c Chaos bij echtscheidingen als rechtshulp verdwijnt Waarom ik CPN'er blijf LEZERS SCHRIJVEN Nieuw lyceum voor havo/vwo: aardig, maar niet geniaal Inleveren VRIJDAG 7 OKTOBER 1983 Meningen Het ministerie van justitie broedt op plannen om de echtscheidings- en ali mentatieprocedure ingrij pend te wijzigen. Doel: het terugdringen van de van overheidswege ge financierde rechtsbij- standkosten. Deze belo pen voor wat betreft echt scheiding en alimentatie in civiele zaken de helft van de post "gratis rechts hulp". Wat het ministerie in petto heeft is onlangs geopenbaard. Nieuwe regels worden voorgesteld ter vereenvoudiging en concentratie van de rechtsgang. Daarbij zou de verplichte rechtsbijstand door advocaten in echtschei dings- en alimentatiezaken moe ten verdwijnen en het rechterlijk apparaat zou in deze procedures een actievere rol moeten vervul len. door mr. H.J.M. van der Putt Dit alles in de veronderstelling dat in die voorziene vereenvoudigde en geconcentreerde rechtsgang de "mondige" rechtzoekende zijn belangen zelf kan beharti gen. De cliënt zou in alimentatie zaken de advocaat helemaal niet nodig hebben en in scheidings zaken alleen om een formulier in te vullen waarmee de scheidings procedure wordt ingeleid. Rechtshulp Zo simpel is de zaak echter niet. De belangen van de rechtzoekenden zullen ernstig benadeeld worden wanneer de verplichte proces vertegenwoordiging zou verval len. De rechtsgang mag dan enigszins worden vereenvou digd, de juridische knelpunten blijven. Het is onverantwoord om het voor te stellen alsof de mensen deze'knelpunten nu zelf zouden kunnen oplossen. Ieder die zelf met een scheiding te maken heeft (gehad) of in zijn di recte kring daarmee is gecon fronteerd, weet welke proble men aan de orde zijn. Te denken valt aan gezagsvoorziening en omgangsregeling wanneer er minderjarige kinderen zijn, huis vesting, alimentatie, pensioen, boedelscheiding. Allemaal zaken van min of meer ingewikkelde aard waarover partijen het eens moeten zien te worden of kno pen die door de rechter moeten worden doorgehakt. Het is een illusie te veronderstellen dat de betrokkenen, veelal ge handicapt door de spanningen en emoties waarmee de schei ding gepaard gaat, zelf in staat zijn hun belangen behoorlijk te behartigen. Te vrezen valt dat de zwakke partij, in veel gevallen de vrouw, de dupe wordt van deze rigoureuze voornemens. Ontwrichting Zoals de rechtzoekende in de knel komt zal het rechterlijk apparaat "duurzaam ontwricht" raken wanneer de plannen van het mi nisterie doorgang vinden. De be handeling van zaken zal veel meer tijd van de rechter vergen. Ter zitting zal blijken dat bepaal de gegevens nadere specificatie, verduidelijking of bewijsvoering vragen. Meerdere volgende be handelingen zullen nodig zijn. Gevolg is een aanzienlijke ver zwaring van de taak van de rech ter. Dat is, mede gelet op de reeds jaren bestaande onderbe zetting van de gerechten, onver antwoord. Als bij scheidingszaken de bij stand van de advocaat is beperkt tot de controle van een formulier en het plaatsen van zijn handte kening en hij bij alimentatieza ken helemaal geen hulp meer verleent, zullen de rechters en griffies op grote schaal gecon fronteerd worden met vragen van cliënten om informatie en advies. Afgezien van de bezet tingsproblemen zijn zij op deze rechtshulpverlening (steeds aan beide partijen tegelijk?) in het geheel niet berekend. Kortom: bij het vervallen van de verplichte rechtshulp staan de rechtsbedeling en de rechtsple ging op het spel. Op een aantal punten is voor de plannen van het ministerie veel te zeggen. Zo zijn de ideeën over de geconcentreerde rechtsgang waarin de rechter minder lijde lijk is, positief te beoordelen. Maar een en ander maakt het scheidings- en alimentatierecht niet minder ingewikkeld en in grijpend. Dat lijkt het ministerie geheel over het hoofd te zien. Advocatuur De advocaat is van oudsher de trait d'union tussen de rechterlijke macht en de 'consument'. Het is zijn vak feiten te schiften en op zakelijke wijze de rechter voor te lichten. Op grond van zijn juridische ken nis en ervaring adviseert hij, an ticiperend op de uitkomst van de procedure, zijn cliënt. Hij voor komt daardoor procedures of zinloze verweren. Zowel voor de cliënt als voor het rechterlijk apparaat is de rol van de advocaat essentieel te achten. Natuurlijk heeft het bovenstaande impliciet het karakter van een 'oratio pro domo'. Voor de ge middelde advocaat levert de scheidings- en alimentatieprak tijk een wezenlijk deel op van zijn omzet. De beperking van de praktijk, die uit de plannen van het ministerie zou voortvloeien, zou voor veel advocaten onmid dellijk een dramatische financië le aderlating betekenen. Men kan zich afvragen of de over heid zich dat kan permitteren je gens een beroepsgroep die bij het functioneren van de recht staat een spilfunctie vervult. Een beroepsgroep die de kwaliteit van haar dienstverlening zonder overheidssubsidie door oplei dingsmaatregelen en bijscho lingsactiviteiten met grote in spanning tracht te waarborgen. Een beroepsgroep die werkgele genheid biedt aan ongeveer 10.000 mensen. Onaanvaardbaar Voor de balie is het plan om de ver plichte procesvertegenwoordi ging te laten vervallen, volstrekt onaanvaardbaar. Het is slecht voor de mensen die scheiden willen en de mensen die alimentatieproblemen heb ben. Het is slecht voor de rech ters en griffiers die bij dergelijke procedures zijn betrokken. En het is slecht voor de advocaten, van wie wordt verwacht dat zij bij scheidingsprocedures vol staan met het zetten van een handtekening op een formulier en die bij alimentatieprocedures helemaal worden uitgeschakeld. Twee mensen die hun recht zoeken bij e rechtshulp een probleem. i scheiding: zonder verplichte (Foto Holvast) Met toenemende verbazing, maar nog meer met verontwaardiging heb ik kennis genomen van het interview met de „oude" com munist Piet Lanser in deze krant van donderdag 22 september. Mijn verbazing betreft onder meer het feit dat met name de Haagse redactie van deze krant er kenne lijk een „fijne" neus'voor heeft wie zij in verband met de discus sie die in onze partij wordt ge voerd wil interviewen. Namelijk diegenen die hard tegen de partij en vooral de noodzakelijke ver nieuwing in de CPN optreden. Onjuist is de veronderstelling dat uitsluitend het huidige partijbe stuur de CPN wil vernieuwen en dat het zogenaamde „gestaalde kader" daar tegen zou zijn. Dat is nonsens. Niet het partijbestuur, maar de congressen van de CPN, het overgrote gedeelte van de le den, hebben de noodzaak inge zien en daartoe een aantal eerste besluiten genomen. door Barend Schreuders Vernieuwing is noodzakelijk. Wil len we de rijke tradities van onze partij, willen we de grote waar den uit het verleden niet verlo ren laten gaan, zoals de strijd te gen de crisis en armoede in de jaren dertig, het roemrijke verzet tegen de nazi-bezetters, de inter nationale solidariteit, de strijd voor de vrede en de offervaardig heid voor partij en krant. De or ganisatie-principes zoals Lenin die voor een communistische partij formuleerde, hebben na tuurlijk géén eeuwigheidswaar de en mogen, dat zou onleninis tisch zijn, zeker niet tot dogma's worden gedegradeerd. Het zijn géén hobbyisten en zeker géén vernielers die vinden dat de sektarische kluisters die ons werk vaak kenmerkten en het isolement waar we in werden ge dreven, doorbroken moeten wor den. Wanneer dit niet zal lukken, zo is mijn oordeel, dan zullen we géén partij meer zijn, maar zullen we een soort van sekte worden, waar een ieder het dan met een ieder eens is, maar die maat- Slecht voorbeeld Met enige bescheidenheid mag ik mij misschien ook rekenen tot wat het gestaalde kader wordt genoemd. Uitdrukkelijk vind ik, en met mij velen die tot de oude re partijgeneratie horen, het so cialistisch voorbeeld van de Sowj et-Unie en andere zich zo socialistisch noemende landen, een slecht voorbeeld. Natuurlijk, de Sowjet Unie was het eerste land ter wereld waar de macht aan het kapitalisme werd ontnomen. Onder moeilijke om standigheden moest zij een start maken met de opbouw van haar land. Door het brengen van on noemelijke en onvoorstelbare of fers heeft de Sowjet-Unie een be slissende rol vervuld bij het ver slaan van de Hitlerlegers, en een belangrijke bijdrage geleverd aan de vrijheid van ons land. Dit mogen we niet vergeten en zul len we ook niet vergeten. Echter, als je je op een klassestand punt stelt, en dat doe ik, als je van mening bent, en dat ben ik, dat de arbeidersklasse, arbei dersklasse in de breedste beteke nis van het woord, dus een ieder die niet in het bezit is van grond stoffen en produktiemiddelen, de drijvende kracht is bij het tot stand komen van een andere maatschappij, een socialistische maatschappij dan is er met name ten aanzien van Polen maar één conclusie mogelijk: je schiet niet op stakende arbeiders; je zet géén arbeiders gevangen die een eigen vrije vakorganisatie willen; je neemt geen mensen gevangen die vrij willen zijn. Socialisme zonder vrijheid van ei gen organisatie voor arbeiders, boeren, schrijvers enzovoort'is géén socialisme. In Polen is zelfs géén sprake van een dictatuur van het proleta riaat - waar ik géén voorstander (meer) van ben - zelfs niet van 'n dictatuur van een Communisti sche Partij, wat ook slecht zou zijn. Militaire bovenlaag Net als in Chili, Turkije en een aan tal ander landen heeft Polen een dictatuur van een militaire bo venlaag. En daar wenst deze ou de communist, die evenals Piet Lanser jarenlang lid van de ge meenteraad en Provinciale Sta ten is geweest, een aantal jaren deel uitmaakte van het partijbe stuur en meer dan dertig jaar lid van het districtsbestuur en bijna veertig jaar lid van de partij is, zich niet mee te solidariseren, in tegendeel. Ook neem ik afstand van degenen die dit wel doen of het goed proberen te praten. Ik voel en weet me solidair met al degenen die waar ook ter wereld strijden voor vrijheid en demo cratie, dus ook met de Polen die daarvoor strijden. Ronduit walgelijk is de opmerking van Lanser als hij volgens het in terview zegt: „De Polen stonden vroeger al bekend als luie vieze mensen, die ontluisd moesten worden als ze Amerika binnen kwamen". Ik schaam me ervoor dat Lanser, die inderdaad ip het verleden veel voor partij en arbeidersbe weging heeft gedaan en vele of fers heeft gebracht, zo'n opmer king heeft kunnen maken. Zoiets verwacht je van Janmaat, niet van Piet Lanser. Er zijn inderdaad dreigende geva ren. De bewapeningswedloop vergroot de kans op oorlog. De aanslagen op de voorzieningen en het levenspeil der mensen zijn ongehoord en doen in toenemen de mate herinneren aan de jaren dertig. Maar juist daarom, juist vanwege de noodzaak van bestrijding van de crisis, van oorlogsgevaar, van het kapitalisme, de noodzaak van maatschappelijke verande ringen en het tot stand brengen van het socialisme, is het nodig, dat wij als communisten, samen met anderen een eigen Neder landse weg naar het socialisme vinden. Niet alleen Als communisten kunnen we dit niet alleen, maar vooral, dat wil len we als communisten niet al leen. Géén betweterij, open staan voor de mening van anderen, versterking van de interne partij democratie zijn de voornaamste elementen voor de noodzakelijke vernieuwing. En als je daarvoor opkomt, verniel je niks, maar draag je bij aan de versterking van de gehele vooruitstrevende beweging. Het gaat niet om het spel, het gaat om de knikkers. De partij is geen doel, we'l een mid del. Nodig is (en daarom moéten wij ons als de CPN vernieuwen met een ieder die voor vrede is, strij den voor de vrede; met een ieder die tegen kernbewapening en be wapeningswedloop is, strijden tegen kernbewapening en bewa peningswedloop; met een ieder die voor vrouwenbevrijding is, strijden voor vrouwenbevrij ding; met een ieder die tegen fas cisme en rassendiscriminatie is, strijden tegen fascisme en ras sendiscriminatie; met een ieder die voor socialisme is, strijden voor socialisme. Daarbij dienen we in alle omstan digheden eerbied te hebben Voor iedere eerlijke overtuiging en in alle omstandigheden, ook als straks Nederland socialistisch zal zijn, het recht te garanderen om deze overtuiging te hebben en uit te dragen. Dat is volgens mij de inzet van de vernieuwing in de CPN. Ten slotte: het is niet alles goud wat blinkt, niet alles wat als ver nieuwing wordt voorgesteld is een verbetering. Echter wat dat betreft: daar zijn we zelf bij. Ondanks een afnemende gezond heid, waardoor ik helaas niet in staat ben die activiteit te ontwik kelen die ik graag zou willen, ben ik ook vast van plan er bij te blij ven. Of het moest zijn dat de par tij de Polen verluist en vies vindt. Dan ga ik weg. De auteur is oud-fractieleider voor de CPN in de Utrechtse gemeenteraad en vader van Gijs Schreuders, die onlangs uit de Tweede-Kamerfractie stapte). Meningen op deze pagina zijn voor rekening van de auteurs "Eureka!", riepen de leden van de Adviesraad voor het Voortgezet Onderwijs enige tijd geleden eenstemmig uit toen de term 'ly ceum' viel. Zo zou het nieuwe ty pe onderwijs moeten gaan heten. Maar wat was dat? Een lichte aardschok? Of draaiden de heren Casimir en Gunning, sinds 1909 de eigenlijke patenthouders van deze term, zich soms in hun graf om? Vorig jaar kreeg deze adviesraad van staatssecretaris mevrouw Ginjaar de opdracht te onderzoe ken waarom havo-scholieren steeds moeilijker een weg kun nen vinden in het hoger beroeps onderwijs, onderwijs dat toch oorspronkelijk voor hen was be doeld. Het kwam de laatste jaren veelvuldig voor dat vwo-kandi- door Saskia Stoelinga daten die geen brood zagen in een universitaire studie of die waren uitgeloot, de voorkeur kregen. De havo-scholieren werd verweten dat zij te weinig studie zin zouden hebben. Ook bleek de te geringe algemene kennis, een gevolg van het 'lichte' examen pakket, vaak een struikelblok. De stap van havo naar hoger be roepsonderwijs was voor velen te groot. Met name op hts-en en heao-scholen was het aantal uit vallers in het eerste jaar schrik barend hoog. Oorzaken daarvoor waren wel aan te wijzen. De ha vo-afdeling kon zich niet of nau welijks een eigen identiteit ver werven. Specifieke havo-leerstof was nauwelijks voorhanden. Tot op de dag van vandaag moeten de leerlingen het doen met boe ken die eigenlijk voor het vwo zijn geschreven. Met de examens voor deze groep was er ook elk jaar wat loos. In het ene jaar lamenteerde men dat de vragen te moeilijk waren en sprak men van een vwo-niveau, in het jaar daarop bleken de op- Samensmelting Om korte metten te maken met de ze misstanden heeft de Advies raad voor het Voortgezet Onder wijs na ampel beraad voorge steld de hoogste leerjaren van havo en vwo te laten samensmel ten tot een nieuw schooltype: het lyceum-nieuwe-stijl. Wat voor soort onderwijs staat de adviesraad nu voor ogen bij dit lyceum-nieuwe-stijl? Het is de bedoeling dat de afzon derlijke havo- en vwo-afdelingen na de derde klas een eenheid gaan vormen, waarbinnen varia ties mogelijk zijn. Deze eenheid moet gestalte krijgen in een drie jarig lyceum. Als die drie jaarom zijn, zullen de leerlingen uitein delijk examen doen in zeven vakken. In elk van die zeven vak ken kan het examen worden af gelegd op een moeilijk of een minder moeilijk niveau. Volgens de adviesraad zouden de lessen moeten worden verdeeld in blokken van ongeveer zes we ken, die worden afgerond met een vrijstellende toets. In de vier de klas staan er vijf verplichte vakken op het programma: En gels, Nederlands, wiskunde, li chamelijke oefening en cultuur geschiedenis (of het humanis me). Daarnaast moeterï nog eens vier of vijf vakken worden geko zen uit andere leergebieden, te weten: de moderne talen, de klassieke talen, de exacte vak ken, de maatschappijvakken en de muzische vakken. Eenzijdige pakketten, dat wil zeggen: alleen B-vakken of talen, kunnen in het vierde jaar nog niet voorkomen. Voor het eindexamen wil de ad viesraad alleen Nederlands en Engels verplicht stellen. De ove rige vijf vakken kunnen vrij wor den gekozen. Ridicuul raad sterk af van dat van minis ter Deetman. In zijn vorig jaar gepresenteerde nota Tweede Fa se Vervolgonderwijs stelde de bewindsman dat Nederlands, wiskunde, één moderne taal, één maatschappijvak en minstens drie keuzevakken voor het eind examen verplicht moesten wor den gesteld. Een ridicuul voor stel natuurlijk, als men beseft dat er na het verschijnen van deze nota overal in het land leraren zijn ontslagen, dat er op het leer materiaal ingrijpend is bezuinigd en dat tekenen en gymnastiek op advies van deze minister bijna waren afgeschaft. Het plan van de adviesraad is mijns inziens dan ook heel wat realistischer, al hecht ik nauwe lijks geloof aan de mededeling dat het plan binnen het budget van het huidige onderwijs zou passen. Een extra leerjaar en meer vakken, zoiets moet kosten met zich meebrengen. En dat niet alleen. Ook van de leraren zal een hogere inzet worden ge vergd. In het plan van de adviesraad zit ten aardige elementen. Nieuw is het echter niet; het is een compi latie van wat we al aan 'onder wijsvernieuwingen' achter de rug hebben. Voor de suggestie dat er les moet worden gegeven in blokken van zes weken, waar in dan een afgeronde hoeveel heid leerstof moet worden be handeld, heeft men duidelijk leentjebuur gespeeld bij de uni versiteiten en het hoger beroeps onderwijs. Het voorstel om eind examen te doen op twee, in moeilijkheidsgraad van elkaar verschillende niveaus heeft ook weinig revolutionairs; zo werkt men op de basisscholen immers allang. We moeten afwachten wat er van deze plannen terecht zal komen. Geniaal is het allemaal niet. Het lijkt wel of er met de komst van economische crisis ook een soort armoede in het denken is ont staan. (De auteur ls redacteur bij deie krant). Ja mensen, het is weer zover, u hebt het allemaal kunnen lezen: het begrip 'met z'n allen' in de Troonrede. Nou, vergeet het maar. Wie zei dat ook weer: de sterkste schouders moeten de zwaarste lasten dragen en de mi nima moeten worden ontzien? Nou, pure lulkoek. De koningin in de Troonrede: met elkaar kunnen wij de moeilijkhe den overwinnen; om de pijn eer lijk te verdelen is gekozen voor deels een algemene verminde ring deels een bijzondere aanpas sing van de hoge uitkeringen. Hoe durft ze deze woorden in de mond te nemen. Ik word kots misselijk als ik het woord 'wij' hoor. Zeg toch: jullie zullen moe ten inleveren. Om u een paar voorbeelden te noe men: verlaging van uitkeringen en trendvolgers- en overheidssa- larissen met 3,5 procent per 1 ja nuari, verlaging van de meeste uitkeringen per 1 juli naar 70 pro cent (was 80 of 75). Vooruit maar, het kan niet op. Ministers gaan er lekker op voor uit. Van dat armzalige loontje van 166.770 per jaar krijgen de heren nu een bruto-salaris van 171.390, een verhoging van 4.620. Lubbers krijgt daar bo venop nog (het mooie woord) een representatievergoeding van 12.000 per jaar. Ook de staatsse cretarissen gaan er zo'n 4.500 bruto op vooruit; zij krijgen vol gend jaar 157.000. Om over het koninklijk huis maar niet te spre ken: prins Claus 339.000, prin ses Juliana 492.000, prins Bern- hard 237.000, koningin Beatrix 870.000 (haar totale inkomen is 5,65 miljoen). Over de pijn eer lijk verdelen gesproken; laat me niet lachen. Inleveren, wat is dat? Iemand die een ton verdient (laat ik het be scheiden houden) en die een paar duizend gulden minder krijgt, levert niet in. Die kan dan wat minder geld op de bank zet ten (waar hij te veel van heeft) of minder uitgeven aan pandbrie ven. Hij eet er geen hap minder Nee, wij, de werkloze wao'ers, uit keringstrekkers en noem maar op, zullen met hun minimale in komens nog meer in de put ko men te zitten. Lubbers geeft toe dat de mensen met de minimum uitkeringen het slecht hebben. Toch moeten die uitkeringen 3,5 procent inleveren. Waar moet dat heen? Let wel mensen, u levert geen 3,5 procent in. Het is meer. De con sumentenorganisaties Consu mentenbond en Konsumenten Kontakt hebben uitgerekend dat de huishoudens extra zwaar wor den belast via alle mogelijke kos tenverhogingen, zoals o.m. voor aardgas, btw en accijns. Dat komt op ruim 43 gulden per maand. Met de 3,5 procent kor ting van de regering meegeteld - die voor de minima neerkomt op 50 gulden achteruitgang - is dat dus 93 gulden in de maand. Het hele probleem is: er zijn te veel uitkeringstrekkers. Wij zijn de melaatsen van de maatschappij. Het gaat net als in de dierenwe reld: waar een overschot van is, die schiet men af. Aangezien ze ons niet kunnen afschieten, heb ben De Vries en Nijpels c.s. daar wat anders op gevonden: langza merhand de nek omdraaien door de uitkeringen nog verder om laag te brengen. Aan de vakbonden heb je niets. Kok en Van der Meulen denken aan hun eigen salaris. Ja, de he ren hebben nieuwe ideeën: her verdeling van werk, korter werken met inlevering van loon, dan komen er zogenaamd dui zenden anderen aan het werk. Pure leugens zijn dat. Dat is al leen weggelegd- voor mensen met grote salarissen, die dat kun nen betalen. Maar die willen niet, want dan krijgen ze minder geld. Aan de grote politieke partijen heeft men ook niets. Het zijn alle maal huichelaars. Hun streven is macht en het kapitalistische sys teem in stand te houden. Het is toch abnormaal dat er ruim 60.000 bouwvakkers werkloos zijn, terwijl er toch nog zo'n wo ningnood is, en ga zo maar door. Nu de Centrumparty in Almere twee zetels heeft behaald, doet men het in zijn broek. Dat die partij zo in opgang is (en natuur lijk bestreden moet worden), is de heren-politici hun eigen schuld. De mensen maar belaze ren, uitknijpen, de kernraketten (weg ermee) en ga maar zo door. De mensen zijn het zat. Actie durven ze schijnbaar niet te ne men. Men is apathisch. Dus als er gestemd moet worden, laat men dit blijken, zoals is bewezen in Almere. Ik wil de heren alvast waarschuwen: ga zo door; bij de volgende verkiezingen haalt de Centrumpartij vijf tot zeven ze tels in de Tweede Kamer. Ja mensen, wat kunnen wij daar aan doen? Wij zullen zullen ons moeten organiseren, de handen ineen moeten slaan en gezamen lijk actie moeten ondernemen om deze regering een halt toe te roepen, desnoods met harde ac ties dus. Werklozen, bijstands trekkers, aow'ers, wao'ers, laat wat van u horen, zodat wij geza menlijk een front kunnen vor men tegen deze praktijken van deze regering. Ondergetekende is wao'er en heeft dit jaar 72 per maand moeten inleveren. J. Kromwijk Acaciastraat 19 Leiden (Door de redactie ingekort)

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1983 | | pagina 11