Ik hou't bij lekker."
Turkse generaals
slachtoffer van
eigen kiessysteem
-c
Strauss zaait weer onrust in coalitie Bonn
Arafat nog
nn
in InpoJi
Premier
oostelijk
Shamir bezoekt
front Libanon
Reagam in Japan
Verzet PLO gaat door
Vliegramp
in Angola
WOENSDAG 9 NOVEMBER 1983
Buitenland
BONN - Franz Josef Strauss wil minister in
Bonn worden. De CSU-chef en Beierse
minister-president is weliswaar kort gele
den keurig op zijn beurt president van de
Bondsraad (de vertegenwoordiging van
de deelstaten) geworden en daarmee pro
tocollair de op één na hoogste man in de
Bondsrepubliek. Maar dat betekent niet
dat hij gestalte kan geven aan de politiek
van de Bondsregering. Kennelijk heeft de
man, die zichzelf ongetwijfeld beschouwt
als de meest competente Duitse politicus
en in 1980 tevergeefs voor het ambt van
Bondskanselier kandideerde, daar nu ge
noeg van.
Dat verklaart het feit dat hij vanuit de
Beierse hoofdstad München een frontale
aanval heeft ingezet op kanselier Kohl en
diens plaatsvervanger en minister van
buitenlandse zaken Genscher. Die beiden
hebben, aldus Strauss, volledig verkeerd
gereageerd op de Amerikaanse invasie in
Grenada. In plaats van begrip te tonen
voor Washington, had de Bondsregering
het terugtrekken van -de Amerikaanse
troepen van het Caraïbische eiland geëist
en zich bij de stemming over de invasie in
de Verenigde Naties onthouden.
De CSU-chef beschouwt dat als een beledi
ging tegen de supermogendheid, die be
schermingsmacht van de Duitsers is. In
feite heeft Strauss van een muis een oli
fant gemaakt, want regeringswoordvoer
der Boenisch had alleen maar gezegd dat
de Bondsregering de Amerikaanse vrien
den een invasie zou hebben afgeraden,
als dat gevraagd zou zijn. En natuurlijk
had niemand dat gevraagd.
Het ging Franz Josef Strauss er dan ook
meer om zichzelf in de schijnwerper te
plaatsen dan om het verre Grenada. Daar
toe zette hij grof geschut in werk. Zo ver
zekeren nu alle CSU-ministers in de rege-
ring-Kohl dat de Duitse verklaring over
Grenada niet in overeenstemming is met
datgene wat daarover in het kabinet is be-
door
Hans Amesz
sloten. De CSU wil dat het betreffende
kabinetsprotocol daarover uitsluitsel
geeft. Om minister van buitenlandse za
ken Genscher nog meer te sarren, oefen
de Strauss' naaste medewerker Stoiber
ongezoute kritiek op het personeelsbe
leid van de ongeliefde FDP-voorzitter.
Die had notabene pas geleden vier am
bassadeurs benoemd, die allen lid zijn
van de SPD.
En zonder medeweten van buitenlandse za
ken bezocht de CSU-staatssecretaris van
binnenlandse zaken, Carl Dieter Spran-
ger, op uitnodiging van de CIA Grenada
ten einde te kunnen constateren dat de
communisten daar veel slechts wilden en
aldus de Amerikaanse invasie noodzake
lijk was geweest.
Strauss stookt met de bedoeling eerstdaags
in Bonn aan de kabinetstafel te zitten. De
vraag is alleen waar en hoe. Dat Helmut
Kohl er weinig voor voelt de krachtpatser
uit Beieren in zijn naaste omgeving te
hebben, is geen geheim. Maar aan de an
dere kant is de Bondskanselier op steun
van de kleinere zusterpartij van Strauss
aangewezen.
BEIROET/PARIJS (AFP) PLO-leider Jasser Arafat be
vond zich gisteravond nog steeds in de Noordlibanese
havenstad Tripoli, waar zijn aanhangers worden belaagd
door radicale Palestijnse stijders en Syriërs. Het Franse
persbureau AFP had 's avonds om 22.00 uur (Nederland
se tijd) per telefoon een gesprek met de Palestijnse lei
der, die in zijn hoofdkwartier in Tripoli verbleef.
De Israëlische premier Shamir sprak gisteren aan het front in Libanon met Israëlische soldaten.
Volgens Arafat weerstaan zijn aan
hangers in het Palestijnse vluch
telingenkamp Baddawi ten noor
den van Tripoli nog steeds de
aanvallen van door Syrië ge
steunde opstandelingen. Ook uit
Palestijnse bron werd vernomen
dat er geen plannen zijn om de
leiding van de PLO te evacueren
uit Noord-Libanon. "Wij blijven
in Baddawi en gaan door met het
verzet", zo werd gezegd.
Eerder op de dag verspreidde het
radiostation van de rechtste fa-
langisten "de stem van Libanon"
het bericht dat Arafat met een
Franse helikopter uit de haven
stad Trip.oli was overgebracht
naar een Frans oorlogsschip voor
de kust. Van verscheidene zijden
werd dit bericht laten tegenge
sproken. Het opperbevel van de
Franse marine liet in Parijs we
ten dat er geen enkel Frans vaar
tuig voor de kust bij Tripoli ligt
en dat de berichten over de eva
cuatie van Arafat ongegrond zijn.
Een woordvoerder van Arafat ver
klaarde dat de PLO-leider bereid
is een bestand te aanvaarden,
maar dat zijn aanhangers zullen
doorvechten uit zelfverdediging.
Er zijn geen directe contacten
tussen Arafat en de leider van de
rebellerende PLO-ers, Aboe
Moessa.
Het Syrische leger heeft gisteren
het gebouw van de centrale
redactie van het Palestijnse pers
bureau Wafa in het kamp Badda
wi gebombardeerd en geheel
vernield. In het gebouw van Wa
fa werkte ook de redactie van het
PLO-blad "Palestine al Thawra".
Aanval
De tegenstanders van Arafat zetten
gisteren hun aanval op het vluch
telingenkamp Baddawi voort.
Arafats aanhangers bleven zich
verzetten, maar brachten ook
veel zwaar materiaal over naar
Tripoli, waar stellingen werden
ingericht. De havenstad kwam
eveneens onder vuur te liggen en
in verscheidene wijken ontplof
ten granaten en raketten.
De autoriteiten van Tripoli stelden
gisteren alles in het werk om te
voorkomen dat in hun stad de
Palestijnse strijd wordt uitge
vochten. Zij vrezen dat het artil-
leriegeschut en de raketinstalla
ties, die Arafats mannen hebben
meegenomen, beschietingen zul
len aantrekken. De politieke lei
ders van de stad deden een drin
gend beroep op de strijdende
partijen tot een bestand te ko
men.
Tevreden
Israëlische functionarissen hebben
gisteren met tevredenheid gerea
geerd op de berichten over de
uitzichtloze situatie waarin PLO-
leider Jasser Arafa't en zijn aan
hangers zich in het noorden van
Libanon bevinden. "Wij maken
ons niet druk over het lot van een
man die wij altijd hebben be-
chouwd als een extremist en
voorstander van terroristische
methoden", zo stelde een hoge
Israëlische functionaris.
Meer dan duizend Palestijnse stu
denten en scholieren hebben gis
teren op het terrein van de Isla
mitische universiteit in de door
Israël bezette Gaza-strook een
demonstratie gehouden ter on
dersteuning van Arafat.
De demonstranten spraken hun af
keuring uit over de aanval van
door Syrië gesteunde tegenstan
ders van Arafat op Palestijnse
vluchtelingenkampen rondom
de Libanese havenstad Tripoli.
De Palestijnen riepen leuzen te
gen Syrië en Libië.
JERUZALEM (Rtr/AFP/UPI) -
De Israëlische premier, Jitzhak
Shamir, heeft gisteren een ver
rassend bezoek aan het Israëli-
sche-Syrische front in Oost-Liba
non gebracht. Hij greep de gele
genheid aan om te verzekeren
dat Israël "geen agressieve be
doelingen tegen Syrië of welk
ander Arabisch land" heeft. De
Israëlische staat bedreigt nie
mand en de dreigementen van
onze buurlanden maken totaal
geen indruk op me", aldus Sha
mir die daarmee verwees naar de
algemene mobilisatie van het Sy
rische leger.
Het was Shamirs eerste bezoek als
premier aan Libanon en het eer
ste van een Israëlische premier
sinds het bezoek van Shamirs
voorganger, Menachem Begin,
die in juni 19.82 vlak na de Israëli
sche inval in Libanon het
zuidelijk gelegen fort Beaufort
bezocht. Shamir, die per helikop
ter naar Libanon vloog, ging als
eerste naar Kamed e Loz, een
plaatst op slechts vijf km. van de
door Syrië gecontroleerde snel
weg tussen Beiroet en Damascus
die uitzicht biedt over de ooste
lijke Beka'a-vallei. In zijn gezel
schap was minister van defensie
Moshe Arens.
"We horen veel over mobilisatie en
dreigementen. Maar we kennen
de waarheid en die is dat wij nie
mand bedreigen en niemand re
den heeft ons te vrezen tenzij hij
een complot tegen ons smeedt",
aldus Shamir. De premier stelde
verder nadrukkelijk dat de Israë
lische troepen in Zuid-Libanon
zullen blijven "todat vaststaat
dat er geen terreuraanvallen van
uit dit gebied op Noord-Israël
worden gepleegd".
Postzegel
"PTT Solidarnosc" geeft bin
nenkort een serie van zes
postzegels uit met de afbeel
ding van de leider van de ver
boden vakbond, Lech Wale
sa. De zegels, die per stuk 50
zloty, ongeveer 1,50 kosten,
zijn verder voorzien van het
opschrift "Nobelprijs 1983".
Solidarnosc wil met deze uitgif
te de traditie voortzetten van
de officiële Poolse posterijen,
die in 1982 zegels uitgaven
met de afbeeldingen van de
Poolse Nobelprijswinnaars
in het verleden.
Boos
Het Zweedse ministerie van
buitenlandse zaken heeft 150
buitenlandse corresponden
ten op het matje geroepen
omdat zij naar het oordeel
van het hoofd van de voor
lichtingsafdeling artikelen
over Zweden schrijven die
vol onwaarheden staan.
Het besluit de correspondenten
op het matje te roepen om
hun de les te lezen was een
gevolg van twee kritische ar
tikelen in het Westduitse
blad Der Spiegel over de
Zweedse wetgeving die het
de staat mogelijk rnaakt ou
ders uit hun- ouderlijke
macht te zetten en hun kinde
ren bij pleeggezinnen onder
te brengen.
LISSABON (AFP/UPI) - Een
Boeing 737 van de Angolese
luchtvaartmaatschappij Taag
is gisteren vlak na de start
van het vliegveld van Luban-
go, in het zuidwesten van An
gola, neergestort.
Het Angolese persbureau An-
gop, dat dit meldde, gaf geen
bijzonderheden over even
tuele slachtoffers, maar vol
gens andere bronnen zouden
alle 150 inzittenden om het le
ven zijn gekomen. Volgens
die bronnen zaten in het toe
stel voornamelijk Angolese
militairen.
Het toestel, dat op weg was
naar Luanda, kwam onge
veer 100 meter voorbij het
eind van de startbaan neer.
Hulp
De Libanese regering heeft giste
ren de VS en VN-secretaris-gene-
raal Perez de Cuellar om hulp te
gen de Israëlische maatregelen
in Zuid-Libanon gevraagd. De
Israëliërs hebben wegen afgezet,
houden klopjachten en zijn in
tensiever gaan patrouilleren. Het
gevolg is onder meer dat zich
langen rijen auto's vormen voor
de bruggen over de Awali-rivier.
In het islamitische deel van Bei
roet werd ook gestaakt uit pro
test tegen de Israëlische acties in
het zuiden. Scholen, winkels en
kantoren, zoals de effectenbeurs,
hielden hun deuren gesloten.
Maar in het oostelijke christelij
ke deel van de stad en de kust
plaatsen ten noorden ervan werd
de stakingsoproep totaal gene
geerd.
Syrië is vastbesloten krachtig te
reageren op "imperialistische en
zionistische pogingen de toe
stand in het Midden-Oosten te
destabiliseren", ongeacht de mo
gelijke gebeurtenissen en de om
standigheden. Het rekent daarbij
op de kracht van zijn vrienden in
het socialistische blok, met voor
op de Sowjet-Unie. Dit zei de Sy
rische president, Hafez al Assad,
in een onderhoud met de Oost-
duitse vice-premier Gunther
Kleiber die op het ogenblik in
Syrië is.
Assad kan in elk geval rekenen op
de steun van Libië dat begonnen
is zijn gehele potentieel ter be
schikking te stellen, "voor het
geval dat Syrië door de Amerika
nen of hun bondgenoten wordt
aangevallen".
De winnaar van de Turkse parle
mentsverkiezingen van zon
dag, Turgut Ozal, had gisteren
zijn eerste ontmoeting met pre
sident Evren. De twee kusten
elkaar, maar het initiatief daar
toe ging nogal verrassend en
onprotocollair uit van Ozal, die
ook de audiëntie had aange
vraagd. De ontmoeting duurde
35 minuten.
Het globale tableau van de ver
kiezingen - de grote opkomst,
het lage percentage blanco en
ongeldige stemmen (5 pro
cent), alsmede het feit dat er
geen coalitie nodig is - zou als
een succes voor het generaais-
regime kunnen worden aange
merkt, ware het niet dat het
staatshoofd Evren de vrijdag
tevoren een vrijwel openlijke
oproep had gedaan niet op
Ozals Moederpartij te stem
men, maar op de Partij van Na-
door
Frans van Hasselt
tionale Democratie, onder ge
neraal b.d. Sunalp, Evrens
voormalige superieur. Doordat
Ozal won en Sunalp op erbar
melijke wijze als derde en laat
ste eindigde - drie huidige mi
nisters werden niet in het par
lement gekozen - kan men het
resultaat nu interpreteren als
een fiasco voor het generaais-
regime als geheel.
Dit lachwekkende boemerangef
fect wordt nog versterkt door
dat Ozal, die 45 procent van de
stemmen haalde, zijn absolute
meerderheid in het parlement -
212 van de 400 zetels - te dan
ken heeft aan een ingenieuze
wijziging van het kiesstelsel
die het regime had uitgedok
terd om de PND met flink ver
schil te laten winnen. Dit sys
teem heeft zich nu tegen zijn
eigen schepper gekeerd.
Deze lachwekkende indrukken
moeten vervluchtigen, gezich
ten moeten worden gered en
daarvoor is tijd nodig, die in
Turkije altijd volop voorhan
den is. Het nieuwe parlement
komt pas bijeen tien dagen na
de bekendmaking van de uit
slag van de verkiezingen - die
nog op zich laat wachten door
dat in één provincie een plaat
selijke hertelling plaatsheeft -
en dan pas zal de Nationale
Veiligheidsraad, meestal junta
genoemd, zich ontbinden en
overgaan in de, burgerlijk ge
worden, presidentiële raad, die
Evren moet adviseren. Dan
ook pas zal Ozals regering wor
den samengesteld, die naar hij
reeds heeft aangekondigd, veel
minder ministers zal bevatten
dan vroeger.
Ongeveer twee weken dus om
het beeld te corrigeren dat
door Evrens oproep - „zijn
grootste fout tot nu toe", kan
men algemeen horen - is ge
schapen: dat van de tegenstel
ling tussen president en pre
mier. Ozal heeft al het vriende
lijkste woord gewijd aan de
Nationale Veiligheidsraad die
drie jaar lang „orde en veilig
heid had gehandhaafd en het
land naar de democratie had
teruggevoerd". Maar gevraagd
of zijn beleid een voortzetting
zou zijn van het vorige, zei hij
toch dat er „een nieuw tijdperk
was begonnen".
Ozal is vóór alles econoom en hij
bedoelt zulke dingen in de eer
ste plaats economisch, d.w.z.
totale liberalisering van de eco
nomie, inclusief de import; iets
waarvan hij gelooft dat het in
vijf jaar tijd de export kan ver
achtvoudigen. Maar bij velen
heerst de hoop, ondanks het
voortduren van de staat van
beleg, dat hij het klimaat in het
hele land, inclusief mensen- en
burgerrechten, kan verbete-
Zijn partij is, met de hulp van de
populistische van Necdet Calp,
die het ook veel beter deed dan
werd verwacht, in staat in het
parlement een twee derde
meerderheid te vormen voor
wijziging van de hoogst autori
taire grondwet, die vorig jaar
door het volk werd aangeno
men met 91 procent, in een re
ferendum dat onder zéér on
volmaakte omstandigheden
werd gehouden. Deze grond
wet verbiedt bijvoorbeeld am
nestie voor politieke misdrij
ven, niet alleen gewelddadige
maar ook bijvoorbeeld monde
linge of schriftelijke "opwek
king tot klassenstrijd".
Zij is de oogappel van de gene
raals. mede omdat zij in aan
vullende bepalingen de deel
name aan het politieke leven
van een groot aantal oude poli
tici, onder wie de rechtse oud-
premier Demirel en de sociaal
democratische oud-premier
Ecevit voor tien of vijfjaar uit
sluit. Velen geloven dat Ozal
zijn grote overwinning mede te
danken heeft aan het oude ap
paraat van Demirels verboden
Gerechtigheidspartij en dat hij
dus „politieke verplichtingen"
heeft aan deze politicus die de
bijnaam heeft van „duikelaar",
dus iemand die altijd weer
overeind komt. Anderen zijn
de mening toegedaan, dat
Ozals persoonlijke succes zo
groot is dat hij hiermee Demi-
rel als rivaal van rechts heeft
verdrongen. Het apparaat van
de Gerechtigheidspartij zou
een koekoeksjong hebben uit
gebroed.
TOKIO (UPI/AP) President Reagan en zijn vrouw Nancy werden
vanochtend, bij hun aankomst in Tokio, welkom geheten door keizer
Hirohito.
De VS zijn een Stille-Oceaanland en hechten groot belang aan hun betrek
kingen met Noordoost-Azië en dit gebied, zo zei Reagan gisteren in Was
hington kort voor zijn vertrek voor een reis van zes dagen langs Zuid-
Korea en Japan. Deze moei vrede en veiligheid in het gebied van de
oceaan dienen, zo zei hij. De president stelde dit tegenover wat hij voort
durende versterking door de Sowjet-Unie in Azië noemde.
"Japan, Korea en de VS zijn landen van de toekomst", zo zei de Ameri
kaanse president, "wij zijn de bouwers van morgen en werken samen
om morgen beter en veiliger te maken, dat is het doel van de reis". "Het
neerschieten van het Zuidkoreaanse burgervliegtuig door de Sowjet-
Uiiie, haar voortdurende versterking in Azië, inbegrepen de plaatsing
van SS-20-raketten zijn grimmige waarschuwingen, dat wij in een ge
vaarlijke wereld leven".
(Foto ANP/UPI»
Slachtoffers
aardbeving in
België krijgen
schade vergoed
BRUSSEL (GPD) - De Belgische
regering overweegt om de streek
rond Luik, die door de aardbe
ving getroffen is, tot nationaal
rampgebied te verklaren. Dat
zou betekenen dat de meeste
schade door de Belgische over
heid vergoed wordt.
De Belgische minister van binnen
landse zaken, Nothomb, heeft
dat de regering voorgesteld, ge
zien de omvang van de materiële
schade die met name in de oude
wijken van Luik en omstreken is
ontstaan. Zo'n tachtig .huizen
zijn zwaarbeschadigd, van veel
andere huizen zijn schoorstenen
naar beneden gevallen en ook
scholen en andere overheidsge
bouwen zijn niet heel gebleven.
De schade loopt, volgens schattin
gen, in de honderden miljoenen
Belgische franken. Er zijn bij de
beving twee doden gevallen: een
oude vrouw die bedolven werd
onder het plafond van haar huis
en een man die van schrik een
hartaanval kreeg. Er zijn ook
tientallen gewonden.
JOHANNESBURG (UPI/Reuter)
Bij gevechten tussen verschil
lende Zulu-stammen zijn zondag
16 doden en 17 gewonden geval
len, zo heeft de Zuidafrikaanse
politie gisteren meegedeeld. De
gevechten hadden plaats in de
buurt van Greytown in Natal.
In totaal 250 krijgers leverden slag
met geweren, speren en knup-
Doden bij strijd
tussen Zulu's
pels, aldus de politie. De dis
trictscommandant van politie,
Pottie Schoeman, verklaarde dat
er wel vaker stammentwisten
worden uitgevochten, maar dat
er maar zelden zoveel mensen bij
betrokken zijn.
De politie nam geweren en speren
in beslag, maar verrichtte geen
arrestaties. Naar de gevechten
wordt een onderzoek ingesteld.
Schoeman verwachtte niet dat
daar arrestaties uit voort zullen
vloeien, omdat het moeilijk zal
zijn getuigen te vinden.
ADVERTENTIE
BASKENLAND - In Spaans
Baskenland is een industrieel
ontvoerd vermoedelijk door
leden van de afscheidingsbe
weging ETA wegens niet be
talen van afperssommen. Dit
gebeurde maandagavond uit
zijn woning bij San Sebas
tian, zo zei de politie gisteren.
De ontvoering was het werk
van gewapende lieden die
zich als schilders voordeden.
Wat echt lekker is, dat laat je
niet lopen. Daarom is Echte Boter
voor veel mensen het laatste
waar ze op bezuinigen.
Logisch.
Want Echte Boter is lekkerder.
En lichter verteerbaar. En er
zitten natuurlijke vitaminen in.
Nou dan.
Als 't éven kan.
