llliKS
Labour vóór
eenzijdige
ontwapening
Afbraakplan Reagan
werpt voornamelijk
in VS vruchten af
Afkoopsom illegaal bouwen
vult Italiaanse staatskas
VASTGESTELDE PRUS
Consternatie in
Oostbloklanden
Italië: termijn preventieve
hechtenis wordt ingekort
-C
Leider Sinn
Fein te gast
bij Labour
Tass verwerpt voorstel
Walesa geeft
geld aan kerk
DONDERDAG 6 OKTOBER 1983
ROME (GPD) - De Italiaanse regering is van plan de termijn voor
preventieve hechtenis, die in Italië ongewoon lang is, enigszins
te bekorten. Een wetsontwerp, dat door het kabinet werd goed
gekeurd en binnenkort aan het parlement wordt voorgelegd,
voorziet in een verkorting met een kwart van de tot nu toe gel
dende termijnen. Voor de zwaarste misdaden, waaronder terro
risme en Mafiamoorden, komt dit neer op een verkorting voor
de vier opeenvolgende fasen - instructie, berechting, hoger be
roep en cassatie - van 10 jaar en 8 maanden tot 8 jaar.
De nu geldende lange termijn werd in 1979 vastgesteld in een
speciale noodwet, die met steun van alle regeringspartijen, maar
ook van de communisten, werd aangenomen onder druk van het
toen nog uiterst actieve terrorisme van linkse en rechtse clan
destiene groeperingen. Van politiezijde was er herhaaldelijk ge
klaagd over de invrijheidstelling Wegens het verlopen van de
wettelijke termijn, vein gevaarlijke terroristen, die onmiddellijk
opnieuw onderdoken en hun terroristische activiteiten hervat
ten.
Nu het terroristische gevaar grotendeels is geweken en de meeste
leden van Rode Brigades, Prima Linea en Nieuwe Orde achter
slot en grendel zitten, gingen er de laatste tijd steeds meer stem
men op om de preventieve-hechtenistermijn tot normalere pro
porties terug te brengen. Het plan van de regering is hiertoe een
eerste aanzet.
Het is overigens de bedoeling van de regering dat de nieuwe rege
ling niet zal gelden voor nu al lopende rechtszaken, met name
tegen de leiders van „Arbeidersautonomie", die op dit ogenblik
in Rome terecht staan op verdenking van de oprichting en lei
ding van gewapende benden. Zij werden op 7 april 1979 gearres
teerd, maar het proces begon pas in juni van dit jaar. Het was
vooral hun geval en dat van hun leider, de intussen tot kamerlid
gekozen en alweer voortvluchtige professor Toni Negri, dat de
campagne tegen de lange hechtenistermijn op gang bracht.
Buitenland
ROME - Wie in Italië illegaal heeft
gebouwd, krijgt nu van de rege
ring de kans zijn wetsovertre
ding af te kopen. De vele hon
derdduizenden die een groot
deel van de 8000 kilometer kust
hebben volgebouwd en steden
en dorpen wanstaltig hebben la
ten uitstulpen, dwars tegen alle
woningbouwreglementen en
wetten op de ruimteljke orde
ning in, hoeven niet langer bang
te zijn voor hoge boetes, inbe
slagname en afbraak van hun
misbaksels. Om hun schuld te
genover de wet uit te wissen en
weer met een schone lei te begin
nen, hoeven ze slechts in de ko
mende zes weken aangifte te
doen van hun overtreding en een
boete te betalen, die hoogstens
neerkomt op enkele malen het
bedrag voor de nooit aange
vraagde, of in elk geval nooit ver
kregen bouwvergunning.
Het regeringsbesluit dupeert al de
genen die zich wèl aan de wet
hebben gehouden, en stelt een
aantrekkelijke premie op wets
overtredingen tussen 1942 en nu,
die nauwelijks goed wordt ge
maakt door de grimmige maar
tamelijk loze belofte, dat het
klandestien bouwen van nu af
onmogelijk zal worden gemaakt.
Uitgeput
De voornaamste reden voor de
maatregel is, dat er op deze ma
nier een stroom geld in de bijna
uitgeputte staatskas zal vloeien,
al is het nog allerminst duidelijk
hoeveel dit kan worden: minister
van openbare werken Franco Ni-
colazzi spreekt hoopvol van
10.500 miljard lire (omstreeks 20
miljard gulden), maar vindt het
voorzichtiger op 9000 miljard te
mikken; anderen menen dat de
opbrengst niet hoger dan 6000
miljard zal zijn.
Over het aantal te saneren overtre
dingen bestaan alleen maar
schattingen: het aantal 'zwarte'
bouwsels wordt op 3,1 miljoen
geschat, onwettige verbouwin
gen op vier miljoen.
Behalve de benadeling van de
wetsgetrouwe burgers, bevat het
besluit nog een paar innerlijke
onrechtvaardigheden: zo loopt
het bedrag voor bouwvergunnin
gen, waarop het boetestelsel is
gebaseerd, in verschillende ge
meenten sterk uiteen: in Rome is
door
Hein ten Kortenaar
het bijvoorbeeld 40.000 lire per
vierkante meter, in Florence
150.000. Het is dan ook nog hele
maal niet zeker dat het besluit
door het parlement zal worden
goedgekeurd. Als dat niet bin
nen 60 dagen gebeurt, vervalt het
automatisch en zal de regering
naar andere maatregelen moeten
omzien om het hoognodige geld
binnen te krijgen.
Dat het inderdaad hoognodig is,
heeft de regering nog eens uit
eengezet in de toelichting bij de
financiële raamwet, waarvan de
behandeling gisteren begon in
de senaat. Om de inflatie, nu nog
omstreeks 16 procent, te bestrij
den en terug te brengen tot 10
procent in 1984, is allereerst een
verhoging van de staatainkom-
sten nodig. Die kan worden ver
kregen door maatregelen als het
witwassen van de klandestiene
woningbouw, verhoging van de
directe belastingen en krachtda
diger bestrijding van de belastin
gontduiking, en verhoging van
de sociale lasten voor zelfstandi
gen, die tot nu toe voor dezelfde
dienstverlening een fractie be
taalden van wat arbeiders in
loondienst moeten bijdragen.
Mes
Anderzijds moet het mes worden
gezet in de overheidsuitgaven,
die anders een tekort zouden ver
tonen van 120.000 miljard lire.
Om dit tekort terug te brengen
tot 90.000 miljard, stelt de rege
ring zich voor te bezuinigen op
defensie, op pensioenen en op de
gezondheidsdienst. Bij de pen
sioenen moet vooral worden be
zuinigd op de invaliditeitsuitke-
ringen, die in het verleden vaak
zijn gebruikt als een soort ver
kapte bijstand, zodat er met na
me in het Zuiden steden zijn
waar een derde van de werkende
bevolking als invalide geboekt
staat.
In het parlement is het vooral de
communistische partij, die harde
oppositie heeft beloofd tegen de
naar haar mening onrechtvaardi
ge maatregelen. Ook binnen de
regeringscoalitie zijn de menin
gen niet onverdeeld, zodat het de
eerste Italiaanse regering onder
socialistische leiding niet mak
kelijk zal vallen de voorgenomen
maatregelen door het parlement
te loodsen.
Oud-premier Callaghan: "Ge
vaarlijke onzin". (Foto AP)
BRIGHTON (GPD) - Gerry
Adams, vice-president van en
Lagerhuislid voor Sinn Fein,
de politieke vleugel van het
verboden Ierse Republikein
se Leger (IRA), heeft gister
avond geschiedenis geschre
ven door in de Engelse bad
plaats Brighton een vergade
ring van een Labour-groep
toe te spreken.
Het was de eerste keer dat een
lid van Sinn Fein, die open
lijk de gewapende strijd van
de IRA tegen het Britse leger
steunt, werd toegestaan te
spreken in1 het gedeelte van
Groot-Brittannië buiten Ul
ster. Een bezoek eerder dit
jaar van Adams aan Londen
werd door de toenmalige mi
nister Whitelaw (binnenland
se zaken) verboden op grond
van de Wet tot preventie van
terrorisme.
Maar omdat Adams bij de alge
mene verkiezingen van juni
tot Lagerhuislid werd geko
zen, kan de Britse overheid
hem nu niet langer tegenhou
den. De vice-voorzitter van
Sinn Fein maakte daar giste
ren gebruik door op een van
de vele „fringe-meetings"
(randvergaderingen) rond het
Labour-congres te spreken.
Adams bevestigde dat hij ge
weld tegen het Britse leger en
de politie in Noord-Ierland
legitiem acht in het kader van
de vrijheidsstrijd van de re-
publikéinen in Ulster. Hij be
schreef uitvoerig het geweld,
dat hem en zijn familie de af
gelopen 15 jaar - zolang duren
de ongeregeldheden in
Noord-Ierland - door „de
Britse bezetters" is aange
daan.
Adams trok een uitpuilende
zaal van mensen die overwe-
gens sympathiek tegenover
hem en zijn zaak bleken te
staan: de Sinn Fein-man
kreeg tenminste een daveren
de ovatie. De bijeenkomst
was georganiseerd door een
binnen de Labour-partij
werkende groep die één ver
enigd Ierland nastreeft. De
officiële lijn van Labour is
dat niet wordt gepraat met de
IRA of daarmee verbonden
organisaties.
BRIGHTON - Oude vijandelijkheden laaiden gisteren
weer op, toen het congres van de Britse Labour-partij,
dat in de badplaats Brighton vergadert, zich met over
weldigende meerderheid uitsprak voor onvoorwaardelij
ke eenzijdige kernontwapening.
De uitspraak van het congres Oud-premier Jim Callaghan hield
houdt in, dat een Labour-rege-
ring binnen één regeerperiode
(vijfjaar) alle kernwapens over
boord zal gooien, ook de Polaris-
faketten die nu de onafhankelij
ke Britse kernmacht vormen,
door
Henk Dam
zonder daarvoor concessies van
de Sowjet-Unie te eisen.
Dat was nu precies het punt waar
op Labour bij de Lagerhuisver
kiezingen van juni de discussie
over vrede en veiligheid verloor
van de Conservatieve partij. Het
Britse volk wil in overgrote
meerderheid niet eenzijdig ont
wapenen, zeker niet als daar
geen tegenprestaties van de Rus
sen tegenover staan.
Habré wil met "alle
Tsjadiërs" praten
PARIJS (UPI) - President Habré
van Tsjaad is bereid dat "alle
Tsjadiërs", dus ook met zijn ri
vaal Goukouni Weddeye te pra
ten over het beëindigen van de
burgeroorlog in zijn land. "We
willen vrede, stabiliteit en eer
biediging van onze territoriale
integriteit", zo zei Habré gisteren
in een vraaggesprek met de
Franse televisie.
Habré heeft deze week in Frank
rijk de Frans-Afrikaanse topcon
ferentie bijgewoond. Voor die
top had hij altijd gezegd niet met
Weddeye te willen praten.
dat gisterochtend het congres
ook voor ogen, toen hij opmerkte
dat Labours wens om eenzijdig
te ontwapenen gevaarlijke onzin
is die bij de verkiezingen „mil
joenen stemmen" heeft gekost.
Dat was aanleiding tot woedende
reacties in de zaal, waar men Cal
laghan onder meer van „sabota
ge" beschuldigde, omdat hij bij
de jongste verkiezingen ook al
zijn twijfel over eenzijdige ont
wapening had geuit, net als an
dere vertegenwoordigers trou
wens van de rechtervleugel bin
nen de Labour-partij.
De scherpe woordenwisselingen
waren slecht nieuws voor La
bours nieuwe partijleider, Neil
Kinnock, die zich herstel van de
eenheid binnen de partij als pri
maire taak heeft gesteld. Kin
nock zelf is ook geen voorstan
der van de door het congres aan
genomen motie.
Terwijl hij er tot gisterochtend aar
dig in geslaagd was, de tegenstel
lingen tussen de linker- en rech
tervleugel van Labour te verdoe
zelen, werden nu ineens alle ou
de wonden weer opengereten.
Dat de discussie zich op de Pola-
risraketten toespitste, is op zich
zelf een wrang gegeven.
Het merkwaardige geval wil name
lijk, dat als er ooit een Labour-
regering aan het bewind komt
(en dat kan niet eerder zijn dan
1988, omdat de huidige Conser
vatieve regering tot dat jaar mag
blijven zitten), de Polarisraket-
ten allang zullen zijn vervangen
door meer moderne wapens.
ADVERTENTIE
HEEL GESNEDEN
WIT of BRUIN
Vredesstaking in
West-Duitsland
BONN (DPA/RTR) - In de Bonds-
republiek is gisteren een "vre
desstaking" van vijf minuten ge
houden. Tienduizenden werkne
mers gaven hiermee gehoor aan
een oproep van de- Duitse vak
centrale DGB.
Vooral in gebieden met een hoge
organisatiegraad lag het werk
vrijwel geheel stil. Ook het open
baar vervoer deed in veel steden
aan de "vredesstaking" mee. De
medewerkers van de fractie van
de sociaal-democratische SPD
hielden, te zamen met fractielei
der Hans-Jochen Vogel, een kor
te manifestatie voor het parle
mentsgebouw.
Enkele werkgevers hadden ge
dreigd het loon over de gestaakte
periode in te houden. Zij vinden
dat het motief van de staking
zich niet leent voor een actie in
de bedrijven.
De voorzitter van de DGB, Ernst
Breit, zei tijdens een persconfe
rentie dat het opvoeren van de
conventionele en de nucleaire
bewapening geen bijdrage aan
de vrede levert. Volgens Breit
hebben de tienduienden stakers
laten zien dat zij geen kernraket
ten in Europa willen.
Toekenning Nobelprijs
DEN HAAG (GPD) - De toeken
ning van de Nobelprijs voor de
Vrede aan de Poolse vakbonds
leider Lech Walesa heeft gisteren
verwarring en consternatie ver
oorzaakt in Polen en andere lan
den achter het IJzeren Gordijn,
maar werd door de familie van
de leider van Solidariteit en in de
westerse wereld met vreugde be
groet.
Moskou noemde de toekenning
van de Nobelprijs aan Walesa
„opzettellijke provocatie"; in Po
len, waar het nieuws als een bom
insloeg, onthield de regering zich
van een officieel commentaar.
Een regeringswoordvoerder die
nadrukkelijk zei als privé-per-
soon te spreken, verklaarde dat
door de leider van een verboden
vakbondsorganisatie te onder
scheiden, de prijs in zijn ogen in
waarde is verminderd. Hij zag
het toekennen van de onder
scheiding als een „politieke
stap".
De Amerikaanse president Ronald
Reagan stuurde een gelukwen-
stelegram aan Walesa. Hij riep de
Poolse regering voorts op deze
gelegenheid aan te grijpen om
zich af te wenden van een poli
tiek van confrontatie en een poli
tiek van verzoening met het hele
Poolse volk te aanvaarden.
De Duitse bondskanselier Helmut
Kohl, die Walesa zou hebben
voorgedragen voor deze hoge on
derscheiding, zei in een telegram
aan de Nobelprijswinnaar voor
de Vrede: „Wij hebben uw inzet
voor de vrijheid, de onafhanke
lijkheid en de rechten van de
Poolse arbeidersbeweging met
grote innerlijke deelneming ge
volgd. Uw moed, de solidariteit
van uw vrienden en het vaste ge
loof van het Poolse volk zijn een
bemoedigend voorbeeld voor al
len die het in de vrijheid gaat",
aldus Kohl in zijn telegram aan
Walesa.
Walesa, die ook telegrammen
kreeg van vakbondsleiders uit
het Westen, zei „ik ben zeer ge
lukkig". Honderden mensen wa
ren voor zijn huis samenge
stroomd om blijk te geven van
hun vreugde. Walesa noemde de
onderscheiding het bewijs dat de
wereld de strijd en de idealen
van Solidariteit erkent. Voor de
honderden sympathisanten die
luid zijn naam scandeerden en
hem een ovatie brachten, zei Wa-
MOSKOU (Reuter) - Het officiële Russische persbureau Tass heeft giste
ren afwijzend gereageerd op president Reagans jongste voorstellen be
treffende de strategische bewapening. Het zijn lege woorden die
slechts bedoeld zijn om de ware bedoelingen van Washington te verber
gen", aldus het persbureau.
Volgens Tass probeerde Reagan bij de bekendmaking van zijn voorstel
len de indruk te wekken dat de Amerikaanse opstelling bij de Geneefse
onderhandelingen over de strategische wapens (START) is versoepeld.
"Maar wat de kern van de zaak betreft, werd duidelijk dat het om niets
anders ging dan lege woorden. Woorden die niets van doen hebben met
daden".
Tass voegt eraan toe dat de woorden zijn bedoeld als dekmantel voor de
plannen van Washington de wapenwedloop aan te wakkeren.
Radio-Moskou meent dat de Amerikaanse voorstellen niet zozeer gericht
zijn op een doorbraak in het START-overleg als wel op een "hersen
spoeling" van de Amerikaanse Congresleden opdat zij akkoord gaan
met het programma voor de nieuwe intercontinentale MX-raketten.
lesa dat Solidariteit opnieuw kon
bewijzen dat er in Polen „slechts
één weg is, die van de dialoog".
Secretaris-generaal Herman Reb-
han van de in Genève zetelende
internationale metaalvakbond,
die veertien miljoen leden telt,
zei dat de toekenning van de vre-
sesprijs aan Lech Walesa niet al
leen een eerbewijs is aan een
dapper mens, maar ook een er
kenning is van het belang van
een onafhanklijke vakbond als
een wapen voor vrede en voor
uitgang in de wereld.
WENEN (GPD) - Uit wat Lech
Walesa tot nu toe heeft gezegd
over zijn Nobelprijs voor de Vre
de, blijkt dat Solidariteit de mo
rele prijs krijgt en dat het geld
officieel naar het landbouwfonds
van de rooms-katholieke kerk in
Polen gaat. Walesa kan het geld
niet aan Solidariteit geven zon
der met de Poolse wetgeving in
conflict te komen. Solidariteit is
verboden en het steunen van een
illegale organisatie is doodeen
voudig strafbaar.
Het kerkelijke landbouwfonds is
bedoeld om het lot van de parti
culiere boeren in Polen, die 80
procent van de landbouwgrond
bezitten, te steunen. Veel van de
ze boeren, die alleen een paar
hectare ter beschikking hebben,
zijn zeer arm. Hun kinderen heb
ben geen zin om onder de tegen
woordige omstandigheden de
boerderij over te nemen. De staat
helpt alleen de collectieve staats
boerderijen, die toch veel minder
efficiënt werken dan de particu
liere boeren.
Op het land heeft de kerk de over
macht. Bijna honderd procent
van de landelijke bevolking gaat
naar de kerk. De bedoeling is op
het moment, dat de kerk met
steun van de staat de boeren
overhaalt hun grond rationeel en
collectief te gebruiken. De nood
zakelijke verkaveling en allerlei
procedures die altijd moeilijk
zijn, kunnen alleen tot succes lei
den als de kerk garant wil staan
voor de eigendomsrechten van
de boeren.
De wederzijdse afschrikking a la
carte, die president Reagan de
Russen als jongste variatie van
zijn ontwapeningsbeleid heeft
aangeboden, zet vermoedelijk
meer zoden aan de dijk in ei
gen land en bij Amerika's
bondgenoten dan in Moskou.
Zijn aanvankelijke voorstellen
op het gebied van de wapen-
vermindering dienden in hun
opmerkelijke eenvoud, vooral
propaganda en hadden ternau
wernood onderhandelings
waarde. Het laatste concept is
niet alleen zeer ingewikkeld,
maar bovendien in zulke vage
termen aan de wereld gepre
senteerd, dat de reële beteke
nis ervan voor het afnemen
van de nucleaire dreiging
moeilijk valt te taxeren.
Het idee om de introductie van
door
Henk Kolb
nieuwe kernwapens te binden
aan vernietiging van meer ou
de wapens en om defensie sa
men te stellen uit een keuze
pakket aan wapens, is de
vrucht van binnenlands poli
tieke overwegingen. Reagan
heeft het zeer terughoudend
aanvaard, omdat hij de stem
men nodig had voor de bouw
van de nieuwe MX-raket en
voor de B-l bommenwerpers -
de voorstanders van het af-
bouwbeginsel konden ermee
laten blijken voor wapenver
mindering te zijn, zonder zich
te voegen bij de voorstanders
van bevriezing van het kern-
wapenbestand.
Alle blijvende oppositie tegen de
bouw van nieuwe kernwapens
ten spijt kan Reagan nu bogen
op nationale steun voor zijn
ontwapeningsbeleid en op bij
val van zijn Europese bondge
noten, die niet zonder huiver
afwachten tot welke vormen
het politiek gerucht zal uit
groeien naarmate de plaatsing
van de eerste Europese kern
wapens naderbij komt.
De Amerikanen willen voor alles
vermindering bereiken van de
intercontinentale landraketten
waarmee een eerste aanval kan
worden uitgevoerd en die daar
om het gevaarlijkst zijn. De
Amerikanen zeggen er in te
zijn geslaagd een formule te
ontwerpen waarin de eigen
schappen van de land- zee- en
luchtwapens kunnen worden
ondergebracht. Of de Sowjet-
Unie dit Amerikaanse reken
werk wil volgen moet per on
derhandeling worden vastge
steld.
Maar hoe de formule ook wordt
gehanteerd, zodat uiteindelijk
een soort verlaagd evenwicht
ontstaat in vernietigingspoten-
tieel, opgebouwd uit stuw
kracht van raketten en de ex
plosieve kracht die zij kunnen
overbrengen, het is vrijwel on
vermijdelijk dat de Russen
binnen het raam van zo'n opzet
hun nucleaire strijdmacht zul
len moeten reorganiseren.
Zullen de Sowjets daartoe bereid
zijn? Kenneth Adelman, direc
teur van het in betekenis sterk
aangevreten Bureau voor Wa
penbeheersing en Ontwape
ning, stelt vast dat de Russen
momenteel bij de START-on-
derhandelingen in Genève,
waar het om de strategische
wapens gaat, al spreken over
reducties die verder gaan dan
de plafonds zoals die in het
nimmer geratificeerde SALT
2-verdrag waren afgesproken.
Zal er geen eindeloos geharrewar
ontstaan over de vraag welke
bommenwerpers strategisch
zijn, vanwege hun vliegbereik,
en welke niet? Adelman houdt
het begrijpelijk: „Je kunt het
ingewikkeld maken of eenvou
dig. Als de Russen snelle voor
uitgang willen, dan is die mo
gelijk". Hij zei ook: „Wij willen
de Russen de best mogelijke
kans bieden om voortgang te
maken".
Volgens Adelman hebben de
Amerikaanse onderhandelaars
in Genève de ruimte om zich
flexibel te kunnen opstellen.
Een wapenakkoord zal zich,
als het er komt, over tien, vijf
tien of nog meer jaren uitstrek
ken, voordat zijn doelstellin
gen worden verwezenlijkt. De
belangrijkste rekensom die de
Russen nu moeten maken is of
zo'n lange termijn tijdrekken
tot na de Amerikaanse verkie
zingen van 1984 toelaat in om
standigheden waarbij zij in Eu
ropa de slag om de openbare
mening zullen verliezen, maar
wel nog geruime tyd de kans
krijgen de spanning op te
schroeven.
Twee Oostduitse soldaten zijn bezig de automatische geweren aan de
grens met West-Duitsland te ontmantelen. De Oostduitse leider Erich Ho-
necker gaf hiertoe gisteren het startsein. De Westduitse regering sprak
gisteravond haar tevredenheid uit over deze stap van Honecker
(Foto AP)
