Verklaring
Warschpact
bevalt VS
c
VEELZON
VEEL ZIEN
'Komen de Russen
naar de Spelen?'
J
Oppositie Chili laakt
wrede optreden politie
Eerste (Europese) kernreactor tegen de grond
is
Congres
achter
Thatcher
Oppositie in Japan
boycot parlement
Los Angeles vraagt zich af:
ZATERDAG 15 OKTOBER 1983
"Blijven praten in Genève"
WASHINGTON (AFP/UPI) - De Amerikaanse regering
heeft het communiqué, dat het Sowjet-persbureau Tass
heeft uitgegeven na de bijeenkomst van de ministers van
buitenlandse zaken van het Warschau Pact, gunstig ont
vangen.
Buitenland
Het ministerie van buitenlandse
zaken verklaarde dat de tekst
weliswaar "een aantal dubbelzin
nigheden bevat" maar dat het
communiqué op twee punten in
de richting gaat van het stand
punt van de Verenigde Staten en
hun bondgenoten: - dat het mo
gelijk blijft nog dit jaar een over
eenkomst te bereiken bij het
overleg over de Euro-raketten en
- dat de onderhandelingen moe
ten doorgaan, ook al wordt voor
het eind van dit jaar geen ak
koord bereikt.
De woordvoerder van het ministe
rie wees erop dat de "voorwaar
den die de Sowjet-Unie stelt aan
verder onderhandelen na het
eind van dit jaar niet duidelijk
zijn".
Volgens de Verenigde Staten blijft
de Sowjet-Unie "een monopolie
nastreven" op het terrein van de
middellange-afstandsraketten en
"blijft ze dreigen met tégenmaat-
regelen" als de NAVO overgaat
tot de opstelling van Pershing-2-
en kruisraketten.
De ministers van buitenlandse za-
Marcos benoemt
meuwe commissie
MANILLA (Reuter/UPI) - Presi
dent Marcos van de Filippijnen
heeft gisteren een nieuwe com
missie in het leven geroepen die
een onderzoek moet instellen
naar de moord op de Filippijnse
oppositieleider Benigno Aquino.
De vorige onderzoekscommissie
trad maandag af, omdat zij vond
dat zij niet geloofwaardig over
kwam. De oppositie en de fami
lie van Aquino hadden verklaard
dat de commissie niet onpartij
dig was.
Marcos kondigde voor de televisie
aan dat het parlement maandag
de leden van de nieuwe commis
sie zal benoemen. De commissie
zal behalve de voorzitter uit min
stens vier en hooguit zes perso
nen bestaan. De bevindingen
van de commissie zullen open
baar worden gemaakt, aldus
Marcos.
ken van het Warschaupact had
den gisteren verklaard dat de Ge-
neefse onderhandelingen over
de Euroraketten moeten door
gaan. Ook als tegen het einde van
dit jaar geen akkoord is bereikt
tussen de Sowjet-Unie en de Ver
enigde Staten. Deze verklaring
wordt echter gekoppeld aan een
hernieuwde oproep aan de NA
VO af te zien van plaatsing van
nieuwe Amerikaanse raketten in
West-Europa.
Westerse diplomaten zeiden dat de
verklaring van het Warschaupact
tamelijk gematigd lijkt, maar de
forumulering suggereert dat het
Warschaupact het Geneefse
overleg over de middellange-af
standsraketten in Europa (INF)
alleen wil voortzetten op de voor
waarde dat de NAVO de statio
nering van de eerste nieuwe
Amerikaanse raketten uitstelt.
Afgezien van de onduidelijkheid in
het communiqué, spraken ook
Westerse diplomaten van een po
sitief stuk. "Zij dréigen ten min
ste niet langer de besprekingen
af te breken".
Kremlin-waarnemers waren alge
meen van oordeel dat het War
schaupact heeft willen meedelen
dat het verder wil praten, maar
dat het Westen de zaken niet in
gewikkelder moet maken door
vast te houden aan de statione
ring van nieuwe raketten.
Diplomaten in Moskou noemden
het opmerkelijk dat de ministers
in Sofia niet het dreigement her
haalden dat er nieuwe kernraket
ten zullen worden geplaatst in
Oost-Europa als antwoord op de
NAVO-raketten. Sowjet-maar-
schalk Viktor Koelikov, opper
bevelhebber van de strijdkrach
ten van het Warschaupact, her
haalde donderdag dit dreige
ment wel in een interview met
het Sowjet-persbureau Novosti.
Hij zei: "Na overleg met onze
bondgenoten zullen we extra
kernwapens plaatsen ter com
pensatie van de groeiende nu
cleaire kracht van de NAVO in
Europa en tevens zullen we pas
sende tegenmaatregelen treffen
met betrekking tot het grondge
bied van de VS".
ADVERTENTIE
Israel is een aantrekkelijk alternatief
als vakantieland. Bruin worden op de
schitterende stranden van Elat aan de
Rode Zee. Luieren aan de Dode- en de
Middellandse Zee, of het meer van
Galilea. Gezellig uitgaan in Tel Aviv, het
kulturele centrum met z'n beroemde
winkelstraten en terrasjes.
Maar als u meer verlangt van uw
vakantie dan alleen uitrusten in de zon,
bekijk dan de heilige plaatsen in
Jeruzalem, Bethlehem en Nazareth, het
indrukwekkende Massada en Caesarea,
of de unieke kibboetsim.
Boek uzelf nu een historische zon-
i vakantie. El Al
brengt u er,
'n de winter,
v voor minder
ISRAEL AIRLINES
Vraag verdere inlichtingen aan uw reisburo.
Of stuur deze bon op aan het
Israëlisch Nationaal Verkeersbureau.
Wijde Kapelsteeg 2. 1012 NS Amsterdam
Ja. ik ben geïnteresseerd in die unieke vakantie.
Stuur mij a.u.b. meer informatie over:
Rondreizen Hotel-vakantie Verblijf in een kibboets
I Naam.
Woonplaats met code
LONDEN (GPD) - Ruim acht mi
nuten duurde de stormachtige
ovatie die de geëmotioneerde
Britse premier mevrouw That
cher gistermiddag kreeg aan het
slot van haar rede voor het Con
servatieve jaarcongres in Black
pool.
De 4000 gedelegeerden maakten
van hun applaus een tumultueu
ze demonstratie. Ze wilden de
premier, die gisteren een van de
zwaarste dagen uit haar loop
baan moet hebben meegemaakt,
tonen als één man achter haar te
staan, Parkinson-affaire of geen
Parkinson-affaire.
In haar rede, die de afsluiting
vormde van het meest gedenk
waardige congres dat de Tories
in jaren hebben gehad, noemde
mevrouw Thatcher haar minister
van handel en industrie, die die
ochtend had moeten aftreden na
de onthullende brief van zijn
voormalige secretaresse en min
nares Sara Keays in 'The Times',
slechts één keer.
Zonder Cecil Parkinson bij naam
te noemen dankte de premier,
sprekend over de Conservatieve
overwinning bij de Lagerhuis-
verkiezingen van 9 juni „de man
die op zo'n briljante wijze onze
campagne geleid heeft". Het con
gres begreep de hint, en barstte
in een luid applaus los.
De duidelijk aangeslagen premier
hield gistermiddag niet de beste
redevoering uit haar loopbaan.
Waar traditioneel zich aan Con
servatieve zijde scharende bla
den als 'The Times', 'The Finan
cial Times' en 'The Economist'
de premier de afgelopen weken
in hun commentaren steeds weer
gevraagd hebben een nieuwe vi-
door
Henk Dam
sie voor de tweede regeerperio-
de-Thatcher te geven, herhaalde
ze de oude standpunten.
Centraal in het economische beleid
van de komende jaren zal op
nieuw de strijd tegen de inflatie
zijn, zo kondigde de premier aan.
„Wij blijven vasthouden aan on
ze politiek om inflatie en rente
laag te houden. Daaraan heeft de
industrie behoefte. Die politiek
heeft de afgelopen vier jaar ge
werkt, en zal ook in de toekomst
werken", aldus de premier.
Mevrouw Thatcher maakte verder
duidelijk dat de Britse overheid
ook de komende jaren een sterk
op bezuinigingen gericht beleid
zal voeren. Elke cent moet door
de belastingbetaler worden op
gebracht, dus elke cent dient ook
goed besteed te worden, aldus de
premier, die daarna in één adem
de (gratis) nationale gezond
heidszorg (NHS) noemde.
Er is de afgelopen weken veel kri
tiek geweest op de ruwe wijze,
waarop de regering-Thatcher op
de NHS wil bezuinigen. De pre
mier legde die kritiek naast zich
neer. „Waar het om gaat, is dat
efficiënt met het NHS-geld
wordt omgesprongen. Dat doen
wij, en daarom is de NHS alleen
bij ons veilig", zo zei ze.
Thatcher deed een bijtende aanval
op de Labour-partij die zij ver
weet geld te willen uitgeven zon
der zich af te vragen waar dat
vandaan moet komen. „Dat is
onzin en het volk om de tuin lei
den", aldus de premier die daar
aan toevoegde: „Het socialisme
heeft oude oplossingen voor de
problemen van vandaag. Het
staatssocialisme is bovendien
vreemd aan het karakter van ons
volk, dat hier nooit de rode vlag
zal laten wapperen".
ROME - Bijna was de Spaanse premier Felipe Gonzalez al de erewacht voorbijgelopen, maar een Italiaanse
luchtmachtofficier hield hem nog net tegen. Ook de Italiaanse premier Craxidie Gonzalez welkom heettemoest
hem uitleggen dat de militaire kapel eerst nog de volksliederen moest spelen, alvorens kon worden verdergelo-
pen. De Spaanse premier brengt een officieel bezoek van twee dagen aan Italië.
SANTIAGO (UPI/Reuter/AFP) -
Chileense oppositiegroepen heb
ben gisteren een felle veroorde
ling uitgesproken over het wrede
optreden van de politie tijdens
de donderdag geëindigde drie
dagen van protestacties. Bij de
betogingen vielen zes doden en
zeker tien gewonden. Ruim 250
demonstranten werden gearres
teerd, zo is gisteren in officiële
kringen in de Chileense hoofd
stad vernomen.
De acties zijn de jongste in een
reeks van maandelijkse betogin
gen die vooral in de armenwij
ken van de hoofdstad worden ge
houden en zijn gericht tegen het
militaire regime van generaal
Augusto Pinochet. Ze waren
georganiseerd door de Democra
tische Volksbeweging (MDP) die
wordt beheerst door de verbo
den communistische partij. De
gematigde Democratische
Alliantie die de vorige acties op
zette had dit keer haar steun ont
houden.
De demonstraties waren vergele
ken met de voorgaande acties,
die aan zeker 50 mensen het le
ven kostten, minder massaal, zo
erkenden de organisatoren. Maar
huns inziens is het de beste weg
om de regering ten val te bren
gen ofschoon ze zeiden ook ach
ter andere acties als massa-bij-
eenkomsten en stakingen te
staan. De kleinere opkomst was
volgens MDP-leiders te wijten
aan de verwarring bij de
over de "valse" dialoog tussen de
gematigde oppositie en de rege
ring.
MDP-leider Manuel Almeyda zei
dat de acties zullen voortduren
totdat de democratie in Chili is
hersteld. Hij kondigde een mas
sa-bijeenkomst aan op 27 okto
ber en zinspeelde ook op een na
tionale staking begin november.
Drie jonge studenten kwamen om
in Santiago toen de politie het
vuur opende op betogers die
brandende barricaden opwier
pen. Volgens de militaire poütie
zouden onbekenden die vanuit
een rijdende auto schoten, de
schuldigen zijn. Maar verschei
dene radiostations citeerden
ooggetuigen dat de jongeren
door politiemensen in uniform
waren gedood.
De drie ander doden waren een
jongeman in de zuidelijke stad
Concepoin die bij een aanval met
een traangasgranaat omkwam,
een 23-jarige vrouw uit Santiago
die dinsdag bij een ongekend
grote betoging in Santiago een
kogel in het hoofd kreeg en later
in een ziekenhuis overleed en
een politieman die door onbe
kenden werd doodgeschoten
toen hij de wacht betrok bij een
militair gebouw.
TOKIO (UPI) - De Japanse oppositie heeft gisteren voor de tweede
achtereenvolgende dag de zitting van het parlement geboycot. Zij wil
op deze manier een stemming afdwingen over een motie waarin het
vertrek uit het parlement wordt geëist van oud-premier Tanaka, die
eerder deze week veroordeeld is wegens het aannemen van steekpen
ningen. De oppositiepartijen willen dat deze motie met voorrang wordt
behandeld.
Tanaka werd woensdag veroordeeld tot vier jaar gevangenisstraf en een
boete van bijna zes miljoen gulden omdat hij steekpenningen heeft
aangenomen van de Amerikaanse vliegtuigfabriek Lockheed in de tijd
dat hij premier was. In 1974 moest hij vanwege deze affaire aftreden als
premier. Hij trad ook uit de Liberale Democratische Partij (LDP) maar
behield als onafhankelijke een zetel in het parlement.
BEIROET (RTR/UPI) - Bij twee
afzonderlijke beschietingen door
sluipschutters van Amerikaanse
stellingen rond het vliegveld van
Beiroet is gisteren één Ameri
kaanse marinier omgekomen en
werd een ander gewond.
Bij het eerste incident werd een
marinier in een jeep in de benen
getroffen door sluipschutter-
vuur. Hij werd naar de Ameri
kaanse oorlogsbodem Iwo Jima
vervoerd voor medische behan
deling. Even later kwam een ma
rinier om het leven toen zijn jeep
over de kop sloeg. Hij werd in de
borst geraakt. De woordvoerder
kon niet zeggen of de soldaat
overleen aan schotwonden in de
borst of aan hoofdletsel als ge
volg van het ongeluk met zijn
Amerikaanse
marinier
gedood
in Libanon
wagen. Het vuren was volgens de
woordvoerder afkomstig van een
gebied bij Hay El Sellom en
Bourj El Barajneh, twee zuidelij
ke wijken waar shi'itische mos
lims wonen.
Het waren de eerste persoonlijke
ongelukken sinds 18 dagen gele
den een bestand werd overeen
gekomen tussen het Libanese le
ger en christelijke milities ener
zijds en door Syrië gesteunde mi
lities van Druzen en moslims.
Vijf Amerikanen zijn tot nu toe
omgekomen bij het vervullen
van de vredeshandhavende ta
ken van de internationale troe
penmacht in en rond Beiroet.
Gisterochtend werden korte tijd
beschietingen uitgevoerd op po
sities van het Libanese leger bij
Souk El Gharb in het Shouf-ge-
bergte. Van Druzen-stellingen in
de heuvel van Keyfoun werden
de Libanese geregelde troepen
met raketten en mortieren be
schoten.
Waar het in Genève de vraag is
of ze blijven, gaat het er in
Los Angeles om of ze komen:
de Russen. Over tien maan
den beginnen in Californié de
Olympische Spelen, voor het
eerst op touw gezet door een
groep plaatselijke zakenlie
den. Hun belangen en die van
vele anderen op zoek naar
profijt van olympische pro
porties. zijn ten zeerste ge
baat bij het ongehinderd
doorgaan van een ideologi
sche confrontatie vertaald in
sportuitslagen.
Welnu, de Amerikanen gaan er
van uit dat de Sowjet-Unie
zijn staatsatleten niet zal te
rugtrekken, ook al hebben zij
uit eigen beweging of op ver
zoek reeds verstek laten gaan
bij een aantal voor-Olympi
sche evenementen. De poli
tieke situatie van het mo
ment is echter gespannen ge
noeg om de organisatoren
van de Spelen met preceden
ten bij de hand, te doortrek
ken van onophoudelijke twij
fel.
door
Henk Kolb
Om maar iets te
Verenigde Staten hebben
zich - na de Russische inval
in Afghanistan - op aan
drang van het Witte Huis te
ruggetrokken van de Olympi
sche Spelen in Moskou en be
toonden zich in niet geringe
mate verontwaardigd dat dit
voorbeeld niet in brede lijn
door bondgenoten werd ge
volgd. Inmiddels hebben de
Sowjets een Zuidkoreaans
verkeersvliegtuig neerge
haald, een gebeuren dat tot
ziedende verontwaardiging
heeft geleid, die verder reikt
dan de kringen die hoe dan
ook niets van de Sowjet Unie
moeten hebben.
Verzoek
Een wijs man heeft ooit vastge
steld dat alle losse elementen
in de VS naar Californié zijn
gerold toen het continent een
beetje scheef werd gehou
den. In dat klimaat handhaaft
zich niet alleen Hollywoods
bizarre subcultuur, waar aan
de schijn alle werkelijkheid
ontbreekt, maar ook een
groot aantal doorgaans goed
gebruinde zakenlieden, met
nauwe bindingen in Was
hington sedert Ronald Rea
gan daar zijn intrede deed.
Een hunner, Balsigar gehe
ten, heeft 3000 petities laten
rondgaan, waarin de Sowjet-
Unie beleefd doch dringend
wordt verzocht in 1984 uit
Los Angeles weg te blijven.
De wetgevende vergadering
van de staat Californié, de
grootste in de VS, heeft een
stemmig een resolutie aange
nomen die president Reagan
en het Congres vraagt de
Russen deelneming aan de
Spelen te verbieden. Zei Cali-
fornisch staatssenator Dool-
ittle, de voornaamste voor
vechter van de motie: „Voor
de Russen is deelneming aan
de Olympische Spelen een
soort voortzetting van hun
militaire parade op het Rode
plein - een vertoon van
macht. En van hun machts
vertoon hebben we voorlopig
genoeg gezien".
Evenwel, de organisatoren van
de Spelen hebben van het
Witte Huis, van politieke lei
ders in het Congres en bij
buitenlandse zaken te horen
gekregen, dat voor zo'n ma
noeuvre niet behoeft te wor
den gevreesd. Organisatoren
van de Olympische Spelen
kunnen geen landen uitslui
ten, die het Internationaal
Olympisch Comité als deel
nemers heeft aanvaard. Ge
beurt dat toch, dan zouden
naar het oordeel van deskun
digen, de Spelen aan de VS
worden ontnomen.
President Reagan heeft toen hij
nog kandidaat was aanvanke
lijk de Olympische boycot
van zijn voorganger gesteund
doch oordeelde later dat de
atleten zoiets zelf moeten uit
maken. Politiek kwam hem
dat beter uit, aangezien Jim
my Carter de grootste moeite
had zijn beleid zó door te
drukken, dat de Amerikaan
se deelnemers nog zeggen
schap leken te hebben over
het besluit Moskou te laten
lopen. Carter had duidelijk
laten blijken dat elke andere
beslissing zo ongeveer met
vaandelvlucht moest worden
vergeleken en dat laten pa
triottische instellingen als
Olympische comités zich
geen tweemaal zeggen.
De organisatoren in Los Ange
les behoeven ook om andere
redenen niet te vrezen voor
een formele Amerikaanse
stap tegen Russische deelne
ming. De steenrijke zaken
man Justin Dart, een van
Reagans vrienden en vertrou
welingen met ruime toegang
tot het Witte Huis, is tevens
vice-voorzitter van het Olym
pisch organisatiecomité en
de voorzitter van het Ameri
kaans Olympisch Comité,
William Simon, is een lei
dend Republikeins politicus
en ex-minister van financièn.
Het Witte Huis zegt dan ook
dat zijn beloften aan het In
ternationaal Olympisch Co
mité gelijk staan met een in
ternationale verplichting en
dat daaraan niet zal worden
getornd.
Anti-communisme
De heer Doolittle in Californié
echter, denkt op de recente
golf van tegen de Sowjet-
Unie gerichte verontwaardi
ging zijn politieke surfplank
nog wel een eindje verder te
kunnen manoeuvreren. Hij
suggereert hoorzittingen van
de Amerikaanse Senaat over
de kwestie. In dat gezelschap
vindt hij ongetwijfeld een
aantal heethoofden van het
genre Jesse Helms, die met
ongewisse verkiezingen in
het vooruitzicht bereid zijn
van rabiaat anti-communis
me tot het uiterste te profite
ren. Helms bijvoorbeeld,
heeft onlangs langdurig (en
vergeefs) gefulmineerd tegen
de instelling van een nationa
le feestdag als eerbetoon aan
Martin Luther King, omdat
de vermoorde zwarte leider
in zijn visie niet veel meer
was dan een communistische
meeloper.
Het is aannemelijk dat waar
Spelen en presidentsverkie
zingen in de VS zo ongeveer
samenvallen, niet alleen het
Kremlin, doch ook het Witte
Huis én de Democraten, het
sportevenement te Los Ange
les op politieke merites
beoordelen. Die krijgen meer
betekenis naarmate de span
ningen tussen Moskou en
Washington toenemen. De
Sowjet-Unie zal geen kans la
ten voorbij gaan om met de
sport als voertuig een
verfoeid kapitalistisch sys
teem aan de kaak te stellen.
Volgens het Russische persbu
reau Tass hebben de commu
nistische landen in septem
ber tijdens een vergadering
in Noord-Korea zich al ge
keerd tegen professionalisme
en commercialisering van de
sport. Bovendien tekenden
zij aan, dat de organisatoren
van de Spelen '84 niet vol
doende garanties bieden op
het gebied van veiligheid, ac
commodaties en transport.
De Russen weten, dat zij anno
1984 zullen moeten wedijve
ren om medailles, in een
agressief anti-communistisch
klimaat. Zij hebben er poli
tiek belang bij om in tijden
van internationale tegen
spoed, daar te triomferen. Zij
hebben er geen belang bij
vernietigend te worden ver
slagen. Pas op 2 juni behoe
ven de deelnemers formeel
hun komst te bevestigen. Te
gen die tijd staat wat de pure
sport betreft wel zo ongeveer
vast hoe het met de winst
kansen is gesteld. Alleen
daarin zouden zy aanleiding
kunnen vinden om van deel
neming af te zien, welke re
den zij daarvoor dan ook mo
gen aandragen, zegt Dimitri
K. Simes, een Russisch emi
grant, die doceert aan de
School voor Voortgezette In
ternationale Studies van de
Johns Hopkins Universiteit.
Voorlopig heeft nog niemand
enige notie wat de Russen
zullen doen, als op de slotdag
van de Spelen, de marathon
de aanloop wordt naar de
sluitingsceremonie. En naar
e<?n afscheid onder het motto
'Tot 1988. In Seoel'. Dat is de
hoofdstad van een land waar
mee de Russen geen diplo
matieke betrekkingen onder
houden en waar de nationale
luchtvaartmaatschappij se
dert kort een vliegtuig min
der heeft.
LANDSHUT (DPA) - De kernreactor in het
Westduitse Niederaichbach bij Landshut
(Beieren) wordt afgebroken. De sloop
werkzaamheden zullen volgend jaar in
het najaar beginnen. Het is de eerste keer
dat een reactor met de grond gelijk wordt
gemaakt. De reactor, die nog geen negen
tien dagen voluit heeft gedraaid, ligt van
af 1974 stil doordat er voortdurend pro
blemen zijn geweest met de warmtewis
selaars.
Volgens Ulrich Losehhom van het centrum
voor nucleair onderzoek in Frankfort
kunnen de voor de afbraak ontwikkelde
methode en machines ook voor het slo
pen van andere centrales worden ge
bruikt. Uitgaande van een gemiddelde le
vensduur van dertig veertig jaar komen
er de komende tien tot vijftien jaar enkele
centrales voor afbraak in aanmerking.
Hoeveel de sloop van de reactor bij Lands
hut gaat kosten is nog niet bekend. De
regering in Bonn heeft er zeventig mil
joen mark voor beschikbaar gesteld en
Siemens, die de reactor heeft gebouwd,
zal ook een deel van de kosten dragen.
Sinds de reactor is stilgelegd heeft het
noodzakelijke onderhoud eraan per jaar
1,2 miljoen mark gekost.
Er moeten vijfhonderd ton radio-actief ma
teriaal en 1700 ton radio-actief besmette
onderdelen worden opgeslagen. Het ra
dio-actieve materiaal zal in 1988 of 1989 in
een voormalige ertsmijn bij Salzgitter
worden opgeslagen. Bovendien blijft er
na de sloop 130.000 ton puin over dat wel
licht by de aanleg van wegen zal worden
gebruikt.
