V S"Dreigement
Russen ernstig
"Zuinig op lekker."
Strengere straffen Britse misdadigers
L
v>
Financieel beleid
Israël boet in aan
geloofwaardigheid
Over afbreken gesprek Genève
Geen Duitse
tanks voor
Saoedi-Arabië
Koreaangedood
Warschaupact zal zeker
op plaatsing reageren
Joemblatt niet akkoord
met conferentieplaats
Fransen vast
in Libië:
heftige
reactie Parijs
WOENSDAG 12 OKTOBER 1983
Buitenland
BLACKPOOL - Het congres van
de Britse Conservatieven, toch
wat ongerust door de vele tegen
slagen die de partij de afgelopen
weken heeft moeten incasseren,
werd gistermiddag in een van
zijn meest primaire behoeften te
gemoet gekomen door minister
"Laat Cecil niet vallen" stond er op de tekst van een reclamevliegtuigje
dat gisteren boven Blackpool rondcirkelde. De omstreden minister Cecil
Parkinson kreeg echter de handen op elkaar van het congres van zijn
partij in de Britse badplaats. (Foto ap>
Brittan (justitie).
Hij beloofde de afgevaardigden in
het debat over „Orde en Gezag"
zwaardere straffen voor de ergste
categorieën misdadigers. In de
ogen van vele Conservatieve par
tijleden - in overgrote meerder
heid bezorgde burgers die de toe
nemende misdaad in hun land
het liefst met de galg bestraft
zouden zien - was dat wel het
minste dat hij kon doen.
Brittan kondigde een keur van
nieuwe maatregelen aan. die bin
nenkort aan het Lagerhuis zullen
worden voorgelegd. Zo wil hij
moorden op politiemensen en
gevangenispersoneel, terroristi
sche moorden en sadistische
moorden op kinderen met een
minimumstraf van 20 jaar be
straft zien.
Het gebruik van vuurwapens bij
roofovervallen zal ook aanzien
lijk zwaarder worden bestraft, en
de bewindsman wil de kloof tus
sen opgelegde straf en werkelijk
uitgediende straf verkleinen
door bij ernstige misdaden niet
de gebruikelijke strafmindering
wegens goed gedrag toe te pas
sen.
Overigens kreeg een afwezig politi
cus gisteren het warmste ap-
door
Henk Dam
plaus tijdens de eerste dag van
het jaarcongres van de Britse
Conservatieve Partij, die in de
verlopen badplaats Blackpool
bijeen is: minister Cecil Parkin-
Het noemen van de naam van de
ex-partijvoorzitter en huidige
minister van handel en industrie,
die onlangs grote opschudding
verwekte door zijn bekentenis
overspel met zijn secretaresse te
hebben gepleegd, was al vol
doende om de handen van de
4000 Conservatieve gedelegeer
den op elkaar te krijgen.
Parkinson werd door verschillen
de sprekers geprezen voor zijn
aandeel in de Conservatieve
overwinning bij de Lagerhuis-
verkiezingen van juni, en de ach
terban van de Tories was ruim
schoots bereid die sprekers met
demonstratief handgeklap te on
dersteunen.
Alles wijst er dus op dat Parkin
son, die morgen het congres toe
spreekt en eerst dan in Black
pool zal aankomen, zich geen al
te grote zorgen over zijn toe
komst als bewindsman hoeft te
maken. Het is duidelijk dat de
Tories - op aandrang van hun
leidster mevrouw Thatcher - Par
kinsons slippertje als een privé-
zaak tussen hem, zijn vrouw en
zijn secretaresse wensen te be
schouwen.
WASHINGTON - De Verenigde Staten nemen de Russische dreiging de Geneefse onder
handelingen over vermindering van kernwapens te zullen afbreken ernstig. Hoge Ame
rikaanse functionarissen zeggen aanwijzingen te hebben, dat de Sowjet Unie al volgen
de week de gesprekken wil staken bij wijze van protest tegen de plaatsing van nieuwe
Pershing II- en kruisraketten in Europa.
Zulke dreigementen zijn geen
nieuwe tactiek, verklaren zegs
lieden in de Amerikaanse hoofd
stad. De Russen zouden met een
eventueel weglopen vanwege
vZeronderstelde Amerikaanse
halsstarrigheid, de demonstra
ties tegen kernbewapening die
door
Henk Kolb
Volgens zegslieden in Genève zou
de Sowjet Unie al hebben ge
vraagd om onmiddellijke op
schorting van de onderhandelin
gen over de kernwapens voor de
DJEDDAH (DPA/UPI/RTR/AFP)
Bondskanselier Helmut Kohl
van West-Duitsland wil geen
tanks van het type Leopard II
aan Saoedi-Arabië leveren. Hij
zei dit gisteren in Djeddah aan
het einde van een driedaags be
zoek aan Saoedi-Arabië. In de ge
sprekken die Kohl met Saoedi-
sche leiders heeft gevoerd, is wel
gepraat over deze tank, waar Sa
oedi-Arabië belangstelling voor
heeft. Op een persconferentie
verklaarde Kohl dat hij geen ver
plichting is aangegaan deze tank
te leveren.
Voor zijn vertrek naar het Midden-
Oosten bestond in Westduitse di
plomatieke kringen de vrees dat
de Saoedi's zouden staan op de
levering van Leopard-II tanks.
Dit in verband met in het verle
den door de toenmalige bonds
kanselier Helmut Schmidt geda
ne toezeggingen. Het Westduitse
parlement verzette zich echter
tegen de leverantie van Leopard-
II tanks aan Saoedi-Arabië. Het
vreesde dat deze tanks zouden
kunnen worden ingezet tegen Is
raël.
middenafstand. Zij zouden
voorts hebben meegedeeld de
besprekingen over de (strategi
sche) kernwapens voor de lange
afstand voor onbepaalde tijd te
willen afbreken.
Woordvoerder Larry Speakes van
het Witte Huis zei dat de VS zo'n
eenzijdig besluit van de Sowjet
Unie zouden betreuren en verze
kerde dat de Amerikanen alles
zullen doen om de onderhande
lingen gaande te houden en naar
een overeenkomst blijven stre
ven. Een hooggeplaatst ambte
naar van het ministerie van bui
tenlandse zaken beklemtoonde
dat Moskou verantwoordelijk zal
zijn als de onderhandelingen
worden opgeschort.
De ontwikkelingen in Genève ver
lenen een aanmerkelijk groter
belang aan een ontmoeting tus
sen de Russische minister van
buitenlandse zaken Gromyko en
zijn Westduitse collega Gen-
scher, dit weekeinde in Wenen.
Ook de ministers van buiten
landse zaken van de overige EG-
landen zijn door Gromyko uitge
nodigd om op korte termijn een
gesprek te hebben. Volgens het
ministerie van buitenlandse za
ken heeft minister Van den
Broek nog niet toegezegd aan
een dergelijk gesprek te zullen
deelnemen.
RANGOON (Reuter) De Bir-
maanse politie heeft een Kore-
aan gedood en een tweede ge
vangen genomen naar aanleiding
van de bomaanslag in Rangoon,
waarbij zondag 19 personen, on
der wie vier Zuidkoreaanse mi
nisters, om het leven kwamen.
Naar een derde Koreaan wordt
nog gezocht.
In een verklaring van de Birmaan-
se regering werd gesproken van
Koreaanse terroristen. Er werd
niet vermeld of zij uit Zuid- of uit
Noord-Korea afkomstig waren.
WARSCHAU (AFP) De opperbevelhebber van de strijdkrach
ten van het Warschaupact, de Sowjet-maarschalk Viktor Koeli-
kov, heeft gisteren herhaald dat de Sowjet-Unie vastbesloten is
onmiddellijk te reageren op de plaatsing van Amerikaanse ra
ketten voor de middellange afstand in Europa. Koelikov spra_k
in Warschau op een herdenkingsceremonie naar aanleiding van
het feit dat 40 jaar gteleden het Poolse leger werd opgericht.
"Indien de Amerikaanse raketten in Europa zijn gestationeerd,
zullen de Sowjet-Unie en haar bondgenoten de noodzakelijke
maatregelen nemen om het machtsevenwicht op Europees en
wereldniveau te handhaven", aldus maarschalk Koelikov.
Hij beschuldigde de Verenigde Staten ervan alle ontwapeningson
derhandelingen te saboteren. De VS streven naar militair over
wicht over de landen van het Warschaupact, aldus de Sowjet-
maarschalk. Hij wees erop, dat die "zogenaamde pacifisten" aan
de overzijde van de oceaan zich voortdurend hebben verzet te
gen de talrijke vredesinitiatieven van de Sowjet-Unie. Hij noem
de met name de beslissing van de Sowjet-Unie om nooit als
eerste gebruik te zullen maken van kernwapens.
De Poolse leider, generaal Jaruzelski, hekelde de "anti-communis
tische kruistocht" die de leiders van de VS voeren. Zij brengen
de wereld tot een confrontatie, doordat zij de feitelijke grenzen
in Europa, vastgesteld bij de akkoorden van Jalta in 1945, ter
discussie stellen. Evenals Koelikov wees de Poolse regerings- en
partijleider Jaruzelski op het gevaar voor de vrede dat wordt
veroorzaakt door de plaatsing van Amerikaanse raketten in Eu
ropa.
ADVERTENTIE
Je hebt van die dingen, die te lekker
zijn om op te bezuinigen.
Neem nou Echte Boter.
Die is niet alleen lekkerder,
maar ook lichter verteerbaar.
En bovendien zitten er
natüürlijke vitaminen in.
Allemaal dingen om zuinig
op te zijn.
Als 't éven kan.
OTTAWA - President Abou Diouf van Senegal brengt een bezoek aan
Canada, waar hij sprak met de Canadese premier Trudeau. De lengte
van Diouf inspireerde de fotograaf tot het gebruik van zijn groothoeklens,
wat het verschil tussen beide heren nog eens accentueert. (F0t0 Ap,
BEIROET (GPD) - Na de weige
ring van de Druzenleider Walid
Joemblatt om naar het paleis van
de Libanese president te komen
voor de nationale verzoenings
conferentie, is het opnieuw onze
ker geworden waar en wanneer
de al zo lang verwachte conferen
tie gehouden zal worden.
Op maandag had de Libanese rege
ring aangekondigd dat de confe
rentie volgende week woensdag
van start zou gaan in het presi
dentieel paleis in Baabda, een
van de buitenwijken van de
hoofdstad Beiroet. De regering
deelde toen mee dat alhoewel
men nog geen antwoord van
PARIJS (AFP) - Het Franse mi
nisterie van buitenlandse zaken
heeft gisteren naar aanleiding
van het feit dat Libië sinds twee
dagen 37 Fransen in Tripoli vast
houdt, gesproken van een "ern
stige zaak" en een "onaanvaard
bare situatie". In diplomatieke
taal betekent dit een krachtige
reactie.
Woordvoerder Alain Dejammet zei
dat minister Claude Cheysson
contact heeft opgenomen met
zijn Libische ambtgenoot El
Obeidi. Hij wilde geen commen
taar geven op de aanhouding van
de Libiër Rachid Said Moham
med Abdallah. Deze man werd
eind vorige week in Parijs gear
resteerd onder verdenking van
terroristische activiteit in Italië.
Zijn aanhouding zou aanleiding
zijn tot het vasthouden van de
Franse burgers in Tripoli.
Joemblatt had ontvangen, men
optimistish was dat hij met de re
geling akkoord zou gaan.
Het optimisme van de regering is
echter voorbarig gebleken. Gis
teren deelde Joemblatt mee dat
hij niet naar het paleis in Baabda
zou komen. Hij stelde op zijn
beurt voor dat de conferentie op
een Grieks schip net voor de
kust van Beiroet, en dus in Liba
nese territoriale wateren, gehou
den zou worden.
Tijdens een persconferentie in
Stockholm, waar Joemblatt
dinsdag besprekingen voerde
met de Zweedse premier Olof
Palme, verklaarde Joemblatt dat
hij nog wel hoop had dat de con
ferentie - die een einde moet
brengen aan acht jaar burgeroor
log - volgende week gehouden
zou kunnen worden. Hij voegde
er echter aan toe dat hij wegens
het „precaire staakt-het-vuren in
Libanon" zijn Europese toemee
zou afbreken en zo snel mogelijk
naar zijn land zou terugkeren.
"Turks Cyprus
onafhankelijk"
STRAATSBURG (ANP) - De pre-
sident van Turks Cyprus, Rauf
Denktash, heeft gisteren ver
klaard dat waarschijnlijk voor de
verkiezingen in Turkije op 6 no
vember. een onafhankelijk
Turks-Cyprische staat zal wor
den uitgeroepen. "Als ik mijn
parlement meekrijg en als ik
mijn regering meekrijg, dan is
daarover geen twijfel mogelijk",
zo zei Denktash in de marge van
de vergadering van het Europees
Parlement in Straatsburg.
Denktash is in Straatsburg om be
langstelling te wekken voor het
lot van de bevolking van Turks
Cyprus.
Chaim en Chana Maoz zijn dins
dag op slag zo'n 30 procent ar
mer geworden. De afgelopen
jaren hebben ze 15.000 gulden
gespaard. Daar is nu nog 10.000
gulden van over. De Israëli
sche minister van financiën,
Arridor, heeft gezegd dat een
ieder die zijn geld op de bank
laat staan nauwelijks schade
ondervindt. Alleen wie zijn
geld direct nodig heeft, lijdt
verlies. Chaim en Chana heb
ben geen keus: ze hebben net
een nieuwe auto gekocht, en
die moet betaald worden. Ook
de afbetaling van de video en
de vakantiereis naar Europa
moet nog in termijnen worden
afbetaald.
Chaim is niet, zoals zoveel Israë
li's, de afgelopen dagen naar de
bank gerend om zijn aandelen
te verkopen en in te ruilen voor
dollars. „Achteraf was het dom
van me", zegt hij. „Ik was wel
bang dat er een grote devalua
tie zou komen, of dat de volle
dige indexering van mijn aan
delen zou worden losgelaten,
maar ik houd er niet van met
geld onder mijn kussen te sla
pen. Het verstandigst zijn al
die mensen geweest die een
veiligheidsagent hebben ge
huurd en hem met een koffer
tje dollars naar Zwitserland
hebben gestuurd".
door
Jaap van Wesel
Chaim is beambte bij een post
kantoor, zijn vrouw Chana
werkt als secretaresse. Het is
ze de afgelopen jaren heel goed
gegaan, ze waren best tevre
den. Allebei hebben ze bij de
laatste verkiezingen Likoed
gestemd, want - geven ze toe -
nooit hebben ze het zo goed ge
had als onder de Likoed. Maar
nu? Als er vandaag gekozen
zou moeten worden, dan zeker
geen Likoed. Die heeft afge
daan; voor het moment al
thans.
Met de devaluatie van 23 procent
en het halveren van de voed
selsubsidies heeft de regering
toegegeven dat de economi
sche politiek van de afgelopen
jaren mislukt is. Het was de po
litiek van minister van finan
ciën Arridor, de man die voor
de Likoed ruim twee jaar gele
den dank zij deze politiek juist
de verkiezingen won. Zijn uit
gangspunt was eenvoudig: de
burger lijdt niet onder de infla
tie van 140 procent, want lonen
en prijzen zijn geindexeerd.
Verder hoeft er niet bezuinigd
te worden op de overheidsuit
gaven, want je kan geld bij
drukken. Dat geld moet gedekt
worden door buitenlandse va
luta. Ook dat is geen probleem:
naast de 2,5 miljard economi
sche hulp van Amerika kun je
op de internationale kapitaal
markt geld lenen en op die ma
nier je tekorten financieren.
Het is zaak de import goed
koop te houden: video's, auto's
en ijskasten. Daarom moet de
koers van de shekel kunstma
tig hoog gehouden worden. De
inflatie raasde door, maar de
burger kon alles kopen en was
best tevreden met een politiek
die de Likoed populair maak
te.
Het ging allemaal goed tot een
paar weken geleden bij de cen
trale bank aan de bel werd ge
trokken. De staatsschuld was
tot meer dan 20 miljard dollar
gestegen. Door de tekorten
steeds met leningen van bui
tenlandse banken te financie
ren, dreigde de valutareserve
onder de 2 miljoen dollar te ko
men. Als dat zo doorgaat -
werd op de centrale bank ge
zegd - gaat al het geld dat we
van Amerika krijgen en lenen
op aan de aflossing van schuld
en rente. De leenpolitiek moet
daarom stopgezet worden, op
dat we niet in en situatie als
bijvoorbeeld Turkije komen,
dat we geen geld hebben om
grondstoffen te importeren. De
tekorten moeten dan voortaan
maar worden opgevangen door
bezuinigingen.
De afgelopen week werd de si
tuatie kritiek. Het publiek,
bang voor een bezuinigings
programma van de nieuwe re
gering en een grote devaluatie,
verloor ieder vertrouwen in de
shekel. Tot dusver waren
spaarrekeningen gekoppeld
aan de index. Maar wie garan
deerde dat die indexering door
zou gaan?
Massaal werden daarom bank
aandelen verkocht, hoewel die
altijd als de meest solide vorm
van belegging golden. In plaats
daarvan werden dollars ge
kocht. Zoveel, dat de bank niet
aan de vraag kon voldoen en
zoveel aandelen werden ver
kocht, dat de banken de koers
niet konden blijven garande-
Er ontstonden ernstige liquidi
teitsmoeilijkheden en het hele
monetaire systeem dreigde in
te storten. Een onmiddellijke
en drastische wending van wat
Arridor altijd „de juiste econo
mische politiek" had ge
noemd, was nodig en kwam er
direct na het optreden van de
nieuwe regering.
Zoals Chaim Maoz al aangaf: wat
hem betreft zullen de gevolgen
verstrekkend zijn. De Likoed
heeft voor hem afgedaan, en zo
denken velen er over. De le
vensstandaard gaat achteruit,
en daarmee wordt een van de
hoekstenen van de Likoed-po-
litiek ondergraven. Dat minis
ter van financiën, Arridor, nog
lang zal aanblijven is verder
onwaarschijnlijk: hij heeft ook
in eigen kring elke geloofwaar
digheid verloren.
Naast de vraag van de politieke
toekomst van de regering en
de Likoed is er de vraag van de
economische toekomst. Niet
alleen Chaim en Chana Maoz
hebben in bankaandelen geïn
vesteerd, ook het bedrijfsleven
heeft dat op grote schaal ge
daan. Er zullen ongetwijfeld
bedrijven zijn die in betalings
moeilijkheden komen en fail
liet gaan. En de economen - die
al geruime tijd tevergeefs heb
ben gewaarschuwd - vragen
zich bezorgd af: hoe ernstig
wordt het bedrijfsleven getrof
fen? Heeft dat werkloosheid
op grote schaal tot gevolg?
Men vreest.
Chaim en Chana halen hun
schouders op. Ook zij weten
het niet. Chaim kijkt op zijn
horloge: „Ik ga nog gauw ben
zine tanken. Vandaag kan het
nog voor de oude prijs, morgen
wordt de benzine 23 procent
duurder". Maar het is al te laat:
vanwege de lange rijen voor de
benzinestations die tot een
benzinetekort hebben geleid,
is besloten de benzineprijs om
één uur 's middags al te verho
gen.
Chana besluit ook maar niet naar
de supermarkt te gaan om nog
te proberen tegen de oude prijs
in te kopen. Vanmorgen was ze
even gaan kijken, maar het was
er zo druk, geen doorkomen
aan. Een oudere vrouw kreeg
een hartaanval van alle drukte
en opwinding om nog goed
koop in te kopen. Nu is het ze
ker al te laat: suiker, meel,
melk, rijst hebben de mensen
al bij duizenden kilo's wegge
grist. De supermarkt is vrijwel
leeg, tot morgen. Dan is alles
weer aangevuld, tegen de nieu
we prijzen.
De supermarkten in Israël waren gistermiddag bijna helemaal
leeggeplunderd door mensen die nog een laatste keer van de lage
prijzen wilden profiteren.
