Braks woest om
haringverdeling
c
Nog volop touwtrekken om Hongkong
Beraad Libanon
weer uitgesteld
Overleg EG-ministers weer mislukt
3
'Saljoet-7 niet in problemen'
Reagan geeft Syrië
schuld van impasse
GESETTELDE
DAME ZOEKT
PROGRESSIEVE
PULLOVER.
Zuid-Afrika gaat in
Namibië ontbladeren
Amerikanen winnen
drie Nobelprijzen
Ontvoerde
Spaanse
militair
vermoord
VERLEGEN TYPE ZOEKT STOERE JAS.
KOELEZAKENVROUW
ZOEKTWARMGETINTTWEEDPAK.
DONDERDAG 20 OKTOBER 1983
LUXEMBURG - De onderhandelingen over een nieuwe haringvangstverdeling in de EG
zijn afgelopen nacht opnieuw mislukt. Een woedende minister Braks wees de voorstel
len van de Europese Commissie, het dagelijks bestuur van de EG, als onaanvaardbaar
van de hand.
Buitenland
MOSKOU (RTR/AFP/UPI) - De twee Russische
kosmonauten in het ruimteschip Saljoet-7 verke
ren niet in moeilijkheden. Hun vlucht verloopt
normaal, zo heeft een woordvoerder van de Sow-
jetacademie van wetenschappen gisteren meege
deeld, in reactie op een bericht van de BBC-radio
waarin het tegendeel werd beweerd.
Volgens een correspondent van de BBC heeft de
Saljoet met een brandstoflek te kampen en zou
den de twee kosmonauten in gevaar verkeren.
Een woordvoerder van de Norad, het Noordame-
rikaanse commando voor luchtverdediging, zei
gisteren geen aanwijzingen te hebben dat er met
de Saljoet iets mis is. Het ruimtestation vliegt
"stabiel" en wijkt niet van zijn koers af, aldus de
woordvoerder.
De kosmonauten zijn al drie maanden in de ruimte.
Hun terugkeer naar de aarde stond een maand
geleden op het programma, maar kon niet door
gaan omdat de raket van hun vervangingsploeg
bij lancering explodeerde.
„Als ik geweten had dat er zo met
onze haringbelangen omge
sprongen zou worden, was ik
niet eens gekomen", aldus Braks
(landbouw en visserij) na deze
zesde onderhandelingsronde
over de verdeling van de haring-
door
Ferry Mingelen
vangst in de Noordzee. De visse
rijministers doen op 14 decem
ber wederom een poging eruit te
komen.
Een akkoord is dringend nodig, an
ders valt de hele visserij in de
Europese Gemeenschap per 1 ja
nuari 1984 in een juridisch gat.
„Het risico is dat er dan een cha
os gaat ontstaan", zei minister
Braks. Alleen de haringvangst
op de Zuidelijke Noordzee, die
op 1 oktober jl. pas is begonnen,
kan dan nog tot 1 maart 1984
doorgaan. Nederland mag daar
19.000 ton vangen.
Minister Braks toonde zich in Lu
xemburg uiterst ontevreden over
de manoeuvres van de Europese
Commissie (het dagelijks be
stuur van de EG) om een ak
koord te bereiken. „Ik ben ver
bolgen, er wordt te veel op de
Nederlandse soepelheid gere
kend. Ook zonder Europees vis
serijbeleid halen we de vis wel
op. Onze sterke concurrentiepo
sitie in Europa blijft ook bestaan
als er geen Europese Gemeen
schap zou zijn".
Nederland eiste, op grond van his
torische vangstrechten, aanvan
kelijk een aandeel van 30 procent
in de totale haringvangst. In de
loop van de onderhandelingen
daalde minister Braks naar 29
procent, maar noemde dat dan
ook „de absolute grens". De
Commissie-voorstellen gunden
Nederland echter slechts 25 pro
cent. „Die afstand was te groot
om te overbruggen", zei de mi
nister.
Verwacht wordt overigens dat, in
dien de landen het over de verde
ling eens worden, de haring
vangst in 1984 aanzienlijk groter
kan worden nu de visstand zich
redelijk van de overbevissing in
de jaren '70 heeft hersteld. De
vangst zou voor de hele Europe
se Gemeenschap dan van de hui
dige 87.000 ton naar minstens
150.000 kunnen worden opge
trokken.
Druzenleider V/alid Joumblatt
verklaarde gisteren dat het vlieg
veld van Beiroet een onveilige
plaats is om de verzoening sconfe-
rentie te houden. De conferentie,
die vandaag had moeten beginnen,
is nu verdaagd.
(Foto AP).
WASHINGTON (Reuter/AFP/UPI/
DPA) - President Reagan van de
Verenigde Staten heeft Syrië er
gisteravond van beschuldigd-een
regeling in Libanon in de weg te
staan. Hij deed dit op een door de
Amerikaanse televisie uitgezon
den persconferentie. De presi
dent zei ook te geloven dat de
Sowjet-Unie na plaatsing van
nieuwe kernraketten in West-Eu
ropa aan de onderhandelingsta-
fel in Genève zal terugkeren.
De Syriërs dragen bij tot de onrust
en de moeilijkheden in Libanon,
aldus Reagan. Ze traineren de
zaak. Reagan waarschuwde Da
mascus dat de Verenigde Staten
niet zouden blijven toekijken
hoe Syrië de kans op vrede ver
nietigt. De Amerikaanse presi
dent verklaarde er van overtuigd
te zijn dat de Sowjet-Unie se
rieus over wapenbeheersing
blijft onderhandelen. "De Sow
jet-Unie loopt misschien wel weg
van de onderhandelingstafel in
Genève wanneer in december
een begin wordt gemaakt met de
plaatsing van die raketten. Maar
dan wachten we gewoon aan de
onderhandelingstafel en ik denk
dat zij terugkomt", aldus Rea
gan.
Iran
Waarschuwende woorden sprak
Reagan aan het adres van Iran,
dat heeft gedreigd de Straat van
Hormoez af te sluiten. Via deze
straat wordt olie vervoerd naar
de Verenigde Staten, West-Éuro-
pa en Japan. Op een vraag of de
Verenigde Staten militaire mid
delen zullen gebruiken indien
Iran zijn dreigement uitvoert, gaf
Reagan geen rechtstreeks ant
woord. Hij zei te geloven dat het
Westen niet zonder iets te doen
kan toestaan dat iemand de
Straat van Hormoez en de Perzi
sche Golf afsluit. Toen nog eens
gevraagd werd of dat het gebruik
van militaire middelen beteken
de zei hij: "Het is aan Iran zich
dat af te vragen".
IR A - ve r klikker
gearresteerd
BELFAST (AFP) - In Belfast is
gisteren Robert Lean gearres
teerd, die bekendstaat als de "su
perverklikker" van het Ierse Re
publikeinse Leger (IRA). Door
zijn getuigenissen werden 20
IRA-leden gevangen maar later
leidde hij de politie juist om de
tuin.
Lean werd opgepakt tijdens een
persconferentie waarbij hy be
kendmaakte dat hij niet meer
voor de politie zou werken.
ADVERTENTIE
ZIE |E HET WOLMERK, BEN )E ZEKER.
Ook op een vraag of de Verenigde
Staten via geheime operaties be
trokken waren bij de vernieti
ging van opslagtanks voor olie in
Nicaragua wilde de president
niet ingaan. "Ik geloof in het
recht van een land op geheime
activiteit. Maar dan moet het wel
geheim blijven."
Defensie
Reagan heeft een aanbeveling van
het ministerie van defensie in
overweging om een defensiesys
teem voor de Verenigde Staten
te ontwerpen dat vijandelijke ra
ketten die in aantocht zijn, in de
ruimte vernietigt.
Officiële kringen in Washington
verklaarden gisteren dat het mil
jardenplan, dat wordt gesteund
door de minister van defensie
Caspar Weinberger, voorziet in
de bouw van laser- en andere
ruimtewapens voor het onder
scheppen en vernietigen van ra
ketten in verschillende stadia
tussen lancering en terugkeer in
de atmosfeer van de aarde.
Reagan heeft het in zijn eigen "Star
Wars"-rede van 23 maart over
zo'n systeem gehad.
De officiële kringen hebben de
kosten van het project geraamd
op tussen de 18 en 27 miljard dol
lar over een periode van vijf jaar.
Het zou tegen het jaar 2000 zijn
beslag kunnen hebben gekregen.
WINDHOEK (Reuter) Zuidafrikaanse troepen zullen met een
krachtig ontbladeringsmiddel de begroeiing vernietigen langs
een strategische weg in Namibië om te verhinderen dat guerril
lastrijders daar hinderlagen leggen, zo is gisteren vernomen van
legerfunctionarissen in Windhoek. Met bulldozers en ontblade-
ringsmiddelen zal een strook van 600 meter breed worden
schoongeveegd langs een 110 km lange verharde weg aan de
grens van Namibië met Angola.
In het Ovambogebied, het centrum van guerrilla-activiteit, is drie
jaar geleden al een ontbladeringsmiddel gebruikt, maar volgens
militaire autoriteiten is de toen schoongemaakte strook van 200
meter niet breed genoeg. Kavango is sinds vorig jaar ook een
belangrijk centrum van guerrilla-acties van de Swapo, de onaf
hankelijkheidsbeweging van Namibië.
BEIROET - De Libanese regering
heeft gisteravond de nationale
verzoeningsconferentie, die van
daag zou beginnen, uitgesteld Tijdens
mensen kwamen om het leven,
terwijl ruim twintig gewond
raakten.
STOCKHOLM (UPI) - De Nobel
prijs voor natuurkunde is dit jaar
toegekend aan de Amerikanen
Subrahmanyan Chandrasekhar
van de universiteit van Chicago
en William A. Fowler van het
technologisch instituut van de
universiteit van Pasadena (Cali-
fornië). De Nobelprijs voor schei
kunde gaat naar de Amerikaan
Henry Taube, verbonden aan de
universiteit van Stanford (Cali-
fornië). Chandrasekhar krijgt de
prijs vanwege zijn theoretisch
onderzoek naar natuurkundige
processen die van belang zijn
voor de kennis van de structuur
en ontwikkeling van sterren.
Fowler krijgt hem vanwege zijn
theoretisch en experimenteel on
derzoek naar belangrijke nu
cleaire reacties bij de vorming
van chemische elementen in het
heelal.
Taube (67) krijgt de prijs voor zijn
onderzoek naar de mechanismen
van de overdracht van elektro
nen, in het bijzonder bij metalen.
"Hij is een van de meest creatie
ve onderzoekers van deze tijd op
het gebied van de anorganische
scheikunde", zo liet de Zweedse
academie van wetenschappen
weten.
nadat oppositieleiders het inter
nationale vliegveld van Beiroet
als een 'onaanvaardbare' plaats
voor de conferentie omschreven
hadden. De regering had dinsdag
het vliegveld aangewezen als de
plaats waar de conferentie ge
houden zou worden.
Dinsdag, kort na die aankondiging
van de regering, braken er hevi-
door
Aernout van Lynden
ge gevechten uit in de zuidelijke
buitenwijken van Beiroet en in
de bergen ten oosten van de
hoofdstad. De gevechten duur
den in alle hevigheid voort tot
gisteravond.
De strijd was het hevigst rond het
plaatsje Souk el Gharb, dat op de
eerste bergrij boven Beiroet ligt
en dat vorige maand het middel
punt van de gevechten in de ber
gen vormde. De artillerie-, raket-
ten- en mortierbeschietingen wa
ren soms zo hevig dat er om de
tien seconden een granaat in
Souk el Gharb explodeerde.
De gevechten vormen zonder meer
de belangrijkste schending van
het bestand van drie weken gele
den. Het is zelfs mogelijk zich af
te vragen of men nog wel van een
reëel staakt-het-vuren in Liba
non kan spreken. Zeker acht
persconferentie in het
familiepaleis heeft Druzenleider,
Walid Joumblatt gisteren ver
klaard verbaasd te zijn met de
keuze door de regering in Bei
roet van het vliegveld als plaats
van de conferentie. „Het is
hoogst merkwaardig dat de Liba
nese autoriteiten uitnodigingen
hebben verstuurd voor deze con
ferentie zonder dat wij zelfs een
akkoord over de plaats bereikt
hadden", aldus de Druzenleider,
die wederom zijn veto uitsprak
tegen het houden van de confe
rentie op het vliegveld Al eerder
hadden twee andere oppositielei
ders, oud-president Franjieh en
oud-premier Karami - beiden
bondgenoten van Joumblatt,
ook laten weten het vliegveld
niet als plaats voor de conferen
tie te aanvaarden. De conferentie
zou een einde moeten brengen
aan acht jaar burgeroorlog in Li
banon door een algehele her
structurering. van het politieke
stelsel in het land.
„Wij moeten eerst een akkoord be
reiken over waar we elkaar kun
nen ontmoeten. Het vliegveld is
geen goede plaats, want het is en
blijft onveilig", zei JOumblatt.
Een ironische opmerking want
het is juist de militie van de Dru-
zen die door artilleriebeschietin
gen de autoriteiten gedurende de
afgelopen maanden herhaalde
lijk dwongen het vliegveld te
sluiten.
MADRID - De Spaanse politieke
partijen en vakorganisaties heb
ben gisteren met nerveuze ver
ontwaardiging gereageerd op het
in koelen bloede vermoorden
van kapitein Martin Barrios, die
op 5 oktober door de Baskische
afscheidingsbeweging ETA-PM
werd ontvoerd. Met uitzondering
van Herri Batasuna, ideologisch
door
Gerrit-Jan Hoek
nauw verwant met de ETA en
het links radicale Euzkadiko Ez-
kerra, ondertekenden alle poli
tieke groeperingen en vakbon
den een communiqué, waarin
wordt opgeroepen tot een sym
bolische staking vandaag van
vijf minuten in heel Baskenland.
Een identiek initiatief werd gis
teren in Madrid overwogen.
De executie van kapitein Martin
Barrios, die geen functie van be
tekenis bekleedde, maar werk
zaam was in de militaire apo
theek van Bilbao, kwam onver
wachts. Algemeen werd aange
nomen, dat de ETA de ontvoerde
kapitein als gijzelaar gevangen
wilde houden met het oog op het
proces tegen negen ETA-leden,
die op 25 oktober terecht zullen
staan wegens een gewapende
overval op de kazerne van Berga.
Het vermoeden bestaat dat de ETA
Martin Barrios voortijdig geli
quideerd heeft, omdat de Spaan
se politie de laatste dagen repre
sailles tegen ETA-leden in Frans
Baskenland heeft ondernomen.
Dinsdag probeerden vier Spaan
se agenten één van de leiders van
de ETA-PM, Jose Maria Larra-
chea bij Bayonne te ontvoeren
om deze tegen de ontvoerde ka
pitein uit te wisselen. De ontvoe
ring mislukte echter omdat de
Spaanse agenten door de Franse
politie werden ingerekend.
Het afgelopen weekeinde verdwe
nen twee andere kopstukken van
de ETA in Frans Baskenland,
van wie het vermoeden bestaat
dat ook dezen door de Spaanse
politie zijn ontvoerd. Intussen
kijkt men in politieke kringen
angstig naar de reactie van het
Spaanse leger. De aanwezigheid
bij de begrafenis gisteren van de
chef van de strijdkrachten, gene
raal Lacalle Leloup, en van de
chef-staf van de landmacht, ge
neraal Ascanio, vormt een eerste
indicatie dat het leger de moord
op dit willekeurige slachtoffer
hoog opneemt.
ADVERTENTIE
ZIE |E HET WOtMEUK, BIN |E HK£H
Er zit weinig schot in de onder
handelingen tussen Groot-
Brittannië en China over de
toekomst van Hongkong. Het
voorspel tot een nieuwe ronde
besprekingen, die gisteren in
Peking begon en vandaag nog
voortduurt, kenmerkte zich
door openlijke verwijten over
en weer, ondanks de plechtige
belofte om de onderhandelin
gen strikt geheim te houden.
De Chinees-Britse onderhande
lingen zijn nu een jaar aan de
gang en gaan over de vraag op
welke wijze het bestuur van
Hongkong aan China moet
worden overgedragen. In 1997
loopt het pactcontract af tus
sen China en Engeland voor
het grootste deel van Hong
kong, de zogenaamde New
Territories. Vóór die tijd moe
ten de diplomaten een oplos
sing uitdokteren voor de Britse
kroonkolonie. Hoewel 1997
Margaret Thatcher.
nog ver weg is, moet er snel
duidelijkheid komen omdat
beslissingen over investerin
gen en bouwprojecten nu een
maal voor langere termijn wor
den genomen.
De huidige onzekere situatie,
versterkt door de onverzoenlij
ke standpunten van beide par
tijen in de onderhandelingen,
heeft de Hongkong-dollar al
hevig doen schommelen. Afge
lopen weekend zag het Britse
bestuur in Hongkong zich ge
noodzaakt de munteenheid ge
deeltelijk te koppelen aan de
Amerikaanse dollar, om een
verdere daling van de Hong
kong-dollar en paniek op de
geldmarkt te keren. In de Brit
se visie is dit alles het gevolg
van een gebrek aan vertrou
wen in de toekomst onder de
zakenlieden in Hongkong. Pe
king houdt echter vol, dat er
een „samenzwering" tussen
sommige financiers en Britse
bestuurders aan het werk is.
De economie in Hongkong laat
een merkwaardig beeld zien.
De export van Hongkong is in
de loop van dit jaar zeer sterk
opgelopen (niet in de laatste
plaats naar China); de ver
wachte stijging op jaarbasis is
rond 16 procent. Ook de beurs
is herstellende van de instor
ting eind vorig jaar. Allemaal
gegevens die de zakenmensen
in Hongkong goed moeten
doen. Toch is er tegelijkertijd
een paniekerige sfeer op de
geldmarkt en wordt elke te
genvaller op economisch ge
bied onmiddellijk toegeschre
ven aan het „1997-syndroom".
De wereldwijde economische
recessie, het toenemende pro
tectionisme in importerende
landen en een uit de hand gelo
pen onroerend goedmarkt zijn
minstens zo belangrijk om de
financiële spanningen in
Hongkong te verklaren.
De Chinees-Britse besprekingen
zijn nog niet veel verder dan
een jaar geleden en de scha
duw van het slechte begin
hangt nog altijd boven de on
derhandelingstafel. Tijdens
haar bezoek aan China en
Hongkong in de herfst van vo
rig jaar heeft de Britse premier
mevrouw Thatcher met veel
bravoure haar uitgangspositie
uitgetekend. Londen gaat uit
van de verdragen die bijna
honderd jaar geleden zijn ge
sloten, waarbij het huidige
centrum van Hongkong voor
„eeuwig" aan Engeland werd
afgestaan.
Afgedwongen
Peking heeft steeds gesteld dat
de Hongkong-verdragen geen
enkele waarde hebben omdat
ze met militaire middelen wer
den afgedwongen en be
schouwt Hongkong als Chi
nees grondgebied dat tijdelijk
onder vreemd bestuur valt.
Voor China is dit een principië
le kwestie waar niet aan te tor
nen valt en de irritatie is dan
ook telkens zeer groot als Lon
den op dit punt een tegenge
steld geluid laat horen. Een re
cente losse opmerking van pre
mier Thatcher, dat Hongkong
allang onafhankelijk zou zijn
geweest als die verdragen er
niet waren, leidt dan ook tot
(voorspelbare) felle tegenwer
pingen vanuit China. De harde
lijn van Thatcher - haar han
delsmerk in de binnenlandse
politiek - heeft in de kwestie-
Hongkong duidelijk de ave
rechtse uitwerking op de be
reidheid van China om over ge
detailleerde en praktische
plannen te praten; en dat is wat
nodig is om de zakenwereld in
Hongkong gerust te stellen.
China heeft er alle belang bij dat
Hongkong blijft functioneren
zoals het nu doet, als een hoog
ontwikkeld handelscentrum
en een fijnmazige verbinding
met de kapitalistische wereld.
Peking heeft steeds gezegd dat
er na 1997 geen ingrijpende
veranderingen zullen plaats
vinden en dat Hongkong een
speciale bestuurszone kan vor
men met een eigen munteen
heid, lokaal bestuur, vrij reis
verkeer en meer zaken die in
China zelf ontbreken. Tussen
Hongkong en de rest van Chi
na in is al een speciale buffer-
door
Ruud Kreutzer
zone gecreëerd, waar buiten
landse investeerders minder
worden gehinderd door een so
cialistisch keurslijf.
Niemand twijfelt eraan dat Chi
na's sterke man, Deng Xiao
ping, werkelijk wil dat Hong
kong blijft wat het is. Omdat
het een niet geringe bijdrage
levert aan de modernisering
van China's economie. Maar
dat neemt een aantal onzeker
heden niet weg. Wat gebeurt er
na de dood van Deng? Blijft
China dezelfde pragmatische
koers volgen? De meeste waar
nemers menen van wel, maar
het blijft een gok.
Een andere onzekerheid is de
vraag of China Hongkong wel
kan besturen op een zelfde wij
ze als de Britten dat nu doen.
Dat is de kern van het probleem
in de onderhandelingen. De
Britten menen - niet zonder
chauvinisme - dat Hongkong
ten dode is opgeschreven zon
der hun bijdrage aan het be
stuur. Dat miskent het feit dat
Hongkong voor 97 procent
door Chinezen wordt bestuurd
en het overwegend Chinees ka
pitaal is geweest dat de kroon
kolonie heeft groot gemaakt.
Londen beoogt een constructie
die de Chinese soevereiniteit
erkent, maar waarbij garanties
worden ingebouwd voor be
paalde vrijheden, liefst in com
binatie met een blijvende Brit
se verantwoordelijkheid voor
het overheidsbestuur. Maar
voor China is dat onaanvaard
baar, omdat op die wijze het
begrip soevereiniteit geheel
wordt uitgekleed. Soevereini
teit en bestuur zijn onlosmake
lijk verbonden, is Pekings
slagzin, waarbij verontwaardi
ging bestaat over de Britse op
zet om de soevereiniteit te „rui
len" tegen bepaalde garanties.
Als stok achter de deur heeft Ji
Pengfei, directeur van het Chi
nese regeringsbureau voor
Hongkong en Macao, er al mee
gedreigd dat China in de loop
van volgend jaar met een een
zijdige verklaring zal komen
over de toekomstige status van
Hongkong als de onderhande
lingen met Londen dan nog
niets hebben opgeleverd. Chi
na voelt zich in zijn harde stel-
lingname ongetwijfeld ge
sterkt door een serie schanda
len en faillissementen die de
laatste weken Hongkong in op
schudding brachten en die
geen reclame zijn voor de Brit
se wijze van besturen.
De goede bedoelingen van China
niet in twijfel trekkend, vragen
veel ondernemers in Hong
kong zich toch af, of China wel
voldoende beseft wat er alle
maal komt kijken bij het reilen
en zeilen in een van 's werelds
belangrijkste financiële centra.
In elk geval neemt China nu al
de gelegenheid te baat om in
Hongkong de zegeningen van
de vrije markteconomie uit de
eerste hand te leren kennen.
De onzekerheid die Hongkong
nu kenmerkt, is al zo oud als de
communistische machtsover
name in China in 1949. „Men
sen die hier lang zitten, vragen
zich hardop af, of het 5,10 of 15
jaar zal duren vóór deze
hapklare brok zal worden op
geslokt door China". Dit had in
de krant van gisteren kunnen
staan, maar het komt uit een
vergeeld nummer van de Wall
Street Journal, gedateerd 17
mei 1957.
ADVERTENTIE
Zuiver Sdweraol
ZIE |L HET WOLMERK, BEN )E ZEKER.
