c Doodsteek nationaal landschap Winterswijk S3 "Beleid van Zwartkruis voortzetten Reportage Gemeenteraad neemt geen besluit na dreigementen van landbouwers Braks: 'Ernstige zaak' Variaj Het afzien van het proefgebied Nationaal Landschap, na dreigementen van landbouwers, vormde deze week in Winterswijk de curieuze apotheose van een al dertien jaar slepende discussie over de instandhou ding van een fraai en gevarieerd coulissengebied In de oostelijke Achterhoek. De 21 raadsleden van de 27.700 inwoners tellende gemeente durfden uiteinde lijk geen uitspraak te doen in een geschil tussen boe ren en overheid. Argwaan, gebrek aan informatie en een vertrouwenscrisis kenmerkten de loopgravenoor- door Dolf Ruesink Duidelijke taal van de boe ren: 'Ja aan GS is voor de boer de pest'. Het 'ja' van de gemeenteraad bleef uit, maar de democratie werd geweld aangedaan. DONDERDAG 3 NOVEMBER 1983 Terwijl 550.000 mensen (het nieuwe' magische getal!) nog met een mooi gevoel van binnen hun blaren za ten te likkensprak een medewer ker van TROS Aktua er zijn verontrusting over uit, dat het zo'n vrolijkezo'n opgewekte manifesta tie was geweest, terwijl het toch om zo'n ernstig onderwerp ging. Uit de manier waarop hij het zei kon je proeven dat hij daarmee wilde zeg gen dat je al die mensen toch moei lijk au sérieux kon nemen, en dat het al bij al meer om een gebbetje was gegaan dan om een indruk wekkende protestdemonstratie. Het is ook nooit goed. Volgende keer maar weer wat rui ten ingooien, auto's in de fik steken, knikkers onder de paardehoeven gooien en de banden van invali denwagentjes laten leeglopen. Ernst is voor sommigen alleen ernst als er ernst op staat. Ik heb Wim Kan, Simön Carmig- gelt, Freek de Jonge en Koot en Bie altijd serieus genomen, terwijl ik om ze lachte. Zaterdagmiddag liep de humor op straat in Den Haag. Een man had een piepklein bordje met IK OOK op een stokje bij zich, dat hij iedere keer als hij een span doek zag dat hem aansprak om hoogstak, naast die andere leuze. Een parasiet, een Oblomov, maar leuk. Niet dat er geen opmerkelijke ERN STIGE leuzen te noteren waren, ik heb er 15 geselecteerd, in volgorde van mijn voorkeur: 1. Ik ben na de oorlog geboren en dat wou ik zo houen 2. Er is geen weg naar vrede, vre de is de weg 3. Waar vele voeten gaan vormt zich een weg 4. Je kunt niet blijven relativeren 5. NU kunnen we nog tegen zijn 6. Vrede is beschaving 7. Keep thinking, we'll keep wal king 8. Ban de bom in jezelf 9. Nederland wel voor vrede vat baar? 10. Vrede is dat mensen buiten lo- pen en dat kinderen tikkertje spe len 11. Heren, sta ik hier weer voor niets? (vrouw) 12. Reuzen winnen nooit, herders wel 13. If winter comes can spring be far behind 14. Voorouders, bedankt! 15. BANG"."". Maar de humor, de vondsten (Rus land in de NAVO, Legers kansar men hopen op kansarme legers) waren alles bij elkaar toch in de meerderheid, althans bij de alter natieve leuzen, want de officiële waren natuurlijk van iedere luim gespeend. Toch had ik geqn mo ment het idee dat ik aan een carna valsoptocht deelnam, want is hu mor niet juist het levenselixer van de onderdrukten? Denk aan de joodse humor, de ondergrondse oostblokhumor, denk aan onszelf toen we 'worteltje boven!' riepen en Hitler met de Japanse naam 'Foets- jiemoetie' opzadelden. Het feit dat de demonstratie geen grimmig karakter had, bewijst bo vendien dat er ondanks alle leuzen 'tegen' de kruisraketten, de bewa pening, USA, USSR) geen sprake was van de gebruikelijke demon stratie TEGEN iets onaangenaams, maar VOOR iets aangenaams, na melijk vrede. En vrede, dat weet u, is beschaving, vrede is dat mensen buiten lopen en de kinderen tikker tje spelen, en dat was wat we daar allemaal deden in Den Haag. De welgemoede humor verhoogde het peil van de demonstratie, en ver laagde haar niet, zoals TROS Ak tua suggereerde. Ik ben vooral erg gesteld op de ab stracte leuzen, met hun typisch Ne derlandse humor, zoals dat span doek met alleen dat ene woord: HU MOR? Of dat spandoek waarop al leen SPANDOEK stond, of dat spandoek waarop DIT SPAN DOEK IS OOK TEGEN stond. IDEM had iemand op een bord staan, en RONDUIT TEGEN op een rond bord liep naast VIERKANT TEGEN op een vierkant bord. BOEM IS HO was ook niet slecht, evenmin als het grote spandoek ZIJN WE AL OP HET JOUR NAAL? Een jongeman meldde 'Ik vind het maar mat' en twee jongens liepen optimistisch met de rugnum mers 600.001 en 600.002. 'Wie kookt er vanavond?' wou ie mand per spandoek weten, en WNSDRCHT TGN KRNRKTTN liet ook aan duidelijkheid niets te wensen over. 'Liever BOM-vrouw dan bom-vrouw' was een naden- kertje, 'Ook namens mijn CDA-va- der' een beetje wrang. Mooie zelf spot school in 'Tuig tegen wapen tuig', meegedragen door een stel punkers, en zéér abstract was deze, die ik tussen haakjes zet: Maar de twee mooiste in dit genre vond ik toch WEG MET DIE... EH... EH..., en OOK TEGEN TELE FOONPALEN. Halverwege de route zaten we even in een portiek uit te rusten toen een jongeman, die al vanaf een glazen- wassersladderkar de voorbijtrek kende menigte had staan fotografe ren, blijkbaar opeens een idee kreeg. Hij snelde langs ons heen naar boven, en kwam even later te rug met een stuk hardboard waar op hij met een spuitbus CISKA IK HOU VAN JOU had geschreven. Hij drong zich door de menigte en liep een tiental meters mee, het bord hoog boven zijn hoofd hou dend. Ik stapte uit het portiek de straat op en zag zijn vrouw of vriendin vanaf éénhoog uit het raam staan fotograferen. Was zij Ciska? Was Ciskahun dochtertje dat in het ziekenhuis lag. Ik weet het niet. Maar of het een kosjere manier van demonstreren was, en geen valsheid in gespandoekte, vraag ik mij af! Het is een veldtocht van Achter- hoekse boeren tegen het pro vinciaal bestuur van Gelder land en de rijksoverheid, die zwaaiend met een geldbuidel vol vergoedingssommen tot een evenwichtige belangenver- deling in dit kwetsbare natuur- en landbouwgebied wilden ko- De plannen om het kleinschalige buitengebied van Winterswijk te beschermen tegen verder gaande modernisering en in tensivering in de agrarische sector hebben al menig lande lijk, provinciaal en plaatselijk bestuurder slapeloze nachten bezorgd. De tegenstellingen tussen natuur, landbouw, re creatie en overheid bleken na melijk gigantisch groot in het verdeelde Winterswijk. Partijpolitiek bleek daarin nau welijks een rol te spelen. De li beraal Vonhoff en zijn partijge noot Wallis de Vries kregen als staatssecretarissen in het verleden met de problemen te maken, de CDA'er Van der Stee werd in 1975 tijdens een werkbezoek aan Winterswijk door opstandige boeren klem gereden met tractoren. De be windsman werd getracteerd op een gedwongen rondrit door het gebied, waar pittoreske Saksische boerderijtjes plots worden afgewisseld met mo derne ligbox-stallen. Ook so cialisten ontkwamen niet aan boe-geroep. PvdA-staatssecre- taris Meijer zag in 1979 honder den landbouwers met span doeken aan zich voorbijtrek ken. „Ik heet Meijer" was het opschrift dat een meegevoerde ezel op de rug droeg. Ministerie en provincie hadden het in de jaren '70 nog over het landschapspark. Die term werkte als rode lap op een stier. „De Achterhoekse boer wil geen parkwachter wor den", viel op de spandoeken en affiches in het Winterswijkse buitengebied te lezen. Niet al leen in de landbouworganisa ties was verzet, ook de toen nog sterk door de PvdA gedo mineerde gemeenteraad liet zich kritisch uit over de als op dringend ervaren voornemens om de landbouw te beperken en de natuur een helpend handje toe te steken. „De pre sentatie van de plannen was in die tijd erg ongelukkig", meent burgemeester Cor de Vries. De inspanningen van het op dit gebied erg actieve provinciaal bestuur van Gelderland resul teerden in de samenstelling van een integratiecommissie. Er moest een brug worden ge slagen tussen de vechtende De Vereniging van Pastoraal Werkenden in het bisdom Haar lem wenst voortzetting van het beleid van bisschop Zwartkruis. In een gisteren uitgegeven ver klaring zegt de vereniging, doel bewust verder te willen gaan op de weg van samen-kerk-zijn, in sterke saamhorigheid met ande re organen en met de parochies. Wezenlijke punten voor de vereni ging zijn het behoud en de uit breiding van de functie van pas torale werker/werkster, de vor ming en toerusting van zowel be roepsmensen als vrijwilligers en het verder ontwikkelen van pas torale teams. Het nieuwe kerke lijk wetboek, dat eerder dit jaar in werking trad, biedt, volgens de vereniging, ruimte om de functie van pastoraal werker of werkster uit te bouwen. De Haar lemse vereniging verschilt hierin van mening met kardinaal Oddi, die onlangs de Nederlandse bis schoppen wees op de beperkte taak van de pastorale werkers. "Hij heeft het nieuwe wetboek niet goed gelezen", zei een van de bestuursleden. De vergadering werd door 130 van de 230 leden bezocht. Van deze vereniging zijn zowel gewijde priesters als niet-gewijde pasto rale medewerkers lid. Icto reageert: arrogant rapport Het bestuur van het Interkerke lijk Comité Tweezijdige Ontwa pening (Icto) is verontwaardigd over de conclusie van de her vormde synodale commissie over de relatie van de kerk met andere vredesorganisaties dan het IKV. Gisteren maakte deze commissie als haar conclusie van een aantal partijen. Die opzet bleek te sla gen. De officiële landbouw- voormannen gingen de voor delen van beheersovereen komsten en rijkssteun inzien en wilden wel een stapje terug doen. Natuurbeschermers had den al evenzeer baat bij een compromis. Burgemeester De Vries: „Een proefgebied, stren ge voorwaarden en over een paar jaar een evenwichtig eind oordeel vormen, dat was ons voorstel". „De boer wil echter geen koe ko pen die hij niet zien mag", was enkele weken geleden de af wijzende reactie van agrariër Gerrit Schreurs en zijn in het actiecomité Anti Nationaal Landschap vertegenwoordig de medestanders. „Ze willen ons ompraten en de zaak door drukken". In de negen buurt- kernen rond Winterswijk werd het actiecomité nieuw leven in geblazen, de spandoeken van de zolder gehaald en de ket tingzagen in de olie gezet. „We laten ons niet dicteren wan neer we het gras moeten maai en en de sloot kunnen scho nen", kraaide het boerenver- De uit PvdA (7), CDA (6), WD (6), D'66 (1) en Progressieven (1) samengestelde gemeente raad zou 31 oktober een beslis sing gaan nemen. „Normaal uutzicht" vermeldde de Ach terhoekse scheurkalender voor deze D-Day van de landschaps plannen. Alles leek normaal. De stemmenverhouding lag duidelijk in het voordeel van een 'ja' tegen het proefgebied. Winterswijk kreeg in een week tijd echter een hete herfst over zich, die het nog jaren zal heu gen. Met het uitzicht op een voor de actiegroep nadelige uitslag raakte een deel van de jonge achterban volledig van de kook. De in het buitengebied populaire WD had geen moei te met een politieke omme zwaai, maar voor de CDA'ers was meer overredingsmacht en dreigingskracht nodig. In anonieme telefoongesprekken werden christen-democraten bedreigd met lichamelijk ge weld en het in brand steken van hun woonhuizen. „Ik ben zelfs zo afschuwelijk bedreigd dat het niet eens zou passen om daar verder iets over te ver tellen", aldus een geëmotio neerde CD A-fractievoorzitter Wim Wiggers, die samen met de collega's uit andere partijen op het allerlaatste moment be sloot geheel af te zien van het proefgebied nationaal land schap. Honderden boeren, verzameld gesprekken bekend, dat het Icto en het Hervormd Beraad Vredes vraagstukken (HBV) binnen de kerk onmogelijk als officieel vre desberaad naast het IKV kunnen fungeren. Met andere kerken doet de Hervormde Kerk mee aan het IKV, zonder zich daar mee te vereenzelvigen. De bedoelingen van het Icto en het HBV tegenhangers van het IKV - gaan echter verder, zo meent de commissie. Zeker het Icto wenst een bepaalde erken ning als kerkelijke vredesbewe ging. Het Icto had van de synodale com missie een rapport verwacht, waarin zijn visie recht wordt ge daan. "Die verwachting is be schaamd". Onder de zes leden één die in de synode tegen de 'pastorale brief over de kernbe wapening had gestemd. (Deze brief wees zowel het gebruik als het bezit van kernwapens af). Het Icto bestempelt het rapport als 'vooringenomen, versluie rend, vertekenend en arrogant aandoend'. Ook het bestuur van het Hervormd Beraad Vredesvraagstukken vecht de conclusie van de syno dale commissie aan. "Dit is meer een blokkade dan een stimulans van de dialoog". "De commissie legt zo sterk de nadruk op de al gemene afkeer van kernwapens, dat de eenzijdige ontwapenings stappen die in de pastorale brief van 1981 werden aanbevolen ethisch woorden verabsoluteerd. Zo wordt een politiek standpunt aan synodeleden, kerkleden, po litici en burgers opgedrongen". Het Hervormd Beraad Vredes vraagstukken vindt het onjuist, dat dezelfde mensen die actief betrokken zijn bij het beleid van het IKV ook zijn opgetreden als adviseurs van de synode en de commissie. bij een bijzondere raadsverga dering, begroetten die mede deling met een ovationeel ge juich. De door angst verlamde gemeenteraad bleef met een kater achter. „Tegen deze be dreigingen en de misdadige mentaliteit was echter niets te doen", concludeert de socialis tische fractievoorzitter Tom van Pelt, bijgevallen door bur gervader Cor de Vries: „Demo cratische besluitvorming bleek in deze gemeente niet moge lijk, iets dat grote zorgen voor Toernee jongeren voor vrede Dankzij een speciale subsidie van het ministerie van welzijn, volksgezondheid en cultuur (WVC) heeft het Christelijk Jon geren-Verbond (CJV) elf school verlaters/werkloze jongeren kun nen inschakelen voor een thea- terproduktie die jonge mensen van ongeveer 14 tot 19 jaar wil stimuleren tot nadenken over vredesvragen. De jongeren vormen de theater muziekgroep 'Opspattend Split'. Ze hebben een stuk ingestu deerd, getiteld 'Afscheid', waarin ook hun eigen ervaringen met en gevoelens van vrede en onvrede zijn verwerkt. De première van 'Afscheid' - onder regie van Ina van den Hogen - is op vrijdag 11 november in 't Spant in Bussum. Daarna gaat de groep op toernee door Nederland, naar veel CJV- afdelingen en andere belangstel lenden. De toernee duurt tot eind mei volgend jaar. Posters, affiches en buttons geven aan dit projekt de nodige versie ring. Het optreden van de groep wordt besloten met de uitreiking van een speciale krant die de toe schouwers uitdaagt om zelf met het onderwerp 'vrede' verder te gaan. Nadere inlichtingen over de toer nee kan het CJV geven: postbus 115, 3970 AC Driebergen, tele foon 03438-16341, toestel 145. Beroepen. Hervormde Kerk: be^ dankt voor Veen M. Goudriaan Ouderkerk aan de IJssel. Gere formeerde Kerken: beroepen te Poortugaal K. Jonker Stedum; aangenomen naar Wateringen kandidaat N. E. Haspels Amster dam. Gereformeerde Kerken Vrijgemaakt: beroepen te Stads kanaal Th. Wendt Urk. de toekomst geeft. Gaat het lamleggen van de gekozen volksvertegenwoordiging ge meengoed worden, is de vraag. De democratie in Winterswijk is in gevaar, want de raad werd de vrijheid ontnomen om zon der last of ruggespraak te han delen". De Gelderse gedeputeerde Jan Fokkens, tevens waarnemer van de afgetreden Commissa ris van de Koningin mr. Geert - sema, is diep geschokt. „Deze inbreuk op de democratie kent De Hervormde Kerk draagt dit jaar met ruim f 115.000 bij aan de bureaukosten van de Wereldraad van Kerken. Naar de Nederland se Raad van Kerken gaat f 183.000, naar de Hervormde Wereldbond f20.000 en naar de Conferentie van Europese Ker ken f24.000. Dat wordt meegedeeld in een brief die het bestuur van de synode zond aan alle kerkeraden en pre dikanten en waarin de landelijke collecte voor het oecumenische werk wordt aangekondigd (4 de cember). Die collecte is alleen bedoeld om de bureaukosten van de verschillende organen mee te helpen dragen. Première van 'reli-musical' Zondagavond (6 november) om 8 uur presenteert het Leidse Petra- jeugdkoor (40 leden) in de Stads gehoorzaal, tijdens een 'groot na- jaars-gospelconcert', de nieuwe reli-musical 'Voor jou'. De tek sten van deze musical zijn weer van pater P. Raymund van Sasse van IJsselt (Woubrugge), die ook de teksten van de musicals 'Gods plan' en 'Marcus' schreef. Van beide musicals gaf het jeugdkoor meer dan 100 presentaties, tot in alle uithoeken van het land. Medewerking aan de première van zondagavond verleent de Ameri kaanse formatie 'Wings of Light', die in 1979 en 1980 op een toer nee ook Leiden aandeed. Het Petra-jeugdkoor is een regio naal interkerkelijk gospelkoor, opgericht in 1970. Het bestaat uit een koorgroep en een combo. Daarnaast zijn er werkgroepen, zoals een liturgiegroep, die alle gastoptredens en concerten voorbereidt, en een projekt- groep, die concerten en optre dens van andere koren en groe pen organiseert. Per seizoen in Gelderland zijn weerga niet. In de acht jaar dat ik dit werk doe, heb ik dergelijke fascisti sche terreur niet meegemaakt. Het is dan ook een goed besluit van de burgemeester om deze zaak voor te leggen aan het openbaar ministerie". Hoofdofficier van justitie mr. Vaillant is inmiddels belast met het onderzoek naar de dreigementen. De bedreigde raadsleden zullen worden ge hoord. Dan nog overigens, zal trekt het koor er zo'n veertig keer op uit om mee te werken aan bij zondere diensten, gospelconcer ten, koffiebar-avonden en festi vals, meestal in kerken maar ook in zalen, theaters en scholen. Luther-herdenking. Zaterdag wordt in de lutherse kerk in Den Haag officieel herdacht, dat de kerkhervormer Maarten Luther 500 jaar geleden werd geboren. De synode van de Evangelisch- Lutherse Kerk in Nederland heeft deze landelijke herdenking uitgeschreven. Koningin Beatrix zal een van de eregasten zijn. Prof. dr. H. A. Oberman, de uit ons land afkomstige hoogleraar in de kerkgeschiedenis aan de univer siteit van Tübingen (West-Duits- land), zal daar spreken over 'Maarten Luther, mens tussen God en duivel'. Na afloop is er een 'informele receptie'. Albanië Radio Vaticana herinnerde er aan, dat de paus alle rooms-ka- tholieke parochies in de wereld heeft gevraagd, november te ma ken tot 'maand van gebed voor het lastig te achterhalen zijn wie en in welke mate iets ten laste gelegd kan worden. Wat dat betreft kan men in de Ach terhoek op trieste ervaringen bogen. Ruim een jaar geleden immers werd in de plattelands gemeenschap Barlo een vakan tieboerderij in brand gestoken omdat er zich volgelingen van Bhagwan wilden vestigen. De brandstichting werd bewezen, maar de daders konden niet worden gevonden. De actievoerders van Anti Natio naal Landschap ontkennen ie dere betrokkenheid bij het on der druk zetten van raadsle den. „Ach, het waren allemaal onbezonnen uitspraken van in dividuen, waarvan wij ons dis tantiëren", reageert Gerrit Schreurs een dag na de tumul tueus verlopen raadszitting. „Allemaal losse kreten. Ik be twijfel of het allemaal wel zo erg was. Vermoedelijk heeft men dit alleen als uitvlucht ge bruikt". „Ik heb ook anonieme telefoon tjes gehad. Kom maar langs, heb ik ze gezegd. Kijk, als je niet tegen dreigementen kunt, moet je niet op zo'n post gaan zitten. Niet de raadsleden, maar de boeren hadden reden zich bedreigd te voelen. De overheid wilde ons beperkin gen opleggen en dan doet een kat in het nauw soms rare sprongen. De partijen die be weren dat de democratie om zeep is geholpen, hebben de boerenstand in Winterswijk op een schandelijke manier aan de paal genageld", aldus Schreurs. Hoe nu verder met de strijd tus sen landbouw en natuurbe houd? De Gelderse gedepu teerden Fokkens en Te Bokkel zijn er duidelijk over: .Win terswijk moet niet rekenen dat ze uitkomt onder de bescher ming van het buitengebied. Gebeurt het niet via een natio naal landschap, dan maar via het bestemmingsplan buiten gebied'. Te Bokkel: „Het na tionaal landschap is eerder een gunst dan een straf'. Met die laatste opmerking legt de ge deputeerde de vinger op de ze re plek. De beperkingen voor de Winterswijkse boer komen ongetwijfeld. De vergoedingen blijven echter achterwege. „De agrariërs denken gewonnen te hebben. Over een paar jaar komen ze er huilend achter dat ze een kapitale blunder heb ben gemaakt", concludeert een raadslid dat zijn naam liever niet genoemd ziet. de godsdienstvrijheid in Alba- Het Vaticaan spreekt in een giste ren uitgegeven verklaring van een 'zeer zware en stelselmatige vervolging', waaraan de kerk in Albanië bloot staat. Volgens be richten van ooggetuigen leven daar ongeveer 300.000 'catacom ben-katholieken' in voortduren de angst voor het verlies van ei gen leven en dat van hun familie leden. Gezinsplanning. De Indonesi sche regering heeft voor haar programma van gezinsplanning de goedkeuring gekregen van een conferentie van islamitische rechtsgeleerden (Jakarta). Het is lamitische recht staat het ge bruik van voorbehoedmiddelen toe. Alleen vrouwelijke artsen of ver pleegsters mogen, als dat nodig is, bij een vrouw een voorbe hoedmiddel aanbrengen. Als die er niet zijn, mag een mannelijke arts het doen, maar dan moet de man van de vrouw er wel bij zijn. (Herhaling van bericht van giste ren wegens or\juiste plaatsing). ADVERTENTIE lid ANVC Voorstraat 80 - Katwijk Binnenweg 114 - Heemstede; Haarlemmerstraat 58 - Lelden Hoofdstraat 253 - Öassenhelm DEN HAAG - Minister Braks (landbouw en visserij) zal op korte termijn overleg plegen met het provinciaal bestuur van Gelderland naar aanlei ding van de jongste gebeur tenissen in Winterswijk over de kwestie van het na tionaal landschap. De minis ter kondigde dat gister avond aan in het debat met de Tweede Kamer over het onderdeel natuurbehoud van zijn begroting voor het volgend jaar. De bewindsman omschreef de gebeurtenissen in Winters wijk als „uitermate ern stig". Braks: „Laat daar geen misverstand over be staan; ik betreur het in hoge mate dat de zaak in Winters wijk zo is geëscaleerd. De ge beurtenissen zetten een domper om het toekomstige beleid ten aanzien van de nationale landschappen". „Bedreiging van volksverte genwoordigers is een hoogst ernstige zaak. Het geval- Winterswijk lijkt ons uniek. Het is niet eerder voorgeko men dat we als Openbaar Ministerie met een dergelijk geval te maken kregen. Onze opstelling zal dan ook een zeer actieve zijn. Deze zaak moet helemaal uitgezocht worden". Dat zegt officier van justitie mr. P. H. A. J. Cremers van de arrondissementsrecht bank Zutphen over het gis teren begonnen onderzoek naar de bedreiging van Win terswijkse raadsleden.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1983 | | pagina 17