ORDEREN
NU EXTRA
AANTREKKELIJK
c
Over kernwapens
wordt niet op
beslist'
Interview
Minister Van den Broek kiest
voor afstandelijke benadering
Stofkam halen door
verkeersverboden
VRIJDAG 11 NOVEMBER 1983
Varia
Wij mogen dan het woord 'apart
heid' aan het internationale taal
gebruik hebben geleverdde Ameri
kanen komt de eer toe het woord
'kidnapping' te hebben geëxpor
teerd. Het staat ook gewoon in de
Van Dale, het Groot Woordenboek
der Nederlandse Taal: 'kidnappen
(kidnapte, h. gekidnapt), afkom
stig uit het Amerikaans, (een kind.
een persoon) roven, ontvoeren'.
Verder: 'kidnapper' 'kinder-
Dat het een modern woord of be
grip is blijkt uit het feit dat de Van
Dale van 1950 'kidnappen' nog niet
had opgenomen. De dubbeldikke
Webster geeft twee spellingen: 'kid
napping' en 'kidnaping'. Toen de
tweejarige Charles Augustus Lind-
berg jr. werd ontvoerd, vier jaar
nadat zijn vader Charles Lind
bergh in zijn eentje de oceaan over
gevlogen was. schreven de Ameri
kaanse kranten over 'The Lind
bergh Kidnaping' en 'Col. Lind
bergh's baby kidnaped'. Met één p
dus. Maar tegenwoordig lees je. ook
in Amerikaanse boeken, alleen nog
maar over 'kidnapping' met twee
p's. Het woord is samengesteld uit
de woord 'kid' (kind, kleuter) en
'nab' (grijpen, pakken, wegruk
ken).
De kidnapping van de Linbergh-
baby was wel de geruchtmakendste
kidnapping die Amerika gekend
heeft, maar niet de eerste. Ik citeer
uit de Philadelphia Inquirer van 1
juli 1874 (niet dat ik die al die ja
ren bewaard heb, maar 'The Peop
le's Almanac' citeert er ook uit):
Afgelopen woensdag waren Char
ley Brewster Ross. 4 jaar oud, en
zijn 6-jarige broertje, kinderen van
Christian K. Rossbuiten aan het
spelen achter hun huis in German-
town, toen een rijtuig met twee
mannen erin er aan kwam rijden,
en de jongetjes ingingen op het
aanbod een eindje mee te rijden.
Het vehikel reed verder, waarna
het oudste jongetje uit het rijtuig
werd gezet. De jongste, Charley,
wordt echter nog steeds vermist. De
oudste jongen heeft verklaard, dat
een van de mannen hem wat geld
had gegeven om knalbonbons te
gaan kopenmaar dat het rijtuig
met zijn kleine broertje erin was
weggereden toe hij uit de winkel te
rugkwam".
De ontvoering van Charley Ross
was de eerste belangrijke kidnap
ping voor losgeld in Amerika. De
kidnappers eisten 20.000 dollar.
Charley's vader, die tamelijk wel
gesteld was, weigerde aan chanta
ge toe te geven en wilde dan ook
niet betalen. Toen bood circuseige
naar P. T. Bamum aan het losgeld
te betalen, op voorwaarde dat hij
Charley, als deze eenmaal vrij was.
■aan het publiek mocht tonen. Bar-
nums aanbod werd genegeerd. La
ter probeerde Ross via advertenties
met de kidnappers te onderhande
len, maar op advies van de politie
bleef hij weigeren een losgeld te be
talen. De kidnappers werden be
trapt bij een roofoverval en beiden
doodgeschoten. De kleine Charley
Ross werd, nooit gevonden.
Maar ook dat was nog niet de eer
ste kidnapping, zelfs niet de eerste
kidnapping in Amerika. In The
Pocketbook of Famous' First Facts
lees ik dat de eerste kidnapping be
schreven is in een brief gedateerd
op 8 juli 1524 van de Florentijnse
ontdekkingsreiziger Giovanni da
Verazano aan koning Frans I van
Frankrijk (die Leonardo da Vinei
en Benvenuto Cellini naar zijn hof
riep, om daar te komen werken).
Verezano vertelt in de brief dat zijn
bemanning
van een oude v
pakt om het i
brengen, en ook
weest een zeer n
Indiaans kind
0 hadden afge-
Frankrijk te
plan waren ge-
1 en rijzige jon
ge vrouw mee te nemen, die echter
zoveel herrie schopte, dat het onmo
gelijk bleek haar mee te nemen
naar de kust. omdat ze ver van het
schip verwijderd waren en ook
door grote wouden heen moesten,
zodat ze haar maar achter hadden
gelaten en alleen het kind hadden
meegenomen".
Inmiddels is het woord 'kidnap
ping' vervreemd van zijn oor
sprong doordat er zowel de ontvoe
ring (voor een losgeld) van een
kind als van een volwassene mee
wordt aangeduid. In de Grote
Winkler Prins wordt voor kidnap
ping verwezen naar 'ontvoering',
een vorm van vrijheidsberoving
waarbij een persoon heimelijk
wordt weggevoerd. In Nederland,
zo lees ik. komt de term ontvoering
in de strafwetgeving niet voor. In
het Wetboek van Strafrecht zijn wel
de misdrijven tegen de persoonlijke
vrijheid strafbaar gesteld. Kid
napping, de ontvoering van kinde
ren, is in Nederland strafbaar met
maximaal zes jaar gevangenis
straf maar als het is geschied 'met
list, geweld of bedreiging met ge
weld', of als de minderjarige jon
ger is dan twaalf jaar, met maxi
maal negen jaar gevangenisstraf.
Bij volwassenen valt het onder
vrijheidsberoving. Als het opzette
lijk en wederrechtelijk geschiedt,
kan het met maximaal 7,5 jaar ge
vangenisstraf worden bestraft,
heeft het de dood of zwaar lichame
lijk letsel tot gevolg, dan wordt het
maximum verhoogd tot respectie
velijk twaalf of negen jaar
Hoe kwamen we ook alweer op
dit onderwerp
„Nee, een schuilkelder in mijn achtertuin heb ik niet. En die zal ik ook niet nodig
hebben, omdat ons hele beleid nu juist gericht is op het voorkomen van oorlog. Het
nucleaire conflict kent immers geen winnaars, maar slechts verliezers". Mr. Hans
van den Broek, minister van buitenlandse zaken, is snel en resoluut in zijn ant
woord.
Vredesactivisten vinden de 46-jarige bewindsman, die nu een jaar de scepter zwaait over het departe
ment. maar een kille manager. Een man die schijnbaar zonder emoties praat over de dreiging die
uitgaat van de Russische SS-20's. en over de noodzaak om daar nieuwe NAVO-wapens tegenover te
zetten als onderhandelingen niets opleveren. Maar na een halfuur zakelijkheid verandert de toon van
het gesprek plotseling. Het gevoel komt bovendrijven.
,,Hct klinkt allemaal vreselijk
klinisch, het gaat helemaal
voorbij aan die geweldige zorg
en onrust bij veel mensen over
een zo koele, technische, vaak
afstandelijke benadering. Maar
u moet van mij weten dat ik
geen andere mogelijkheid zie
dan argumenten te hanteren
en feiten te laten tellen om
werkelijk te komen tot wapen
beheersing. Ik kan met mijn
emoties de kernwapens niet
uit de wereld krijgen".
"Wat ons het meest bezig houdt,
is het voorkomen van een nu
cleair conflict, het garanderen
van onze veiligheid met zo wei
nig mogelijk wapens aan beide
zijden. Ik word werkelijk diep
ongelukkig als ik Genève op
de demonstratie in Den Haag
hoor afdoen als een klucht. Of
wanneer men over de eenzijdi
ge terugtrekking van 1400 NA-
VO-kemwapens zegt dat het
alleen maar oude troep is. Dat
is gewoon niet waar. Iedereen
mag zijn eigen mening hebben,
maar niet iedereen kan zijn ei
gen feiten erop nahouden".
- Heeft u er slapeloze nachten
„Goddank, ik slaap nog wel.
Maar er gaat geen dag voorbij
zonder dat dit probleem op een
of andere wijze aan orde komt.
En natuurlijk zijn wij ook wel
eens ten prooi aap een gevoel
van machteloosheid: zal het
echt lukken om resultaat te be
reiken?"
In het kabinetsbeleid staat het
slagen van de Geneefse onder
handelingen over beperking
van de Europese kernwapens
centraal. Past een pleidooi
voor uitstel van de plaatsing
van de eerste nieuwe NAVO-
wapens daar niet in? Het zou
de onderhandelaars immers
meer tijd geven.
„In 1979 is het dubbelbesluit ge
nomen dat zowel bestond uit
het voornemen om in een aan
tal landen tot plaatsing te ko
men, maar tegelijkertijd ook
een aanbod om te onderhande
len, waaraan is toegevoegd dat
die plaatsing achterwege zou
kunnen blijven als die onder
handelingen resultaat oplever
den. Wij zijn nu twee jaar aan
het onderhandelen en de resul
taten geven geen aanleiding
om op die eerdere beslissing
terug te komen".
„Het plaatsingsbesluit is al vier
jaar geleden genomen en de
uitvoering duurt nog eens vier
tot vijfjaar. We praten dus'over
een tijdsruimte van acht tot ne
gen jaar. Als wij naar de Sow-
jet-Unie kijken, moeten we
constateren dat daar met de
plaatsing van die SS-20's is be
gonnen in 1977. Dat er op het
moment van het dubbelbesluit
al ongeveer 140 waren ge
plaatst, bij het begin van de on
derhandelingen circa 270 en
daarna nog eens 90 erbij. Waar
mee het totaal nu komt op
360".
„De NAVO is niet bereid dit in
drukwekkende overwicht, dat
tegelijkertijd een monopolie is
van de Sowjet-Unie. te aan
vaarden. Mijn indruk is dat
naar gelang de datum van eer
ste plaatsing in West-Duits-
land. Engeland en Italië na
dert, de spanning wordt ver
hoogd en de Sowjet-Unie op al
le manieren tracht de plaatsing
aan westerse zijde te voorko
men. Maar dat zal alleen moge
lijk zijn als de onderhandelin
gen resulteren in een totale
ontmanteling van de betrok
ken Sowjet-systemen ofwel op
zijn minst een redelijk even
wicht voor beide zijden garan
deert".
„Daarmee ben ik op mijn uit
gangspunt: het is juist het aan
vaarden of scheppen van one
venwichtigheid, waardoor de
kans op oorlog toeneemt. Om
dat dan een partij in de waan
zou kunnen verkeren dat
agressie loont. Aan die gedach
te mag op geen enkele manier
voedsel worden gegeven".
- U voelt niets voor het Deense
voorstel, om een NAVO-minis-
terraad bijeen te roepen om de
voortgang in Genève te bespre
ken alvoren de eerste nieuwe
wapens eind deze maand in
West-Duitsland komen?
„Wat de Denen nu vragen, is een
proces dat continu aan de gang
is. Er is een speciale groep voor
binnen de NAVO (de Special
Consultative Group). Ik vrees
dat het Deense voorstel tot het
misverstand kan leiden dat er
voor plaatsing in West-Europa
nog een afzonderlijke besluit
nodig zou zijn, wat niet het ge
val is. De beslissing is in 1979
al genomen".
De Russen dreigen van de on
derhandelingstafel weg te lo
pen zodra de NAVO gaat
plaatsen. U venvacht dat ze
wel weer zullen terugkeren,
maar volgens het Sowjet-pers-
bureau Tass is dat een bedrieg
lijke poging om de vredesbewe
ging om de tuin te leiden. Hoe
zit dat nu?
„Ach, er is in dit land wel wat
meer voor nodig om de vredes
beweging om de tuin te leiden.
In dit land met zijn vrije media
en vrije meningsuiting kan ie
dereen voldoende controle uit
oefenen om zich niet te laten
misleiden. Maar laat ik het om
gekeerd zeggen: als alleen het
dreigement om de onderhan
delingen af te breken voldoen
de zou zijn om het Westen van
plaatsing te weerhouden, dan
zou er natuurlijk van werkelij
ke onderhandelingen geen
sprake meer zijn".
„Het is duidelijk dat de Sowjet-
Unie pas bereid was te onder
handelen, nadat de NAVO dui
delijk had gemaakt, dat het
ontbreken van een akkoord
zou leiden tot plaatsing van de
raketten in het Westen".
Het laatste voorstel van Sow-
jet-leider Andropov behelst een
reductie van een aantal SS-20's
in West-Europa van 250 naar
140, een bevriezing van het
aantal in Azië (ongeveer 100)
en verwijdering van de oude
raketten SS-4 en -5 die er nog
staan. Dat brengt het aantal
wapens op het niveau van
1976. Klinkt dat niet redelijk?
„Op het eerste oog kun je moei
lijk tot een andere conclusie
komen dan dat het Sowjet-mo-
nopolie, volstrekt onaangetast
zou blijven. Het komt erop
neer, dat aan westelijke zijde
deze systemen niet worden ge
plaatst en de SS-20 gehand
haafd blijft. Als dit aanvaard
baar zou zijn. dan had in 1979
het dubbelbesluit niet hoeven
te vallen. Ik ben er niet erg op
timistisch over, maar we moe
ten wel elke mogelijkheid voor
een overeenkomst aangrij
pen".
Aan NAVO-zijde wordt steeds
gesproken over een Russisch
monopolie. Maar is het niet zo,
dat de SS-20 in de plaats komt
van de SS-5 die er al sinds 1961
staat en een even groot bereik
heeft? Wat is er door die SS-20
nu wezenlijk veranderd?
„Die oude wapens zijn opgesteld
toen de Verenigde Staten over
wicht in intercontinentale ra
ketten hadden op de Sowjet-
Unie. Toen kon men erop reke
nen dat de Russen geen aanval
op Eurpa zouden durven lan
ceren, of in tijden van politieke
spanning druk op Europa zou
den kunnen uitoefenen, zon-
Hans van den Broek: 'Met emoties zijn kernwapens niet uit de we
reld te krijgen'.
(foto GPD)
der dat dat zou leiden tot ver
geldingsmaatregelen door de
VS. Maar nu dat strategische
overwicht is verdwenen, kan
Moskou denken dat een aanval
op Europa mogelijk is zonder
dat de Amerikanen zich erin
mengen, omdat Washington
zelfvernietiging zou riskeren.
Dat maakt de dreiging van die
SS-20, en eigenlijk ook van die
SS-4 en 5, aanzienlijk groter".
„Waarbij dan nog komt dat de
SS-20 een meer geperfectio
neerd systeem is. Als ik uit
Moskou geluiden hoor dat men
zich daar vooral zorgen maakt
over de Pershing-2, vanwege
zijn bereik, accuratesse en kor
te vliegtijd, dan wijs ik erop
dat de SS-20 een bereik heeft
dat twee en een half keer zo
groot is, en die afstand kan
overbruggen in dezelfde tijd
als de Pershing nodig heeft.
Het is de zaak op zijn kop zet
ten, wanneer ons om begrip
wordt gevraagd voor de drei
ging van de Pershing, nadat de
Sowjet-Unie op massale schaal
raketten heeft geïnstalleerd die
West-Europa binnen tien tot
twaalf minuten kunnen berei
ken.
- Dat moet Joop den Uyl zich
aantrekken, die in Moskou de
Russische angst voor de Pers-
hing gerechtvaardigd noemde?
„Ach, ik wil maar liever geen na-
- De NAVO blijft zich verzetten
tegen de Russische eis, dat de
162 Franse en Britse kernwa
pens in Genève worden meege
teld. Waarom is die wens niet
redelijk?
„Zoals ik in de Kamer ook heb
gezegd, sluit de regering geen
enkel wapensysteem van on
derhandeling uit. Maar we pra
ten hier over kernwapens van
een heel ander karakter. Het
zijn voornamelijk op zee gesta
tioneerde raketten. Als je die in
de huidige onderhandelingen
invoert, moet je ook vergelijk
bare Sowjet-systemen erbij be
trekken. Dat zou de kwestie al
leen maar ingewikkelder ma
ken, daarom ben ik er tegen".
Een bezwaar van tegenstan
ders van de kruisraketten is,
dat ze volledig onder Ameri
kaans beheer vallen. Dezelfde
Amerikaanse president die be
sloot tot een militaire interven
tie in Grenada, heeft zijn vin
ger aan de knop. Moeten wij er
zelf niet iets over te zeggen heb
ben?
„Ik ben geen voorstander van
een soort veto-recht. Dat zou
de eenheid en ondeelbaarheid
van het afschrikkingsmecha
nisme te kort doen. Overigens
bestaan er NAVO-richtlijnen
sinds 1968 voor politieke con
sultaties bij inzet van Ameri
kaanse kernwapens in Europa.
Daarin staat dat met de opvat
ting van de landen waaruit ge
lanceerd wordt, rekening zal
worden gehouden. Ik geloof
niet dat we verder moeten
gaan dan dat".
- Is wapenbeheersing eigenlijk
wel mogelijk in het huidige
slechte Oost-Westklimaat
„Het zou ons veel waard zijn, als
een klimaat kan worden ge
schapen waarin een topont
moeting tussen de Amerikaan
se en de Sowjet-leider uitzicht
op resultaat zou geven. Maar
mislukt zo'n gesprek, dan zet
je de zaak alleen maar verder
op achterstand. Het hele Oost-
Westklimaat staat momenteel
al onder grote spanning. Het is
begonnen met Afghanistan,
vervolgens Polen, het neer
schieten van het Koreaanse
vliegtuig; wij zien op verschil
lende plaatsen in de wereld dat
conflicten met een regionale
oorsprong zich dreigen te ver
talen in Oost-West-tegenstel-
lingen".
Als de Russen straks in Genève
weglopen, lijkt een akkoord
vóór de zomer van 1984 er niet
in te zitten. Op dat moment
moet Nederland beslissen over
het al dan plaatsen van 48
kruisraketten in Woensdrecht.
Dat moet wel haast een .ja"
worden.
„Ik wil daar helemaal niet op
vooruit lopen. Wij hebben
nooit gezegd dat plaatsing in
Nederland een automatisme is.
We zullen daarover mede aan
de hand van de Defensienota
een discussie moeten voeren in
het parlement. Ik weet niet wat
de uitkomst zal zijn, maar ik
vind het enkele feit dat wij on
szelf een tijdslimiet hebben ge
steld al belangrijk. Dan weet
het bondgenootschap ook
waar het aan toe is. Op dit mo
ment zie ik geen omstandig
heid die een verder uitstel van
de beslissing zal rechtvaardi
gen".
Zou het plaatsingsbesluit een
vrije kwestie kunnen zijn, zoals
uw partijgenoot Frinking in de
Tweede Kamer wil, of is het u
net als premier Lubbers een ka
binetscrisis waard?
„Het is zeker een onderwerp dat
een kabinetscrisis waard-is. Dit
is een vitale kwestie, waarbij
ook het publiek sterk betrok
ken is Er zijn om mindere za
ken kabinetten afgetreden".
IKV-secretaris Mient Jan Fa-
ber zei na de grote Haagse de
monstratie. dat een besluit
vóór plaatsing de Nederlandse
democratie zal ondermijnen.
Deelt u die vrees?
„Het lijkt me een sterke oversim-
plificatie van het probleem, ifc
ga ervan uit dat het in ons de
mocratisch bestel mogelijk is
beslissingen te nemen die wij
voor het garanderen van onze
vrijheid, de verdediging van
onze waarden, nodig achten.
Maar ik begrijp best dat er ver
schil van opvatting kan ont
staan over welke middelen je
daarvoor wel of niet nodig
hebt. Dat is toch de hele dis
cussie, want er is toch een gro
te democratische consensus
over het feit dat kernbewape
ning moet worden terugge
drongen en dat oorlog moet
worden voorkomen. Waar lig
gen tenslotte de geschillen en
discussiepunten? Uitsluitend
en alleen over de manier waar
op dat het best kan worden
verzekerd".
„Als de regering plaatsing onver
mijdelijk zou achten, dan zal
dat uitsluitend zijn op grond
van een zeer zorgvuldige afwe
ging van alle voors en tegens,
ook meecalculerend wat dit
voor de samenleving betekent.
Wanneer de regering het ge
voel heeft dat ze een besluit
neemt dat niet te verdedigen
is, dan neemt zij dat besluit
niet. Zo'n vitale zaak moet ech
ter niet op straat worden be
slist, maar tussen regering en
parlement".
ADVERTENTIE
UTRECHT (ANP) - Omwille van
een grotere veiligheid in het ver
keer en een doelmatiger optre
den van de politie zouden de Ne
derlandse gemeenten drastisch
de stofkam moeten halen door
de ge- en verboden die zij de
weggebruiker opleggen.
Veel parkeerverboden, snelheids-
bepalingen, verkeerslichten en
voetgangersovcrsteekplaatsen
dragen in feite helemaal niet "bij
tot een grotere veiligheid, maar
bezorgen politie en justitie wel
een hoop extra werk.
Dit zei de hoofdofficier van justitie
in Den Haag. mr. R. J.C. graaf van
Randwijck. gisteren op een bij
eenkomst van de Centrale Politie
Verkeers Commissie (CPVC) in
Utrecht. Volgens Van Randwijck
zijn de wegbeheerders (rijk, pro
vincie en vooral de gemeenten)
zich te weinig bewust van de ge
volgen van verkeersverboden.
Men realiseert zich vaak niet dat
door het plaatsen van bijvoor
beeld parkeermeters het contro
leren van eerder ingestelde bepa
lingen moeilijk zo niet onmoge
lijk wordt, aldus de Haagse
hoofdofficier.
Het is daarom van belang dat met
name gemeenten goed nadenken
over de noodzaak van nieuwe
maatregelen, voordat zij hiertoe
overgaan, aldus Van Randwijck.
Bestellen bij Wehkamp is nu nog aantrekkelijker.
Aantrekkelijker, omdat Wehkamp ondanks alles blijft bezorgen.
Aantrekkelijker, omdat iedereen die nu bestelt een gratis verrassing krijgt.
Aantrekkelijker, omdat meer telefonistes dan ooit (60!) zeven dagen
per week van 's ochtends half 9 tot 10 uur 's avonds voor u klaar zitten.
En aantrekkelijker, omdat u niet langs de brievenbus hoeft.
Dit zijn onze telefoonnummers: »nfn ■-
05230-17123 of038-9734 44. WW^EBliCöiTBp
