'Geen sprake van
invasie Grenada'
c
Gemayel leidt missie naar VS
Aanval op Arafats
laatste bolwerken
Reagan spreekt van reddingsoperatie
FS vragen begrip per satelliet
Westduitser slikt
recordaantal pillen
Onderzoek naar kanker
rond nucleaire fabriek
VRIJDAG 4 NOVEMBER 1983
WASHINGTON - De Amerikaanse militaire operaties op Grenada waren volgens presi
dent Reagan geen invasie, maar een reddingsoperatie. Hij zei dit gisteren in het Witte
Huis toen hij voormalig minister van defensie Donald Rumsfeld voorstelde als zijn
nieuwe speciale afgezant voor het Midden-Oosten.
Buitenland
Weliswaar heeft Reagan zelf van
een invasie gesproken toen hij de
inval aankondigde, maar de
Amerikaanse regering is er ken
nelijk op uit de thans formeel
beëindigde strijd op het Cari-
bisch eiland politiek hanteerbare
proporties te verlenen.
Vandaar dat Reagan ook verklaar
de zich geen zorgen te maken
over een VN-resolutie die de ge
wapende interventie in Grenada
betreurt, omdat daar altijd wel
een meerderheid tegen de VS te
vinden is. Hij werd echter pas
door
Henk Kolb
grimmig boos, toen hem com
mentaar werd gevraagd op het
feit dat in vele landen de invasie
van Grenada wordt vergeleken
met de Russische inval in Afgha
nistan.
„In 's hemelsnaam", riep hij uit,
„de Russen hebben elke smerige
vorm van oorlogvoering ge
bruikt, chemische oorlogvoering
inbegrepen, het doden van vrou
wen en kinderen. En ze zijn er
nog".
Nicaragua
Reagan wees de veronderstelling,
dat de actie op Grenada een vin
geroefening is geweest voor een
dergelijke onderneming tegen de
Sandinistische regering in Nica
ragua van de hand: „Van wat ze
daar zeggen heb ik nog nooit iets
geloofd, sedert zij aan het be
wind zijn". Maar hij sloot derge
lijk militair ingrijpen voor de toe
komst niet uit, mits een regering
erom vraagt binnen het raam van
bestaande verdragen.
De Amerikaanse Senaat, met een
Republikeinse meerderheid,
heeft gisteren besloten voortzet
ting van geheime operaties tegen
de Nicaraguaanse regering toe te
staan, activiteiten waarvoor het
(Democratische) Huis van Af
gevaardigden tweemaal het geld
heeft geweigerd. Een gezamenlij
ke commissie moet nu een com
promisvoorstel ontwerpen.
De Amerikaanse president bleef
volhouden dat hij zijn troepen
vooral naar Grenada had ge
stuurd om Amerikaanse studen
ten te redden, zelfs al is het in
middels wel duidelijk geworden
dat hun levens vóór de invasie
geen gevaar hepen. De bewijzen
voor de veronderstelde nood
zaak het regime van generaal
Austin te verwijderen en Cuba
nen alsmede Russen, Oostduit
sers, Noordkoreanen en Libiërs
de deur te wijzen, werden tijdens
de invasie aangetroffen.
Dit weekeinde gaat een onder
zoekscommissie van het Huis
van Afgevaardigden naar Grena
da om daar de situatie op te ne
men. De voorzitter van de com
missie voor de strijdkrachten
van het Huis van Afgevaardig
den heeft gezegd een onderzoek
te zullen vragen van berichten
dat de helft van de 18 Ameri
kaanse gesneuvelden is omgeko
men door vuur van eigen troe
pen. Het Pentagon ontkent dit,
maar geeft wel toe dat twaalf
man gewond zijn geraakt door
een verkeerd gegooide bom.
De Amerikaanse soldaten, door
hun president als 'bevrijders' ge
prezen, zijn aan het vertrekken
en zullen allemaal het eiland ver
laten 'zodra', aldus Reagan, 'de
logistiek is geregeld.' Daartoe be
hoort het zenden van een sterke
politiemacht uit het Gemene
best, die de steun geniet van een
serieus te nemen militaire
macht.
De Amerikaanse regering belooft
al enkele dagen de op Grenada
gevonden documenten openbaar
te zullen maken waaruit onom
stotelijk zou moeten blijken dat
op Grenada een voor het Cari-
bisch gebied 'dreigende militaire
aanwezigheid' van Cuba en de
Sowjet-Unie, bestond. Tot en
met gisteren waren de documen
ten nog steeds geheim.
DEN HAAG - Wat te doen als de
natie onder een spervuur van kri-
door
Hans Geleijnse
tiek komt te liggen en onbegrip
het klimaat in de verhoudingen
met de Europese bondgenoten
verstoort? Op die vraag heeft het
United States Information Agen
cy (USIA), de voorlichtings
dienst van de Amerikaanse rege
ring (ook wel Washingtons pro-
pagandacentrum genoemd) gis
teren een kostbaar antwoord wil
len geven.
Via een tv-satelliet was een geslo-
BONN - Elke Westduitser krijgt ge
middeld per jaar 12 medicijnen
voorgeschreven. Bij sommige
hartpreparaten bijvoorbeeld is
het gebruik in de Bondsrepu
bliek acht keer zo hoog als in de
Verenigde Staten, en zelfs twaalf
keer hoger dan in Engeland. De
ze ontwikkeling noemt de minis-
door
Harts Amesz
ter van sociale zaken en gezond
heid in de deelstaat Noordrijn-
Westfalen, Friedhelm Fahrt-
mann, zorgelijk.
De bewindsman heeft laten uitre
kenen dat de artsen in de Bonds
republiek per jaar ongeveer 400
miljoen recepten met meer dan
700 miljoen medicijnen uitschrij
ven. Terwijl in Amerika maar in
twee van de drie behandelingen
één recept wordt uitgeschreven,.
'Straatrijk'
Een 69-jarige rentenier en
straatmuzikant die in een
parkje in Neurenberg in
Beieren een natuurlijke dood
was gestorven, bleek een ver-
mogentje op zak te hebben.
Toen de politie in de zakken
van de man zocht naar identi
teitspapieren, vond zij ruim
81.000 gulden in overwegend
biljetten van 100 mark en een
spaarbankboekje met een te
goed van ruim 7.500 gulden.
Angels verboden
De Westduitse minister van
binnenlandse zaken, Frie-
drich Zimmermann (CSU),
heeft de motorclub "Heli's
Angels" in Hamburg verbo
den als een "criminele ver
eniging". De leider 'van de
groep, van wie bijna alle le
den drie maanden geleden
werden opgepakt, is in het
huis van bewaring op de
hoogte gebracht van het ver
bod.
Schat
Twee Russische scholieren uit
de stad Gorki zijn op slag rijk
geworden toen een baksteen
die zij gebruikten om houten
speelgoed te maken open
brak en er gouden en zilveren
munten uit rolden.
De baksteen, die de jongens in
het puin hadden gevonden
van een huis dat enkele jaren
geleden was afgebroken, ver
borg 72 in 1811 geslagen
munten en een aantal zilve
ren juwelen.
wordt dit in Duitse praktijken
vrijwel altijd gedaan. Dit acht
minister Fahrtmann niet juist.
Vooral op het gebied van de zoge
naamde psycho-pharmaca is
sprake van een toenemend ge
bruik. Jaarlijks worden circa 40
miljoen rustgevende en pepmid
delen voorgeschreven. Dat kost
de ziekteverzekering bijna een
miljard mark. Een in opdracht
van het ministerie van gezond
heid in Dusseldorf verricht on
derzoek toont aan dat zo'n negen
procent van de jongeren aan Rijn
en Roer het gevaar lopen van me
dicamenten afhankelijk te wor
den. Een derde van de ouders ge
looft dat het geen kwaad kan kin
deren en jongeren chemische
middelen te geven teneinde de
concentratie en het prestatieni
veau te verhogen. Veel moeders
geven zelfs onrustige zuigelin
gen rustgevende middelen.
Minister Fahrtmann kritiseerde de
geneesmiddelenindustrie. Ter
wijl de prijsindex voor levenson
derhoud in september maar met
2,8 procent omhoog ging, stegen
de prijzen voor medicijnen ge
middeld met 6,3 procent. Ook
vindt de bewindsman het
„hoogst opvallend", dat de medi
cijnen in buurlanden zoveel min
der kosten dan in de Bondsrepu
bliek: van een derde tot zelfs een
kwart.
In de Bondsrepubliek zijn 50.000
preparaten op de markt. Volgens
deskundigen zouden 2000 vol
doende zijn. Dat leidt tot een zeer
dure concurrentiestrijd, die in
feite door de consument of de
verzekering gefinancierd moet
worden.
ten tv-circuit opgezet tussen
Washington, New York, Barba
dos, Rome, Londen, Bonn, Brus
sel en Den Haag. Op de Ameri
kaanse ambassades in de vijf Eu
ropese landen kregen journalis
ten de gelegenheid vragen te
stellen over de invasie op Grena
da. Hun gesprekspartners: Ame-
rika's VN-ambassadrice in New'
York, Jeanne Kirkpatrick, in
Washington twee vice-ondermi-
nisters voor inter-Amerikaanse
en Westeuropese relaties, de he
ren Johnstone en Michel, en op
Barbados premier Adam en zijn
collega van. St. Lucia, John
Compton.
Kosten van de twee uur durende
uitzending? Ambassadewoord
voerder Sam Wunder krabt zich
eens achter het oor. „Ik heb er
eerlijk gezegd geen idee van. We
zijn nu ongeveer twee uur via de
satelliet in de lucht geweest. Dat
moeten we nog eens uitzoeken.
Maar ik weet wel dat alleen al de
huur van het net per maand per
aangesloten Europees land
50.000 dollar bedraagt".
Amerika, het zal duidelijk zijn,
heeft er een lieve cent voor over
om „adequate informatie te ver
strekken die de publieke opinie
in Europa bereikt", zoals het
werd uitgedrukt. En het is meer
dan toeval dat het tv-circuit pre
cies de Europese landen omvat
waar de nieuwe kernraketten
voor de middellange afstand
moeten worden geplaatst.
Wunder: „Ik zal niet zeggen dat
USIA dit heeft opgezet speciaal
met het oog op de discussies in
Europa over de nieuwe kernwa
pens. Maar natuurlijk maken wij
ons zorgen over de vraag hoe be
langrijke politieke thema's in de
publieke opinie overkomen. Dat
geldt zeker voor de kernwapen
kwestie".
,Het leek ons van belang dat jour
nalisten in Europa direct met be
langrijke Amerikaanse woord
voerders kunnen praten over
welk onderwerp dan ook. Minis
ter van buitenlandse zaken
Shultz was aanvankelijk voor dit
Grenada-programma gepland,
maar dat kon op het laatste mo
ment niet doorgaan. In de toe
komst gaan we dit net uitbreiden
naar ambassades in arldere
hoofdsteden en het is niet uitge
sloten dat ook president Reagan
dan via dit medium met Europe
se journalisten zal spreken".
LONDEN In Engeland is de af
gelopen dagen grote ongerust
heid ontstaan over berichten die
een verband leggen tussen de
statistisch gezien veel te hoge
frequentie van leukemie en an
dere vormen van kanker in een
gedeelte van Noordwest-Enge-
land, en de aanwezigheid van de
nucleaire opwerkingsfabriek in
Windscale.
Het verband is voor het eerst aan-
door
Henk Dam
getoond door de tv-maatschappij
Yorkshire TV, die een langdurig
onderzoek heeft gehouden in het
gebied rond Windscale, langs de
kustlijn van het pittoreske Lake
District. De resultaten van dat
onderzoek waren alarmerend.
Kinderen in het dorpje Seascale,
anderhalve kilometer van de nu
cleaire fabriek verwijderd, blij
ken een tien keer zo grote kans te
hebben op leukemie dan elders
in het land. Bij kinderen in drie
wat verder gelegen dorpen is die
kans vijf keer zo hoog als nor
maal.
Bovendien hebben de onderzoe
kers in huisstof van een woning
in het plaatsje Ravenglass, tien
kilometer van de opwerkingsfa
briek, niet alleen twee verschil
lende soorten plutonium aange
troffen, maar ook andere nucleai
re afvalstoffen als americium,
caesium en ruthenium.
De bewoners van het huis hebben
de aanwezigheid van de stoffen
direct in verband gebracht met
de dood aan kanker van enkele
van hun huisdieren, en zijn van
de bevindingen zo geschrokken
dat zij hun huis nu te koop heb
ben aangeboden. Ook andere
mensen in de streek zijn ernstig
verontrust geraakt.
Wetenschappelijke onderzoekers
van naam hebben gezegd er geen
twijfel aan te hebben dat de nu
cleaire stoffen, die niet alleen in
het huisvuil blijken te zitten,
maar ook in grasland, op stran
den en in modder in de buurt van
de opwerkingsfabriek, een direct
gevolg zijn van de manier waar
op de fabriek zich van zijn afval
ontdoet.
In het complex te Windscale wordt
nucleaire afval uit de gehele we
reld verwerkt. Er wordt pluto
nium uitgehaald, maar technisch
is het niet te realiseren alle pluto
nium uit de afval te krijgen. Af
val met daarin resten plutonium
en andere radioactieve stoffen
worden via een pijpleiding in de
Ierse Zee geloosd.
Die praktijk wordt nu al meer dan
20 jaar gevolgd. De verwachting
is altijd geweest dat de radioac
tieve stoffen zich in het water
zouden verspreiden en zó ver
dund zouden raken, dat ze geen
gevaar meer opleveren. Dat is
volgens de door Yorkshire TV
geraadpleegde deskundigen niet
het geval.
Volgens hen zakt het (zware) pluto
nium naar de bodem, en wordt
het door stromingen en dergelij
ke weer naar de kust gebracht.
Gedeeltelijk blijft het daar m het
zand en de modder, maar voor
een ander deel verdwijnt het,
met opgedroogde modderdeel-
tjes. als stof in de lucht.
De Britse regering heeft zeer snel
gehandeld na de alarmerende be
richten, en donderdag een emi
nent medisch onderzoeker, Sir
Douglas Black, benoemd, die
een onderzoek naar de kankerge
vallen rond Windscale zal doen.
De maatschappij die het com
plex beheert, British Nuclear
Fuels, heeft inmiddels alle be
schuldigingen naast zich neerge
legd.
Volgens de directie van British Nu
clear Fuels is in de statistiek het
verschijnsel van onverklaarbare
zogenaamde „opeenhopingen"
bekend, waarbij zich bijvoor
beeld in een bepaalde streek of
een bepaald dorp veel meer kan
kergevallen voordoen dan statis
tisch waarschijnlijk is.
t TRIPOLI Een zwarte rookkolom hangt boven de Noordlibanese stad Tripoli, nadat bij zware gevechten
tussen voor- en tegenstanders van PLO-leider Jasser Arafat de olieraffinaderij werd geraakt.
(Foto ANP/U PI)
TRIPOLI, BEIROET (UPI/Reuter/
AFP) - De laatste bolwerken van
PLO-leider Jasser Arafat in de
Noordlibanese stad Tripoli zijn
gisteren onder vuur komen te
liggen van radicale Palestijnse
strijders en Syrische troepen. In
een oproep aan bevriende landen
gaf de PLO-leider toe steeds
meer grond te verliezen en vroeg
hij om hulp ter voorkoming van
een bloedbad 'zoals in Sabra en
Chatila'. Bij de zware artilleriege
vechten zijn zeker honderd men
sen gedood en 170 gewond.
In een gesprek met journalisten
verklaarde Arafat dat de aanval
niet alleen het werk is van Sy-
riërs en opstandige Palestijnse
groepen. Volgens hem doen ook
de Libiërs mee in deze 'open oor
log' tegen de Palestijnen.
Bij de gevechten in Tripoli zijn drie
olietanks in brand geschoten. De
Libanese premier Wazzan riep
namens de Libanese regering op
de strijd te beëindigen. Hij zei
dat het verlies van olie voor een
extra crisis kan zorgen in zijn
door burgeroorlog verscheurde
land. Wazzan lichtte prsident
Amin Gemayel, die zich in Genè-
ve bevindt voor de verzoenings
conferentie, telefonisch in over
de gebeurtenissen. De minister
voor oliezaken en industrie liet
weten dat er maatregelen wor
den genomen om een tekort aan
benzine te voorkomen. Er vorm
den zich echter al lange rijen bij
de benzinestations in Beiroet.
Arafat heeft steeds meer grond on
der de voeten verloren sinds ra
dicalen binnen de PLO zijn ge
zag aanvechten. De afgelopen
twee maanden verbleef hij in het
vluchtelingenkamp Baddawi,
dat samen met Nahr el Bared het
laatste bolwerk vormt van de Pa
lestijnse strijders die Arafat
trouw bleven.
Het noorden en oosten van Liba
non is voor het grootste deel in
handen van Syrische troepen,
die het buurland in 1976 binnen
vielen met de bedoeling een ein
de te maken aan de burgeroor
log. Syrië, dat Arafat in juni
dwong Damascus te verlaten,
steunt de opstandelingen binnen
de PLO. Syrië heeft gisteravond
Arafats beschuldigingen, dat het
betrokken zou zijn bij de strijd
van gisteren, tegengesproken.
Rumsfeld nieuwe
afgezant VS in
Midden-Oosten
WASHINGTON (AFP/UPI/Rtr)
De Amerikaanse president
Reagan heeft de voormalige
minister van defensie Donald
Rumsfeld benoemd tot zijn
speciale afgezant voor het
Midden-Oosten. Tijdens een
persconferentie zei Reagan
gisteren dat Rumsfeld "het
middelpunt" zal zijn van de
voortgaande pogingen een
vredesregeling voor het Mid
den-Oosten te bereiken.
Rumsfeld volgt Robert McFar-
lane op, die, na drie maanden
in functie te zijn geweest, on
langs werd benoemd tot advi
seur voor nationale veilig
heidszaken van de president.
De 51-jarige Rumsfeld, voor
malig Republikeins afgevaar
digde in het Congres, was mi
nister van defensie van 1975
tot 1977, onder president
Ford.
Russisch schip
in problemen
voor kust VS
HAMILTON, BERMUDA (RTR/
UPI/DPA) - Het Amerikaanse
ministerie van defensie heeft
meegedeeld dat een Amerikaans
verkenningsvliegtuig voor de
kust van Zuid-Carolina een Rus
sische kernonderzeeër heeft
waargenomen die kennelijk in
moeilijkheden is. Het schip heeft
niet geseind, maar duidelijk is
dat het in technische moeilijkhe
den verkeert. Een functionaris
van het ministerie zei dat het
zich zeer langzaam aan het zee
oppervlak voortbeweegt, terwijl
dit soort schepen gewoonlijk on
der water blijft.
Volgens een functionaris van de
Amerikaanse marine is er een
Russische treiler in de buurt van
het schip. Bovendien zou een
marineschip van een basis op
Cuba onderweg zijn. Dat schip
zal de onderzeeboot vermoede
lijk naar Cuba slepen.
De VS hebben geen hulp aangebo
den, maar het Amerikaanse ver
kenningsvliegtuig vliegt boven
het gebied ten teken dat de Ame
rikanen voor hulp beschikbaar
zijn.
Grieks schip
getroffen door
Iraakse raket
ATHENE (Reuter) - Een Grieks
transportschip dat op weg was
naar de Iraanse havenstad Ban
dar Chomeini is in de Perzische
Golf getroffen door een Iraakse
raket. Drie opvarenden raakten
gewond. Zij zijn opgenomen in
een ziekenhuis in Teheran. Dit
hebben de eigenaars van het
10.853 ton metende schip "Avra"
gisteren in Athene bekendge
maakt.
Een woordvoerster van de rederij
zei dat de verwondingen van de
drie zeelieden niet ernstig zijn en
dat het drietal maandag in Athe
ne wordt terugverwacht. Hoewel
de rederij dinsdag al op de hoog
te was van de aanval, hoorde zij
gisteren pas dat er gewonden wa
ren gevallen. De woordvoerster
zei dat de rederij berichten heeft
ontvangen waarin wordt gezegd
dat het schip is getroffen door
een Exocet-raket. Zij benadrukte
echter dat verdere gegevens over
het incident, zoals de precieze
datum en de lokatie, nog ondui
delijk zijn.
De Avra was geladen met 10.000
ton kunstmest op weg naar Iran.
Het schip bevond zich in een
konvooi dat werd begeleid door
Iraanse oorlogsschepen. Na de
raketaanval is. het beschadigde
schip naar Bandar Chomeini ge
sleept en daar gelost.
ADVERTENTIE
GENEVE - Tijdens de derde dag
van de Libanese nationale ver
zoeningsconferentie is besloten
president Amin Gemayel op een
speciale missie naar de Verenig
de Staten en een aantal Arabi
sche landen te sturen, om „een
door
Aernout van Lynden
einde te maken aan de Israëli
sche bezetting" van Zuid-Liba-
non.
Het besluit van de conferentie in
Genève komt erop neer dat de
verschillende delegaties beslo
ten hebben verdere discussie
over de netelige kwestie van het
Libanees-Israëlisch akkoord van
17 mei voorlopig uit te stellen.
De conferentie, die vandaag verder
gaat, zal waarschijnlijk morgen
verdaagd worden tot na de terug
keer van president Gemayel.
Volgens de sjiietische oppositie
leider Nabi Berri zal Gemayel na
vijf of zes dagen alweer van zijn
'kleine wereldreis' terugkeren,
en zal de conferentie dan in het
Intercontinentel Hotel in Genève
voortgezet worden. Dit werd
echter niet door andere delega
tieleiders bevestigd. Volgens hen
zouden de details van de reis van
Gemayel en het verdere verloop
van de conferentie pas vandaag
besproken en geregeld worden.
In het communiqué dat gister
avond laat bekend gemaakt
werd, is verklaard dat „alle lei
ders overeengekomen zijn de
president het gezag te geven om
een einde te maken aan de Israë
lische bezetting", een wat vage
formule. Al sinds het werkelijke
begin van de conferentie, afgelo
pen dinsdag, vormt het zeer om
streden Libanees-Israëlische ak
koord van 17 mei het belangrijk
ste onderwerp van discussie.
De oppositie, gesteund door de Sy
rische minister van buitenlandse
zaken Khaddam, die als waarne
mer aan de conferentie deel
neemt, heeft geëist dat het ak
koord opgeheven wordt. Vol
gens hen wordt de onafhanke
lijkheid van Libanon door het te
rugtrekkingsakkoord aangetast
omdat „40 procent van Libanon
dan een Israëlisch protectoraat
wordt". Daarnaast weigeren de
Syriërs, die zelf een derde van Li
banon bezetten, hun troepen te
rug te trekken, totdat het ak
koord van tafel wordt geveegd.
Met Amerikaanse steun hebben de
christelijke delegatieleiders, die
de regering van president Ge
mayel steunen, getracht een
compromisoplossing voor deze
kwestie te vinden door het ak
koord niet te ratificeren en dus te
bevriezen. Volgens hen moet de
oppositie eerst met een beter al
ternatief voor de dag komen,
voordat men het akkoord van 17
mei schrapt.
Ondanks aparte besprekingen tus
sen de president en de oppositie
en ondanks het feit dat alleen de
delegatieleiders aan de bespre
kingen deelnamen, heeft men
gisteren duidelijk geen overeen
stemming kunnen bereiken en is
toen besloten dan maar geen be
sluit te nemen en verdere discus
sie over het akkoord uit te stel
len, zodat andere zaken aan de
orde gebracht kunnen worden.
Een origineel uitlaatsysteem bh/ft gewoon
't beste voor uw Citroen. Wees zeker von kwa
liteit en duurzaamheid. Citroen geeft u één jaar
garantie.
Een kompleet achierqedeehe voor r^TTPI
2CV(Dyonel
Hel gehele uitlaatsysteem 276,-.
Een kompleet achtergedeelte voor
GSIA) vanaf
Het gehele uitlaatsysteem vanaf487,
Een geheel uitlaatsysteem voor Visa
1124 cc (voor en achter!.
Genoemde pn/zen zi/n mklusief m
mtage, beveshgingunaterialen en 8.1
^CITROEN
Bij uw Citroën-dealer:
VAN DER VELDE BV, Kennedyfaan 1J8, Leiden.
Tel. 071-769322.
