KITS
Ronald trekt zich weinig
aan van gekef van Maggie
Belgen vliegen voor SLM
Toppop-presentator Ad Visser:
Jammer van de vrijdagmiddag
Sjakie 'oerend hard'
op Japanse Kawasaki
Waterpoloër
Van Belkum
misschien
naar VS
Toekomst zeescheepvaart aardig
WOENSDAG 2 NOVEMBER 1983
Van de 198 opmerkelijke slogans
die ik zaterdag, tegen de stoet in
lopend, heb genoteerd, vond ik deze
de mooiste. Hij stond op twee span
doeken die naast elkaar aan een
brug waren bevestigd: NIET IN DE
KEUKEN en NOCH IN DE TUIN.
Men noemt dit, geloof ik, een ,,pars
pro toto", een „stijlfiguur waarbij
het geheel wordt aangeduid door
een onderdeel ervan", zoals C. Bud-
dingh' het omschrijft in zijn Lexi
con der Poëzie. Koenen noemt als
voorbeeld „de neuzen tellenals je
eigenlijk bedoelt „de aanwezigen
tellen", en Van Dale kom t met „zijn
gastvrij dak" in plaats van „zijn
gastvrij huis".
Of is het misschien een „synecdo
che", een retorische figuur van de
gedeeltelijke aanduiding, bijvoor
beeld „het groene laken" voor het
biljart, het Torentje voor de zetel
van de minister van binnenlandse
zaken, de krullebol voor een jongen,
een band voor een boek etcetera?
Bij NIET IN DE KEUKEN en
NOCH IN DE TUIN (ik zou „noch
in de keukennoch in de tuin"
hebben geprefereerd, maar je hebt
het niet voor het zeggen), wordt als
bekend verondersteld dat de tegen
standers van kernontwapening
met de leuze zijn gekomen:
„Liever een raket in de tuin dan
een Rus in de keuken".
Wie die leuze niet kent, kan geen
brood bakken van „niet in de tuin",
noch in de keuken", wat overigens
ook gold voor een spandoek met „Ik
zoek Jan Nico Scholten en Stef
Dijkman", dat voor de oningewij
de in de politiek van dezelfde orde
moet zijn geweest als die man en
vrouw die tegen het slot van de ma
nifestatie in het centrum van Den
Haag ongerust het bordje omhoog
hielden met daarop: „Joost waar
ben je?"
Ik telde nog andere variaties op die
leuze van het OSL, het Oud-Strij
ders Legioen. Ik geef ze in volgorde
van mijn voorkeur, met erachter
een rapportcijfer van 1 tot en met
10:
„Niet in de keuken"... „Noch in de
tuin" (10)
„Rus in de keuken? Geef 'm kof
fie!" (9)
„Liever een Rus in de keuken dan
geen keuken" (8)
„Liever een tuin in de keuken
dan een raket tegen de Russen"
(7,5)
„Liever een Rus in de keuken dan
verkoold in de tuin" (7,5)
„Liever een OSL'er in de keuken
dan een raket in de tuin" (7-plus
Russen in de keuken, die kun
nen lekker..." (7)
Liever een Rus in m'n tuin dan
de wereld in puin" (7)
„Liever een Rus in mijn bed dan
in m'n tuin een raket" (7)
„Liever een Rus in mijn tuin dan
een raket in mijn keuken" (7)
„Liever een Russin in m'n bed
dan een raket in m'n kruis" (6,5)
„In de keuken en naast m'n bed,
nergens een raket" (6)
„Liever een Rus in bed dan een
kruisraket" (6)
„Niet in de voortuin, niet in de
achtertuin, noch in eniqe andere"
(5)
„Liever Onkruit in de tuin dan
Mient Jan Faber in de keuken" (5)
„Liever een uyl in de tuin dan
reagan in de keuken" (4).
Ik denk dat naastLiever bloemen
in mijn achtertuin" en „Straks ie
dereen zijn huisraket" ook nog ver
deraf liggende variaties op de
OSL- en ICTO-leuze zijn, die overi
gens dezelfde charnte van de direc
te beeldvorming heeft als een jaar
of veertig geleden „Liever Mussert
in mijn tuin dan Moskou in de keu
ken" (al was die leuze in werkelijk
heid nog niet zo ludiek: „Liever
Mussert dan Moskou"). Trouwens,
de nieuwe OSL- en ICTO-leuze:
„Zet de wodka maar vast koud" zal
ook wel voortborduren op die Rus
in de keuken, en vereist op zichzelf
ook weer voorkennis van de recla
meleus: „Zet de Bokma maar vast
koud".
Zulke variaties op bekende zinsne
den waren er meer: „Vrede of ik
schiet!", „De bom de buurt uit",
Vergeef het hun niet, Heer, want
zij weten wat zij doen", „Geen ra
ketten, mevrouw, u weet wel waar
om", „Geen bommen maar trei
nen", „De jeugd had de toekomst",
„De wereld heeft geen nooduit-
gang", „Wij hebben het IKV, zij de
SS-20", „Pas d'Euroshima, mon
amour" en de variatie op de dich
tregels van H. M. van Randwijk die
op een muur bij het Weteringcircuit
in Amsterdam zijn aangebracht:
„Een volk dat voor kernwapens
zwicht
zal meer dan lijf en goed verliezen,
dan dooft het licht..." Randstad.
Ik notuleerde trouwens ook nog een
paar 7,pars pro toto's": leuzen
waarbij wat voorkennis of denk
werk niet ondienstig was: „48 plus
29-10 is 0", „E is mc2", „Jes. 2:4" en
„Psalm 2:2,3". Zal ik een handje
helpen? „48 kruisraketten plus de
monstratie 29 oktober is nul kruis
raketten", „Einsteins formule van
de relativiteitstheorie, die aan de
basis van de atoomenergie stond",
„Dan zullen zij hun zwaarden tot
ploegscharen omsmedenen „De
koningen der aarde scharen zich in
slagorde en de machthebbers span
nen samen tegen den Heere en zijn
gezalfde: laat ons hun banden ver
scheuren en hun touwen van ons
werpen!"
Redactie: Anneloes Timmerije.
Bijdragen en vragen: Postbus 54, 2300 AB Leiden.
Telefoonnummer: 071-144941, toestel 245.
Illustratie: Bert Bijlage.
Dennis Healey, woordvoerder
van de Britse Labourpartij, liet
vorige week duidelijk merken
premier Thatcher als een vazal
van de Amerikaanse regering
te beschouwen. In een fel de
bat over de Amerikaanse inva
sie op het Carabïbische eiland
Grenada noemde Healey de ij
zeren dame "De poedel van
president Reagan, die niets an
ders doet dan opzitten en
pootjes geven".
Thatcher is inderdaad altijd een
trouw aanhanger geweest van
Reagans defensiepolitiek.
Maar met zijn inval op Grena
da, nota bene lid van het Britse
Gemenebest en (dus) met de
Britse koningin Elizabeth als
staatshoofd, was voor de ijze
ren dame de maat vol.
Zij mag dan, om in Healey's ter
men te spreken, de poedel van
Reagan zijn, afgelopen zondag
bewees ze in elk geval te kun
nen terugkeffen. In een uitzen
ding voor de Britse televisie
trok zij fel van leer tegen de
'Heb je wat te vragen? Dat
komt mooi uit want ik heb
heel wat te vertellen. 'So-
briëtas' is een ongelooflijk
succes in het buitenland
Het staat al zeven maanden
aan de top in Italië. Ik heb
er voor 25.000 mensen op
getreden tijdens een festi
val in Verona. Eerst speel
de Lou Reed, later kwam
Christoffer Cross en daar
tussen, heel gewoon, A.
Visser uit Holland. Dat is
toch ongelooflijk fantas
tisch"!
Ad Visser, de presentator van
Toppop, is in het echt net zo'n
tomeloze woordenstamelaar
als op televisie. We belden hem
om te vragen waarom zijn pro
gramma tegenwoordig 's mid
dags wordt uitgezonden en
niet meer aan het begin van de
avond. En meteen barstte hij
los in een gratis reclamepraatje
voor zijn elpee. Maar over Top-
Als je (een van de weinige nog)
werkende jongeren bent, laat
uit school komt of een kranten
wijk hebt, loop je dit seizoen
Toppop altijd mis. Visser, bang
voor z'n kijkcijfers, vindt dat
maar niks: "Ik begrijp zelf ook
niet waarom we'nu in de mid
daguren zitten. Zelf geloof ik
niet in deze uitzendtijd. We
hebben al veel reacties van kij
kers die Toppop graag weer 's
avonds willen. We zijn op vrij
dagmiddag nu even onder de
pannen, maar ik denk niet dat
het programma daar eeuwig
blijft. De zondagmiddag, daar
zie ik wel wat in".
i wordt het program
ma voor het eerst rechtstreeks
uitgezonden. Op hetzelfde mo
ment dat je ernaar kijkt, zegt
Visser z'n tekst of play-backt
een artiest in de studio in Hil
versum. Televisie en 'life' ho
ren bij elkaarvindt de presen
tator.
Waarom spelen de groepen en
zangers dan niet 'echt' in het
programma? "Tsja, dat zou
mooi zijn, maar het gaat niet.
Denk je eens in, de organisatie
die dat zou vergen. Het zou
kunnen als we Toppop één
Terwijl veel popprogramma's te
genwoordig uit steeds dezelfde
dure videofilmpjes bestaan, is
Toppop daar dit seizoen juist
voor een deel van afgestapt.
"Het is leuk als de artiesten
naar de studio komen", zegt
Ad Visser. "Zo houden we een
band met ze. Bovendien, het is
zenuwachtiger, spannender als
ze hun song direct moeten
play-backen".
We konden het niet laten hem
nog nog even naar zijn speciali
teit te vragen. Wat worden de
grote hits van november? 'Un
der Cover', de nieuwe single
van de Stones en 'Dancing in
the dark' van Kim Wilde gaan
het volgens Visser helemaal
maken. Met dergelijke arties
ten is dat geen gewaagde gok.
Ook 'New song' van Howard
Jones ziet Visser hoge ogen
gooien.
En 'Final love song' van de Leid-
se P.S. and the Footnotes?
"Goed plaatje", zegt de hitvis
ser. "Maar als het wat wil wor
den, heeft het nog veel steun
nodig. Trouwens, om op 'So-
briëtas' terug te komen: we
zijn bezig met een voor Neder
land compleet nieuwe...".
Amerikaanse avonturen op
Grenada. "Als we een nieuwe
wet krijgen waarbij de VS lan
den binnenvallen met een
communistisch bewind dat te
gen de zin van de bevolking is,
dan gaan we echt verschrikke
lijke oorlogen in de wereld
krijgen". Met andere woorden:
als de VS maar elk land bin
nenvallen waar een bewind ze
telt dat niet naar de pijpen van
Washington danst, dan is het
eind zoek.
Thatcher was duidelijk woedend
op Reagan. Vooral ook omdat
hij niet naar haar had willen
luisteren toen zij hem van zijn
vrijpostig gedrag op Grenada
had willen afhouden.
Voor Reagan was het prettiger
geweest als hij Thatcher's ze
gen had gekregen. Maar nu dat
niet het geval is, maakt dat
weinig voor hem uit. Minister
Shultz van buitenlandse za
ken, formuleerde het zo: "We
zijn altijd onder de indruk van
mevrouw Thatchers visie,
maar dat wil nog niet zeggen
dat wij het er altijd mee eens
zijn".
Thatcher kan dus blaffen wat ze
wil, Reagan zal er zich weinig
van aantrekken.
Triumph is dood, leve BMW
BMW-K 100 988 cc. (Foto GPD1
Mensen volgen elkaar op in generaties, motorfietsen doen dat ook.
De oude garde sterft uit, de jonge komt op. Niets bijzonders, zo
gaat dat.
Maar soms, aan het sterfbed van de laatste telg uit een roemrucht
geslacht, is er reden om even stil te staan in het jachtige leven en
een traan te plengen.
Dat zullen zeker de 180 laatste werknemers van Triumph Motorcy
cles doen. Nadat de Britse fabriek reeds in april zijn laatste mo
torfietsen afgescheidde, is de fabriek nu definitief ter aar
de besteld. En dat betekent het einde van een kleine eeuw En
gelse motorgeschiedenis. Beroemde merken als Ariel, BSA,
Norton en nu dus Triumph: ze hebben definitief het veld ge
ruimd voor Kawasaki, Honda, Yamaha en Suzuki.
Een verrassing is de sluiting van Triumph niet. Twee jaar geleden
al moest de Britse overheid flink wat geld in de fabriek steken.
Toenmalig industrieminister Tony Benn, socialist, zorgde er
persoonlijk voor dat Triumph in handen kwam van de (toen nog
700) werknemers en gaf het, naast een fikse som gelds, al zijn
linkse hoop en zegen mee.
Maar de (economische) wind zat tegen en onder Margaret That
cher, die geen vinger pleegt uit te steken naar bedrijven die
zichzelf niet kunnen redden, ging het mis. De Nederlandse
importeur, Stokvis, zag al snel niets meer in de laatste Triumph-
motor, de Bonneville 750 cc. De hoge prijs trok alleen nog die
enkele sentimentele of elitaire hobbyist, die niet mee wilde gaan
in de onstuitbare Japanse motorenstroom.
Wie kan nog tegen die stroom inroeien? BMW misschien, dat twee
weken geleden met veel bombarie de geboorte van een nieuw
wonderkind aankondigde. Dat wonderkind is de K 100 (988 cc),
die een nieuw tijdperk moet inluiden voor de motorindustrie.
Het gaat hier om een 'magische machine', als we de (Belgische)
vakpers mogen geloven. Een 'waargemaakte droom, die alle mo
torrijwielen, ontworpen voor het zuivere rijgenoegen, voor een
intensiever beleven, in de schaduw stelt'.
Zo is BMW de laatste vesting van een ooit roemrucht Westeuro
pees bolwerk, al spreken ook de Italianen (Moto Guzzi, Laverda)
nog duchtig een woordje mee. Voor de rest is het Japan dat de
toon aangeeft. Van alle geproduceerde motoren komen er tegen
woordig zes miljoen uit het land van de rijzende zon en maar een
half miljoen uit Europa. Ook Amerika telt niet meer mee. Harley
Davidson bestaat nog wel, maar heeft inmiddels de onderhande
lingen geopend met de 'vijand', Suzuki, nadat in april nog een
vergeefse poging werd gedaan de Japanners van de Amerikaan
se markt voor zware motoren te weren door middel van een
invoerbelasting van 50 procent.
Bertus rijdt niet meer op z'n Norton, Tinus niet meer op de BSA.
Eigenlijk is alleen Sjakie nog over met de Kawasaki, maar hij
gaat dan ook 'oerend hard'. Het absolute wereldsnelheidsrecord
staat met 512,731 kilometer per uur op naam van dit Japanse
merk. Don Vesco bereikte die snelheid in 1978 in het Ameri
kaanse Bonneville.
Precies, dat is de plaats waarnaar Triumph zijn laatste motorfiets
noemde. Triumph was dan ook in 1966 het laatste Europese
merk dat het snelheidsrecord (395 km/uur) in de wacht sleepte.
De roem (om 'triumph' vrij te vertalen) is vergankelijk gebleken.
De waterpololiefhebbers in de
ze regio weten ongetwijfeld
wie Stan van Belkum is. Hij
vervult een zeer belangrijke
rol in het team van de Zijl/
LGB, dat zo succesvol is in
het buitenland.
Gerust kan hij als een van de
betere spelers van Nederland
worden beschouwd. Als je
145 interlands achter je naam
hebt staan, kom je natuurlijk
in aanmerking voor de kwali
ficatie 'vedette'. Stan van
Belkum is pas 22 jaar oud,
ongeveer twee meter lang en
studeert farmacie (kennis
van geneesmiddelen) aan de
Leidse universiteit.
Het spelen van interlands is
voor hem inmiddels een ge
woonte geworden. De zomers
beginnen voor de Leidenaar
"veel te lang te worden".
Waarom, vraag je je uiteraard
af, iedereen houdt toch van
de zomer. Lekker zwemmen,
lekker luieren. Dat geldt niet
voor Stan, want wanneer de
meeste Nederlanders zich op
maken voor vakantie, moet
hij nog een heleboel arbeid
verrichten. Als de nationale
competitie is afgelopen, moet
hij nog wedstrijden spelen
met het Nederlands waterpo-
loteam.
Dat heeft natuurlijk zijn aan
trekkelijke kanten. Stan
heeft alle uithoeken van de
wereld al gezien. Vorig jaar
was hij nog in Equador, ter
wijl volgend jaar de Olympi
sche Spelen in de Verenigde
Staten wachten. Daar heeft
Van Belkum zijn vizier op ge
richt. "Daarna ga ik bekijken
of ik doorga met Oranje1",
zegt hij. "Het kost me alles bij
elkaar veel moeite en tijd. Nu
kan ik het polo en de studie
nog combineren. Ik weet niet
of dat na volgend jaar nog
kan".
van Belkum komt
overigens veelvuldig voor bij
de Zijl/LGB. Naast Stan ma
ken broers Alex (24) en Mark
(18) deel uit van het eerste
team van de club uit de Kooi.
De jongste telg heeft inmid
dels bewezen over veel kwali
teiten te beschikken. Enige
maanden geleden werd hij
gekozen in het Nederlands
jeugdteam. De wedstrijden
met de Zijl/LGB kon hij tot
z'n grote spijt niet meema
ken. Op het ogenblik heeft
Mark de ziekte van Pfeiffer.
Ondanks het gemis van Mark
kwam de Zijl/LGB in de hal
ve finale van de Europa Cup
voor bekerwinnaars. Een bij
zonder knappe prestatie, te
meer de vereniging haar in
ternationale debuut maakt.
Belangrijke steunpilaar tij
dens de wedstrijden was, hoe
kan het ook anders, Stan van
Belkum. Met 11 doelpunten
werd hij topscorer van de
Leidse ploeg, die komend
weekeinde in Joegoslavië
vertoeft voor het spelen van
de halve finale.
De
DEN HAAG (ANP) - De per
spectieven voor de Neder
landse zeescheepvaart zien er
voor de komende jaren weer
iets gunstiger uit. Na de ma
gere jaren van '80 tot '82 ver
wacht het Maritiem Research
Instituut Nederland (Marin)
voor de periode 1983 tot 1990
een steeds sterker wordende
aantrekking van het zeever
voer, waarvan de Nederland
se reders kunnen meeprofite-
In een artikel in het Marine
blad, het orgaan van de Ko
ninklijke Vereniging van Ma
rine-officieren, geeft econo
misch onderzoeker Goedhart
van het Marin een overzicht
van de stand van zaken in de
Nederlandse zeescheepvaart.
Als beste komt de liinvaart uit
de bus, wat volgens Goedhart
vooral te danken is aan tijdi
ge modernisering en "contai-
nerisatie" van de vloot. Hier
door kreeg deze tak een ster
ke concurrentiepositie ten
opzichte van conventionele
schepen.
De droge bulk- en de tankvaart
hebben het meest te lijden
gehad van de economische
recessie. Vooral in de sector
grotere tankers zijn een aan
tal rederijen overgegaan tot
verkoop of oplegging van
tonnage.
Voor de specialistische bran
che van de zeesleepvaart, be
voorradingsvaart, het boren
op zee en de zware ladings
vaart, waar Nederland een
grote vinger in de pap heeft,
was 1982 een goed jaar, zo
meldt Goedhart. Voor deze
sector is door tariefdaling en
een geringere economische
bedrijvigheid een sterke stij
ging van de groei echter niet
te verwachten. Volgens
Goedhart zal de versterking
van de marktpositie onder
meer moeten komen van het
verder opvoeren van de
"know how".
Ondanks de over het algemeen
ongunstige ontwikkelingen
in de wereldscheepvaart
heeft Nederland toch kans
gezien in de periode '78 - '82
voor 4,8 miljard gulden te in
vesteringen in nicuwbouwor-
ders. De orders kwamen
voornamelijk terecht bij wer
ven in eigen land dankzij het
stimulatiebeleid van de Ne
derlandse overheid.
DEN HAAG (ANP) - Om de con
sument in staat te stellen aanbie
dingen te vergelijken, moeten
geldverstrekkers vanaf volgend
jaar bij het aanbieden van con
sumptief krediet het effectieve
rentepercentage vermelden. Alle
aan een krediet verbonden kos
ten komen in dit percentage tot
uitdrukking. Ook de bereke
ningswijze van het effectieve
rentepercentage wordt voorge
schreven. De staatssecretarissen
Van Zeil (economische zaken) en
Banken moeten
voortaan echte
rente opgeven
Van der Reijden (WVC) hebben
dit gisteren in overleg met minis
ter Ruding van financiën meege
deeld.
De verplichting geldt voor finan
ciële instellingen, kredietbemid
delaars, afbetalingsfinanciers en
afbetalingsleveranciers. Vergelij
king tussen verschillende aan
biedingen is nu nog moeilijk om
dat geen ecnsluitend vermel
dingsvoorschrift bestaat.
Daardoor worden in advertenties,
waarin krediet wordt aangebo
den, verschillende methoden'ge-
bruikt om kredietkosten aan te
geven.
SCHIPHOL (ANP) - De Belgische
chartermaatschappij Sobelair zal
morgen voor de Surinaamse
vliegmaatschappij SLM een
chartervlucht van Brussel naar
Paramaribo uitvoeren. Voor deze
vlucht wordt een Boeing 707 in
gezet. die plaats biedt aan onge-
veer 190 passagiers. Alle beno
digde vergunningen voor deze
vlucht zijn door de autoriteiten
verstrekt.
Dit heeft SLM-functionaris Hens-
huys gistermiddag in Amster
dam meegedeeld.
De passagiers zullen met bussen
worden opgehaald van de sta
tions Amsterdam Centraal,
Utrecht, Schiphol en Den Haag
Centraal en naar de Brusselse
Volgens Henshuys is
teel sprake van dat Sobelair
meerdere vluchten voor de SLM
in de naaste toekomst zal uitvoe
ren. Over hoeveel vluchten
wordt gesproken kon hij niet
meedelen.
