Avonturenserie vier
avonden op TROS-tv
Marika Rökk danst nog steeds
Bernard Haitink muzikaal
leider Royal Opera House
Festival Rotterdam krijgt filmmarkt
Residentie-Orkest naar Engeland
Gambuh-Bali: verfijnde bewegingskunst
Kunst
in
het
kort
VRIJDAG 4 NOVEMBER 1983
'Onzichtbare commando'
De TROS vertoont de Australische avonturenserie 'Onzichtbaar commando' op vier achtereenvolgende avond
en. Vanavond om 20.20 uur op Nederland 2. (Foto GPD,
Ook op zeventigste verjaardag
HILVERSUM (GPD) - Als de
TROS de vijf uur durende serie
„Onzichtbaar commando" („Si
lent Reach"), die vanavond, za
terdag, zondag en maandag
wordt uitgezonden, nu eens flink
zou hebben ingekort tot een bon
dige speelfilm van anderhalf uur,
dan hadden de kijkers daar veel
meer plezier aan beleefd. Maar
het probleem is dan dat zo'n om
roeporganisatie in één keer al
zijn kruit verschoten heeft en
met de moeilijkheid zit de overi
ge drie avonden weer voor ander
„broodnodig" amusement te
moeten zorgen. Dus, zo heeft de
TROS geredeneerd, we knippen
er niets uit en laten de hele serie,
onverkort, in ons „super"-week-
einde zien.
Het in de vier delen breed uitge
sponnen verhaal in „Onzichtbaar
commando" is van Australische
makelij, wat het voordeel heeft,
dat tijdens lange en niet ter zake
doende scènes, liefhebbers van
of geinteresseerden in dit verre
continent kunnen genieten van
het natuurschoon en de vaak
nogal ruwe levensstijl ter plekke.
Toch heeft „Silent Reach" alles in
zich om een rasechte avonturen
film te zijn. Na twee minuten
stort er al iemand dodelijk ge
troffen door een speer in het
roodachtige Australische zand
neer. De scène verplaatst zich
dan naar Amerika waar een ont
slagen CIA-agent gevraagd
wordt naar Australië af te reizen
om daar wat problemen op te los
sen.
De man in kwestie, Steve Sinclair
(Robert Vaughn), blijkt al rap uit
het zelfde deeg te zijn gebakken
als James Bond. Hij is sterk,
slim, knap en als toegift een tikje
gemeen, wat al snel blijkt uit een
confrontatie met een medepassa
gier in een vliegtuig die hij zon
der veel aanleiding bijna een
duim breekt.
Aangekomen in Australië wordt
Sinclair aangesteld als veilig
heidsofficier voor de mijnen van
het „Conwright Empire" waar
van de vestiging in Queensland
wordt geteisterd door sabotage
en een reeks van vreemde „onge
lukken" en de dood van een jong
en veelbelovend geoloog.
De ontmoeting met de baas van
„Conwright" loopt niet van een
leien dakje, maar nadat Sinclair
kennis gemaakt heeft met de
beeldschone advocate van de
baas Antonia Russel, besluit hij
de job te accepteren. Regelmatig
wordt Sinclair dan geconfron
teerd met aanslagen op zijn leven
door blanke boeven, daarbij ter
zijde gestaan door „Aborigines",
de oorspronkelijke bewoners
van Australië.
Als alles even rustig is wordt Sin
clair uitgedaagd voor een vuist
gevecht door de man waarmee
hij in het vliegtuig ruzie kreeg.
Dan volgt een vernietigende ex
plosie.
„Silent Reach" heeft één ding op
andere series voor: je hoeft geen
hele week op het vervolg te
wachten, op vier achtereenvol
gende avonden krijg je het hele
spektakel voorgeschoteld.
Radio - tv - kunst
WENEN (DPA) - Marika Rokk is
gisteren 70 jaar geworden. Ze
vierde haar verjaardag met een
première in het Weense Rai-
mund-theater van de operette
"Ball im Savoy" van haar landge
noot Paul Abraham.
Op hetzelfde toneel heeft zij in de
laatste jaren meer dan één suc
cesrijke reeks operette-opvoerin
gen gegeven.
Sinds zij haar eerste stappen op het
toneel zette zijn 61 jaar verstre
ken. Ze was als kind van Hon
gaarse ouders in Cairo geboren.
In haar vaderland regeerde toen
nog Keizer Franz Joseph. Haar
vader, een architect, schoof het
tekenbord terzijde en werd haar
(van onze kunstredactie)
DEN HAAG - De voorzitter van het
bestuur van de stichting Neder
lands Dans Theater, A.A. van
Lier, heeft met onmiddellijke in
gang zijn functie neergelegd. Dat
besluit is een reactie op het feit
dat burgemeester en wethouders
van Den Haag op korte termijn
niet willen praten over het
nieuwbouwplan van het NDT
Daardoor is volgens een woord
manager toen hij haar grote
dansgaven erkende. Op twaalfja
rige leeftijd ging zij in Amerika
verder leren, maar ze trad er al
gauw op. Zij danste, zong, speel
de toneel en was een tijdlang cir
cusartieste. Kortom, ze had de
veelzijdigheid van een revuester.
Sinds 1934 was Marika Rökk ook
in de film bezig. Verbonden aan
de UFA speelde ze in het Derde
Rijk in populaire films als
"Herbstmanoever", "Der Bettel-
student", "Es war eine rauschen-
de Ballnacht" (met wijlen Zarah
Leander), en, in 1941, in de eerste
Duitse kleurenfilm "Frauen sind
doch bessere Diplomaten". De
voerder een zo grote onzekerheid
ontstaan bij bestuur en directie
van het NDT. dat Van Lier meen
de onder deze omstandigehden
niet meer naar behoren te kun
nen werken. Gemeente en NDT
zijn al jaren in onderhandeling
over een nieuw onderkomen
voor het dansgezelschap.
Vice-voorzitter C.J. van Harmeien
neemt voorlopig het voorzitter
schap waar.
regie berustte bij Georg Jakoby,
die haar eerste man werd.
Het lag niet aan Rökk dat de eerste
films van na de oorlog geen suc
ces werden. Ze keerde met ple
zier terug naar de bühne, maar
maakte zich ook vertrouwd met
de televisie. Altijd weer keerden
de langlopende operette-opvoe
ringen en musicals terug in We
nen, Hamburg, Berlijn en Mün-
chen en bezocht ze haar publiek
in Nederland en België.
Het Theater an der Wien bracht in
1968 voor Marika Rökk de musi
cal "Hello Dolly" uit en ze speel
de in Keulen, Hamburg en ande
re steden in het zangspel "Die
kluge Mama" van de librettist
Hugo Wiener en de componist
Erwin Halletz, na het succes van
"Die Grafin vom Naschmarkt",
dat het Theater an der Wien ter
gelegenheid van haar 65e ver
jaardag had laten schrijven en
met veel succes opvoeren. Ze
speelde daarnaast in de klucht
"Der Keusche Lebemann".
Het publiek kan Marika Rökk ken
nelijk nog steeds niet missen. Zij
op haar beurt het applaus niet.
Sinds 1968 is Marika Rökk ge
trouwd met regisseur en mana
ger Fred Raul, die vroeger een
operettecollega was (Georg Ja
koby was in 1964 overleden).
PAGINA 23
Succes voor
Leiderdorper
op animatie-
filmfestival
(van onze kunstredactie)
LEIDERDORP - De 20-jarige
Rob Stevenhagen uit Leider
dorp trok op de filmmarkt
van Holland Animation tij
dens de Filmweck Arnhem
veel aandacht met zijn film
pje 'Corrida'. De Amerikaan
se, Zweedse en Engelse tele
visie toonden grote belang
stelling voor zijn werkstuk.
Stevenhagen heeft aan het zes
minuten en vijfenveertig se
conden durende animatie
filmpje vijf jaar gewerkt. Hij
is autodidact en won eerder
eerste prijzen met 'Corrida'
op festivals voor amateurfil
mers. 'Corrida' handelt over
een vreemd verlopend stie
rengevecht en is een zoge
naamde 'full-animation film',
wat wil zeggen dat zowel
voor- als achtergrond bewe
gen.
Ook zijn eerste animatiefilm
'Flat Barok', die hij op 15-jari-
ge leeftijd maakte met be
hulp van kleifiguren, deed
het goed tijdens Holland Ani
mation. Aan dit werkstuk
werd aandacht besteed op de
tentoonstelling 'Beeld voor
beeld' in het Gemeentemu
seum van Arnhem.
Omroepen gaan
experimenteren
DEN HAAG (GPD) - Twee landelij
ke en zes regionale omroepen
gaan gezamenlijk experimente
ren met een landelijk-regionaal
geïntegreerd programma. Het
experiment, een voorproefje op
de voorstellen van de gezamen
lijke omroepen om in 1985 tot
zo'n geintegreerd programma te
komen, wordt in de loop van ja
nuari 1984 gehouden.
De betrokken omroepen zijn KRO,
NCRV, Radio Fryslan, Radio
Oost, Radio Noord, de regionale
omroep Zuid, STAD Amsterdam
en de regionale omroep Brabant.
Op 12,13,19 en 20 januari zenden
NCRV (op donderdag) en KRO
(op vrijdag) uit op Hilversum 1,
via de middengolf en de FM-zen-
ders. In de tijdvakken 7 tot 9 uur,
12 tot 14 uur en 17 tot 19 uur
wordt een aangepast programma
gebracht. In die uren zullen de
regionale omroepen via de FM-
zenders een programmapakket
aanbieden, gericht op hun eigen
regio. NCRV en KRO stemmen
hun programmering af op de re
gionale programmablokken.
De Utrechtse cabaretière Tineke Schouten, die met haar nieuwste num
mer Zwietzwiet honeybie' hoog op de hitparade prijkt, oogst er ook op
het podium veel succes mee.
Voorzitter NDT stapt op
Bernard Haitink
LONDEN (ANP) Bernard Hai
tink (54) is benoemd tot artistiek
leider van de Royal Opera in
Londen. De benoeming gaat in
per 1 september 1988. Haitink
volgt Sir Colin Davis op, die dan
twee jaar deze functie zal hebben
neergelegd. Het bestuur van het
Royal Opera House, Covent Gar
den, heeft dit gisteren meege
deeld.
Haitink blijft eerste dirigent van
het concertgebouworkest in Am
sterdam en tot juli '88 muzikaal
leider van de Glyndebourne Fes
tival Opera. Beide gezelschap
pen stemmen ten volle in met de
gemaakte afspraken.
De twee jaren tussen het heengaan
van Davis en de vaste aanstelling
van Haitink bij de Royal Opera
zal deze als toekomstig muzikaal
leider twaalf weken per jaar in
Covent Garden opera's dirigeren
en daarnaast adviseren en be
schikbaar zijn voor noodzakelij
ke audities. Davis zal ook nog re
gelmatig in Covent Garden diri
geren.
Haitink verklaarde zich met de be
noeming bijzonder vereerd te
voelen. Hij was dankbaar dat
met het Concertgebouworkest
en Glyndebourne de kwestie
goed geregeld kón worden. Zijn
beweegredenen voor verande
ring van functie zal Haitink, die
nu in Engeland is, maandag in
Amsterdam toelichten, naar het
Concertgebouworkest heeft
meegedeeld.
ROTTERDAM (GPD) - Het Film
festival Rotterdam, dat zal
plaatshebben van 27 januari tot
en met 5 februari 1984, krijgt een
belangrijke uitbreiding in de
vorm van een filmmarkt die „Ci-
nemart" gedoopt is en waarvoor
de belangstelling nu al uitzon
derlijk groot blijkt te zijn. Reeds
vijftien instanties die internatio
naal actief zijn op het terrein van
de niet-commerciële, artistieke
onafhankelijke filmproduktie,
hebben ingeschreven voor een
stand op deze markt die wordt
ingericht in de Golden Ballroom
van het Rotterdamse Hilton Ho
tel.
Tot de aangemelde instanties be
horen het British Film Institute
en het Zweites Deutsches Fern-
sehen, het Britse Channel Four,
de Zwitserse maatwschappij
Cactus Film, het Duitse Filmver-
lag der Autoren en nationale
filmbureaus uit onder meer Por
tugal en Egypte.
Er bestaan in de wereld een aantal
belangrijke filmbeurzen, zoals in
Cannes, Berlijn, Los Angeles en
Milaan. Maar op de markt van
The Independent Feature Pro
ject in New York na (die ook in
Rotterdam een stand zal inrich
ten) bestaat er nergens een markt
die zich heeft gespecialiseerd in
werkelijke 'filmkunst'. De ge
noemde grote beurzen worden
volledig gedomineerd door de
handel in het puur commerciële
werk. Vandaar dat zich de be
hoefte deed voelen voor een film
markt die speciaal interessant
moet worden voor producenten,
regisseurs, tv-organisaties, ver
koopkantoren, distributeurs en
festivalprogrammeurs die zich
concentreren op filmkunst. Pro
ducenten en regisseurs van niet
of nog niet volledig gefinancier
de projecten kunnen deze op de
Cinemart deponeren.
Film International meent reeds ze
ker te weten dat er met name uit
de Verenigde Staten nogal wat
potentiële kopers „Rotterdam"
zullen aandoen, op doortocht
naar het festival van Berlijn dat
tien dagen later begint. Op de Ci
nemart zal grote ruimte worden
ingeruimd voor Nederlandse
films, waarmee Film Internatio
nal een aantal bijzondere activi
teiten op het oog heeft, vanuit de
visie dat deze internationale
markt van grote betekenis moet
kunnen worden voor speciaal de
Nederlandse filmindustrie.
DEN HAAG (ANP) - Het Residen
tie Orkest geeft elf concerten ge
durende een concertreis van 12
dagen naar Engeland, die eindigt
op 16 november met een concert
in de Royal Festival Hall in Lon
den.
5 november om op te treden in,
naast Londen, tien verschillende
steden. Op het programma staan
werken van Beethoven. Rachma
ninoff, Tsjaikofski, Schubert en
Bruckner. Tijdens alle concerten
treedt als solist de 36-jarige Rus
sische pianist Dmitri Alexeev op
Tijdens deze tournee treden in de
Haagse series van het Residentie
Gambuh-Bali, gezien in Leidse
Schouwburg op 3 november.
Voorts voorstellingen op 5 novem
ber in het Concertgebouw in Haar
lem, op 7 november in Carré in
Amsterdam en op 13 november in
'De Doelen in Rotterdam.
LEIDEN Gambuh is de oer
vorm van alle Balinese dansen.
Minder bekend dan bijvoor
beeld de barong en de legong,
begrippen voor wie bekend is
met de danscultuur van Bali.
Zijn deze vermaarde dansvor
men, resp. spektaculair en sub
tiel van aard, afgeleid van de
Gambuh, de Gambuh zelf is
een religieus dansdrama, waar
van de oorsprong ligt in de
eeuwenoude Balinese hofcul
tuur, die destijds onder Ja
vaanse invloed stond. Veel van
de pracht en praal van de oud-
Mataraanse rijken van Jogja
karta en Surakarta vindt men
er in terug, zowel in de schitte
rende sieraden en kleder
dracht als in de verfijning van
de uitvoering.
Een bijzonder geïnteresseerd pu
bliek heeft zich daar gister
avond in de bijna volle
schouwburg van kunnen over
tuigen. De voorstelling, die de
door de Haagse impresario
H.J. da Silva naar Nederland
gehaalde groep Balinezen er
gaf, voldeed in vrijwel alle op
zichten aan de eerder in deze
kolommen uitgesproken ver
wachtingen. Duren de opvoe
ringen van alle verhalen rond
de held Pandji op het aan cul
tuur zo rijke eiland soms vele
etmalen achtereen, voor deze
tournee moest er noodzakelij
kerwijs veel worden ingekort,
zodat de voorstelling in feite
een demonstratie van Balinese
danskunst was. Authentiek en
fascinerend genoeg overigens
om te overtuigen ook al komt
dit soort voorstellingen toch
het meest tot zijn recht onder
de sterrenhemel van het land
van herkomst. Een aan het mo
derne, westerse theater aange
paste voorstelling, met het na-
maakdecor van een tempel
complex als deze doet hoe dan
ook afbreuk aan de myste
rieus-melancholieke sfeer, die
bij een Balinese tempeluitvoe
ring past.
Maar Bali is nu eenmaal ver weg
en de belangstelling voor
vreemde culturen gelukkig
nog groot genoeg om een der
gelijke tournee te rechtvaardi
gen. Dankbaar moet men dus
wel zijn om zo dicht bij huis
van zo veel perfectie en van zo
veel gratie in oosterse bewe
gingskunst kennis te kunnen
nemen. Javaanse en Balinese
dansen kenmerken zich, hoe
wel die van Bali veelal emotio
neler en heftiger zijn dan die
van Midden-Java, door een
grote mate van verfijning. In
de sierlijke bewegingen van de
armen, de verbluffende buig
zaamheid van de vingers voor
al en de uitdrukking van de
ogen kan de kern van een heel
verhaal opgesloten liggen.
Kortom fijnzinnigheid en een
uit natuurlijke soepelheid
voortkomende techniek gaan
hand in hand in dit betoveren
de Balinese dansdrama, waar
achter een beschaving en een
ingetogenheid schuilgaat die
in het westen helaas al heel
lang zoek is.
PIETER C. ROSIER
Orkest twee gastorkesten op. Het
Concertgebouworkest speelt op
zaterdag 12 november in het Ko
ninklijk Conservatorium. Onder
leiding van Bernard Haitink
wordt de 2e Symphonie van Pe
ter Schat uitgevoerd, en het
Kammerkonzert van Alban Berg
waarin Theo Olof en Theo Bruins
soliëren.
De Grand Prix du Roman" voor
1983 van de Franse Academie is,
in de derde stemmingsronde,
toegevallen aan Liliane Guigna-
bodet voor "Natalia", uitgegeven
bij Albin Michel.
Guignabodet kreeg 13 stemmen te
gen Jean-Marie Rouart 9 voor
"Avant-Guerre" (Grasset) en 2
voor Emmanuel Carrere voor
"l'Amie du Jaguar" (Flamma-
rion).
De uitslag was onverwacht. De
commissie voor de toekenning
had vorige week de roman van
Liliane Guignabodet van mede
dinging uitgesloten en de keus
derhalve beperkt tot Rouart en
Carrere.
De academie als geheel plaatste
zich echter met achter de keuze
van de commissie en zo kon
"buitenstaander" Liliane Guig
nabodet tot algemene verrassing
met de prijs gaan strijken.
De uit Nederland afkomstige
muziekhistoricus Anthony van
Hoboken is 1 november op 96-ja-
rige leeftijd in een tehuis in Zü-
rich overleden.
Anthony van Hoboken die in Rot
terdam werd geboren richtte in
1927 bij de Nationale Bibliotheek
in Wenen het archief op van foto
kopieën van muziekmanuscrip-
ten. In 1932 werd hem het zilve
ren ereteken van verdienste van
Oostenrijk toegekend. In 1938
vond hij het beter Oostenrijk te
verlaten. Sedertdien woonde hij
in Zwitserland.
Van Hoboken bezat een van de
grootste particuliere verzamelin
gen van eerste en vroege uitga
ven van de grote componisten.
Oostenrijk kon in 1974 de be
roemde collectie voor zijn Natio
nale Bibliotheek
De door minister Brinkman van
WVC uit bezuinigingsoverwegin
gen verplicht gestelde zaterdag
sluiting van het Openluchtmu
seum in Arnhem heeft dat
seum dit jaar meer dan 45.000 be
zoekers gekost. Door het warme
zomerweer kwamen er daarnaas
nog eens 37.000 bezoekers
der dan in 1982. In totaal kwa
men er dit jaar ruim 367.000 be
zoekers naar het Openluchtmu
seum, een daling van 18 procen
ten ODzichte van 1982.
De alarmerende cijfers zijn voor
het Openluchtmuseum volgens
een woordvoerder aanleiding om
bij het ministerie van WVC op
nieuw aan te dringen af te zien
van de verplichte sluiting van
een dag per week. Volgens de
woordvoerder kunnen de beoog
de bezuinigingen ook bereikt
worden door het museum dage
lijks later open te stellen of eer
der te sluiten.
