Meer werknemers in wao
tyfögss? "75"
Steunoperatie
Duitse staal
Paktrans bezorgd over
gevolgen Taiwan-order
ÏLX
3,"
,131
Marktberichten
Denen mogen
vrij beleggen
Zo nva
Economische situatie boosdoener
Inflatiebestrijding Israël
Overwerk bij Philips
söis, II5
C Economie
WOENSDAG 9 NOVEMBER 1983
Autobranche
Sinds mei van dit jaar trekt de
werkgelegenheid in de autobe
drijven weer aan. Volgens aftre
dend voorzitter van de auto-afde
ling van de Bovag: ir. M. van
Ramshorst, is de stijging van het
aantal banen met 0,4 procent of
ongeveer vijfhonderd mensen
weliswaar licht, maar deson
danks opmerkelijk.
Op de jaarvergadering gisteren
heeft Van Ramshorst gezegd dat
de autobranche tegen de ver
wachtingen in bezig is de econo
mische crisis in bedwang te krij
gen. Dat blijkt niet alleen uit de
groeiende werkgelegenheid,
maar ook en vooral uit de aan
zienlijke verkoopstijging van
nieuwe auto's.
Schiphol
Op de luchthaven Schiphol is in de
eerste negen maanden van dit
jaar 12 procent meer vracht ver
werkt dan in dezelfde periode
van 1982. Dit resultaat werd me
de behaald door een record dat
over de maand september werd
geregistreerd, toen de groei in
deze sector 27 procent bedroeg
ten opzichte van dezelfde maand
in het vorig jaar. Dit heeft de nv
Luchthaven Schiphol gisteren
meegedeeld.
Kluwer
De markt voor programmatuur
voor microcomputers zal een
sterke groei te zien geven van on
geveer ƒ40 miljoen in 1984 tot
120 miljoen in 1987. Dit is de
verwachting van directeur C.
Vervoord van de uitgeverij van
programmatuur voor microcom
puters Softkey, een onderdeel
van Kluwer NV in Deventer, die
gisteren ter gelegenheid van haar
start in Amsterdam werd gepre
senteerd.
Volgens Softkey staat de markt
nog in de kinderschoenen. De
slag tussen de computerfabri
kanten en -importeurs om het
•grootste marktaandeel is nog in
volle gang. Er zijn meer dan vijf
tig verschillende merken micro
computers in omloop. De grote
merken als Philips, Hewlett Pac
kard, Commodore, Apple en
Tandy hebben gezamenlijk nog
geen marktaandeel van 50 pro
cent. Van de microcomputers is
71 procent na 1981 aangeschaft.
Softkey onderscheidt zich van pro-
grammatuurhuizen doordat het
bedrijf niet zelf programmatuur
ontwikkelt. Er. worden bestaan
de programma's vergaard, be
werkt en gedistribueerd. De pro-
dukten, magneetschijven en
schriftelijke informatie, zijn te
koop bij onder meer computer
winkels, warenhuizen en kan
toorboekhandels.
Airbus
De Westduitse regering heeft be
sloten het Europese vliegtuig-
bouwconsortium Airbus Indus
trie een krediet van twaalf mil
joen mark (bijna 13,5 miljoen
gulden) te verstrekken voor de
ontwikkeling van de A320, een
vliegtuig met 150 zitplaatsen.
Voorwaarde daarbij is dat Airbus
aantoont dat het project renda
bel zal zijn, zo heeft een rege
ringswoordvoerder in Bonn gis
teren meegedeeld.
De deelnemers in Airbus zijn de
Franse Aerospeciale met een be
lang van 37,9 procent, Deutsche
Airbus met eveneens 37,9 pro
cent, British Aerospace met
twintig procent en de Spaanse
Casa met 4,2 procent.
LEIDEN - Leidse groente- en fruitvei
ling, woensdag.
Andijvie 94-183; snijbonen 830-960; kro
ten gek. 140; boerenkool 38-59; rode
kool 53-55; spitskool 86-90; postelein
130; prei 60-100; spinazie 60-170; ijs
bergsla 70-73; broccoli 400; venkel
190-195; spruiten A 89-98; spruiten B
125-128; spruiten C 83; spruiten D 82-
106; uien 36-76; waspeen 34-40; witlof
300-410; meloenen 45-105; bloemkool
6 per bak 115-210; bloemkool 8 per
bak 115-160; bloemkool 10 per bak 75-
110; knolselderij 27-60; sla 29-44;
bleekselderij 34-39; bospeen 144-151;
peterselie 52-84; radijs 27-33; selderij
23-71; paprika st. 15-39.
ROTTERDAM (ANP) - Paktrans,
het Rotterdamse bedrijf dat on
der andere optreedt als agent van
Chinese scheepsvaartorganisa
ties, heeft in een brief aan pre
mier Lubbers zijn "grote veront
rusting" uitgesproken over de
mogelijke levering van onder
zeeërs en mijnenvegers aan Tai
wan. Het bedrijf herinnert eraan
dat in Nederland 3000 arbeids
plaatsen zijn betrokken bij de
handel met China.
De directie van Paktrans (de trans
portdivisie en Pakhoed Hol
ding), die de Rotterdamse burge
meester Bram Peper heeft verge
zeld op zijn recente bezoek aan
China, meent dat China alleen
nog maar "harde economische
sancties als een havenboycot, en/
of import- en exportrestricties"
kan treffen nu de mogelijkheden
van verdere politieke tegenmaat
regelen uitgeput raken. "Een ha
venboycot zou betekenen dat
een naburige haven Antwer-
Minder rendabele werknemers
vloeiden af via de wao. Een we
zenlijke voorwaarde voor het te
rugdringen van het aantal wao-
gerechtigden is derhalve econo
misch herstel.
Dit concluderen F.A.J. van den
Bosch en C. Petersen die van
daag aan de Leidse Universiteit
zijn gepromoveerd op hun proef
schrift. "Aspecten van ziekte en
arbeidsongeschiktheid in het
stelsel van sociale zekerheid".
Promotors zijn prof. dr. G.M.J.
Veldkamp en prof. dr. D.J. Wolf
in uitbreidende sectoren, zoals de
bank- en verzekeringssector, is
het aantal wao-toekenningen
slechts in relatief geringe mate
gestegen. In inkrimpende secto
ren, zoals de textielindustrie, is
het aantal wao-toekenningen
aanzienlijk toegenomen.
Op basis van het onderzoek wordt
voorts de conclusie getrokken
KOPENHAGEN (ANP) - Volgend
jaar mogen de Denen voor het
eerst sinds 1931 hun geld weer
onbeperkt in aandelen van bui
tenlandse ondernemingen beleg
gen, zo heeft de Deense minister
van industrie, Ib Stetter, bekend
gemaakt. De opheffing van de
beperkingen is een van de laatste
maatregelen die de Deense rege
ring de afgelopen tien jaar heeft
genomen om de vrijheid van
Deense beleggingen in het bui
tenland en buitenlandse beleg
gingen in Denemarken te her
stellen.
Een van de weinig dingen die de
Denen volgend jaar nog niet mo
gen is speculeren op buitenland
se termijnmarkten in goederen
en valuta's.
pen of Hamburg de belangrij
ke transshipment- en draaischijf-
rol van Rotterdam in het Europe
se verkeer zou gaan overnemen,
hetgeen catastrofaal zou zijn".
Al in 1981, nadat de toenmalige re
gering Van Agt had besloten in
te stemmen met de levering van
twee onderzeeërs aan Taiwan,
heeft China een aantal politieke
tegenmaatregelen genomen
"waardoor ook de handels- en
vervoersactiviteiten met China
zijn verslechterd, maar aange
zien onze Chinese partners de
Nederlandse bedrijven met wie
dat ook de gezondheidszorg een
bijdrage zal kunnen leveren tot
een minder groot beroep op de
wao. Essentieel hiervoor is dat
meer werknemers onder de be
drijfsgezondheidszorg komen te
vallen. Werkgevers zouden door
middel van een wijziging van het
financieringsstelsel een prikkel
moeten krijgen tot het instellen
van een bedrijfsgezondheids-
zorgdienst. Voorgesteld wordt
bij voorbeeld werkgevers met
een bedrijfsgezondheidszorg-
dienst korting op de werkgevers
premielasten te verlenen.
Het beslag van de collectieve sec
tor op het nationaal inkomen is
een van de graadmeters van de
economische politiek geworden.
Uit het proefschrift blijkt dat de
afgelopen tien jaar circa twee
derde van de groei van dit beslag
veroorzaakt wordt door de stij
ging van de sociale zekerheids
uitgaven. Of, anders gesteld, het
huidige financieringstekort zou
ongeveer nul zijn indien het be
slag van de sociale zekerheid op
het nationaal inkomen op het ni
veau van 1973 zou zijn gebleven.
Vooral de lasten van de arbeidson
geschiktheids- en ziektekosten
verzekeringen zijn aanzienlijk
gestegen. In totaal zijn de kosten
van de met de gezondheid van
doen hebbende regelingen geste
gen van 18 miljard in 1973 tot
ruim 50 miljard gulden in 1982.
Van den Bosch en Petersen gaan in
hun analyse terug tot het begin
van deze eeuw. Toen in 1901 de
ongevallenwet, de eerste sociale
verzekering, werd ingevoerd.
Het blijkt dat de arbeidsonge-
schiktheidslasten, in contante
prijzen, zijn gestegen van 22 mil
joen gulden in het begin van de
ze eeuw tot 14.300 miljoen gul
den aan het einde van de jaren
zeventig. Het percentage ar
beidsongeschikten is in de eerste
zeventig jaren van deze eeuw
nauwelijks gestegen. Eerst vanaf
1970 heeft zich de sterke stijging
voorgedaan.
zij een bestendige relatie hadden
niet geheel het slachtoffer wil
den laten worden van een kort
stondig beleid, zijn economische
sancties destijds beperkt géble-
Binnen Pakhoed zijn 400 arbeids
plaatsen rechtstreeks betrokken
bij het verkeer op China, onder
andere via Cross Ocean bv een
Joint Venture (50/50) met de Chi
nese staatsrederij Cosco die op
treedt op als rederij-agent - en
Multi-Terminals Rotterdam bv
een overslagbedrijf waar het me
rendeel van de Chinese stuk-
LONDEN (RTR) - Israël zal de
koers van zijn munteenheid, de
sjekel, voortaan van dag tot dag
devalueren om de gevolgen van
de inflatie te compenseren. Dit
heeft de president van de Israëli
sche centrale bank, Mosje Man-
delbaum, gisteren verklaard tij
dens een persbijeenkomst op de
Israëlische ambassade in Lon
den.
goed- en containerschepen
wordt behandeld.
Bij de behandeling van de schepen
en lading van ca 1,3 miljoen ton
in de Rotterdamse en andere Ne
derlandse havens zijn, als reke
ning wordt gehouden met aller
lei dienstverlening inclusief
scheepsreparaties, minimaal
1000 arbeidsplaatsen betrokken,
aldus Paktrans.
Voor het export- en importpakket,
produktie en toelevering is een
aantal van 2000 arbeidsplaatsen
een zeer realistische schatting.
"Totaal betekent dit dus dat in
Nederland jaarlijks ca 3000 ar
beidsplaatsen zijn betrokken bij
de handelsrelatie met de Chinese
volksrepubliek".
De Chinese autoriteiten hebben de
deelnemers aan de door burge
meester Peper geleide handels
delegatie duidelijk gemaakt dat
China spoedig zijn economische
relaties met Nederland aanzien
lijk wil uitbreiden.
De koers van de sjekel is vorige
maand ten opzichte van de Ame
rikaanse dollar met 23 procent
gedevalueerd in het kader van de
pogingen van de regering om uit
de economische crisis te komen.
De inflatie in Israël bedraagt op
het ogenblik omstreeks 135 pro
cent op jaarbasis. De regering
heeft gisteren maatregelen be
kendgemaakt die de inflatie
moeten verminderen. Het gaat
daarbij onder meer om een ver
hoging van de inkomstenbelas
ting, vermindering van de over
heidsuitgaven en het heffen van
schoolgeld.
Bankpresident Mandelbaum zei in
Londen verder dat Israël dit jaar
een recordtekort van vijf miljard
dollar op de lopende rekening
van de betalingsbalans zal heb
ben. In 1984 zal het tekort vol
gens hem tussen 4,3 en 4,8 mil
jard dollar liggen. In het afgelo
penjaar was er een nadelig saldo
van 4,7 miljard dollar.
EINDHOVEN (ANP) - De directie
van Philips Medical Systems in
Best overweegt om bij de ar
beidsinspectie toestemming te
vragen om op grote schaal te mo
gen overwerken. Philips wil het
merendeel van de 2.200 perso
neelsleden tot 23 december 48,5
uur per week laten werken. Dat
heeft een woordvoerder van het
concern gisteren desgevraagd
meegedeeld.
Philips Medical Systems heeft de
laatste maanden veel orders bin
nen gekregen met name uit de
Verenigde Staten. Het gaat daar
bij vooral om de levering van
nieuwe geavanceerde medische
diagnostische systemen. "Het is
met het oog op de concurrentie
positie nodig om die systemen zo
snel mogelijk te leveren", aldus
de Philips-woordvoerder.
Philips wil de extra 8,5 uur per
week realiseren door elke dag
langer te werken. Dat betekent
dat de betrokken werknemers
vroeger beginnen en later ophou
den. Het doorwerken op zater
dag is volgens de zegsman van
Philips nog niet aan de orde. De
onderneming wil zo snel moge
lijk met het overwerk beginnen.
Voordien zal nog overleg worden
gevoerd met de bonden en de on
dernemingsraad.
J. Cuperus van de Industriebond
FNV wil nog geen commentaar
geven. "Ik heb van mijn leden
gehoord dat Philips bepaalde
plannen heeft. De directie heeft
ons uitgenodigd voor een ge-,
sprek. Ik vind het niet voor de
hand liggend om commentaar te
geven op een zaak waar ik niets
van afweet", aldus Cuperus. De
woordvoerder van de Unie
BLHP was gistermiddag niet be
reikbaar voor commentaar.
DEN HAAG (ANP) - De lichte
daling van de werkloosheid in
ons land houdt aan. Eind okto
ber stonden er 824.600 personen
als werkloos ingeschreven bij
de arbeidsbureaus, wat 2.700
minder is dan eind september.
Bij mannen daalde de werkloos
heid met 400, bij vrouwen met
2.300. Dat blijkt uit de gisteren
gepubliceerde voorlopige werk
loosheidscijfers van het minis
terie van sociale zaken en werk
gelegenheid.
ADVERTENTIE
De NVA is de Nederlandse Vereniging
JL wT van Makelaars in Assurantiën en
eT ll-rös5** a Assurantie-adviseurs, waarvan uit-
n U sluitend assurantie-kantoren lid zijn,
N 1% Iff 1 i. ,\pQ die zijn toegelaten op hun kwaliteit
\ipX\ Q& De NVA is uw verzekering
voor het beste advies.
LEIDEN (ANP) - Naast gezondheidsfactoren hebben
vooral economische factoren het aantal wao-toekennin
gen (arbeidsongeschiktheid) doen toenemen. Van 1968
tot 1982 vond gemiddeld circa 40 procent van het aantal
jaarlijkse toekenningen plaats op grond van economi
sche factoren.
BIDDINGHUIZEN Duidelijk in zijn nopjes ontkurkte staatssecretaris
Van Zeil (economische zaken) gisteren een fles champagne. Gekleed in
het tenue dat een Franse wijnboer draagt als hij belangrijke gasten
ontvangt, opende Van Zeil hiermee de feestelijkheden rond het congres
centrum Flevohof. Het centrum had in 1981 zo'n 800.000 nationale en
internationale deelnemers, die gezamenlijk 600 miljoen gulden hebben
besteed. Van Zeil noemde de ontwikkeling van de Nederlandse congres-
markt stormachtig.
BONN (GPD) - Het staalconcern
Arbed Saarstahl in Volklingen
is voorlopig gered. Nadat de
werknemers op het laatst mo
ment akkoord waren gegaan
met een door de bondsregering
en de deelstaatregering van
Saarland gesteld ultimatum,
besloot minister van economi
sche zaken Lambscjorff dat het
noodlijdende bedrijf dit jaar en
in 1984 kan rekenen op een
steun van enkele honderden
miljoenen marken in de vorm
van subsidies, borgsommen,
en het kwijtschelden van rente
en aflossingen. Inmiddels is
een saneringsconcept opge
steld. De komende drie jaar
zullen ruim 5000 van de in to
taal 17.200 werknemers wor
den ontslagen. Die krijgen als
afvloeiing in plaats van 90
maar 82 procent van hun netto
salaris. Verder is vastgesteld
door
Hans Amesz
dat de overige werknemers
geen loonsverhoging krijgen.
De vakbonden en de onderne
mingsraad voelen zich gechan
teerd. Zij wilden aanvankelijk
niet op het ultimatum van de
regeringen in Bonn en Saar-
brucken ingaan. Temeer daar
vorig jaar al was besloten dat
de werknemers ten behoeve
van het bedrijf afstand zouden
doen van de helft van hun
kerstuitkering voor de jaren
1983 en 1984. De industriebond
IG Metall is ook zeer boos over
het feit dat de overheid zelfs
niet wilde praten over zijn
voorstel om een glijdende af-
vloeiingsschaal toe te passen,
waardoor de minder verdie
nenden een hoger percentage
zouden ontvangen dan de be
ter verdienenden.
Uiteindelijk heeft een soort arbi
tragecommissie, die bestond
uit elk vier vertegenwoordi
gers van werkgevers- en werk
nemerszijde plus een neutrale
voorzitter, met 5 tegen 4 stem
men dat aan de eisen van de
bondsregering en de deelstaat
regering moest worden vol
daan.
De geldschieters hebben duide
lijk gemaakt dat ten eerste de
steun aan Arbed Saarstahl „tot
hier en niet verder" kan gaan
en ten tweede dat Arbed geen
precedent vormt voor andere,
eveneens in financiële moei
lijkheden verkerende, staal
producenten. Terwijl een fail
lissement van Arbed Saarstahl
betekend zou hebben dat vrij
wel een hele regio tot „armen
huis van de natie" zou zijn ver
vallen, is de situatie aan Rijn
en Roer structureel iets beter.
Bovendien strookt het niet met
/de opvatting van de huidige
bondsregering om noodlijden
de bedrijven in de onderne
mingsgewijze produktie via
steun te laten draaien.
Wegens het feit dat Bonn niet ge
noeg wilde betalen is onlangs
een fusie van Thyssen en
Krupp mislukt. Thyssen, dat
niet in de gevarenzone zit, wil
de 1,2 miljard mark hebben om
Krupp „onder de arm" te ne
men. Dat was minister Lambs-
dorff veel te veel, die wilde
maar 500 miljoen ter beschik
king stellen. Omdat eerder ook
Hoesch had verkondigd „al
leen" verder te willen gaan,
zijn in feite alle pogingen om
de noodlijdende staalindustrie
opnieuw te formeren mislukt.
Het gevolg daarvan is, verzeke
ren kenners, dat er nu sneller
ontslagen wordt dan bij grote
fusies het geval was geweest.
Thyssen wil ongeveer 10.000
staalarbeiders een ontslagbrief
sturen, Krupp kondigde het
sparen van 4000 arbeidsplaat
sen aan. Ook bij Hoesch en
Salzgitter zullen ettelijke dui
zenden werknemers moeten
ophouden.
De staalindustrie verwijt de
bondsregering dat zij lang niet
voldoende in Brussel onder
neemt om de oneigenlijke con
currentie met de staalconcerns
uit ander elanden van de Euro
pese Gemeenschap tegen te
gaan. Die worden namelijk
vrijwel allemaal fors gesubsi
dieerd. En dan te bedenken dat
juist de Bondsrepubliek over
gehoudensgewijs moderne
staalbedrijven beschikt.
Om orders te verwerken
'i-i1
AANDELEN binnenland doorlopend
vk sk
77.00 76.50
Noteringen van
woensdag 9 november 1983
(tot 12:29 uur)
wyk hering 79.C
buitenland
beleggingsinst.
wereldhave 151.80 151.81
OBLIGATIES
staatsleningen
bng
bg 11 Va 82-07
bg 103/4 82-07
php 8^4 83-93 100.
pandbrieven
wuh 6^4 78-87 99.00 S
parallelmarkt
officieel toegelaten
indices e.d.
indices (a.n.p.-c.b.s
obl.lndex/eff.rend.(c.t
Staatsleningen 8 46
.buitenlands geld.
Engelse pond 4,30
Belg franc (100) 5.34
Duitse mark (100) 110.0C
Ral fire (10 000) 17.50
"ortuges 6sc (100) 1.95
Franse franc (100) 35.50
Zwrts. franc (100) 135,7'
Zweedse kroon (100) 36,25
Noorse kroon (100) 38.50
Deense kroon (t00) 29,50
ÜS'ÏÏI11001 fso5
VERKLARING DER TEKENS
SK sjottoe^6f6ode
NG - offoéle nol geschorst
a achtergestelde tenrng
Combinaties
C - X tw>
Beursoverzicht
Philips is vanmorgen omstreeks
11,50 achteruit gegaan naar aan
leiding van berichten rond het vi
deosysteem 2000 Gisteravond
was Philips in Wall Street al zwak
vanwege het gerucht dat ruim 1
mrd afgeschreven zal moeten wor
den op het systeem, hetgeen al
eerder door Philips was ontkent.
Philips liet vanmorgen wel weten
op
het VHS-systeem. Insiders zijn v
mening dat hiermee r,wi|
5 overige fondsen gedroe-
h vanmorgen vrij zwak Ak-
n Koninklijke Olie, die de
-s de hypotheekbanken El-
r werd f 2 goedkoper, maar
