c Trekpaarden van de economie CDA kan nu 'ja' zeggen tegen nieuwe kernwapens m 41WftRefN Ook voor artsen 40-urige werkweek en deeltijdarbeid Actieverbod politie is niet juist LEZERS SCHRIJVEN Acties WOENSDAG 9 NOVEMBER 1983 Meningen - wtöocui spsué N..r Joop den Uyl, Bert de Vries en Ed Nijpels, de leiders van de drie grootste frac ties in de Tweede Kamer, zijn terug uit Moskou. Hun excursie langs de hoofdsteden van Amerika (in september) en Rusland had iets weg van een voet balwedstrijd: de partijen verwisselden na de rust van speelhelft. De aanval ging over in verdediging en omgekeerd. Die rolwisseling speelde zich voor al af tussen Den Uyl en Nijpels. De liberale leider was in Was hington duidelijk in de verdedi- door Chiel Evers ging, in Moskou hoofdzakelijk in de aanval. Bij de voorman van de PvdA was dat omgekeerd. Als Reagans bewering klopt, dat Rusland het rijk van het kwaad is, dan was Den Uyl deze week de advocaat van de duivel. Bert de Vries bekleedt in de voet bal-vergelijking min of meer de rol van middenstip. Zowel in Washington als in Moskou zat de CDA-fractieleider met zijn stand punten tussen de beide anderen in. Hij maakte geen echte keuze vóór of tegen de nieuwe NAVO- raketten (waarover de gesprek ken in hoofdzaak gingen), en wil dat ook zo lang mogelijk volhou den. Den Uyl toonde in Moskou erg veel begrip voor de Russische angst voor onze nieuwe raketten, in het bijzonder de Pershing-2, hoewel hij benadrukte dat hij het Sow- jet-systeem verfoeit. Daarbij was opmerkelijk dat de PvdA-leider niet twijfelde aan Russische be weringen over het bereik van de Pershing en over het aantal kern koppen op Britse onderzeebo ten, die strijdig waren met NA- VO-opgaven. Zijn tegenspeler Ed Nijpels liet in Washington niet na te onderstre pen dat de NAVO als eenheid moet optreden, dat Nederland bereid moet zijn kruisraketten te plaatsen bij ontbreken van een ontwapeningsakkoord en dat de Amerikanen terecht keihard on derhandelen in Genève. In Mos kou laakte hij echter de „spijker harde" opstelling van de Sow- jets, die hij voor het Westen juist bepleit. Geen nieuws Nieuws heeft de Nederlandse dele gatie in Moskou niet te horen ge kregen. Het meest opzienbarend was nog de mededeling van een belangrijk lid van de Opperste Sovjet, Zagladin, tegenover jour nalisten, dat bij een plaatsing van nieuwe NAVO-raketten niet alleen de onderhandelingen over de Europese kernwapens zijn af gelopen, maar ook die over de strategische, intercontinentale kernraketten. Van belang was de Oost-Westreis hoofdzakelijk voor de stand puntbepaling van de drie voor naamste fracties in het parle ment, als het straks gaat over in stemming met de plaatsing van nieuwe kernwapens in de andere Westeuropese landen en vooral als volgend jaar de plaatsing in Nederland aan de orde komt. Wat de 48 voor ons bestemde kruisraketten betreft, heeft Ne derland een formeel voorbehoud bij de NAVO gemaakt. De fractieleiders hebben de weinig hoop gevende internationale si tuatie in kaart kunnen brengen, waarin die Nederlandse beslis singen moeten worden geno men. Aan de ene kant staat de Sowjet-Unie met ongeveer 360 SS-20's, waarvan er 250 vitale doelen in heel West-Europa kun nen bereiken. Ze zijn bereid dat aantal in Europa te verminderen tot 140, bij een bevriezing van het arsenaal in Azië. Onaanvaardbaar Die 140 driekoppige SS-20's (die in Moskou overigens „Pioniers" worden genoemd) hebben sa men in de Russische berekenin gen net zo veel kernkoppen als de 162 kernwapens van Frank rijk en Engeland. Resultaat: geen nieuwe Amerikaanse wapens in Europa. Voor de NAVO (lees: Amerika) is dat onaanvaardbaar, omdat het de Russen een mono poliepositie op Euro-strategisch gebied zou geven. In de jongste Amerikaanse voor stellen zit daarom steeds een aantal Pershings en kruisraket ten aan westerse zijde, waarbij het niveau van het evenwicht ho ger uitvalt. Maar dat is weer on aanvaardbaar voor Moskou, om dat de leiders in het Kremlin doodsbenauwd zijn voorde zeer snelle (vliegtijd omstreeks tien minuten) en zeer accurate Pers- hing. Met die Pershing kan Ame rika in één klap vernietigend toe slaan, vrezen zij. Als er één ding tijdens de parle mentaire reis duidelijk is gewor den, dan is het dat de Russisch- Amerikaanse tegenstellingen schier onoplosbaar zijn. Althans vóórdat volgens NAVO-schema in december de eerste kruisra ketten in West-Duitsland en Groot-Brittannië worden ge plaatst (de Russische tv besteed- De Nederlandse parlementaire delegatie rechts) in Moskou, met op de foto o.a. Nijpels en Den Uyl. links de vice-president van de Sowjet-Unie Vasily Kuznetsow. de deze week uitgebreid aan dacht aan het overvliegen van de eerste onderdelen voor de wa pens naar Engeland). Stelling kiezen In deze impasse kiezen PvdA en WD elk duidelijk stelling en dat bleek ook tijdens de reis. Ed Nij pels schaarde zich ondubbelzin nig achter Washington en ver langt van het CDA hetzelfde. Den Uyl daarentegen ziet vol doende aanknopingspunten in de Sowjet-voorstellen en wil dat de NAVO de plaatsing van nieu we raketten tenminste uitstelt, om in Genève een akkoord te kunnen bereiken. Zoals meestal, draait het in de Ne derlandse politiek ook op dit punt om het CDA. En zoals vaak, weten de christen-democraten het nog niet. Maar ze lijken steeds moeilijker te kunnen ont komen aan een keuze vóór plaat sing van de raketten. Uitspraken van Bert de Vries in Moskou wij zen in die richting Zo vond CDA-fractieleider het Russische argument voor de SS- 20 (modernisering van oude wa pens als reactie op eerdere NA- VO-verbeteringen) niet deugen. Aan de ene kant zag De Vries po sitieve punten in de laatste voor stellen van Andropov, maar an derzijds verwierp hij wat volgens hem het centrale punt is in die voorstellen: terugdringing van de Amerikaanse nucleaire rol in Europa. Twee criteria Het CDA heeft altijd twee criteria genoemd voor het nemen van een besluit over de plaatsing van kruisraketten: het verloop van de Geneefse onderhandelingen en de mate waarin nucleaire wa pens voor de kortere afstand kunnen worden verminderd. Een mislukking van Genève staat voor de deur. Het aantal nu cleaire slagveldwapens zal vol gens een recent NAVO-besluit met 1400 omlaag gaan. Dus ligt voor het CDA de weg open om ja" te zeggen tegen de kruisra ket. Electorale overwegingen vormen geen serieuze belemmering. Blij kens opiniepeilingen is de eigen aanhang zo sterk verdeeld, dat elk besluit - vóór of tegen - een forse minderheid aan tegenstan ders oplevert. Maar het behoud van de coalitie met de WD is de christen-democraten (op een en kele uitzondering na) erg veel waard, want ze hebben geen en kel belang bij een kabinets breuk. De WD zal van het kabi net geen dissident Nederlands gedrag binnen de NAVO accep teren. IKV-secretaris Mient Jan Faber riep op 29 oktober in het Haagse Zuiderpark: „Die raketten ko men er niet!" De juistheid van die voorspelling is twijfelachtig. (De auteur is parlementair redacteur bij de Gemeenschappelijke Pers dienst, waarbij ook deze krant is aangesloten). KAAk' KiXpVAAftóiJ^CH'P OP vt HOIUNP-CHINMUJN G6Z0NWW!... Meningen op deze pagina zijn voor rekening van de auteurs Op woensdagavond 16 november a.s. om 20.00 uur organiseert de Leidse afdeling van LAMDOA (Landelijke Aktiegroep voor Me dische Deeltijd Opleiding en -Ar beid) in de vrouwenkliniek van het Academisch Ziekenhuis Lei den een avond over werkgele genheid voor artsen. LAMDOA is in november 1981 opgericht als landelijke stichting. In elke uni versiteitsstad zijn groepen medi sche studenten en artsen georga niseerd onder deze gemeen schappelijke naam. Om aan te geven wat LAMDOA wil en doet eerst een overzicht van de huidi ge situatie in de gezondheids zorg. door Loes Veenhuizen en Marjolein Kagie Op het moment is een werkweek voor artsen van 60 tot 70 uur (soms zelfs 80) heel gewoon. In ziekenhuizen is het namelijk ge bruikelijk dat artsen, die overdag gewoon werken, ook 's nachts en in het weekend om beurten dienst draaien. Dit betekent dat ze dan in het ziekenhuis blijven en geroepen of gewekt worden als er bijvoorbeeld een patiënt wordt opgenomen. In ziekenhui zen moet immers 24 uur per dag en 7 dagen per week een arts aan wezig zijn voor spoedgevallen. De ochtend na een nachtdienst werkt dezelfde arts - die soms de hele nacht bezig is geweest - weer door. Vooral specialisten in opleiding (arts-assistenten) heb ben vaak dergelijke diensten; sommigen 3-4 nachten per week en 1 op de weekends. Op deze Het bedrijfsleven is het trekpaard van de economie. Maar de kar zit momenteel zo vol met ambtena ren en uitkeringstrekkers, dat het paard dreigt te struikelen. Dus moeten er eigenlijk mensen van die kar. Nu dat wat moeilijk is (een ontslagen ambtenaar is immers al snel uitkeringstrek ker) zullen ze moeten vermage ren. Inleveren dus en zonder mokken graag. Want het be drijfsleven heeft al genoeg inge leverd. Kijk maar naar al die werklozen, daar is nauwelijks een (ex-)ambtenaar bij. door Wim Fortuyn Zelfs als een gewoon mens zijn zondagse eitje oppeuzelt, klinkt dat geluid nog op. Voorzitter Ter Hart van de metaalwerkgevers (FME) zong het vier dagen gele den in het door Mozart omlijste herfstprogramma van de NOS, het Capitool. Velen, en niet al leen werkgevers of VVD'ers, gin gen hem al voor. Econoom Piet Vos van de Industriebond FNV bijvoorbeeld. Premier Ruud Lubbers (CDA) is er ook zo een. En 'industrieel' PvdA-kamerlid Arie van der Hek, om iemand uit min of meer onverdachte (onver wachte) hoek te noemen. Ambtenaren, momenteel ook dap per op de bres voor de uitke ringsgerechtigden, gaan zo wel heel erg tegen de draad in met hun acties en kunnen nauwelijks op enig begrip rekenen. Zij im mers brengen het paard tot strui kelen dat ons allen uit het moe ras moet trekken. Staken? Niks Verhaal deugt niet Het (particuliere) bedrijfsleven als trekpaard van de economie. De babbel is goed, het verhaal deugt niet. Dat is simpel aan te tonen Van groot belang voor het func tioneren van het bedrijfsleven en de vestiging van buitenlandse bedrijven is de zogeheten infra structuur. De telefoon moet goed werken, er moet stroom zijn, de post dient goed te worden be zorgd. Er moeten goede spoor-, auto- en waterwegen zijn. Kortom, het paard heeft een wei en een hoop verzorging nodig. Daar heeft de samenleving niet voor niets duizenden en duizenden ambtenaren voor in dienst geno men. Misschien dat de kosten wat te hoog zijn geworden, maar op zichzelf functioneert het sys teem goed. Nederland heeft wat dat betreft een goede naam in het buitenland. In feite is de samen leving als geheel, zeg maar de be lastingbetaler, hier het trek paard. Op dat thema valt nog een heel stuk voort te borduren. Neem het onderwijs. Zonder goede op leidingen komt het bedrijfsleven ook niet ver. Steeds meer bedrij ven hebben bovendien baat heb ben bij technologische steun van universiteiten en instituten als het TNO. Brandpunt ('in de markt') haalde vorige week nog een klokkenfabrikant naar de KRO-studio, die fraaie exportre sultaten boekt dankzij een met behulp van de Eindhovense hoo- geschool ontwikkeld computer systeem. Zo zijn er, naar keuze, meer trek paarden te verzinnen. Naast de belastingbetaler is er bijvoor beeld de consument, die tal van bedrijven en winkels (uiteinde lijk zelfs alle bedrijven en win kels) in leven houdt. Niet voor niets klagen de winkeliers steen en been over de achteruitgang in koopkracht. Niet voor niets klaagt de bouw over gebrek aan investeringen oftewel overheids consumptie. Gemeenschapsgeld Dat alles neemt niet weg, dat er wel degelijk reden is om de over heidsuitgaven kritisch te bezien. De overheid moet het, veel meer dan het particuliere bedrijf, doen zonder een mechanisme dat au tomatisch de uitgaven binnen ze kere grenzen houdt. Het zelfre gulerende marktmechanisme werkt per definitie niet voor de overheid. Belastinggeld is ge meenschapsgeld en moet dus ook besteed worden volgens de wensen van die samenleving. Daarom, want zo simpel ligt dat, is er een volksvertegenwoordiging die de politieke afweging maakt hoe dat geld te besteden. Het eni ge, niet geringe, bezwaar is dat een automatische rem op de uit gaven ontbreekt. Een bezwaar dat wellicht ondervangen kan worden door een scherpe bud getbewaking, een soort handrem dus. Want daaraan heeft er de laatste decennia ontbroken. Waar het hier uiteindelijk om gaat is dan ook niet de vraag of de ambtenaar moet inleveren. Waar het om gaat is, dat 'de' collectie ve sector - dus ook ambtenaar en uitkeringstrekker - niet zo maar tegenover 'het' bedrijfsle ven geplaatst kan worden. De twee vullen elkaar aan en vloeien niet zelden samen, zoals bij de KLM waar dienstverlening en commercie, overheid en particu lier initiatief hand in hand gaan. Staken, actievoeren is voor amb tenaren en trendvolgers (zie kenhuispersoneel, onderwij zers) een recht als voor iedere andere werknemer. Zo luidt, hiernaast, de slotconclusie. Maar er is een strikte voor waarde: de acties mogen nim mer andere dan economische belangen bedreigen. En daar begint het probleem. Ambte naren plegen meer dan alleen economische belangen te ver tegenwoordigen. Zodra het slachtoffer van een steekpartij op straat blijft lig gen omdat de ambulance niet uitrijdt en de dader kan ontko men omdat de politie niet thuis geeft, is de grens gepasseerd. Dat zal iedereen duidelijk zijn. Maar de grenzen zelf zijn in al gemene zin nauwelijks te be palen. Dat bleek maandag wel bij acties (verkeerscontroles) van de po litie tijdens de ochtendspits. Door het veroorzaken van lan ge files gaven de gezagsdiena- ren een proeve van hun macht tot economische verstoring. Toen met de mist het gevaar voor ongelukken de kop op stak, staakten zij hun actie Geen rechter die bij zo'n beslis sing een rol kan spelen. Hij zou zich van de ene prikactie naar de andere moeten spoeden en steeds pas kunnen besluiten als het te laat is of niet meer nodig is. Hij staat voor de keu ze: of hij verlaat zich op het verantwoordelijkheidsgevoel/ onderscheidingsvermogen van de betrokken ambtenaren en hun bonden óf hij maakt on derscheid tussen verschillende groepen ambtenaren en ver biedt de politie elke actie om het gevaar van ontsporing bij voorbaat de kop in te drukken. President Baron van Harinxma thoe Slooten van de Utrechtse rechtbank, vrijdag nog aan de kant van het NS-personeel, heeft tot dat laatste besloten. Dinsdag sprak hij het veto uit over elke actie van de politie Begrijpelijk, maar daarom nog niet juist. Het politiepersoneel heeft er zo weer een reden bij om bijzondere eisen te stellen Dat brengt 'oom' agent niet dichter bij 'de man op de straat', namens wie hij ope reert. 'Het' bedrijfsleven en 'de' collectie ve sector zijn onduidelijke be grippen. Het is ook een scheve voorstelling van zaken te stellen dat 'het' bedrijfsleven al zoveel heeft ingeleverd en dat nu de col lectieve sector aan de beurt is. Dat bedrijfsleven heeft alleen maar gesaneerd, ingeleverd heb ben vooral de mensen die daarbij hun baan hebben verloren. Die behoren nu toevallig wel tot de collectieve sector. Moeten ze daarom nogmaals inleveren? Cr is, met andere woorden, ten principale geen enkele reden om reden om werknemers bij het be drijfsleven anders te benaderen dan werknemers in dienst van de belastingbetaler. Gelijke monni ken, dus ook gelijke rechten en plichten, waarbij 'koppeling' van de uitkeringstrekker niet meer dan rechtvaardig is. Wat dat moet betekenen voor de (verschillen in) beloning is maar moeilijk aan te geven. In de par ticuliere sector bestaan forse loonverschillen, die slechts be nadrukken dat een vergelijking van 'het' bedrijfsleven met 'de' collectieve sector ook op dit ter rein niet opgaat. Het volgen van een trend, een soort gemiddelde, blijft het meest voor de hand lig gen. Duidelijk is wel wat het moet bete kenen voor werknemersrechten als vrijheid van onderhandelen en stakingsrecht. Het gaat hier om grondslagen voor de demo cratie, kijk maar naar het Euro pees Sociaal Handvest. De presi dent van de Utrechtse recht bank, mr C.L. baron van Harinx ma thoe Slooten, heeft dat vrij dag ook terecht bevestigd in het kort geding, dat de NS had aan gespannen tegen het personeel. Tegen ambtenaren dus. manier wordt een 70-urige werk week al gauw gehaald. Ook co- assistenten (medische studenten die stage lopen in het ziekenhuis, in hun laatste studiejaar) werken in hetzelfde ritme mee. Buiten deze werktijden in het zieken huis wordt van een arts verwacht dat hij zijn vakliteratuur bij houdt en op de hoogte blijft van nieuwe ontwikkelingen op zijn gebied. Co-assistenten moeten bovendien nog examens voorbe reiden. Ook bij huisartsen komen vaak lange werktijden voor. De werk tijden van huisartsen zijn voor namelijk afhankelijk van de praktijkgrootte. Recentelijk is er een ideale normpraktijkgrootte voor huisartsen voorgesteld van 2000 patiënten, wat dan neer zou komen op een werkweek van 50 uur, exclusief diensten, doch om vooral financiële redenen is dit getal verhoogd tot 2600. Ontevreden De studenten en artsen in LAM DOA zijn om verschillende rede nen ontevreden met de huidige werktijden. Ten eerste komt het de gezond heidszorg en de patiënten ten goede als een arts uitgerust aan het werk kan gaan en voldoende tijd heeft om vakliteratuur en moderne ontwikkelingen beter bij te houden. Ten tweede neemt ook onder artsen de werkloos heid snel toe. Steeds meer artsen kunnen na hun studie geen werk vinden. De toenmalige minister Garde niers heeft in 1982 de Commissie Behoeftebepaling Artsen opge richt, met als taak uit te rekenen hoeveel artsen er in de toekomst nodig zijn. Deze commissie gaat in de berekeningen uit van de hoeveelheid werk die nu door één arts verricht wordt en houdt geen rekening met de mogelijk heid om korter te werken. Zo doende komt men tot de conclu sie dat er een overschot aan art sen is en dat het aantal oplei dingsplaatsen - zowel voor de medische studie als voor specia lisaties in aanlsuiting op de stu die - verminderd moet worden. Als gevolg hiervan is het voor art sen die na hun studie opgeleid willen worden tot specialist of huisarts steeds moeilijker om zo'n opleidingsplaats te verkrij gen, terwijl in ziekenhuizen en huisartspraktijken hetzelfde werk gedaan moet worden met nog steeds die lange werktijden. Volgens LAMDOA is het logischer om de absurd lange werkweken tot normale tijden terug te bren gen en zo de bestaande hoeveel heid werk eerlijker te verdelen. Op die manier kunnen weer mensen na hun studie aan het werk. Tenslotte zijn er ook per soonlijke argumenten voor art sen om niet zulke lange werktij den te willen maken. Het is een goede zaak als een arts naast zijn werk nog tijd heeft voor andere zaken (hobbies, ge zin). Een arts hoort ook op de hoogte te zijn van wat er om hem heen gebeurt, zodat hij proble men van zijn patiënten beter kan begrijpen. Kortom, zowel voor patiënt als arts zijn kortere werk tijden beter en verfrissend. 40-urige werkweek LAMDOA streeft dan ook naar een 40-urige werkweek voor alle art sen met daarnaast mogelijkhe den om in deeltijd te werken. Omdat er nu eenmaal altijd art sen beschikbaar moeten zijn, moeten diensten goed georgani seerd worden. Door middel van een goede overdracht van gege vens moet de dienstdoende arts op de hoogte gebracht worden Zo is er altijd een arts aanwezig die weet wat er met iedere pa tiënt aan de hand is. Een bijkomend voordeel van deze structuur met georganiseerde overdracht tussen artsen is de in tercollegiale toetsing en het prin cipe van "twee weten meer dan één". Het is duidelijk dat dit de kwaliteit van de zorg alleen maar ten goede kan komen. Een dergelijke organisatie lijkt ons het beste te bereiken met ploe gendiensten, vergelijkbaar met de verpleging. Doch zolang het inkomen van artsen direkt wordt bepaald door het aantal patiën ten en/of het aantal verrichtingen zal het moeilijk blijven om de werktijden drastisch in te krim pen. Ons streven is dan ook om het inkomen los te koppelen van de praktijkvoering en dat de overheid hierin regelend op moet treden. Een vast salaris, los van het aantal verrichtingen en1 of aantal patiënten zou niet al leen korter werken voor artsen in de hand werken, maar ook een grote bezuiniging op kunnen le veren op de jaarlijkse post van de gezondheidszorg. Over de werkgelegenheidsproble- matiek (o.a. in samenhang met werktijden) organiseert LAM- DOA-Leiden woensdagavond in het kader van een landelijke LAMDOA-aktieweek een forum met W. de Pre (PvdA), mevrouw P. Schwenker (Landelijke ver eniging van Artsen in Dienstver band), E. Vrijland (onder meer bekend uit Medisch Contact) en anderen Zo langzamerhand vraag ik me af wat we aan het doen zijn en of we wel beseffen wat er gebeurt. Er moet ingeleverd worden. Waar om? Omdat er niet voldoende is voor zovelen. Het bedrijfsleven met al zijn medewerkers is hier al jaren mee bezig, want we wil len werk houden en het zo ma ken dat een ieder die niet kan werken of te oud is toch een menswaardig bestaan heeft. Acties, goed, we willen aannemen dat het wel eens hard nodig is dat we ons ongenoegen duidelijk kenbaar maken Maar de zoge naamde stiptheidsacties waar de gewone man of vrouw de dupe van wordt, vind ik ontoelaatbaar Een ieder die zo rijk is dat hij niet van het openbaar vervoer afhan kelijk is, heeft er hoegenaamd geen last van. Maar mensen die daar wel van afhankelijk zijn om zich te verplaatsen, zijn de dupe De herfstvakantie was net be gonnen. Het was een triest ge zicht. al die gezinnetjes die een dagje uit wilden en daar maar stonden te wachten op het sta tion of bij de bushalte Ook bejaarden hadden het moei lijk. Er was één geval, dat de bus halverwege zomaar niet verder ging, want, zei de chauffeur, ik begin hier mijn stiptheidsactie. Zo waren er ook mensen die graag wilden werken, maar door deze acties belemmerd werden om naar hun werk te gaan. Hier door stagneerde het bedrijfsle ven en werd er niet geprodu ceerd en dus ook niet verdiend. En dat lijkt me toch wel hard no dig in deze tijd. Alles bijeengenomen is er zo lang- zammerhand geen begrip meer te vinden voor de acties van de ambtenaren. Deze mensen heb ben al zoveel voordelen ten op zichte van de gemiddelde werk nemer in het bedrijfsleven La ten ze opletten dat het zich niet tegen hun keert. Ze kunnen be ter de Nederlandse bevolking helpen. Met z(jn allen de schou ders er onder om het leefbaar te maken en te behouden wat we nu hebben. P. Overvlict Korenbloemlaan 45 Oegstgeest

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1983 | | pagina 11