Run op schriftelijk onderwijs
Synode komt terug
op Zuid-Afrika
Werldoze schoolverlaters
schrijven zich massaal in
British Aerospace:
grote order uit VS
Deureiifabriek uit bankroet
door
Jan Westerlaken
PAGINA 17
Varia
Zeg 's eerlijk: hebt u gegniffeld
gegnuifd, of geginnegapt toen u
hoorde (op de radio), en daarna
zag (op de televisie) en vervolgens
las (in de krant) over die 350 ludie
ke Amsterdamse brandweerman
nen, die in gehuurde bussen naar
Den Haag waren getrokken om
daar met een geleend schuimkanon
het hele Binnenhof met een meters
hoog schuimtapijt te vxdlen „Het
schuim lag plaatselijk vijf tot zes
meter hoog", schreef Het Parool
nauwgezet), omdat zij daarmee
„het ondersneeuwen van de demo
cratie" wilden symboliseren? Voor
de vervaardiging van het blos-
schuim wordt een veredelde zeep
gemengd met water, las ik, en dat
vond ik zeer milieuvriendelijk klin
ken. De Haagse politie blijkbaar
ook, want zij greep niet in, en ook
kamervoorzitter Dick Dolman, al
tijd zeer waaks als het om het be
lemmeren van het parlementaire
werk gaat, zag geen reden om de
politie te vragen die 350 Amster
damse brandweerlieden onder het
schuimtapijt te meppen. Vanaf het
Binnenhof kon je de parlementsge
bouwen weliswaar niet meer betre
den (althans niet zonder dat je bril
besloeg), maar aan de buitenzijde
zat nog een deurtje waardoor ie
dereen erin of eruit kon glippen,
dus wat Dolman betreft was er
door dat binnenhofbrede schuimta
pijt nog geen man overboord.
Al doende leert men kennelijk. „Het
Witte Gevaar", dat in anderhalf
uur tijd door de Amsterdamse
brandweerlieden gecreeerd was,
werd daarna door hun Haagse col
lega's weer neergeslagen met
sproeistralen. Je zou denken: één
telefoontje van Amsterdam naar
Den Haag, en die jongens in Den
Haag waren langs hun stang naar
beneden gegleden om dat vrolijke
werkje uit naam van hun Amster
damse collega's even uit te voeren.
Dat had veel heen en weer rijden,
huur van bussen, en gebrek aan
brandweerpersoneel in Amster
dam in geval van calamiteiten ge
scheeld. Maar u weet hoe Amster
dammers in dit opzicht zijn: altijd:
klaar voor ludieke actie, zoiets la
ten ze niet graag aan anderen
over! Dat herinneren we ons nog
wel uit die goeie ouwe tijd van
„Het Witte Gevaar", zoals Roel van
Duyn zijn boek uit 1967 over Provo
doopte (op het omslag zie je een do
minee, een agent met hond en een
kapitalist die worden onderge
sneeuwd). Ik heb het boek nog eens
doorgelezen om te kijken hoe er in
de jaren 1966. 1967 gereageerd zou
zijn als ANDERE Amsterdammers,
dus niet zulke semi-gezagsdragers
als brandweerlieden, maar ongere
geld goed als provo's, de ingeving
zouden hebben gehad het Binnen
hof als een gigantische poef met
blusschuim te vullen. Zou de politie
van Den Haag dan ook werkeloos
hebben toegekeken, en zou mr. Van
Thiel, die toen kamervoorzitter
was, dan ook schouderophalend
aan dit Witte Gevaar voorbij zijn
gegaan?
Ik heb, om eerlijk te zijn, mijn twij
fels als ik herlees hoe de Amster
damse politie reageerde op KOOS-
JE KOSTER, toen deze op 23 april
1966 bij het standbeeldje Het Lie
verdje niets anders deed dan
KRENTEN uitdelen. Ik citeer Roel
van Duyn:
„Öp 23 april was ook Koosje Koster
(nr. 6 op de Provo-lijst) bij het Spui
gearresteerd, „omdat" ze krenten
uitdeelde. De krenten symboliseer
den de liefde en de kommunikaat-
sie die de politie voor het Lieverdje
niet opbrengen kan. Ondanks deze
christelijke liefde leidde de arresta
tie tot een calvinisties zeden-schan
daal. Op het buro werd Koosje te
gen haar wil en onder hevig verzet
uitgekleed door drie mannelijke en
een vrouwelijke agent. Daarna
werd ze, slechts gekleed in een kort
jasje en een onderbroekje, uren
lang verhoord. Van Hall verklaar
de in de gemeenteraad dat herha
ling van iets dergelijks niet voorko
men kon worden. Trouwens, het
was eigenlijk te gek om je druk te
maken over een „malle dwarslig
gende juffrouw, voor wie je nu een
maal geen nette dames van huis
hoefde te halen", zoals hoofdinspek-
teur Koppejan het uitdrukte (24
mei 1966). Het vertrouwen in de
methodes van de politie werd nog
maar ternauwernood gered, toen
de minister verklaarde dat Koosje
onjuist behandeld was".
Nu er in Dén Haag sprake was van
350 malle, dwarsliggende brand
weerlieden, die geen krenten uit
deelden maar het Binnenhof vol
spoten met Haagse Bluf. werden er
GEEN arrestaties verricht en hoef
den zij zich NIET uit te kleden,
maar werden er WEL nette Haagse
brandweerlieden van huis gehaald
om de rotzooi weer op 'te ruimen. Er
is dus onmiskenbaar vooruitgang
in soepel denken en reageren in Ne
derland. Intussen was Hans Tuyn-
man, die op 15 april 1966 uit voor
lopige hechtenis was ontslagen op
voorwaarde dat hij zich van orde-
verstorende activiteiten zou ont
houden, op dezelfde roerige dag als
Koosje Koster gearresteerd omdat
hij toch weer de orde had verstoord,
namelijk door bij het Lieverdje
„imaazje te roepen, althans te
mompelen", zoals de aanklacht
luidde. Ik geef toe, het geeft geen
pas om „imaazje" te mompelen
waar politie bij staat, maar dat het
in 1966 zoveel minder pas gaf dan
in 1983 het volspuiten van het Bin
nenhof was ik bijna alweer verge
ten. Hans Tuynman kreeg van MR.
BLETZ drie maanden ONVOOR
WAARDELIJK. Andere tijden, an
dere zeden, zeg ik altijd maar!
LONDEN (ANP) - De luchtvaart
maatschappij Pacific Southwest
Airlines (PSA) in San Diego (Ca-
lifornië) heeft twintig vliegtuigen
van het type BAe 146 besteld bij
British Aerospace, een concur
rent van Fokker. Dat betekent
voor de Britse vliegtuigfabriek
een order van ongeveer 900 mil
joen gulden, de grootste die zij in
meer dan twintig jaar in de
wacht heeft gesleept. PSA heeft
optie genomen op nog 25 vlieg
tuigen.
De BAe 146 is een vliegtuig voor
korte afstanden dat plaats biedt
aan tachtig tot ruim honderd
passagiers. Het is speciaal ont
worpen voor kleine luchthavens.
Het zal gebruik kunnen maken
van luchthavens waar tot dusver
alleen maar vliegtuigen met pro
pellermotoren konden komen.
De vier straalmotoren waarvan
de BAe 146 is voorzien maken
opvallend weinig lawaai, waar
door het vliegtuig ook welkom
zal zijn op luchthavens in dicht
bevolkte streken.
BAe zal de eerste acht vliegtuigen
volgend jaar aan PSA afleveren
en de resterende twaalf in 1985.
De produktie wordt van één op
twee per maand gebracht. Het
vliegtuig wordt in Hatfield geas
sembleerd uit onderdelen die bij
diverse fabrieken van BAe maar
ook bij andere binnen- en buiten
landse bedrijven worden ge
maakt. Toeleveranciers zijn on
der mger Avco Aerostructures in
de VS en Saab-Scania in Zwe
den. De motoren worden betrok
ken van Avco Lycoming in de
BAe heeft nu 38 bestellingen en 45
opties op de 146 binnen. De ma
chine vliegt onder meer al bij de
Royal Air Force, Dan-Air, Air
Wisconsin en Air Mali. Het Britse
concern zal er verscheidene hon
derden van moeten verkopen om
de ontwikkelingskosten terug te
verdienen maar heeft er alle ver
trouwen in dat dat zal lukken. Er
is naar haar mening de komende
jaren een opleving van de vraag
naar zuinige en stille vliegtuigen
voor korte afstanden te verwach
ten.
GROUW (GPD) Halbertsma BV in Grouw is van plan op zo kort moge
lijke termijn weer te beginnen met de fabricage van deuren. Het is de
bedoeling dat er in de deurenfabriek geleidelijk weer 50 mensen aan
het werk kunnen.
Directeur Jaap van Kleef en bewindvoerder mr. Pier Rietstra maakten
dat gisteravond bekend, toen de gemeenteraad van Idaarderadeel una
niem had besloten een kredietgarantie te verstrekken van 600.000 gul
den. De Friesland Bank en de Friese Participatiemaatschappij nemen
de financiering van de onderneming voor hun rekening met garanties
van de gemeente en de provincie. Een en ander werd mede mogelijk
door afspraken met de Amro-Bank, vroegere financierder van Hal
bertsma.
„Een unieke constructie", liet burgemeester mr. B. Holtrop gisteravond
weten. De garanties gelden tot uiterlijk 31 december 1984.
De Leidse Onderwijs Instellin
gen begroette de afgelopen
drie maanden meer dan vier
duizend schoolverlaters die
met een werklozenkorting van
25 procent aan een nieuwe cur
sus zijn begonnen. PBNA in
Arnhem, die eenzelfde opzet
introduceerde, hield aan zes
duizend reacties uiteindelijk
twaalfhonderd studenten over.
De verwachting van de PBNA
is dat dit aantal nog zal oplo
pen tot rond de tweeduizend
cursisten.
Negentig procent van de werklo
ze schoolverlaters volgt een ge
richte opleiding. Favoriet zijn
de cursussen informatica,
computerkunde, automatise
ring en opleidingen die op het
bedrijfsleven zijn afgestemd.
Cursussen op medisch gebied
komen op de tweede plaats. De
student kiest bewust. Want sol
liciteren is zinloos als je met le
ge handen komt.
Een verrassing was die enorme
toeloop wel voor beide onder
wijsinstituten. "Ik kan niet an
ders zeggen dan dat dit onze
verwachtingen ver heeft over
troffen", aldus algemeen direc
teur R. Sloos van de Leidse
Onderwijs Instellingen. "En er
komen nog altijd zo'n driehon
derd aanvragen per week bin
nen. Nu al kunnen we, wat ons
betreft, met een gerust hart
van een geslaagde actie spre
ken. Zeker als je weet dat we
op niet meer dan rond de dui
zend nieuwe aanmeldingen
hadden gerekend."
Ogen open
Of het louter en alleen aan de
korting heeft gelegen dat zo
veel werkloze schoolverlaters
schriftelijk onderwijs gaan vol
gen? LOI-directeur Sloos moet
het antwoord daarop schuldig
blijven. "Als ik naar al die tele
fonische reacties kijk zeg ik ja.
Voor praktisch iedereen was
die korting aanleiding om naar
de mogelijkheden te informe
ren. Het verwerken van die
stroom heeft ons overigens wel
de nodige hoofdbrekens ge
kost."
Steuntje
Een feit is dat de LOI en PBNA
met hun actie samen wat aan
de financiële barrière van stu
deren doen. Voor veel werklo
ze schoolverlaters met een mi
nimuminkomen was dit net
LOI-directeur R. Sloos bij de computerverwerking van het leerlingenbestand:
opsteker.
het steuntje in de rug dat ze no
dig hadden om schriftelijk on
derwijs te kunnen volgen. Het
grote aanbod is daar een be
wijs van.
"Maar al hadden wij dit niet ge
daan", denkt Sloos, "dan had
den we toch wel een deel over
de streep getrokken. Door die
korting zijn we wat duidelijker
in beeld gekomen. Misschien
dat nu veel jonge mensen in de
gaten krijgen welke kansen het
schriftelijk studeren biedt. Dat
ze het allemaal serieus menen
blijkt duidelijk uit de keuze
van de cursussen. Het leeuwe-
deel is bereid om voor een
baan te knokken. Een havo-di
ploma is mooi. Maar wat moet
je in deze tijd met alleen dit pa
piertje op zak nog beginnen?
Niks toch? Commercieel ge
zien is dit voor ons een aardige
opsteker. De andere kant is
toch wel dat er in Nederland
behoorlijk wat jeugd rond
loopt waar pit in schuilgaat.
Jonge mensen die, hoe dan
ook, een baan willen hebben."
Om voor de kortingsregeling in
aanmerking te komen moet
men tussen de 17 en 25 jaar zijn
en als werkloze bij een arbeids
bureau zijn ingeschreven. Wie
ouder is komt niet in aanmer
king voor de korting. Zij kun
nen, aldus Sloos, bij de over
heid om steun aankloppen.
Diezelfde overheid doet in de
ogen van de LOI en PBNA te
weinig voor deze leeftijds
groep.
De actie van beide instituten
heeft tot nog toe meer meisjes
dan jongens gelokt. Vreemd is
dit overigens niet. Juist in deze
categorie zijn er meer meisjes
dan jongens zonder werk.
Sloos is enthousiast over de tot
nu toe geboekte resultaten. "Er
wordt hard gewerkt, het huis
werk wordt zorgvuldig ge
maakt."
Boekhouden
Een van die blokkers zonder
werk is Henk Blaauwgeers uit
Leiden. Na een vwo-opleiding
ging hij farmacie studeren. Hij
deed zijn doctoraal-examen.
Kort erop brak hij de studie af,
omdat hij zichzelf niet geschikt
achtte om als apotheker door
het leven te gaan. Henk meld
de zich als cursist bij de LOI.
Binnen drie maanden wil de
Leidenaar proberen te slagen
voor het diploma boekhouden.
En dan? "Dit is nog maar de eer
ste stap. Ik wil proberen MBA
en later SPD te gaan doen. Als
ik dat eenmaal in huis heb,
denk ik wel aan de slag te kun
nen komen. Kijk de kranten er
maar op na: bijna dagelijks
staan er wel advertenties in
waarin medewerkers worden
gevraagd met een MBA- of
SPD-opleiding."
Henk Blaauwgeers pakt zijn stu
die energiek aan. Dagelijks zit
hij vijf uur over de boeken ge
bogen om zo snel mogelijk de
opleiding te kunnen afronden.
"Hoe eerder ik aan het werk
kan', zegt hij, "hoe liever het
mij is. Vandaar dat hoge stu
dietempo."
Om het regelmatig studeren te
stimuleren stort de LOI de kor
ting één keer in de drie maan
den op de rekening van de cur
sist terug. Daar staat wel de
dwang tegenover dat er gere
geld huiswerk moet worden in
gezonden.
PBNA heeft een iets andere rege
ling. Wie zich als cursist bij het
Arnhemse instituut inschrijft
en aan de voorwaarden vol
doet, krijgt direct al twintig
procent reductie. Als de studie
is afgerond, wordt de resteren
de vijf procent overgemaakt.
Drukmiddel
Directeur opleidingen J. Beguin
van PBNA daarover: "Het
vooruitzicht op een extraatje
bevordert de studie, denken
wij. Zie het maar als een soort
drukmiddel om vooral toch
door te gaan. Het ministerie
van sociale zaken heeft laten
weten heel tevreden te zijn met
dit initiatief. Watje niet uit het
oog mag verliezen is, dat de
cursist alleen maar gebaat is
bij het voltooien van de studie.
En niet alleen hij, maar ook
wij. Het percentage afvallers
valt overigens best mee. Zeker
zestig procent maakt de studie
af."
Hoe je het ook wendt of keert, de
korting die de LOI en PBNA
verstrekken lijkt op een ver
kapte subsidie. Een studietoe
lage die. zo vinden de onder
wijsinstellingen, eigenlijk het
ministerie van onderwijs voor
zijn rekening zou moeten ne
men. Maar dat gebeurt slechts
mondjesmaat in het schrifte
lijk onderwijs. De cursisten
worden wel op het spoor gezet
van de mogelijkheden die het
rijk te bieden heeft.
Directeur Sloos van de LOI:
"Het is toch hoogst opmerke
lijk dat avondscholen waar de
zelfde opleiding als bij ons kan
worden gevolgd, wel subsidie
krijgen en wij er helemaal niet
voor in aanmerking komen?
Eigenlijk zou het volwassenen
onderwijs moeten werken zo
als wij nu doen: achteraf geld
geven als je een bepaalde pres
tatie hebt geleverd. De avond
scholen zullen met deze op
merking niet blij zijn, maar ik
denk dat de overheid een flink
stuk goedkoper uit zal zijn als
zij zo te werk zou gaan."
Om nu al over resultaten te pra
ten naar aanleiding van de kor
tingsactie is het nog te vroeg.
De prestaties die worden gele
verd zullen nauwkeurig wor
den genoteerd. Wat wil men er
mee doen? "Dan gaan we maar
weer eens opnieuw naar Den
Haag. Dit is een goede basis
om de zaak weer aan te zwen
gelen. Medio volgend jaar
breekt het moment van de
waarheid aan", voorspelt
Sloos.
'Vernietigde' besluiten
opnieuw formuleren
4
Het dagelijks bestuur (kerkelijke
term: moderamen) van de her
vormde synode wil op de synode
van maart volgend jaar de 'ver
nietigde' synodebesluiten inzake
Zuid-Afrika en Namibië op
nieuw aan de orde stellen. "Er is
zorgvuldige voorbereiding nodig
om te komen tot herformulering
van deze besluiten". Dat schrijft
het moderamen in een nota
waarin het verslag doet van zijn
activiteiten na de laatste synode
(juni dit jaar). De synode zal de
ze nota zaterdaa bespreken.
De hervormde commissie voor be
zwaren en geschillen verklaarde
in september een synodebesluit
van november 1982 nietig. Dat
besluit hield in, dat de synode
zou blijven streven naar contac
ten met bevrijdingsbewegingen,
in het bijzonder het African Na
tional Congress. De commissie
voor bezwaren en geschillen oor
deelde, dat het besluit kon wor
den uitgelegd als een goedkeu
ring van geweld. En dat zou in
strijd zijn met de kerkorde. Ook
het besluit dat de verwerking
van uranium uit Namibië (door
Zuid-Afrika bezet) door Euratom
afkeurde, werd nietig verklaard.
Tegen een uitspraak van deze com
missie voor geschillen is geen be
roep mogelijk. Toch verklaarde
het dagelijks bestuur van de sy
node onmiddellijk, dat de vernie
tiging van de besluiten geen we
zenlijke aantasting van het syno-
debeleid inzake Zuidelijk Afrika
zou betekenen. Het argument
van de commissie dat het syno
debesluit als legitimatie van ge
weld kan worden uitgelegd is,
volgens het moderamen, in strijd
met de stukken en met de ter sy
node gevoerde discussie.
Misschien dat een andere formule
ring van de gewraakte besluiten
wél genade kan vinden in de
ogen van de commissie.
Geen basis meer
voor gesprek
Twee voorstanders van het Icto
(Interkerkelijke Commissie
Tweezijdige Ontwapening) heb
ben bedankt als lid van de com
missie 'vredesvraagstukken' bin
nen de Evangelisch-Lutherse
Kerk. Zij menen, dat er geen ba
sis meer is voor gesprek. (De
commissie 'vredesvraagstukken'
heeft ten doel, het gesprek over
dit onderwerp in de plaatselijke
lutherse gemeenten te bevorde
ren).
Het Icto had ook de lutherse syno
de om een zekere erkenning ge
vraagd. De Lutherse Kerk doet
officieel mee aan het IKV (Inter
kerkelijk Vredesberaad), maar er
zijn ook in deze kerk mensen die
de IKV-visie afwijzen. Op grond
daarvan maakt het Icto aan
spraak op erkenning.
De lutherse synode van begin no
vember gaf die erkenning niet.
"Kennelijk acht de top van de
Lutherse Kerk de monopoliepo
sitie van het IKV normaal", zo
reageerde het Icto teleurgesteld.
De twee die nu uit de lutherse
commissie zijn gestapt vinden
het argument van de synode dat
er al een kerkelijke vredesbewe
ging is en dat de kerk door deel
te nemen aan het IKV in zekere
zin al een keuze heeft gedaan
niet overtuigend.
Binnen het Icto bestaat een luther
se werkgroep. Met deze groep
gaan de twee bedankers zich nu
inzetten voor 'echt beraad' op
plaatselijk niveau.
Beroepen. Gereformeerde Ker
ken: aangenomen naar Den
Haag-Loosduinen mevrouw drs.
C. L. Kraan, kerkelijk werkster
aldaar.
Gereformeerde Gemeenten: aan
genomen naar Krabbendijke J.
de Pater Krimpen aan de IJssel.
Offervaardig. De hervormden in
Sliedrecht hebben binnen een
week f275.000 extra bijeenge
bracht voor herstel van het dak
van hun Dorpskerk. De Monu-
mentenwacht had geconsta
teerd, dat de uiteinden van de
kapbinten waren verrot. Er
moest onmiddellijk worden in
gegrepen. De kerkvoogdij had
daar niet op gerekend; in de be
groting was er geen ruimte voor.
Toen ging er een brief naar alle
leden. Met genoemd resultaat.
Nieuwe voorzitter
Bisschop James W. Malone van
Youngstown (Ohio) is gisteren in
Washington gekozen tot voorzit
ter van de Amerikaanse bis
schoppenconferentie. Malone,
die in 1945 priester werd en in
1968 bisschop, kreeg enkele ja
ren geleden landelijke bekend
heid door zijn pogingen om de
sluiting van een staalfabriek in
Youngstown te voorkomen.
In een toespraak na zijn benoe
ming tot voorzitter zei hij, dat hij
ook in deze functie het evangelie
in verband zal brengen met so
ciale en economische vraagstuk
ken. Malone volgt aartsbisschop
John Roach van Minneapolis
(Minnesota) op, die vooral rich
ting heeft gegeven aan de maat
schappelijke betrokkenheid van
het Amerikaanse bisschoppen
college.
De nieuwe voorzitter had een groot
aandeel in het herderlijk schrij
ven van de Amerikaanse bis
schoppen over de kernwapens.
Daarin wordt het gebruik afge-
Boetedoening. In een verklaring
na hun najaarsvergadering her
inneren de Ierse bisschoppen de
rooms-katholieken in dit land er
aan, dat zij de vrijdag als een dag
van boetedoening in ere moeten
houden. "Ook het nieuwe kerke
lijk wetboek bekrachtigt de tra
ditionele praktijk van boetedoe
ning in de vastentijd en op de
vrijdagen".
Boetedoening houdt in: op vrijdag
geen vlees eten, geen drank en
amusement, niet roken, bidden
in het gezin, naar de mis gaan of
de kruisweg bidden en zieken en
bejaarden bezoeken.
Duizenden werkloze
schoolverlaters hebben
zich op het schriftelijk
onderwijs gestort. Om
dat de arbeidsbureaus
weinig of geen geld meer
beschikbaar hebben
voor het bijscholen van
jonge mensen zonder
werk, hebben ze gretig
in het aas gehapt dat de
ze instellingen hun heb
ben voorgehouden.
