W aarschuwing uit
Moskou 'serieus'
c
D
Aan alle rekeninghouders bij
banken en spaarbanken.
Top YS-Japan levert weinig op
Superheffing tegen
hoge meüqjroduktie
Na plaatsing geen overleg meer
Iras levert
veel nieuws
Muzorewa
eet weer
Demonstratie
in Warschau
Unita schoot
Angolese
Boeing neer
Russen blijken Brezjnjev
jaar na zijn dood vergeten
VRIJDAG 11 NOVEMBER 1983
BONN/ROME/DEN HAAG (GPD) - De Sowjet-Unie breekt de ontwapeningsonderhan
delingen in Geneve onmiddellijk af als de Westduitse Bondsdag op 21 of 22 november
besluit dat er in de Bondsrepubliek middellange-afstandsraketten worden geplaatst.
Dat heeft de Russische ambassadeur in Bonn, Wladimir Semjonov, gisteren aan de
deeldeV0°rZltterS Va" d6 d6 Bondsdag vertegenwoordigde politieke partijen meege-
Buitenland
DIDCOT (AP) - De Iras-satelliet,
een samenwerkingsproject van
Nederland, de VS en Engeland,
blijft interessante waarnemingen
uit de verre ruimte naar de aarde
zenden. Het Engelse weten
schapsteam dat bij het project is
betrokken maakte deze week op
een persconferentie bekend dat
de infra-rood astronomische sa
telliet (Iras) negen tot dusver on
bekende hemellichamen heeft
waargenomen en een planeet die
de kern zou kunnen zijn van een
uitgedoofde komeet.
Dr. Michael Rowan-Robinson zei
dat de negen onbekende licha
men zijn waargenomen in een
deel van de ruimte waar bij ob
servaties met andere telescopen
niet eerder materie is aangetrof
fen. De lichamen zonden een
sterke infra-rood straling uit.
Astronomen breken zich mo
menteel het hoofd om wat voor
hemellichamen het kan gaan.
Volgens sommigen zijn het uitdo
vende sterren, anderen houden
het op nieuwe sterformaties die
nog gehuld zijn in een ring van
stof. De objecten bezaten een in-
fra-rood energie die vele malen
groter is dan die van het zonlicht.
Dat zou een verklaring kunnen
zijn voor de reden dat zij nog
nooit met telescopen vanaf de
aarde zijn waargenomen.
De Iras-satelliet heeft sinds de lan
cering in januari al meer dan
200.000 hemellichamen geregi
streerd. Een andere ontdekking
die de Iras-telescoop deed be
treft een planeet die volgens
astronomen de kern kan zijn van
een uitgedoofde komeet. De zich
snel door de ruimte verplaatsen
de asteroïde is kleiner dan 2 kilo
meter in doorsnee en bevond
zich op een afstand van 30 mil
joen kilometer van de aarde toen
de satelliet hem op 11 oktober
voor het eerst waarnam. De pla
neet cirkelt op een afstand van 14
miljoen kilometer om de zon.
Aan Westerse zijde werd steeds
aangenomen dat Moskou tot half
december aan de onderhande
lingstafel zou blijven, dus nadat
in drie NAVO-landen (West-
Duitsland, Engeland en Italië) de
eerste raketten zijn gearriveerd.
Semjonovs mededeling werd be
vestigd door CDU-CSU-fractie-
voorzitter Alfred Dregger. Hij be
schouwde de Russische opstel
ling echter niet als het uitoefe
nen van druk op het Westduitse
parlement.
Niettemin werd van regeringszijde
onmiddellijk gereageerd op
Semjonovs uitlatingen. Rege
ringswoordvoerder Sudhof ver
klaarde dat de mening van de
Russische ambassadeur niet be
schouwd moet worden als het of
ficiële Sowjet-standpunt.Bonds-
kanselier Kohl verklaarde tegen-
Kohl.
over het boulevardblad Bild (dat
vanmorgen verscheen, ervan
overtuigd te zijn dat Moskou aan
de Geneefse onderhandelingsta
fel blijft, ook wanneer'de Pers-
hing 2- en kruisraketten in Euro
pa worden geplaatst. Kohl blijft
van mening dat er in Genève een
compromis kan worden bereikt.
Van Amerikaanse zijde blijft men
ontkennen dat Washington als
reactie op de voorstellen van de
Russische leider Andropov (te
rugbrengen van het aantal SS-
20's tot 164, geen plaatsing aan
NAVO-kant) met een tegenbod
zal komen aan de onderhande
lingstafel. In Rome, waar de zgn.
Speciale Consultatie Groep van
de NAVO-vergaderde, zei onder
minister voor Europese zaken
Richard Burt, dat nieuwe Ameri
kaanse voorstellen niet aan de
orde zijn geweest.
En de directeur van het bureau
voor wapenbeheersing en ontwa
pening, Kenneth Adelman, ver
klaarde dat Washington na het
afwijzen van Reagans tussen
voorstel door Moskou blijft vast
houden aan de nul-nuloptie:
geen plaatsing van NAVO-kant
tegenover ontmanteling van het
Russische arsenaal aan middel-
lange-afstandswapens. Adelman,
tijdens een uitzending van het
(gesloten) tv-Euronet, dat een
vijftal Amerikaanse ambassades
in Europa met Washington ver
bindt: „Dit idee is afkomstig van
de Nederlandse vredesbeweging
en onze regering heeft het over
genomen".
Adelman, die de Nederlandse en
andere Europese vredesbewe
gingen verweet met de massale
demonstraties de Amerikaanse
onderhandelingspositie te on
dermijnen, wilde niets van uit
stel van plaatsing weten. „Ter
wijl wij aan het onderhandelen
zijn, gaan de Russen gewoon
door met plaatsing van de SS 20.
Het is moeilijk aanvaardbaar
Moskou nog meer tijd te gun
nen", aldus Adelman, die eraan
herinnerde dat volgens het dub-
belbesluit van 1979 pas eind 1983
met plaatsing van de wapens zou
worden begonnen, terwijl het
nog vijf jaar duurt voor alle 572
raketten in Europa zijn gestatio
neerd.
Ook Burt bevestigde in Rome dat
de NAVO strak zal vasthouden
aan het plaatsingsschema. Hij
wilde niet ingaan op de medede
ling van de Italiaanse minister
van defensie Spadolini, dat de
kruisraketten die voor eind deze
maand op de Siciliaanse basis Si-
gonella arriveren pas in maart
volgend jaar definitief in Comiso
zullen worden gestationeerd.
Burt beperkte zich tot: „Er zul
len eind dit jaar raketten in West-
Europa geplaatst en operatief
zijn".
Inmiddels heeft ook oud-bonds
kanselier Schmidt, die als de
„vader van het dubbelbesluit"
wordt beschouwd, zich ondub
belzinnig voor plaatsing nu uit
gesproken. In een lezing voor het
Goethe-instituut in Singapore
benadrukte Schmidt dat wan
neer een akkoord in Genève vol
gende maand uitblijft, de Pers-
hings en kruisraketten moeten
worden opgesteld. Met die me
ning heeft Schmidt, een week
voordat zijn partij, de SPD, in
Keulen een speciaal congres aan
de rakettenkwestie wijdt, onge
twijfeld veel sociaal-democrati
sche partijgenoten teleurgesteld.
Het overleg van de ministers van buitenlandse zaken, financiën en landbouw van de EG, in de Griekse
hoofdstad Athene, heeft nog geen akkoord opgeleverd. Op de foto op de voorgrond v.l.n.r. de heren Stoltenberg
(financiën, West-Duitsland), Cheysson (buitenlandse zaken, Frankrijk) en Genscher buitenlandse zaken, West-
Duitsland).
HARARE (Rtr) De gedeti
neerde ex-premier van Zim
babwe, bisschop Abel Muzo
rewa, heeft de hongerstaking
die hij in de gevangenis be
gonnen was, beëindigd, zo
deelde een regeringswoord
voerder gisteren mee.
Volgens het hoofd van de rijks-
voorlichtingdienst, John
Tsimba, is Muzorewa dins
dag weer gaan eten, acht da
gen nadat hij zijn vasten was
begonnen.
De bisschop, leider van de par
tij van de Verenigde Afri
kaanse Nationale Raad
(UANC), is op 31 oktober we
gens ondermijning van het
gezag aangehouden en opge
sloten in de gevangenis van
Goromonzi bij Harare.
ATHENE - Onder de Europese
landbouwministers groeit over
eenstemming over een superhef
fing op de melkproduktie. Door
zo'n superheffing krijgt de boer
voor de melk boven een bepaal
de hoeveelheid, slechts een
kwart van de gewone prijs. Hier-
door
Ferry Mingelen
mee hopen de landbouwminis
ters de overproduktie in de zui
vel flink af te remmen.
De ministers hebben gisteren op
de tweede dag van hun speciale
zitting in Athene volgens de Ne
derlandse bewindsman Braks
vooruitgang geboekt. „Een grote
Reagan en Nakasone benadrukken vriendschap
TOKIO - Het bezoek van president
Reagan aan Japan heeft weinig
concrete resultaten opgeleverd.
Met verkiezingen in het ver
schiet in zowel de Verenigde Sta
ten als Japan kon dat ook niet
worden verwacht. In plaats van
een verbloemend communiqué
kozen Reagan en zijn gastheer
premier Nakasone voor het af
leggen van afzonderlijke pers
verklaringen, na afloop van de
tweede en belangrijkste ge-
door
Ruud Kreutzer
spreksronde gisteren. Zo konden
beiden het belang van de onder
linge betrekkingen benadrukken
en tegelijk voor het thuisfront
scoren met eisen en verzoeken
aan de tegenpartij, vooral op eco
nomisch gebied.
Japan en de Verenigde Staten
brengen gezamenlijk een derde
van de totale wereldproduktie
voort. Het is dan ook niet ver
wonderlijk dat president Reagan
de betrekkingen tussen de twee
economische giganten in zijn
eerste onderhoud met Nakasone
de belangrijkste bilaterale ver
houding in de wereld noemde.
Het illustreert het groeiende be
lang dat in Washington wordt ge
steld in Oost-Azië, de belangrijk
ste economische groeipool in de
wereld, waar Japan Amerika's
belangrijkste bondgenoot is.
Aan Japanse zijde werd gehoopt
dat de meningsverschillen wat
meer onder het tapijt hadden
kunnen blijven, maar Reagan
kon het, met het oog op de bin
nenlandse politiek, niet nalaten
om Japan nog eens openlijk te
vragen iets te doen aan het
groeiende overschot op de han
delsbalans met Amerika. De
druk vanuit het Congres wordt
steeds groter en Reagan waar
schuwde Nakasone dan ook voor
de mogelijkheid dat de handel
met Japan een strijdpunt wordt
in de presidentsverkiezingen
volgend jaar bij het uitblijven
van concessies van Japan.
Die concessies zijn er tijdens dit
bezoek van de Amerikaanse pre
sident niet gekomen, en Reagan
haastte zich te zeggen dat hij
daarvoor niet was gekomen. Tus
sen de twee regeringsleiders be
staat een goede verstandhouding
sinds het eerste bezoek van pre
mier Nakasone aan Washington
in januari van dit jaar. Nu in Ja
pan zeer waarschijnlijk al eind
van dit jaar vervroegde verkie
zingen zullen plaatsvinden die
beslissend zijn voor het voortbe
staan van de huidige regering
Nakasone, heeft Reagan zijn
gastheer niet al te zeer in verle
genheid willen brengen.
Toen, president Reagan gisteren
Japan opriep een groter aandeel
in de gezamenlijke defensie op
zich te nemen, was dat dan ook
vooral een steun in de rug voor
Nakasone's pogingen de Japanse
publieke opinie stapje voor stap
je voor dit idee te winnen.
Het zwaartepunt in de Japans-
Amerikaanse onderhandelingen
is in tijd van een jaar verschoven
van de militaire aangelegenheid
naar de onderlinge handel. Het
Japanse overschot in de handel
zal dit jaar naar verwachting
ruim 60 miljard gulden belopen,
en volgend jaar zeer waarschijn
lijk verder stijgen. Volgens Was
hington is de huidige wanver
houding tussen de dollar en de
yen een van de belangrijkste oor
zaken voor deze scheefgroei. Ja
pan is daar geenszins van over
tuigd, er moet nog worden be
zien of de gezamenlijke ministe
riële werkgroep die dit probleem
gaat bestuderen tot resultaten zal
kunnen komen. Vooralsnog zijn
beide landen het over de op
dracht eens: door betere coördi
natie moet de koersverhouding
tussen dollar en yen worden ge
stabiliseerd.
Hoewel de handelsfricties niet zijn
verdwenen, zijn er toch wel wat
kleinere doorbraken bereikt. Zo
werd vlak voor het bezoek van
Reagan overeenstemming be
reikt over de verlenging van de
„vrijwillige beperking" van Ja
pan in de export van auto's naar
Amerika, en over de opheffing
van het absolute verbod van ex
port van militaire technologie
naar Amerika. Maar belangrijker
strijdpunten zoals de Japanse
beperking op de invoer van
Amerikaanse sinaasappelen en
rundvlees, en de koers tussen de
dollar en de yen zijn onopgelost
gebleven, en zullen dat voor de
afzienbare toekomst ook wel blij-
meerderheid is tot de conclusie
gekomen dat de superheffing on
vermijdelijk is. Alleen Ierland en
Luxemburg wensen hem niet te
aanvaarden", aldus Braks. Grote
punt van discussie wordt bij wel
ke hoeveelheid de heffing pre
cies moet ingaan. De meeste lan
den, inclusief Nederland, zijn er
nu voor om uit te gaan van de
produktie van 1983 maar daar
dan wel een bepaald percentage
van af te trekken, anders komt er
op korte termijn van de produk-
tieinkrimping niets terecht.
De Europese commissie, het dage
lijks bestuur van de Europese ge
meenschap, had voor een drasti
scher ingreep gekozen en voor
gesteld om de produktie van
1981 als uitgangspunt te nemen.
Sinds 1981 is de Nederlandse
melkproduktie met 7 procent ge
stegen. Hoeveel precies er nu
van de produktie van 1983 afge
trokken moet worden om het ni
veau van de superheffing te krij
gen, daarover zal volgens minis
ter Braks door de Europese rege
ringsleiders in december op hun
topconferentie in Athene beslist
moeten worden. Dat wordt een
van de grote politieke vraagpun
ten.
Dat inkrimping van de zuivelpro-
duktie dringend noodzakelijk is
blijkt wel uit het feit dat. zo zei
Braks, het hele zuivelbudget
voor 1984 op zou raken als men
nu alle voorraden boter en mage
re melk met de noodzakelijke
forse subsidies op de wereld
markt zou willen gaan afzetten.
Er ligt momenteel 800.000 ton
boter en 1,2 miljoen ton magere
melkpoeder in de pakhuizen.
Nog nooit is een planeet dichter
bij de zon waargenomen.
Aangenomen wordt dat zich in dat
gebied in de ruimte een grote
ring van kleine en vluchtige deel
tjes materie bevindt afkomstig
van kometen die dicht om de zon
cirkelen. De meest gangbare
theorie over kometen is dat hun
oppervlak, voornamelijk bestaat
uit ijs. Op hun tochten dicht
langs de zon produceren de ko
meten aldus een straat van
damp.
De infrarood telescoop kan stra
ling waarnemen van koude gas
wolken in de ruimte. Die straling
kan niet vanaf de aarde worden
gezien omdat de aardse atmo
sfeer die wegfiltert.
De telescoop kan door de stofwol
ken heenkijken die nieuwe ster
formaties en uitdovende sterren
omgeven.
De observaties van de satelliet
worden doorgeseind naar het
astronomisch observatorium in
het Engelse Didcot. Twee keer
per dag cirkelt de Iras daar op
een hoogte van 900 kilometer bo-
WARSCHAU (AFP) - Ongeveer
500 mensen hebben gisteravond
een demonstratie gehouden ter
ondersteuning van de verboden
vakbond Solidariteit. De demon
stratie had plaats op de derde
verjaardag van de officiële regi
stratie van de vakbond door de
Poolse justitie.
De demonstranten trokken naar
het paleis van justitie, waar op 10
november 1980 Solidariteit werd
geregistreerd. De betogers scan
deerden de naam van Lech Wale
sa en maakten het V-teken.
Na het verschijnen van voertuigen
van de Zomo, de Poolse oproer
politie, verspreidden de demon
stranten zich. De Zomo fotogra
feerde deelnemers aan de de
monstratie.
LISSABON (Rtr) De Unita heeft
de Angolese Boeing 737 neerge
schoten, zo heeft de pro-westelij
ke 'Unie voor de totale onafhan
kelijkheid van Angola' gisteren
verklaard in een communiqué,
dat werd ontvangen in Lissabon.
Het communiqué was gedateerd
op woensdag.
'Een speciale commandogroep
schoot om 15.00 uur plaatselijke
tijd een Boeing 737 neer, die re-
cruten en een compagnie van de
derde gemotoriseerde brigade
vervoerde van Lubango naar
Luanda', zo stond in het commu
niqué.
Bemanning en alle soldaten kwa
men om, aldus het communiqué.
De berichten over het aantal in
zittenden liepen tot gisteren uit
een van 129 tot ongeveer 150.
Unita vecht sinds de Angolese on
afhankelijkheid van Portugal in
1975 tegen de marxistische rege
ring van Jonas Savimbi in de
hoofdstad Luanda Savimbi
heeft steun van 25.000 Cubaanse
soldaten.
Congresleden
eisen vertrek
van Reagan
WASHINGTON (AP) - Zeven de
mocratische leden van het Ame
rikaanse Congres hebben giste
ren gezegd dat president Ronald
Reagan moet worden afgezet
omdat hij de grondwet zou heb
ben overtreden toen hij vorige
maand Amerikaanse militairen
naar Grenada stuurde.
De Congresleden verwijzen naar
artikel 1 van de grondwet, dat
het Congres het recht geeft een
oorlog te verklaren, en andere
paragrafen die handelen over
Amerikaanse verdragsplichtigen
en de rechten van Amerikaanse
burgers.
"De door de president bevolen in
vasie van Grenada is illegaal en
ongrondwettig en, daar ben ik
van overtuigd, een overtreding
die in aanmerking komt voor af
zetting (impeachable offense)",
aldus afgevaardigde Ted Weiss.
"Deze resolutie zal worden inge
diend nadat het Congres alle an
dere wegen heeft bewandeld",
zei hij.
De andere Congresleden zijn Co-
nyers. Julian Dixon, Mervyn Dy-
mally, Henry Gonzalez, Mickey
Leiand en Parren Mitchell.
Het is onwaarschijnlijk, dat de im
peachment-procedure in de hui
dige Amerikaanse politieke con
stellatie ver zal komen. Krach
tens de Amerikaanse grondwet
mag het Huis van Afgevaardig
den, dat thans door democraten
wordt beheerst, leden van de re
gering in staat van beschuldiging
stellen, waaronder de president
en vice-president. De beschuldi
gen worden echter beoordeeld
door de Senaat, waarin Reagans
Republikeinse Partij nu de meer
derheid heeft. Voor een veroor
deling is de steun nodig van
twee-derde van de aanwezige se
natoren.
Een veroordeling houdt ontslag in
en een verbod om ooit nog fede
rale ambten te bekleden. Tot nu
toe is geen enkele Amerikaanse
president in een impeachment-
procedure veroordeeld.
In 1974 besloot de juridische com
missie van het Huis van Af
gevaardigden beschuldigingen
in te brengen tegen de republi
keinse president Richard Nixon
in verband met het Watergate-
schandaal. Nixon legde echter
zijn funktie neer voordat het huis
verdere actie kon ondernemen.
Bondsdag steunt
'vertrekpremie'
BONN (DPA) De Westduitse
bondsdag, het parlement, heeft
een wet goedgekeurd "ter bevor
dering van de bereidheid tot re
migratie bij buitenlanders". Op
grond van die wet krijgen bui
tenlanders in bepaalde gevallen
een premie als ze naar hun ge
boorteland willen terugkeren.
De sociaal-democraten (SPD) en
de Groenen stemden tegen.
De wet geldt voor werknemers uit
Joegoslavië. Zuid-Korea, Marok
ko, Portugal. Spanje, Tunesië en
Turkije die na 30 oktober 1983 op
een of andere manier werkloos
worden.
MOSKOU (Rtr) Het Kremlin
heeft gisteren wat het te zeggen
had over Leonid Brezjnjev op de
eerste verjaardag van zijn dood.
beperkt tot een absoluut mini-
De Westerse diplomatieke kringen
die dit vaststelden dachten dat
de televisie voornemens was er
uitgebreider aandacht aan te be
steden en het verschil in wijze
van herdenking zou kunnen dui
den op verschil van mening bin
nen de leiding over de wijze
waarop men Brezjnjevs nage
dachtenis moeten eren.
In het officiële eerbewijs, gepubli
ceerd in de Prawda, werden
Brezjnjevs trouw aan de partij
en de natie geprezen maar werd
koel gedaan over wat hij in 18
jaar macht tot stand heeft ge
bracht.
Het artikel was veel specifieket
over de man die Brezjnjev op
volgde. Joeri Andropov, waarbij
de implicatie was dat deze aan
het puinruimen had kunnen
slaan ("een natie geplaagd door
gebrek aan tucht, luiheid en on
doelmatigheid").
De Prawda gewaagde wel van gro
te vooruitgang op politiek, so
ciaal en economisch gebied in het
Brezjnjev-tijdperk, maar het
blad schreef dat meer toe aan de
inspanningen van de partij als
geheel dan aan haar leider per
soonlijk.
Overigens was Brezjnjev al weinig
in de officiële media genoemd in
het jaar na zijn dood. De stichter
van de staat, Lenin, is de enige
voormalige leider die periodiek
geprezen wordt.
ADVERTENTIE
In verband met acties bij poste
rijen maken wij u erop attent dat alle
betalingsopdrachten normaal, dus
tijdig kunnen worden uitgevoerd.
Daarvoor is wèl nodig dat u uw
betalingsopdrachten zelf aflevert bij
het bankkantoor waar uw rekening loopt.
Op dat kantoor kunt u zich tevens
vervoegen voor informatie over uw saldo
en over de uitgevoerde boekingen.
De gezamenlijke banken en spaarbanken.
