Uitkeringen niet
achteruit in '84
Ambtenaren stuiten op verzet
CNV roept op tot bezinning
-c
Koppeling met ambtenaren blijft
'Overheid staat te
ver van burger af
4
5
6
VRIJDAG 4 NOVEMBER 1983
DEN HAAG (GPD) - De netto-bedragen van de sociale uitkeringen zullen, evenals de
salarissen van ambtenaren en trendvolgers, in januari 1984 niet lager zijn dan in decem
ber van dit jaar. Deze toezegging deed premier Lubbers gisteravond in het kamerdebat
over de verlaging van de ambtenarensalarissen. Hij kwam daarmee tegemoet aan de eis
van zijn eigen partij, het CDA. De WD vindt, dat alleen de laagste uitkeringen hoeven
te worden ontzien, maar legde zich uiteindelijk wel bij de opstelling van het kabinet
neer.
Binnenland
ARNHEM (ANP) De afstand tus
sen burgers en overheid neemt
in Nederland ernstige vormen
aan. Veel burgers hebben in de
overheid en de politiek in het al
gemeen slechts weinig vertrou
wen. De overheid zelf, vooral op
centraal niveau, staat te weinig
open voor informatie over wat
onder de burgers leeft en is sterk
gericht op de eigen interne pro
blemen.
Dit zei prof. A. Hoogerwerf van de
afdeling bestuurskunde van de
TH Twenthe gisteren in Arnhem
tijdens een congres over voor
lichting te midden van crisisma
nagement en burgerlijke onge
hoorzaamheid.
De kloof tussen burgers en over
heid komt volgens Hoogerwerf
onder meer tot uiting in het feit
dat de taal, de opvattingen en de
informatie van overheid en bur
gers vaak sterk uiteenlopen. Ook
Het zogenoemde op zichzelf ge
richt zijn van de overheid blijkt
onder meer uit het feit dat veron
derstellingen die aan het beleid
ten grondslag liggen nogal eens
onjuist zijn. Als voorbeeld noem
de de Twentse hoogleraar het feit
dat het huidige regeringsbeleid
eenzijdig op vermindering van
het financieringstekort van de
staat is gericht en dat serieuze al
ternatieven door het kabinet
luchthartig zijn weggewoven.
Doeleinden van overheidsbeleid
worden in veel gevallen niet be
reikt en belangrijke maatschap
pelijke problemen blijven onop
gelost. aldus Hoogerwerf.
De besluitvorming is ook ondoel
matig onder meer doordat de mi
nister vaak meent een hele ande
re richting te moeten inslaan dan
zijn of haar voorganger. Als voor
beelden van ondoelmatige be-
leidvorming noemde Hooger
werf de gang van zaken rond de
reorganisatie van het binnen
lands bestuur, de kaderwet spe
cifiek welzijn, de organisatie van
de politie en het onderwas. De
afstand tussen burger en over
heid en de crisis in het openbaar
bestuur dragen volgens de hoog
leraar bij tot politieke onver
schilligheid van veel burgers,
maar ook tot vandalisme, crimi
naliteit. burgerlijke ongehoor
zaamheid en politiek extremis-
Om de afstand tussen overheid en
burgers te overbruggen denkt
Hoogerwerf aan democratise
ring, onder meer in de vorm van
decentralisatie van openbaar be
stuur en een zelfbestuur van
maatschappelijke organisaties.
Ook kan de oplossing worden ge
zocht in verhoging van de doel
treffendheid en doelmatigheid
van het openbaar bestuur door
het beleid op meer betrouwbare
en ter zake doende informatie te
baseren.
Lubbers becijferde de extra kosten
van de tegemoetkoming aan de
uitkeringsgerechtigden op onge
veer 220 miljoen. Slechts een
klein deel, zo'n f50 miljoen, zal
moeten worden betaald door de
schatkist. Het restant komt ten
laste van de sociale fondsen. Vol
gens Lubbers zijn de kosten hier
van nog niet te berekenen, om
dat de beperking van de verla
ging tot gevolg heeft dat de pre
mie-inkomsten zullen toenemen.
Lubbers wees er verder op dat de
tegemoetkoming slechts betrek
king heeft op de algemene kor
tingsmaatregel (die aanvankelijk
neerkwam op 3,5 procent). De
speciale kortingen voor bepaalde
groepen gaan wel gewoon door.
De minister-president noemde
hierbij de extra belastingverho
ging voor 'tweeverdieners', en
belasting- en premiemaatrege
len.
Het debat was aangespannen door
de oppositiepartijen PvdA en
D'66, die van het kabinet ophel
dering wilden hebben over het
mislukken van het overleg dat
minister Rietkerk (binnenlandse
zaken) woensdag heeft gevoerd
met de ambtenarenbonden.
Doordat dit overleg is mislukt,
dreigen nu in tal van openbare
Premier Lubbers en minister Riet
kerk weken geen centimeter van
het standpunt dat het kabinet
woensdag innam. Zij kregen
daarbij de nadrukkelijke steun
van CDA en WD. Beide fracties
riepen de bonden opnieuw op
om af te zien van hun acties en
op korte termijn het overleg te
hervatten.
Ook het kabinet streeft naar een
hervatting van de gesprekken.
Beide bewindslieden verklaar
den dat de jongste voorstellen
van het kabinet (3 procent min
der inkomen in plaats van 3,5
procent) nog steeds op tafel lig
gen. Dit betekent dat de ambte
naren er per 1 januari netto niet
op achteruit zullen gaan, maar in
hun koopkracht wel, zij het iets
minder dan wanneer de korting
van 3,5 procent zou worden toe
gepast.
Daar staat echter tegenover dat zij
een deel van hun arbeidstijdver
korting zullen moeten inleveren.
In plaats van twee procent korter
werken, zullen zij nu slechts één
procent korter gaan werken.
Hierdoor raken de ambtenaren
de prijscompensatie kwijt waar
op zij 1 januari recht zouden heb
ben. Wel is het kabinet bereid via
een voorlopig eenmalige verla
ging van de vut-leeftijd een groot
aantal nieuwe vacatures te
scheppen, waardoor 20.000 jon
geren aan de slag kunnen ko
men. Deze laatste maatregel kost
de overheid f200 miljoen.
Onvoldoende
Volgens oppositiewoordvoerder
Meijer (PvdA) zijn deze toezeg
gingen volstrekt onvoldoende.
In een motie legde hij opnieuw
de eis op tafel dat het kabinet de
werknemers in het particuliere
bedrijfsleven, de ambtenaren,
trendvolgers en de uitkeringsge
rechtigden op dezelfde manier
worden behandeld. Alleen als
dat gebeurt, kan het overleg uit
het slop komen.
De motie van Meijer werd, net als
moties van D'66 en GPV, verwor
pen. Beide regeringspartijen,
SGP, GPV en RPF stemden te
gen. Van de CDA-fractie steun
den ook de dissidente leden Jan
Nico Scholten en Stef Dijkman
het voorstel van Meijer. De mo
ties van D'66 en GPV hadden be
trekking op de positie van uitke
ringsgerechtigden en een verbe
tering van het onderhande
lingsklimaat.
ADVERTENTIE
DEN HAAG (ANP/GPD)- CNV-
voorzitter Van der Meulen heeft
gisteren AbvaKabo-voorzitter
Van de Scheur opgeroepen tot
bezinning. Van der Meulen wil
dat de bondsbestuurder 'diep na
denkt' over de vraag of diens op
stelling de oplossing van het con
flict dichterbij brengt. 'Je moet
niet de opstelling kiezen die tot
verharding van standpunten
leidt', aldus Van der Meulen.
Van der Meulen vond ook dat de
christelijke bonden elkaar niet
moeten afstraffen. Hij reageerde
daarmee op een uitlating van Di-
lo van Commenée, de voorzitter
van de Hout- en Bouwbond
CNV. Van Commenée zei in een
radio-uitzending dat zijn bond
geen cent zou geven, als de amb-
tenarenorganisaties om steun
zouden vragen. Ook de ambtena
renbond van het CNV, het CFO,
betreurt de uitlatingen van Van
Commenée. De bond noemt ze
'een frontale aanval' op haar be
leid.
Onderhandelen
Van de vier ambtenarencentrales
die het laatste bod van minister
Rietkerk (binnenlandse zaken)
hebben afgewezen, willen de
CCOOP en de CMHA doorgaan
met onderhandelen. Dat ver
klaarden de twee bonden giste
ren. De bewindsman zou dan wel
de garantie moeten geven dat de
WEERRAPPORTEN
ambtenaren in 1985 en 1986 met
opnieuw moeten inleveren, ter
wijl de werknemers in het be
drijfsleven buiten schot blijven.
Voor de ACOP, waarin de Abva
Kabo, is ook het inleveren vol
gend jaar onbespreekbaar.
Enquete
Het Nederlandse publiek heeft tot
dusver weinig of geen last onder
vonden van de stiptheidsacties
die de afgelopen weken zijn ge
voerd in het openbaar vervoer en
bij de PTT. Dat is gebleken uit
een enquête die tevens duidelijk
maakte dat hardere acties die lei
den tot een ontwrichting van de
samenleving, in het algemeen
niet aanvaardbaar worden
geacht.
De enquête die het onderzoekbu
reau fntomart voor de actualitei
tenrubriek van de KRO-televisie
heeft gehouden, levert de organi
saties van ambtenaren en trend
volgers (mensen in dienst van in
stellingen die betaald worden uit
de overheidspot) weinig steun
op. Twee op de drie Nederlan
ders vinden acties die de maat
schappij ontwrichten, niet toe
laatbaar.
Acties
Bij de diverse overheidsdiensten
in Amsterdam zijn gisteren sta-
kings- en stiptheidsacties begon
nen of verder geintensiveerd. Zo
zal het personeel van het hoofd
stedelijk energiebedrijf vanaf
maandag een week het werk
neerleggen. De staking zal geen
gevolgen hebben voor de gas- en
stroomvoorziening in de Amster
dam.
De vuilnismannen in Rotterdam
en Amsterdam gaan met ingang
van maandag voor onbepaalde
tijd in staking; vandaag al zal in
Utrecht het huisvuil niet worden
opgehaald. Bij de Afvalverwer
king Rijnmond worden volgende
week stiptheidsacties voor onbe
paalde tijd gehouden.
In sommige plaatsen, zoals Lely
stad en Dordrecht, hielden amb
tenaren gisteren demonstraties.
De Vervoersbond FNV wacht met
het beraad over verdere acties bij
de spoorwegen tot na het kort ge
ding vandaag dat de NS-directie
tegen de bonden heeft aange
spannen om verdere acties te
verbieden.
Minister Rietkerk heeft gistermor
gen enkele uren opgesloten geze
ten in het Brabantse provincie
huis. Ongeveer 5000 betogende
ambtenaren hadden de uitgan
gen met dienstvoertuigen ge
blokkeerd.
yywrji
Hillegom Treslonghal i
Inl.: 076-611680
Toegangsprjjs f 5.- CJP en 65+ paspoort f 2,50
Kinderen onder geleide gratis
vrijdag
zaterdag
zondag
november
november
november
19.00-22.00 u.
11.00-18.00 u.
11.00-18.00 u.
ONTSNAPPING - Uit de Bijlmergevangenis in Amsterdam zijn giste
ren vier gedetineerden ontsnapt. Zij sprongen van een dak in een
gracht rond de gevangenis en verdwenen spoorloos.
Het viertal bevond zich rond 8 uur 's avonds in de vrije-expressieruim-
te op de tweede etage. Ze gooiden een draaibank door het raam en
sprongen op een anderhalve meter lager gelegen dak en vandaar in
de gracht.
Schuldig zonder
straf geëist in
euthanasie-zaak
AMSTERDAM (ANP) - De procu
reur-generaal bij het gerechtshof
in Amsterdam, mr. Schalken,
heeft gisteren tegen een van eu
thanasie verdachte huisarts uit
Purmerend schuldigverklaring
geëist zonder oplegging van
straf. De arts heeft vorig jaar eu
thanasie toegepast op een 95-jari-
ge patiënte.
"Omdat de omstandigheden waar
onder het feit werd gepleegd me
de zijn beïnvloed door onzeker
heid of onduidelijkheid omtrent
datgene wat in deze tijd al dan
niet aanvaardbaar mag worden
geacht, hoeft hij hiervoor geen
straf te krijgen", zo motiveerde
de procureur-generaal zijn eis.
De arts werd op 10 mei van dit jaar
door de rechtbank in Alkmaar
ontslagen van rechtsvervolging.
Dat was voor het eerst in de Ne
derlandse rechtsgeschiedenis
dat een geval van actieve eutha
nasie wel bewezen, maar niet
strafbaar werd geacht. J
Het openbaar ministerie tekende
tegen het rechtbankvonnis hoger
beroep aan om op het gebied van
de actieve euthanasie nieuwe ju
risprudentie uit te lokken.
De Alkmaarse rechtbank over
woog indertijd in haar vonnis dat
het echt op beëindiging van het
eigen leven bij een uitzichtloos
en ondragelijk lijden, maat
schappelijk in steeds bredere
kring wordt aanvaard.
De procureur-generaal was het met
het vonnis van de rechtbank niet
eens. Hij vindt dat de rechtbank
buiten haar boekjes is gegaan
door zich niet te houden aan de
wettelijke bepalingen ten aan
zien van euthanasie. De recht
bank heeft een oordeel uitge
sproken dat staatsrechtelijk aan
de wetgever toekomt, vond de
procureur.
Wat betreft het zelfbeschikkings
recht betoogde de procureur-ge
neraal dat "het niet tot de taak
van de rechter behoort daaraan
een zodanig gewicht toe te ken
nen, dat daarmee de toepasse
lijkheid van normen feitelijk
haar wettelijke grondslag wordt
ontnomen".
De uitspraak is 17 november.
Amsterdam
De BUt
Deelen
Eelde
Eindhoven
Den Helder
Rotterdam
Twente
Vlissingen
Zd. Limburg
Aberdeen
Athene
Barcelona
Bordeaux
Brussel
Frankfort
Genève
Helsinki
Innsbruck
Klagenfurt
Kopenhagen
Lissabon
Locarno
Londen
Luxemburg
t X S d
Si i
mist 13
onbewolkt 13
onbewolkt 13
licht bew. 14
licht bew. 14
mist 12
onbewolkt 13
onbewolkt 13
onbewolkt 14
zwaar bew. 12
half bew. 22
licht bew. 20
licht bew. 13
mist 19
licht bew. 14
bew. 20 7 0
Madrid
Malaga
Mallorca
Malta
München
Oslo
Split
Stockholm
Wenen
Casa Blanca
Las Palmas
Beiroet
Tel-Aviv
Tunis
regen 13
regen 18
licht bew. 19
licht bew. 22
zwaar bew. 13
regen 21
half bew. 19
half bew. 21
geheel bew. 7
zwaar bew. 12
mist1 8
half bew. 26
onbewolkt 25
licht bew. 30
licht bew. 35
half bew. 20
„Van de uitkeringsgenieters
moeten we afblijven. Daar
moeten we actie voor voeren.
Maar met de ambtenaren heb
ik niet zo'n mededelijden. Die
hebben het altijd nog beter dan
veel mensen in het bedrijfsle
ven die de afgelopen jaren bij
bosjes op straat zijn komen te
staan. Als je het zo bekijkt, dan
hebben ambtenaren in feite
nog nooit echt wat ingeleverd.
Maar ja, van het woord inleve
ren heeft Van de Scheur nog
nooit gehoord".
door
Jan Harren
Het is een citaat uit Zin, het blad
voor de leden van de Industrie
bond FNV, en het komt voor in
een gesprek met een van de ve
le leden die kwaad hebben ge
reageerd op de acties die de
ambtenaren en trendvolgers
(in het bijzonder trein- en bus-
personeel) voeren. In een ra
diogesprek liet Dilo van Com
menée, de voorzitter van de
Hout- en Bouwbond CNV,
evenmin twijfel bestaan over
zijn opvatting: de kassen van
de bouwbond zullen niet open
gaan als de ambtenarenbond
om steun zou vragen.
De bonden van overheidsperso
neel zullen het gevecht over de
verlaging van de ambtenaren
salarissen alléén moeten uit
vechten. Dat wordt steeds dui
delijker. Op solidariteit bij de
bonden die werknemers uit
het particuliere bedrijfsleven
organiseren, hoeven ze nauwe
lijks te rekenen. En zelfs in de
eigen gelederen zitten duide
lijk zichtbare barsten.
Zo kijkt men in de wereld van
het onderwijs, op zijn zachtst
gezegd, enigszins verwijtend
naar de ambtenarenbonden,
waarmee ze toch samen m
(overkoepelende) centrales
voor overheidspersoneel zit
ten. Onderwijspersoneel heeft,
strikt genomen, niet de status
van ambtenaar maar die van
trendvolger. Waar het de ar
beidsvoorwaarden betreft,
wordt het dus wèl net zo be
handeld als de ambtenaren
(die rechtstreeks bij een over
heidsorgaan in dienst zijn).
De onderwijzers en leraren her
inneren zich nog maar al te
goed hoe de ambtenaren 'niet
thuis' gaven, toen de minister
van onderwijs vorig jaar be
paalde, dat de salarissen van
het onderwijzend personeel
met 1,85 procent zouden wor
den verlaagd.
De onderwijsbonden pleitten er
voor de verlaging tenminste
uit te smeren over alle ambte
naren. De oproep bleek tever
geefs. De hele Nederlandse ge
meenschap (alle belastingbeta
lers) zou er maar voor moeten
opdraaien, zo was de redene
ring, maar daar wilde de rege
ring natuurlijk niet aan. De on
derwijssector kreeg de pil uit
eindelijk alléén te slikken.
Gebrek aan solidariteit bij de
ambtenaren? Principiële stel-
lingname? Voor de onderwij
zer doet het er niet zo erg veel
toe. Wel zag hij dat mensen,
wier 'loon-trend' hij eigenlijk
had te volgen, geen 1,85 pro
cent hoefden in te leveren. Had
men uit solidariteit de last sa
men gedragen, dan was de ver
laging per man of vrouw veel
kleiner geweest.
Solidariteit
De acties die de laatste twee we
ken bij het openbaar vervoer
zijn gevoerd, blijken de onder
linge solidariteit binnen het
front van de ambtenaren en de
trendvolgers ook niet buiten
gewoon te hebben bevorderd.
Het duidelijkst blijkt dit bij de
Vervoersbond van het CNV.
„Met stijgende verbazing heb ik
Van de Scheur (de voorzitter
van de grootste ambtenaren
bond AbvaKabo) horen roe
pen, dat de brieven voor de ac
ties de deur uit zouden gaan.
Als dat nu nog moet gebeuren,
vraag ik me af waar ze al die
tijd mee bezig zijn geweest",
aldus een bestuurder van die
bond.
„Wij hebben het voortouw geno
men en we hebben ons afge
vraagd wanneer de ambtena
ren eens achter hun gordijntje
vandaan zouden komen. Een
betrekkelijk kleine groep
trendvolgers (die bijvoorbeeld
het personeel in het streekver
voer en bij de spoorwegen is)
moest de kastanjes uit het vuur
halen terwijl ambtenaren en
andere trendvolgers op hun
krent bleven zitten."
„Omdat de gelijke behandeling
met werknemers in het parti
culiere bedrijf ons erg hoog zit,
hebben we besloten toch nog
één keer een 24-uursstaking uit
te roepen. Daarmee gaan we ei
genlijk tegen ons eigen princi
pe in dat we alleen model- en
stipheidsacties zouden voeren.
Maar zo hoog zit het ons nu
eenmaal. Maar daarmee is het
wat ons betreft af. Na het
weekeinde gaat bij ons in elk
geval een adempauze in". Dat
gebeurt dan precies op het mo
ment dat de ambtenarencen
trales de grote klap zouden wil
len gaan uitdelen.
Verwijten
In de bonden die geen ambtena
ren of trendvolgers in hun ge
lederen hebben, zijn de verwij
ten van een andere orde, maar
ze zijn zeker zo hard.
Een bestuurder van de Bouw- en
Houtbond FNV zei onlangs dat
de ambtenaren nog wel wat
van de bouw kunnen leren als
het om inleveren gaat. „Met
tienduizenden zijn mensen in
de bouw op straat komen te
staan, terwijl ambtenaren op
hun plek konden blijven zit
ten. Reken eens uit wat die
werkloos geworden bouwvak
kers hebben ingeleverd: eerst
terug naar 80 procent van de
ww, daarna naar 75 procent
van de wwv. En ten slotte: de
bijstand.. Over gelijke behan
deling gesproken."
„En het is het enige niet. Kijk
maar eens om je heen. Tegen
welke lenen wordt er tegen
woordig in de bouw gewerkt?
Daar zitten die bedragen van
jaren geleden niet meer bij. Je
komt ze zelfs steeds meer te
gen die genoegen nemen met
een loon dat lager ligt dan de
cao voorschrijft."
„Natuurlijk mag dat niet, maar
het gebeurt. En kun je het die
bouwvakker kwalijk nemen,
dat hij voor een baan kiest - als
hij die al kan krijgen - ook al
gebeurt dat eigenlijk tegen een
te laag loon? Het zal altijd meer
opleveren dan een uitkering,
maar dat hoeft nog niet eens
het belangrijkste te zijn. Het is.
zeker in de bouw, heel veel
waard om je in de kijkerd te
werken".
„In de praktijk zijn door deze
ontwikkelingen de lonen die in
de bouw worden verdiend, fors
omlaag gegaan. Maar je vindt
dat niet terug in de loonscha
len van de cao. Daardoor heeft
de feitelijke verlaging die heeft
plaats gevonden, geen door
werking gekregen in de ambte
narensalarissen."
Trend
Die ambtenarensalarissen zijn
echter wel steeds mee omhoog
gegaan, wanneer de lonen in
het bedrijfsleven stegen. Dat
gebeurde op grond van het
'trendbeleid' dat indertijd is af
gesproken: ambtenarensalaris
sen werden verhoogd met een
percentage gelijk aan een ge
middelde van de stijging in een
groot aantal met name ge
noemde sectoren in het be
drijfsleven.
Dat blijkt nu toch ook weer wat
oud zeer los te maken. Ambte
naren hebben zich in die
'trendperiode' in feite nooit erg
druk hoeven te maken over
hun lonen. Als bouwvakkers of-
mensen in de metaal de barri
caden op gingen om hoger
loon af te dwingen, werkte dat
via het trendmechanisme van
zelf door in de lonen bij de
overheid.
„Ze konden bij wijze van spre
ken met hun armen over elkaar
gaan zitten wachten op wat de
stakers in het bedrijfsleven er
uit sleepten. Maar waar bleven
ze, toen wij in de bouw een
aantal toeslagen in de basisio
nen opgenomen wilden zien.
Dat zou leiden tot een verho
ging van de bedragen die in de
cao-tabellen voorkwamen. De
mensen in de bouw werden er
in hun loonzak geen cent beter
van. Maar omdat de cao-bedra
gen stegen, eisten de ambtena
ren wel dat die verhoging in
hun trendsalarissen zou door
werken. Waardoor zij er wel
beter van zouden worden
Nog wat citaten uit Zin. „Vroe
ger op verjaardagsfeestjes
hoorden wij altijd dat wij in de
bedrijven het beter hadden
dan de ambtenaren. Want wij
kregen een deling in de winst.
Dat "kenden zij niet. Nou, wij
inmiddels ook al jaren niet
meer". En: „Moeten wij nu so
lidair zijn met de ambtenaren?
Maar waar was de AbvaKabo
toen wij actie voerden? En
waar waren ze in al die jaren
dat de afbraak van de industrie
al gaande was. Toen hoorde ik
Van de Scheur niet".
'Niet eerlijk'
Dick Visser, opvolger van Arie
Groenevelt als voorzitter van
de Industriebond FNV, heeft
in hetzelfde nummer van Zin
een korte reactie geschreven.
Hij zegt: „Over het verschil in
inkomsten tussen ambtenaren
en werknemers in het bedrijfs
leven bestaan, op z'n zachtst
gezegd, nogal onduidelykhe-
den. Wij vinden dat daar wat
aan moet gebeuren. Maar het is
niet eerfijk om nu. nu de amb
tenaren een conflict hebben
met hun werkgever, ze in de
rug aan te vallen."
„Wel vind ik dat er snel een on
derzoek moet komen naar de
werkelijke verschillen tussen
het salaris van ambtenaren en
dat van mensen in de bedrij
ven. En mochten die verschil
len er zyn, dan moet daar snel
wat aan gedaan worden".
DEN BOSCH - Minister Rietkerk kreeg gisteren tijdens een bezoek
aangeboden van boze ambtenaren. Op de kaart staat aangegeven t
gevoerd.
Den Bosch een kaart van Bra bant
r in de komende dagen actie xrrdt
(Fo.o ANP».
