Winst van Shell
belangrijk hoger
Stirling-motor op Nederlandse markt
'Een op de tien werlmemers
in cafés verdient te weinig'
Kort zakelijk
Marktberichten
Vraag naar olie neemt toe
Beurs Amsterdam
VRIJDAG 11 NOVEMBER 1983
Unilever
Unilever heeft in het derde kwar
taal van dit jaar ten opzichte van
dezelfde periode van 1982 de to
tale nettowinst zien stijgen met
negen procent van 423 tot 461
miljoen. Over de eerste negen
maanden trad een stijging op
met twee procent van 1273 tot
1298 miljoen. Er zal een onver
anderd interimdividend worden
uitgekeerd van 4.44 per ge
woon aandeel van 20. aldus
Unilever.
Rolinco
Rolinco, aandelenfonds van de Ro-
beco-groep, heeft in het op 31 au
gustus afgesloten boekjaar 1982-
83 goede zaken gedaan. De koers
van een aandeel Rolinco steeg
van 207,50 naar ƒ303.50. Het
vermogen vóór winstdeling be
droeg per 31 augustus 3.88 mil
joen (vorig jaar 2.67 miljoen), zo
blijkt uit het jaarverslag.
De directie stelt aandeelhouders
voor om het dividend per ge
woon aandeel vast te stellen op
7,40. In het vorige boekjaar was
dat 7,80. De winst per aandeel
is lager dan in het vorige boek
jaar doordat er in 1982-83 gemid
deld meer aandelen uitstonden
dan in 1981-82.
Creusot-Loire
Het Franse industriële concern
Creusot-Loire (werktuigbouw,
kernenergie en ijzer en staal),
met dertigduizend werknemers,
heeft gisteren verklaard in te
kunnen stemmen met een red
dingsplan dat is opgesteld met
de regering en enkele banken.
Eerder had Creusot-Loire ge
dreigd faillissement aan te vra
gen. Het verlies van de onderne
ming voor dit jaar wordt ge
raamd op 1.2 tot 1,4 miljard frank
(440 tot 515 miljoen gulden). De
besprekingen over het reddings
plan hebben enkele maanden ge
duurd.
Airbus
Algerije wil twee vliegtuigen ko
pen bij Airbus Industrie, het Eu
ropese consortium van vliegtuig
fabrieken. Dit heeft een officiële
Franse woordvoerder donderdag
meegedeeld na besprekingen
tussen president Francois Mit
terrand van Frankrijk en presi
dent Chadli Benjeddid van Alge
rije in Parijs. Om welk type vlieg
tuigen het gaat is niet bekend.
Indonesië
De Wereldbank heeft Indonesië
gisteren een lening toegezegd
van 43 miljoen dollar.
Het geld zal worden gebruikt voor
de uitvoering van plannen op het
terrein van het elementair onder
wijs en het opzetten van beroeps
gerichte opleidingen voor werk
loze jongeren. Door deze projec
ten krijgen 860.000 jongeren die
geen of gebrekkig onderwijs
hebben genoten alsnog de kans
hun beroepsperspectieven met
een opleiding te verbeteren.
Groenteveiling 11 november.
Aardappelen 0,37-0.46. andijvie
1,17—1,78, snijbonen 8,50-9,00. kro
ten gek. 1,40, boerenkool 0,70-0,94,
rode kool 0,44-0,62, postelein
0,53-0,58, prei 0,82-1,07, stoofsla
0,62, ijsbergsla 0,31, broccoli
2,90-3,45, venkel 1,75-2,00, spruiten
A 0,80-0,90, spruiten B 0,92-0,97,
spruiten C 0,52, spruiten D 0,73-1,26,
uien 0,35-0,39, waspeen 0,39-0,40,
winterpeen 0,26-0,53, witlof
2,40—3,60, bloemkool 6 per bak
1,50—1,75, bloemkool 8 per bak
1,05-1,50, bloemkool 10 per bak
0,65-0,90, knolselderij 0,21-0,54, sla
0,36-0,57, bleekselderij 0,45-0,49,
bospeen 1,31-1,36, peterselie
0,41-0,70, raapstelen 0,14-0,22, radijs
0,30-0,35, selderij 0,47-0,62, paprika
st. 0,12-0,41.
KATWIJK AAN DEN RIJN - Groente
veiling: Datum van 10 november.
Andijvie per kg. 0,89, Boerekool per kg.
0,48-0,55, Rode Kool 0,50-0,57, Groene
Kool 0,50-0,59, Bospeen I 1,00-1,09,
Waspeen AI per kist 6,70-10,80, BI
3,90-12,50, Cl 4,00-4,70, Aanvoer: 153
Breekpeen BI per kist 2,90-6,00, Cl 6,80-
8,40, Prei A per kg. 0,65, Prei B per kg.
0,37-0.38, Spinazie 0,92-1,02, Uien per
kg. 0,42-0,45, Peterselie (krul) 0.65-
0,96, Selderij 0,36-0,39, Bloemkool 6
per bak 1 1,35-1,63,81 1,07-1,32,10 10 I
0,97-1,17, 12 I 0,78-0,92.
Economie
DEN HAAG (ANP) - Bij de Koninklijke-Shell Groep is de nettowinst in het derde kwar
taal van dit jaar zeer aanzienlijk gestegen (met 43 procent) in vergelijking met die over
dezelfde periode van 1982. Het nettoresultaat ging van 451 miljoen naar 645 miljoen
pond sterling. Over de eerste negen maanden kwam het nettoresultaat dit jaar uit op
1774 miljoen pond tegen vorig jaar op 1245 miljoen pond.
Berekend op basis van geschatte
actuele aankoopkosten van de
verkopen zou het nettoresultaat
over het derde kwartaal uitko
men op 678 miljoen pond verge
leken met 303 miljoen pond vo-
rig jaar.
Dc Uroep noemt het resultaat over
het geheel genomen bevredi
gend. Voor het derde achtereen
volgende kwartaal gaf het cijfer
een verbetering te zien. Dat was
grotendeels te danken aan toene
ming van de produktie van eigen
ruwe olie, waarbij Shell Oil en
Shell Canada buiten beschou
wing werden gelaten.
Hoewel de resultaten van verwer
king, zeetransport en verkoop
van het olie- en gasbedrijf daal
den, stegen zij op basis van ge
schatte actuele aankoopkosten
van de verkopen aanzienlijke ten
opzichte van het relatief lage ni
veau in het derde kwartaal van
1982 en waren zij op die basis
ook beter dan in het tweede
kwartaal van 1983.
De chemische sector rapporteerde
een positief resultaat vergeleken
met een verlies verleden jaar, de
metaalsector bleef verliezen lij
den al werden die kleiner en de
kolensector leverde een klein
verlies op. De niet aan sectoren
gebonden kosten waren fors la
ger, enerzijds doordat de koers
verliezen bij groepsmaatschap
pijen met dollarleningen gering
waren en anderzijds doordat de
rentelasten aanzienlijk daalden.
De vergeleken met een jaar gele
den zwakkere positie van het
pond sterling ten opzichte van de
dollar en de meeste andere be
langrijke valuta's zorgde even
eens voor een positieve bijdrage
aan de groepsresultaten in pon
den sterling.
Shell Oil in de V.S. behaalde een
resultaat, dat in dollars 2 procent
hoger was. De resultaten bij zo
wel de opsporing en winning van
olie en gas als in de olieproduk-
tensector waren lager. Deze da
ling werd echter goedgemaakt
door de verbetering van de resul
taten in de chemische sector en
de opbrengst van circa 50 mil
joen dollar uit de verkoop van
geothermische concessies in Ca-
lifornie. De stijging van het re
sultaat in dollars werd nog ver
sterkt door het effect van het
zwakkere pond ten opzichte van
de dollar, waardoor de in ponden
omgerekende bijdrage tot de net
towinst van de groep 17 procent
hoger was dan een jaar geleden.
De winst van Shell Canada was
iets lager door een daling van de
resultaten in de olieprodukten-
sector en hogere rentelasten.
Wat betreft het economische kli
maat zegt de maatschappij dat er
in de V.S. nog steeds sprake is
van een door de consumptieve
vraag aangevoerd krachtig her
stel, terwijl elders hier en daar
Boskalis stoot dochters af
SLIEDRECHT (ANP) - Boskalis
heeft met de directies van Inter
nationale Gewapendbeton-
Bouw IGB in Breda, Hollandse
Bouwcombinatie HBC in Den
Haag en Planconsult vastgoed in
Breda in beginsel overeenstem
ming bereikt over de verkoop
van de aandelen van deze bedrij
ven aan IGB Holding i.o. in Bre
da. De bedrijven, die voorname-
Ogem—enquête
AMSTERDAM (ANP) -Pas enkele
dagen voor Kerst, op 22 decem
ber, zal de Ondernemingskamer
van het Amsterdamse Gerechts
hof uitspraak doen over verzoe
ken van de Stichting Onderzoek
Bedrijfsinformatie (SOBI) en de
Vereniging Effectenbescher
ming (VEB) om een enquêtepro
cedure in te stellen naar de gang
van zaken bij het inmiddels fail
liet verklaarde en reddeloos ver
loren Ogem-concern.
lijk in Nederland opereren, heb
ben samen ongeveer 450 mensen
in dienst en een jaaromzet van
circa f 130 miljoen.
Alle onderhanden werken op het
gebied van utiliteits-, woning- en
scholenbouw zijn door IGB-
HBC per 1 januari 1983 overge
nomen en voortgezet. De resulta
ten van de bedrijven zijn bevre
digend en voor 1984 mag volgens
Boskalis tenminste een onveran
derde omzet en een gelijkblij-
vend resultaat worden verwacht.
De samenstelling van het garan
tievermogen en de financierings
structuur waarborgen de conti-
nuiteit en eventuele verdere uit
breiding van de activiteiten.
Volgens de Bouw- en Houtbond
FNV is de afstoting van de werk
maatschappijen het gevolg van
de vorig jaar aangekondigde
reorganisatie bij Boskalis. Op 22
november gaat de bond praten
met Boskalis. Daarbij wil men
met name horen wat er gaat ge
beuren met de 150 werknemers
bij het onderdeel Dirk Verstoep
in Dordrecht.
vooruitgang valt waar te nemen.
Bij een voor 1984 geraamde eco
nomische groei in de vrije wereld
van ongeveer 3 procent op reële
basis is de verwachting dat de
vraag naar olie enigszins zal toe
nemen en dat zou de eerste stij
ging op jaarbasis zijn sinds 1979.
Duitsland
voor EG-hof
om kwestie
bierhandel
DEN HAAG (ANP) - De Europese
Commissie gaat West-Duitsland
voor het Europees hof van justi
tie dagen wegens schending van
de bepalingen waarbij de EG is
opgericht. De Bondsrepubliek,
zo heeft het "dagelijks bestuur"
van de gemeenschap meege
deeld in antwoord op vragen van
een Frans lid van het Europees
parlement, de communist Fran
cis Wurtz, overtreedt de regel
volgens welke kwantitatieve in
voerbeperkingen en alle maatre
gelen met een soortgelijke wer
king zijn verboden.
Volgens Wurtz beroept West-
Duitsland zich op een uit 1516
daterend "Reinheitsgebot" om
protectionistische maatregelen
te nemen tegen de invoer van
buitenlands bier. De Franse uit
voer naar West-Duitsland daalde
van 170.000 hectoliter in 1974 tot
7000 hectoliter in 1982.
"Importbier", aldus Wurtz, "wordt
niet conform (aan het Reinheits
gebot) genoemd en als chemisch
gekwalificeerd. Tegelijkertijd
wordt met veel tamtam een
grootscheepse campagne ge
voerd waarin importbier wordt
afgekamd. Een groot dagblad
bracht zelfs onlangs een artikel
onder de kop "chemisch bier uit
het buitenland maakt impo
tent...". Een lid van de Bondsdag
zou eveneens hebben gezegd dat
buitenlands bier "het seksuele
vermogen zou kunnen vermin
deren".
De commissie heeft laten weten
dat de in West-Duitsland voor
het brouwen en verkopen van
bier geldende bepalingen onver
enigbaar zijn met het EG-ver-
drag voor zover zij een belemme
ring vormen voor de invoer van
in een ander EG-land rechtmatig
geproduceerd en in de handel ge
bracht bier. Zij is daarom een
procedure wegens verdrags
schending begonnen.
ROTTERDAM Op het vliegveld. Zestienhoven vond gisteren de presentatie plaats van Rotterdam Airlines
(RAL). Met ingang van l december start RAL een vliegverbinding tussen Zestienhoven en Londen-Gatwick
Vanaf half december zullen tevens vluchten naar Innsbruck in het programma worden opgenomen Op de foto
directeur RAL. A.A. Verlinden (r) en de voorzitter van de Kamer van Koophandel in Rotterdam. M. van den
Bos. De stewardess biedt de heren een model aan van de Boeing 737, waarmee de vluchten worden uitgevoerd
ROTTERDAM (ANP) - Rotter
dam Air Lines (RAL) zal op 1 de
cember van start gaan met twee
retourvluchten per dag tussen
Zestienhoven en Londen-Gat
wick, uitgevoerd met een
Boeing-737 vliegtuig. In januari
van het volgend jaar zal deze
dienst viermaal en mogelijk in
februari vijfmaal worden uitge
voerd op werkdagen. Medio de
cember gaat de RAL bovendien
twee maal per week een lijn-
vlucht Zestienhoven-Innsbruck
met een Boeing-737 uitvoeren.
Dit heeft RAL-directeur André
Verlinden gisteren op de thuis
basis van de RAL, Zestienhoven,
bekendgemaakt.
André Verlinden deelde mee dat
de tarieven die zullen worden be
rekend, gelijk zullen zijn aan de
nu geldende Iata-taneven, die
ook worden geheven door de
maatschappijen die op de routes
tussen Londen en Zesienhoven
en Schiphol vliegen. Verlinden
wilde aanvankelijk een lager ta-
or de toeris-
Vliegen van
Rotterdam
naar Londen
tenklasse. Daarvoor had hij al
toestemming van de Nederland
se rijksluchtvaartdienst. De toe
stemming van de Britse autori
teiten hing echter af van overleg
tussen alle maatschappijen die
tussen Londen cn Nederland
lijndiensten onderhouden. Deze
maatschappijen waren fel gekant
tegen de lagere tarieven die de
RAL had voorgesteld.
Een van deze maatschappijen is
Air UK. die al besloten heeft per
1 december haar lijndiensten Ze-
sienhoven-Londen Gatwick op
te schorten wegens de komst van
de RAL op dc markt.
Rotterdam Air Lines zal bij de start
25 medewerkers in vaste dienst
hebben. Het maatschappelijk ka
pitaal bedraagt 25 miljoen gul
den. waarvan vijf miljoen is ge
stort. Volgens Verlinden is het
volledig Nederlands kapitaal.
Over de aandeelhouders weiger
de hij iets naders mee te delen,
omdat deze aandeelhouders on
bekend wensen te blijven.
De vloot van de RAL bestaat voor
lopig uit een Boeing-737, die is
gehuurd van de Belgische lucht
vaartmaatschappij Trans Euro
pean Airlines. Dit toestel kan
maximaal 119 passagiers vervoe
ren. De Boeing wordt door een
eigen, Nederlandse bemanning
gevlogen.
Verlinden zei te verwachten dat in
april van het volgend jaar een
tweede vliegtuig aan de RAL-
vloot zal kunnen worden toege
voegd, maar nadere gegevens
daarover kon hij gisteren nog
niet meedelen.
Als extra service biedt RAL haar
passagiers een zacht gekookt
eitje bij het ontbijt, een zilveren
peper- en zoutvaatje en verzil
verd bestek.
DEN HAAG (GPD) - Bijna tien
procent van het personeel in ca
fés en andere drankverstrekken-
de bedrijven ontvangt minder
dan het wettelijk minimumloon
Dat blijkt uit een onderzoek dat
de Loontechnische Dienst van
het ministerie van sociale zaken
en werkgelegenheid in maart en
juli 1980 heeft uitgevoerd. In
maart betrof het 8.3 procent, in
juli 9,9 procent. In de totale hore-
ca-sector lagen de percentages in
maart op 4.1 (2000 werknemers)
en 6,2 (3500 werknemers) in juli
Minister De Koning heeft deze
cijfers genoemd in een toespraak
voor de ledenvergadering van
Horecaf, donderdag in Eindho
ven.
De definitieve publikatie van de re
sultaten van het onderzoek naar
het niet-naleven van de Wet op
het Minimumloon in het Horeca-
zal plaatsvinden
gesprek met de betrokken partij
en. Als reden waarom werkge
vers de wet niet na bleken te le
ven, werd vooral genoemd de on
bekendheid met de wet als zoda
nig, of met de minimumbedra
gen. Ook het afspreken van net
tolonen die, later omgerekend in
brutolonen in een aantal geval
len te laag bleken te zijn wordt
als oorzaak genoemd.
In het voorseizoen waren het voor
al de vrouwelijke parttime werk
nemers die minder uitbetaald
kregen dan het wettelijk mini
mumloon, in het hoogseizoen
kwamen daar dc groep jeugdige
vrouwelijke fulltimers en vol
wassen mannelijke parttimers
bij, zo blijkt verder uit het onder
zoek, dat werd verricht naar de
loonadministraties van 20 orn-
EINDHOVEN (ANP) - Ir. Frits
Philips, eertijds president van
het Philips-concern, is voorne
mens een vennootschap op te
richten die in Nederland de pro
duktie en verkoop van de Stir
ling-motor ter hand moet nemen.
Dat heeft hij gisteravond beves
tigd tegenover het ANP.
Het Philips-concern heeft in het
verleden vele miljoenen guldens
gestoken in de ontwikkeling van
de Stirling motor. Het project is
enkele jaren geleden min of meer
in de ijskast gezet omdat het con
cern er geen toekomst in zag.
Volgens ir. Philips is de ontwik
keling in de Verenigde Staten
doorgegaan. "We geloven dat het
nu mogelijk is de motor commer
cieel op de markt te brengen", al
dus ir. Philips.
In de Verenigde Staten zijn met na
me bij de NASA vindingen ge
daan die het commercieel ge
bruik van de Stirling-motor mo
gelijk maken. Ir. Philips is mo
menteel in onderhandeling met
de NASA en met het Philips-con
cern om gebruik te mogen ma
ken van de bestaande kennis en
de patenten.
Bij de start van de nieuwe onder
neming speelt ook ir. Meijer een
belangrijke rol. Hij was destijds
leider van het Stirling-onderzoek
in het natuurkundig laborato
rium van Philips. Meijer heeft
een aantal eigen patenten voor
wat betreft de Stirling-motor.
Het principe van de Stirling-motor
is niet gebaseerd op een explosie
in een cilinder, zoals het geval is
bij gangbare motoren, maar op
uitzetting van gas in een cilinder
door verwarming van buiten af.
De motor is vrijwel geruisloos en
kan in principe werken op alle
soorten brandstof.
Volgens ir. Philips is de Stirling
motor dan ook bij uitstek ge
schikt om bijvoorbeeld elektrici
teit op te wekken in motorhomes
en dergelijke en in woningen in
afgelegen streken. Verder kan de
Stirling-motor gebruikt worden
voor verwarmingsinstallaties
van grote gebouwen en kanto
ren. Dat zou volgens ir. Philips
een energiebesparing kunnen
opleveren van veertig procent.
Jc nieuwe b.v. zal volgens ir. Phi
lips een beroep doen op de Ne
derlandse overheid om in aan
merking te komen voor een inno
vatiepremie. Het streven is er, al
dus ir. Philips, op gericht om en
kele duizenden Stirling-motoren
per jaar te produceren. Hoeveel
arbeidsplaatsen de nieuwe b.v.
gaat opleveren valt in dit sta
dium niet te zeggen, aldus ir.
Philips.
cent van alle werknemers in de
horeca. Dertig procent van de
werknemers ontving precies het
wettelijk minimumloon of iets
meer. Ongeveer 65 procent zat
daarboven.
Na de publikatie van het rapport
zullen, volgens De Koning, de so
ciale partners in de horeca en de
Loontechnische Dienst van zijn
ministerie zich buigen over de
vraag op welke wijze het niet-na
leven van de Wet op het Mini
mumloon kan worden beperkt.
Ook de mogelijk van een verbe
tering van de informatie over de
wet zal worden onderzocht. Vol
gens de minister kan een betere
naleving bijdragen tot een verbe
tering van het beeld van de hore-
casector en bovendien ten goede
komen aan de motivatie van de
werknemers en aan de binding
met het bedrijf waar zij werken.
Dieselmotor
AMSTERDAM (ANP) - Stork
Werkspoor Diesel heeft bij het
ministerie van economische za
ken een ontwikkelingskrediet
van ƒ21 miljoen aangevraagd
voor het ontwerpen van een
nieuwe dieselmotor. Een woord
voerder van het bedrijf heeft dat
gisteren bevestigd.
De nieuwe motor die rond 1990 in
gebruik genomen zou moeten
worden is bedoeld als opvolger
van de TM 410. Volgens Stork
Werkspoor Diesel zal de ontwik
keling van het nieuwe produkt
30 miljoen kosten. Het ministe
rie van economische zaken kon
gisteren nu t meedelen op welke
termijn de beslissing over de
aanvraag zal worden genomen.
AANDELEN binnenland doorlopend
Noteringen van
11 november 1983
(tot 12:28 uur)
hoogovensc
x 70000 00 70000 00
450 00 460 00
31 50 31.50
3700 00 L 3700 001
103 20
245 00
wyk henng 81 0
buitenland
westing. 47 70
beleggingsinst.
OBLIGATIES
staatsleningen
nl 12% 81-91 127.50
bng
bgllV4 82-07
bg 1044 82-07
bg 10 80-88
bg 82-07
in 9 83-90 101.90
'01044 82a 106 20
wuh 8% 78 87 99 05 9
parallelmarkt
officieel toegelaten
indices e.d.
indices (a.n.p.-c.b.s
obl.lndex/eff.rend.(c.b.s.]
buitenlands geld
Amerikaanse (War 2.92 3,0
Engelse pond 4.28 4.5
Belg tranc 000) 5,33 5.6
Duitse mark |100| 110.00 114.0
Deense kroon (100)
Oost sMling (100)
Spaanse peseta (100
Gnekse drachme (10
VERKLARING DER TEKENS
ofloftie nol geschorst
achtergestelde lerwig
Beursoverzicht
Beurs in herstel na zwak begin
Na een zwak begin heeft de Am
sterdamse Effectenbeurs zich van
morgen redelijk weien ie herstel
len Zo ging Philips f 0.20 vooruit
op het vermoeden dal in de loop
Elsevier v
en VNU b
gang van
Unilever loonde e
geen toegeschreven
van de kwartaalcijlers
ABN lag goed in de markt m
winst van ogeveer f 2 Enma
moeite te hebben boven d<
koers van gisteren uit Ie kon
il kom
jlingen rond het V
kli|ke Olie verdiende onge-
rvi(l bi| Hoogovens de
B bedroeg
vmst enkele dubbeltie
