c
J
Met tv-documentaire
'terug naar Maderna'
Omroepen eens met bezuinigingsvoorstellen NOS
BERICHT
VAN DE
PTT-
DIRECTIE
Omroepen zijn voor
eigen radiozenders
Rauw geweld in Kiassestrijd
Televisiefilm vanavond bij VPRO
WOENSDAG 9 NOVEMBER 1983
Radio - tv - kunst
HILVERSUM (GPD) - Wanneer de
door de minister van WVC opge
legde bezuiniging van 30 miljoen
in 1984 door het parlement wordt
goedgekeurd, kan dit de omroep
in het ongunstigste geval vol
gens voorstellen van de Raad
van Beheer van de NOS 334 ar
beidsplaatsen kosten. Zelfs dan
ziet de raad echter mogelijkhe
den gedwongen ontslagen te
voorkomen.
Dat bleek toen de NOS-bestuur-
ders gisteren hun antwoord pre
senteerden op de oproep van mi
nister Brinkman in het komende
jaar 30 miljoen te bezuinigen.
Dat wordt nu voorgelegd aan het
NOS-bestuur als uitgangspunt
van het beleid. Daarmee gaat de
NOS echter nog niet akkoord
met de bezuiniging. De nu ge
maakte berekening dient ook om
de minister te wijzen op de te
genstrijdigheid in zijn beleid,
waar hij de binnenlandse om
roep wil versterken en er tegelij
kertijd op bezuinigt, zo lichtte
NOS-voorzitter Jurgens toe.
Gaat de Kamer echter akkoord met
het WVC-beleid, dan wil de raad
de 30 miljoen evenredig over de
NOS en omroepen verdelen
Voor de omroepen en de pro
grammadiensten van de NOS
wordt deze dan gevonden door
een korting op de personeels-
norm van in totaal 200 man. Het
staat de omroepen dan vrij ont
slagen te voorkomen door de be
zuinigingen op te vangen in het
programmabudget of uit eigen
middelen.
Bij het facilitair bedrijf van de
NOS gaan 80 tot 120 arbeids
plaatsen verloren en het alge
meen secretariaat verliest in de
voorstellen zes arbeidsplaatsen.
Gedwongen ontslagen wil de
raad vermijden door de VUT-ge-
rechtigde leeftijd eenmalig tot 57
jaar te verlagen, gebruik te ma
ken van middelen uit de zend
tijduitbreiding en arbeidsplaat
sen uit het arbeidstijdverkor
tingsakkoord.
Absolute voorwaarde bij dit beleid
is dat eventuele kosten van af
vloeiing, maximaal 37 miljoen,
voor eenmaal uit de algemene re
serve betaald kunnen worden.
Geeft de minister daar ook geen
toestemming voor, dan zal het
NOS-bestuur aftreden.
De vakbonden hebben in een eer
ste reactie gezegd dat de omroep-
werkgevers meer verzet moeten
plegen tegen de onbeargumen
teerde bezuiniging van 30 mil
joen. Gedwongen ontslagen zijn,
ook gezien deze voorstellen, in
elk geval onaanvaardbaar, aldus
een vakbondswoordvoerder.
Voor zover al tot een reactie in
staat leken alle zendgemachtig
den in te kunnen stemmen met
de gisteren gepresenteerde plan
nen van de raad van beheer van
de NOS om wanneer het zover
komt de bezuiniging van 30 mil
joen op de begroting van 1984 op
te vangen.
HILVERSUM (GPD) - Op
13 november 1973 stierf
op 53-jarige leeftijd Bruno
Maderna, componist en
dirigent van Italiaanse ori
gine. Bijna tien jaar gele
den dus. Vanaf 1963 nam
Bruno Maderna intensief
aan het Nederlandse mu
ziekleven deel. Alleen al
deze feiten rechtvaardi
gen een tv-documentaire,
zoals die vanavond door
de NOS via Nederland 1
zal worde uitgezonden on
der de titel „Terug naar
Maderna".
De betrokken documentaire - die
anderhalf uur duurt - werd door
de NOS vervaardigd in samen
werking met Duitse, Zwitserse
en Italiaanse omroeporganisa
ties. Een schat van materiaal is te
voorschijn gekomen en grote
tijdgenoten en medestanders als
Pierre Boulez, Luciano Berio en
Karlheinz Stockhausen bleken
bereid hun ervaringen en opinies
in te brengen. Niet altijd ten gun-
Zoals bekend ondervindt de
dienstverlening van de PTT
- met name van de Post -
ernstige hinder van de stipt-
heidsakties en stakingen van
het bij de ambtenarenbonden
aangesloten PTT-personeel.
Wij bieden u daarvoor onze
verontschuldigingen aan.
Hoewel de PTT-directie begrip
heeft voor de gevoelens van
haar medewerkers, acht zij de
gevolgen die deze akties voor
de PTT-klanten hebben,
volstrekt onaanvaardbaar.
Wij stellen dan ook alles in het
werk om de schade voor de
gebruikers van de postale
diensten zoveel mogelijk te
beperken.
De aktievoerende personeels
leden hebben zich in elk geval
bereid verklaard om medische
zendingen, rouwkaarten en
andere bijzondere berichten
normaal te verwerken.
Welke overige postverzen
dingen naar welke
bestemmingen op dit moment
wel of niet mogelijk zijn, kan
men u vertellen op het plaatse
lijke postkantoor.
Rest ons slechts de hoop uit te
spreken met alle PTT-diensten
spoedig weer volledig tot uw
dienst te kunnen zijn.
de directeur-generaal
Drs. Ph. Leenman
ptt centrale directie
Al met al is een prachtige collage
tot stand gekomen met de „on
matige" componist-dirigent met
een verbazingwekkende uitstra
ling in het centrum. Bruno Ma
derna was onmatig in alles. Hij
was onmatig in zijn werkdrift en
in zijn enthousiasme voor werk
van tijdgenoten. Ook at en dronk
hij onmatig en dat zal ongetwij
feld het meest hebben bijgedra
gen tot zijn relatief vroege dood.
Als violistisch wonderkind werd
Maderna in zijn vroege jaren op
een werkelijk verbijsterende wij
ze door een gewetenloze vader
geëxploiteerd en het lijkt erop
dat hij er voortdurend op uit was
inhaalmanoeuvres te maken.
door
Jacques de Heij
Van alle grote eigentijdse compo
nisten was hij wellicht de groot
ste. De tijd zal in dat verband een
definitief oordeel weten te vel
len. Zeker is dat Maderna te wei
nig tijd heeft gehad om zich opti
maal als componist te manifeste
ren, opgeslokt als hij werd door
zijn carrière als dirigent. Daar
tegenover staat dan direct dat
zijn dirigeerkunst voor het be
langrijkste deel in dienst heeft
gestaan van tijdgenoten. Als er in
onze eeuw iemand was die zich
met hart en ziel heeft ingezet
voor componerende collega's
dan was het wel Bruno Maderna.
Zijn vele concerten in Nederland
hebben daarvan onder meer ge
tuigenis afgelegd.
Bruno Maderna zal onvergetelijk
zijn om zijn inzet voor iedereen
(de talrijke parasieten niet uitge
sloten) met verwaarlozing van
zichzelf als componist. In dat
verband is het schrijnend uit de
mond van Karlheinz Stockhau
sen te moeten vernemen dat Ma
derna „meer een begaafde gele
genheidscomponist was". Uitge
rekend Stockhausen die nooit
anders heeft gedaan dan preken
voor eigen parochie, een Stock
hausen die zich nimmer inzette
voor componerende collega's en
een Stockhausen die in zelfge
schreven programmatoelichtin
gen durft te stellen dat hij als
scheppend kunstenaar gearri
veerd is.
Gelukkig laat de documentaire een
man zien die als artiest en mens
tot echte communicatie kan ko
men en geen geborneerde ego
centrische Stockhausen. Een
prachtige documentaire onder
verantwoordelijkheid van Hans
Heg en René van Gijn. (Neder
land 1, 21.00 uur).
LONDEN Een kusje dus v
Miss Frankrijk.
De 20-jarige Frederique Leroy
poseert hier gewillig voor een
aantal fotografen in Londen,
waar op 17 november de
Miss-Wereldverkiezingen
worden gehouden. ,poto AP)
TOP 40
1(1) All Night Long - Lionel
Richie
2(2) Sunshine Reggae
Laidback
3(5) Hey You - Rock Steady
Crew
4(8) Suzanne - V.O.F.
5(7)1 Like Chopin - Gazebo
6 (18) Come Back and Stay -
Paul Young
7 (11) Joke Stop Met Koken -
Leidse Sleutelgaten
8(3) Karma Chameleon -
Culture Club
9(4) Say Say Say - Paul
McCartney en M. Jack-
10 (13) La Di Da - Vanessa
11 Undercover of the
Night - The Rolling Sto-
12 (20) Big Apple - Kajagoog-
32
33 (19)
34
35
36 (17)
37 (27)
38 (16)
39 (22)
40 (21)
Suddenly Last Sum
mer - The Motels
Manhattan - G'race
's Nachts na Tweeen -
Havenzangers
They Don't Know - Tra-
cey Ullman
Red Red Wine - Ub 40
Nightline - Randy
Crawford
Chance - Big Country
Different Worlds - Van-
den berg
Can't Stop Running -
Space Monkey
My Forbidden Lover -
Tapps
Uptown Girl - Billy
Joel
Doe lets - Frank Boeij-
en Groep
Shadow On The Wall -
Mike Oldfield
This Is Welfare The
Dutch
My Boy - Jodelles
lk Mis Je - Andy
Als 'n Meeuw In De
Wind - Ame Jansen
Islands In The Stream -
Kenny Rogers en D.
Parton
New Dimension - Ima
gination
Tonight I Celebrate My
Love - Roberta Flack
Union Of The Snake -
Duran Duran
It's Raining Men - Wea
ther
Pop Goes my Love -
Freeez
What I Got - Unique
Sing Sing - The Broads
Gold - Spandau Ballet
Club Tropicana
Wham.
(Stichting Ned. Top 40)
Met uitzondering van NOS en VPRO
Bruno Maderna.
HILVERSUM (GPD) - De omroe
pen zijn in meerderheid - alleen
de NOS en de VPRO hebben een
afwijkend standpunt - voor het
door KRO en NCRV ontwikkel
de plan om in de toekomst iedere
omroep of combinaties van om
roepen een eigen radiozender te
geven. Dat bleek vorige week tij
dens een overleg van de radiodi
recteuren waar een eerste me
ningspeiling werd gehouden.
Het plan, dat begin dit jaar is ont
wikkeld door NCRV-radiodirec-
teur Paul Hollaar en zijn KRO-
èollega Gerard Hulshof, zou het
einde betekenen van de huidige
zenderkleuring en houdt een
flinke uitbreiding van het aantal
radiozenders in.
De meningspeiling van vorige
week was een fase in de discus
sie die de radiodirecteuren voe
ren over de toekomst van de ra
dio op de langere termyn. Voor
de korte termijn, volgend jaar en
het jaar daarop, heeft het NOS-
bestuur onlangs mede op advies
van het overleg van programma
directeuren een drietal principes
vastgesteld. Naast integratie van
landelijke omroep en regionale
omroep werd daarbij uitdrukke
lijk het verbeteren van de huidi
ge zenderkleuring als wenselijk
heid aanvaard.
HILVERSUM (GPD) - De
woensdagavond lijkt
voorlopig de avond bij uit
stek, waarop de Neder
landse televisiekijker ken
nis kan nemen van de ma
nier waarop de jeugd om
gaat met de tijd waarin zij
opgroeit.
Als de IKON het niet doet met een
begripvolle en inzichtrijke dra
maserie in de vooravond, dan
doet de NOS het wel met een ver
slag van de rauwe werkelijkheid
op de voetbaltribunes - eventu
eel voorzien van een verontwaar
digd commentaar van de dienst
doende redacteur - dat het door
de IKON gekweekte begrip weer
meedogenloos neermaait. De
derde partij op de woensdag, de
VPRO, doet ook veel jeugd in
zijn programmapakket. Door
gaans onversneden en zonder
commentaar.
Wat daarvan het effect is zal ook
vanavond weer kunnen blijken.
Dan zendt de VPRO de televisie
film „Kiassestrijd" van Bob Vis
ser uit; een televisiebewerking
van het toneelstuk „Class Ene
my" van de Engelse schrijver Ni-
gel Williams, dat het afgelopen
jaar met succes door de Rotter
damse Toneelraad is uitgebracht
in een vertaling van Jules Deel-
der. Het stuk werd in Rotterdam
gespeeld door een groep jonge
ren zonder toneelervaring, over
gebleven na een selectieproces
van een half jaar uit 80 gegadig
den. Deze acteurs, die in
werkelijkheid dicht staan bij de
uitgebeelde types spelen ook de
film.
Spijker, Spacy, dr. Pik, Hengel,
Dakraam en Sambal zitten in een
klaslokaal, dat de sporen van de
aanwezige vernielzucht inmid
dels draagt. Nadat zij ook hun
vorige leraren en leraressen „ge
sloopt" of „aan reepjes ge
scheurd" hebben, wachten zij nu
op de nieuwe leerkracht die een
confrontatie aandurft. Aangezien
zich zelfs geen „kweekschool-
pikkie met een discobril" meer
aandient, besluiten zij, of liever,
worden zij door de fascistoide
Spijker en zijn humanistische te
genpool Dakraam gemaand zelf
een les te verzorgen.
Eén voor één geven de jongens ver
volgens een uiteenzetting over
wat hen en vele anderen bezig
houdt. „Seks is dat je dit daarin
propt", zo spreekt Spacy de toe
lichtende tekst bij een zojuist
door hemzelf op het schoolbord
Fragment uit de tv-film 'Kiassestrijd', die de VPRO vanavond uitzendt.
geplaatste levensechte afbeel
ding van de menselijke voort
plantingsorganen. De slome en
zachtmoedige Hengel probeert
zijn rusteloze gehoor tevergeefs
te winnen' voor de charme van
het tuinieren, terwijl domme
kracht dr. Pik een ook niet door
hemzelf begrepen uiteenzetting
geeft over het feit dat „de zwar
ten overal de schuld van zijn".
Hetgeen natuurlijk niet op Sam
bal slaat, de zwarte jongen in het
gezelschap, die zijn voorliefde
voor het inwerpen van ruiten
vervolgens tot groot enthousias
me van het gehoor verklaart.
De al de hele tijd sluimerende con
frontatie tussen de harde Spij
ker, die als een geweldsgeile ti
ran de lakens uitdeelt, en Dak
raam, die daar een intellectualis
tische tegenpool van vormt,
komt tot een heus duel, wanneer
de laatste via een symbolische
uiteenzetting over het bereiden
van een bal gehakt Spijker toe
voegt dat het draait om „houden
van"; de liefde voor het leven die
Spijker vreemd is.
front van de groep zich zodra een
halfzacht-moraliserende leer
kracht in wil grijpen. Dakraam
weigert de hulp, die i
boden wordt door de
ker van het isolement, de rechte
loosheid en de leegte en dus ook
van de gewelddadige reacties
daarop. Logisch slot is dan ook
de les van Spijker zelf over de
techniek van de zelfverdediging.
Zijn woeste dans voor het ge
weld - „waar het om gaat in een
gevecht, in elk gevecht, is dat jij
begint. Maakt niet uit hoe groot
ze zijn of hoe groot jij bent. Maak
de eerste beweging. Mik op de
zachte plekken" - eindigt in een
dreigende houding die de kijker
rechtstreeks uitdaagt. Dat ook
die dreiging en dat machtsver
toon de groep zelf niets verder
helpt, laat Visser vervolgens zien
door in de slotscène terug te ke
ren naar het begin van de film.
Het sterke stuk van Williams is
daarmee, ook dank zij voortreffe
lijk spel en camerawerk, door
Visser uiteindelijk van zijn eigen
accent voorzien. De opzet van de
film, die draait om de sterke man
Spijker, is in zoverre anders dan
het toneelstuk dat de andere fi
guren daarin een gelijkwaardige
rol speelden.
„Maar mijn visie is nou eenmaal,
dat dit de tijd is van de sterke
man. Die mise-en-scène die ik
gemaakt heb, zie ik als ik bij mij
in Rotterdam uit het raam kijk.
Ik ben dan ook benieuwd waar
zo'n sterke man uiteindelijk uit
komt. Volgens mij komt 'ie dus
ook nergens, maar dat zullen ze
wel weer niet begrijpen", zo ver
woordt de uit de „Neon-scene"
voortgekomen regisseur zijn vi
sie en de twijfels die hij heeft
over het effect van de harde en
open manier waarop deze in de
film naar voren komt. Eerder
had hij al gezegd te vrezen, dat
de film de nodige negatieve reac
ties op zal roepen, vooral door
het „opstapelingsefïect" van een
uitzending over de Centrumpar
tij, die vóór Kiassestrijd zit, en
het niet opgehaalde huisvuil dat
de mensen op het ogenblik zien
als ze uit het raam kijken. „Maar
ik zie het nu eenmaal zo", aldus
Visser. (Nederland 1, 21.50 uur.)
