de kortst mogelijke termijn moeten gebeuren, liefst voor het einde van dit jaar of anders voor de vierde verjaardag van de revolu tie op 25 februari, aldus de oud- premier. De gewezen bewindsman stelt dat de huidige "agitatie" tussen Su riname en Nederland vooral ten koste gaat van de Surinaamse bevolking. Daarbij wijst hij op de effecten van het stopzetten van de Nederlandse ontwikkelings hulp. Hij twijfelt eraan of econo mische malaise tot de val van een bewind leidt. Als de vroegere Bondskanselier en huidige vice-voorzitter van de SPD, Helmut Schmidt, za terdagmorgen met een tenmin ste één uur durende rede de discussie over de middellange- afstandsraketten op het specia le partijcongres in Keulen opent, staat het uiteindelijke resultaat bijvoorbaat vast. De overgrote meerderheid van de sociaal-democratische gedele geerden zal, onafhankelijk van Schmidts betoog, tegen de sta tionering van nieuwe atoomra ketten op Westduitse bodem stemmen. door Hans Amesz De meeste SPD-afdelingen heb ben immers al enige tijd gele den besloten dat „in het licht van de huidige stand van za ken bij de ontwapeningsonder handelingen in Genève" een uitvoering van het NAVO-dub- belbesluit achterwege moet blijven, teneinde de bewape ningsspiraal niet nog meer om hoog te draaien. Zoals partij voorzitter Willy Brandt en de SPD-ontwapeningsdeskundi- ge Egon Bahr het uitdrukken: „In plaats van verder bewape nen moet verder onderhandeld worden". Voor Helmut Schmidt betekent de houding van zijn partij over de vredes-en veiligheidspoli tiek ongetwijfeld een bittere teleurstelling. Als geen ander heeft de man, die van 1974 tot 1982 de richtlijnen van de Duit se politiek bepaalde en in bin nen- en buitenland als „ma- cher" gold, destijds zijn politie ke lot als regeringschef met het NAVO-besluit van december 1979 verbonden. Op het Ber- lijnse congres in december van hetzelfde jaar zoul de Bonds kanselier zijn afgetreden als de SPD niet vóór dat besluit ge stemd had. Later herhaalde hij dat dreigement en beide keren was het gevolg dat de partij, zij het soms met grote tegenzin, zich achter hem schaarde. Inmiddels is de politieke situatie in de Bondsrepubliek Duits land veranderd. Op 1 oktober van het vorig jaar werd Schmidt via een motie van wantrouwen door de CDU- CSU en de vroegere partner, de liberale FDP ten val ge bracht. Helmut Kohl werd Bondskanselier en de SPD verdween in de oppositie. Hel mut Schmidt besloot geen lijsttrekker meer te worden van de SPD voor de vervroeg de verkiezingen van 6 maart. De ex-kanselier bleef welis waar lid van de Bondsdag en plaatsvervanger van partijchef Brandt, maar het echte partij- werk week voor talloze voor drachten en lezingen in vooral het buitenland. Tijdens een van die activiteiten, kortgeleden in Singapore, maakte Schmidt een einde aan alle speculaties over de wezen lijke inhoud van zijn toespraak komende zaterdag op het SPD- congres. In het Verre Oosten zei de vroegere kanselier, die ruim 12 maanden na zijn aftre den nog altijd wordt be schouwd als de meest sympa thieke en vakbekwame Duitse politicus, dat als er op het laat ste moment in Genève geen compromis tot stand komt, het Westen moet beginnen met de plaatsing van de Amerikaanse middellange-afstandsraketten in Europa. Daardoor is de pikante situatie ontstaan, dat Helmut Schmidt, die, toen hij Bondskanselier was, onophoudelijk gesloten heid van zijn partij verlangde. Schmidt: slag verloren (Foto UPI) nu in Keulen een minderheid van misschien 10 of iets meer procenten zal aanvoeren die nog achter het NAVO-dubbel- besluit staat. En daarmee is de koerscorrectie van de Westduitse sociaal-de mocratie ten opzichte van de vredes- en veiligheidspolitiek een feit. Helmut Schmidt heeft de slag verloren. Winnaar is de bijna 70-jarige voorganger van Schmidt, partijvoorzitter Willy Brandt, die onlangs in de frac tie meedeelde dat hij geduren de de jaren waarin de SPD re geringsverantwoordelijkheid droeg alleen maar achter het NAVO-besluit was blijven staan uit loyaliteit met de so ciaal-democratische regerings leider Helmut Schmidt. In een hard gesprek onder vier ogen met Brandt bezwoer Schmidt het gevaar van een naar links afglijden van de par tij in een uitzichtloze positie van politieke macht. Hij wees erop dat de SPD het risico loopt de weg van de Britse La- bourpartij op te gaan, die zich juist ook door de strijd om de bewapening in een diep dal heeft gestort. Achter zijn,, me- ne tekel" dook het spook van de partijsplitsing op, het ergste en historische trauma van de sociaal-democratie dat anders in moeilijke tijden steeds door de „grote oude man van de SPD", ex-fractievoorzitter Herbert Wehner werd bezwo- De overgrote meerderheid van de partij, inclusief het bijna voltallige presidium waaron der fractievoorzitter Hans-Jo- chen Vogel, deelt Schmidts somberheid niet. Men beroept zich er o.a. op dat. zoals uit vele opiniepeilingen blijkt, een dui delijke meerderheid van de be volking de stationering van middellange afstandsraketten op Westduitse bodem hoe dan ook afwijst. Voorzitter Brandt wil het verwijt van opportunis me hier niet laten gelden. Vol gens hem hebben de relatief grote successen van de SPD bij de deelstaatverkiezingen in Bremen en Hessen aangetoond dat de partij ook inzake de vei ligheidspolitiek op het juiste spoor zit. De SPD dient nu de bevolking geloofwaardig uit te leggen waarom zij haar, ja" tegen het NAVO-besluit heeft veranderd in een,,nee". In Washington heeft Willy Brandt een aantal punten opgesomd dat vanuit SPD-oogpunt een „volledige verandering in de politieke voorwaarden" voor het besluit van het Westelijk bondgenoot schap markeren. Die houden o.a. in dat de Amerikanen het S ALT-I I-verdrag over ontwa pening niet hebben geratifi ceerd, dat Washington zijn strategische wapens heeft ge moderniseerd, de neutronen bom en nieuwe chemische wa pens heeft geproduceerd, dat de Sowjet-Unie gelijksoortige zaken heeft gedaan. De regeringspartijen in de Bondsrepubliek hebben luid en veel kritiek uitgeoefend op de SPD. De sociaal-democra ten zijn bijvoorbeeld volgens de liberale minister van bui tenlandse zaken, Genscher, druk bezig de eenheid van het westelijk bondgenootschap te ondermijnen („levensgevaar lijk"). Daarbij doet het parado xale feit zich voor dat Helmut Schmidt door de CDU-CSU en FDP als kroongetuige, als „va der van het dubbelbesluit", wordt opgevoerd. Maar dat plezier wil de vroegere bonds kanselier zijn opvolger niet gunnen. Schmidt zal zaterdag vooral de rcgering-Kohl genadeloos door de mangel halen: „Die heeft haar plicht niet gedaan". Hij verwijt Kohl dat deze zowel in Washington als in Moskou veel te weinig heeft ondernomen om de supermachten tot een compromis in Genève te dwin gen. Dat in elk geval zullen de SPD-gedelegeerden hun vroe gere bondskanselier in dank afnemen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1983 | | pagina 7