Rutgershuis soms nog broodnodig als uitwijkmogelijkheid Afsluiting gaslevering: redelijk middel...of niet? Consultatiebureau seksuele vraagstukken Pand Caecüiastraat te klein Homogroepen willen verhuizen naar Harteveltcomplex LEIDEN Het begon met een enkel spreekuurtje van de NVSH op vrijdagavond aan de Steenschuur. Echtparen, via-via aan het adres gekomen, vervoegden zich daar ietwat schuchter voor wat condooms of het aanmeten van een 'afsluitende ring'. We schrijven 1953, de tijd dat voorbehoedmiddelen nu niet direct het gemakkelijkste onderwerp van gesprek waren. Van 'de pil' had nog niemand ooit gehoord en de seksuele revolutie zou op dat moment nog zo'n tien jaar op zich laten wachten. Maar wel werd langzaamaan een begin gemaakt met geboorteregeling op een verantwoorde manier. Terug naar 1983: precies dertig jaar na de oprichting van het Leidse consulatiebureau van de NVSH. Er is in die dertig jaar weinig on veranderd gebleven. Niet alleen breidde het assortiment voorbe hoedmiddelen zich aanzienlijk uit, ook de opvattingen over ge boortebeperking werden heel wat soepeler. Bovendien heet het consultatie-bureau inmiddels 'Rutgershuis' en is het losgekop peld van de NVSH. Het aantal spreekuren per week is gestegen naar zeven en ze worden tegen woordig gehouden in een statig herenhuis aan de Papengracht. Dokter A.B.J. van der Vliet-de Vries (69) heeft een flink deel van de ontwikkeling van het Rut gershuis meegemaakt. Bijna van het begin af aan was zij medisch leidster van het consultatie-bu reau. "Voor zover ik me herinner is er eerst nog heel kort een ande re dokter geweest. Maar die kreeg een baan aangeboden in een katholiek ziekenhuis en dat viel in die jaren natuurlijk niet te combineren met dit werk". Sinds haar pensionering in 1980 beheert dokter Van der Vliet nog de 'hulptelefoon'. "Voor de mo derne spoedgevallen", zegt ze. "Zoals mensen die de pil zijn ver geten of met een gescheurd con doom zitten". Het consultatie-bureau van de NVSH had na de oprichting in 1953 heel wat baanbrekend werk te verrichten, valt uit de woorden van dokter Van der Vliet op te maken. Rond de verkoop van voorbehoedmiddelen hing in die tijd nu eenmaal een geheimzin nig sfeertje. "Het was moeilyk beginnen, dit waren dingen die door Conny Smits het daglicht eigenlijk nog niet mochten zien. Voor 1953 was er in Leiden maar één dokter die vrouwen een pessarium aanmat. En dat ging in het diepste ge heim, want kwam zoiets uit, dan kon hij z'n praktijk wel verge ten". Bovendien moest het consultatie bureau in de beginjaren moeite doen om niet verward te worden met de zogenaamde 'Sanitas- winkeltjes'. Dat waren een soort van drogisterijen die onder de toonbank ook nog wel eens min der hygiënische middelen wil den verkopen. Van der Vliet: "Flesjes met een middel dat dan een abortus op zou moeten wek ken en dat een vrouw zelf in de baarmoeder moest spuiten. Le vensgevaarlijk en nog niet eens effectief. Bewijzen kon je zoiets nooit, want alles gebeurde uit sluitend onder vier ogen. Maar te denken dat een loopknecht zijn hele weekloon gaf voor een flesje dat nog niet eens hielp..." Maar het consultatie-bureau van de NVSH, geleid met de deskun digheid van een arts en een ver pleegster, hield stand. Het aantal cliënten nam toe, hoewel recla me in die tijd ondenkbaar was. "Het was voor mensen een hele grote stap om naar het consulta tiebureau te durven gaan. óf het waren heel progressieve mensen óf mensen die echt in nood zaten, er echt geen kind meer bij kon den hebben. Die hoorden het dan weer van bekenden, de één stuurde de ander. Want we had den wel folders, maar adverten ties zoals nu in elke schoolagen da staan, die waren er niet". In het begin van de jaren zestig nam het consultatie-bureau pas echt een grote vlucht. Naast het condoom en de 'afsluitende ring', tot dan toe de enige voor behoedsmiddelen, was nu ook de pil uitgevonden. "Het ging da gen in het Oosten", aldus dokter Van Vliet. "Er kwamen andere opvattingen over deze zaken. En ook de huisartsen gingen zacht jesaan meewerken". Prettige bij komstigheid voor de NVSH was overigens een enorme stijging van het ledental. Want om voor behoedmiddelen via het consul tatie-bureau te krijgen, was het een vereiste lid te worden van de vereniging. Juist deze grotere bekendheid en daarmee gepaard gaande grotere seksuele vrijheid, brak de NVSH echter ook weer op. De vereni ging ging een naar de mening van sommigen té progressieve koers varen. Dokter Van der Vliet: "Er werd gestreden voor vrije seksuele verhoudingen, abortus en ongetrouwd samen wonen. Dat gaat misschien som mige mensen tegenwoordig te ver, maar voor die tijd was het wel heel erg vooruitstrevend. Daar waren de consultatie-bu reaus niet zo blii mpp" De grote angst was dat cliënten, te ruggeschrokken door de vrijhe den die de NVSH voorstond, de consultatie-bureaus niet meer zouden durven bezoeken. Van daar dat ze in het begin van de jaren zeventig besloten zelfstan dig verder te gaan als Rutgers- DONDERDAG 6 OKTOBER 1983 Het Rutgershuis aan de Papengracht. "De mensen vinden dat hier de sfeer zo plezierig is, helemaal niet medisch". (Foto Holvast) huizen. Vernoemd naar de arts Johannes Rutgers die een van de bekendste voorvechters van ge boorteregeling was. Toch werd de band met de NVSH niet hele maal verbroken: de meeste Rut- gershuizen betrekken hun voor behoedmiddelen nu nog steeds via de vereniging en huren hun panden van haar. Hoe dan ook, het Rutgershuis had zijn bestaansrecht bewezen en nu nog steeds blijkt er een grote behoefte aan het consultatie-bu reau te bestaan. Het Rutgershuis de Papengracht 26 krijgt per >'n tachtig cliënten in de Dokter Van der Vliet herinnert week spreekkamer. Een team van drie receptionisten, twee verpleeg kundigen en vijf artsen houden zeven spreekuren, waarvan er een speciaal bedoeld is voor mensen met problemen op sek sueel gebied. Medisch leidster dokter Van Dorp: "Er zijn nog steeds mensen die voor seksuele vragen of voorbe hoedmiddelen niet bij hun huis arts terecht kunnen of willen. Met name jonge meisjes treffen nogal eens een arts die hen geen voorbehoedmiddel wil geven. "Je bent nog zo jong", krijgen ze dan te horen. Of die meisjes zijn bang dat ze bij de huisarts een bekende tegenkomen die vragen gaat stellen. Dan blijkt de uit wijkmogelijkheid die het Rut gershuis biedt toch nog broodno dig te, zijn". Een andere groep mensen komt naar het Rutgershuis omdat ze zich bij de huisarts niet zo op hun gemak voelen wanneer ze over seksuele problemen willen praten. "Ze vinden dat hier de sfeer zo plezierig is, 'helemaal niet medisch'. Hier kunnen ze veel anoniemer en dus vrijuit praten. Er zijn overigens ook art sen die hun patiënten zelf door sturen naar het Rutgershuis. Omdat we hier meer tijd hebben of omdat wij gespecialiseerd zijn het aanmeten van pessaria" LEIDEN - De Leidse Werkgroep Homosexualiteit (LWH) en de- Lesbiese Vrouwen Leiden (LVL) willen verhuizen naar één van de panden van het zogenaamde Harteveltcomplex aan de Lange- gracht. In een brief aan het college van burgemeester en wethouders hebben LWH en LVL gevraagd zo spoedig mogelijk onderhan delingen te beginnen over de mogelijkheid het pand geschikt te maken voor beide groepen. De LWH en LVL, die ziph inzetten voor de homo-emancipatie in Leiden en omstreken, barsten min of meer uit hun voegen in het huidige onderkomen, een lo kaal in het voormalige schoolge bouw aan de Caecüiastraat. De beide organisaties hebben het gemeentebestuur al een aantal jaren geleden op de hoogte ge bracht van het nijpende ruimte gebrek. Vorig jaar is een aantal lokalen op de eerste etage van het pand aan de Caecüiastraat 'gekraakt' om de ruimteproble men het hoofd te bieden. In ver band met de homodemonstratie van juni j.l. werd nagenoeg de hele eerste etage van het school gebouw in gebruik genomen. De gemeente is van die ingebruikna me op de hoogte gesteld en heeft daartegen geen bezwaar ge maakt. Verbouwing zich wel minder goede samen werking met de Leidse huisartsen. "Vroeger mocht een arts echt niet te weten komen dat zijn patiënt bij het Rutgershuis was geweest. Tegenwoordig heb ben we wel contact met de huis arts, tenzij de patiënt daar be zwaar tegen heeft natuurlijk. Maar de artsen zelf hebben er, heus geen bezwaren tegen. Veel artsen hebben tegenwoordig toch gewoon de tijd niet meer om iedere pilgebruikster zelf te controleren? Je kunt het Rut gershuis vergelijken met het consultatiebureau voor kleine kinderen. Met een baby ga je toch ook niet elke keer naar de dokter, maar naar het zuigelin genbureau?" Vorige week is een begin is ge maakt met de verbouwing van de bovenste etages van de voor malige school ten behoeve van de Leidse Vrouwenraad, de Ne derlandse Vereniging van Huis vrouwen en Leidse kunstenaars. "Naast de overlast die dit met zich meebrengt betekent dit dat we flink moeten inkrimpen", al dus Marcel Smits van de LWH. "Er dreigt een onwerkbare situa tie te onstaan doordat we verga der-, informatie- en soosruimten moeten samenproppen in één lo kaal. Dat is niet meer mogelijk". De gemeente heeft tot dusver niet geantwoord op brieven van LWH en LVL over het ruimtegebrek waarmee men te kampen heeft. "Ik denk dat de vele activiteiten van LWH en LVL onvoldoende door de gemeente worden onder kend", aldus Smits. "De LWH en LVL zijn de enige groepen die zich inzetten voor de homo emancipatie in Leiden en ont wikkelen wekelijks een groot aantal activiteiten". "De afgelopen jaren'hebben beide groepen een stormachtige groei doorgemaakt. LWH en LVL heb ben thans zo'n 90 actieve vrijwil ligers en vrijwilligsters en een gemiddeld aantal bezoekers en bezoeksters van 400 450 per week. De huidige ruimte, als praat-, soos- en caferuimte is ook met oog op de nieuwbouw in de omgeving (bejaarden- en gezins woningen) totaal ongeschikt ge worden", aldus Smits. De LWH en LVL hebben het oog laten vallen op éen van de pan den van het zogenaamde Harte veltcomplex dat de gemeente on langs heeft aangekocht als toe komstige huisvesting voor de be zetters van het voormalige Troef- gebouw aan het Noordeinde, de coöperatieve vereniging De Klos. Deze vereniging heeft in middels laten weten met de helft van het complex genoegen te willen nemen zodat de LWH en LVL zich als gegadigden hebben aangemeld voor één van de reste rende panden. Subsidie Wil dit pand geschikt zijn voor de LWH/LVL dan zal de gemeente wel «de* nodige voorzieningen moeten treffen en de kosten daarvan als een eenmalige subsi die moeten beschouwen, zo schrijft men in de brief aan B en W. De beide organisties kunnen zichzelf financieel bedruipen, maar zijn niet in staat de verbou wing van het pand te bekostigen. Mocht het Harteveltcomplex niet geschikt te maken zijn voor beide organisaties, dan zou drin gend moeten worden uitgekeken naar andere mogelijkheden, al dus de LWH en LVL. Twee inbrekers aangehouden LEIDEN Een 20-jarige Leide- naar en een 21-jarige Voorschote naar zijn gisteren aangehouden vanwege inbraak in een woning aan de Steenstraat. De twee wa ren daar zondagnacht via een ge forceerde tuindeur binnengeko men en hadden een kleurentele visie, stereo-toren, versterker en boormachine meegenomen. De twee inbrekers werden in hun woningen aangehouden. Bij huiszoeking werd een groot deel van de buit teruggevonden. Winkeliers klagen nood LEIDEN/LEIDERDORP - Staats secretaris Van Zeil (economische zaken) trof gisteravond in het ge bouw van het Rijnlands Instituut voor Ondernemersonderwijs een afvaardiging van de Onderne mersvereniging Stationsweg/ Steenstraat en omgeving. Daar werd een ledenvergadering ge houden van de Leidse afdeling van het Koninklijk Ondernemers Verbond. (Van Zeil hield er een toespraak over het onderwerp 'de ondernemer als basis van de economie). Voorzitter W. Bar- ning van de ondernemersvereni ging confronteerde de bewinds man met de teruglopende omzet ten van de winkeliers (vijftien tot twintig procent achteruitgang) sinds de Stationsweg en Steen- straat voor auto's gedeeltelijk zijn afgesloten. Ook wees Bar- ning erop dat er daardoor al zes ontslagen onder het winkelper soneel zijn gevallen. De staatsse cretaris beloofde de rijksconsu lent voor het midden- en kleinbe drijf naar Leiden te zullen sturen (zie voorpagina). Van Zeil (rechts) hoort de klagende Leidse middenstanders aan. Van links naar rechts Kok, Hendriks en Barning. Op de achtergrond voorzitter Abcouwer van het Leidse KNOV. (Foto Holvast) Kader-expositie De Stichting Kadercursussen Leiden houdt zaterdag weer haar jaarlijkse expositie met werk van cursisten die de tweejarige parttime opleiding 'Creatieve Bezigheidsbegelei ding' hebben gevolgd. De exa menkandidaten van dit jaar la ten hun huiswerkcollecties zien, werkstukken die afge stemd zijn op bezigheidsbege leiding en het resultaat zijn van activiteiten als haken, breien, vlechten, weven, mola, volks schilderen et cetera. De ten toonstelling geeft ook een beeld van de mogelijkheden om technieken aan te passen aan mensen met eer) handicap. De expositie wordt van elf tot vier uur gehouden in de leslo kalen van de SKL, het hoofd gebouw van complex Noord einde 2a. J eugdwerkloosheid De taakgroep Arbeid van de Raad van Kerken houdt van avond een discussiebijeen komst met dia's over het the ma jeugdwerkloosheid. Plaats van handeling is het Antonius Clubhuis aan de Lange Mare; aanvang acht uur. Ruilbeurs De ruilclub 'Koningskerk' houdt vrijdag weer een ruilavond in de aula van de Wülem de Zwij- gerschool. Verzamelaars van munten, postzegels, bankbil jetten, lucifermerken, sigaren bandjes, ansichtkaarten, schel pen en dergelijke zijn van half acht welkom in de school aan de Willem de Zwijgerlaan 44. Hardrock/swingen In het Leids Vrijetijdscentrum, Breestragt 66," is vrijdag weer een swingavond. In het zolder café staat hardrock centraal, met medewerking van de Leid se groep Stormchild en verder videofilms van o.a. tJary Moore en Rainbow. De familie Van den Broek werd begin vorig jaar geconfron teerd met een verhoging van de voorschotnota voor levering van gas en elektriciteit. Zij rea geerde daarop met de medede ling dat het verbruik de laatste tijd sterk verminderd was, doordat twee kinderen uit huis gegaan waren. Naar de mening van de familie kon daarom het voorschot dan ook ongewij zigd blijven, ondanks de prijs stijging van het gas. De familie vroeg om handhaving van het oude voorschotbedrag. Daarbij werd ook nog eens aangevoerd dat zij van een minimumloon moest leven, zodat handhaving van het oude voorschot verre weg de voorkeur had boven verhoging van het voorschot en een eventuele terugbetaling bij de eindafrekening over dat verbruiksjaar. In afwachting van de reactie van het energie bedrijf bleef de familie het ou de voorschotbedrag betalen. Het energiebedrijf weigerde het verhoogde voorschot te wijzi gen en stuurde trouw elke maand een betalingsherinne ring over het niet betaalde deel van de voorschotnota t.w. ƒ31,—. Drie maanden later kwam de eindafrekening over het verbruiksjaar 82/83. Deze resulteerde in een terugbeta ling van ƒ61,50. Wie nu zou denken dat dit bedrag verre kend zou worden met de be staande schuld (inmiddels 93,— exclusief incassokos ten), komt bedrogen uit. De te rugbetaling werd verrekend met het voorschot van de maand nó de eindafrekening. Over de schuld van 93,- werd een jaar lang niet meer gerept. Achterstand Pas in januari 1983 komt er een brief van het Energiebedrijf Rijnland met een overzicht van de betalingsachterstand met het verzoek het bedrag binnen zeven werkdagen te betalen. Als dat niet gebeurt, zal de le vering op grond van artikel 10 van de Algemene Voorwaar den worden onderbroken. Met andere woorden: wordt de fa milie Van den Broek afgeslo ten van gas- of elektriciteitsle vering. Telefonisch wordt met het energiebedrijf afgesproken dat er betaald zal worden zodra het salaris binnen is. Daarbij wordt gezegd dat dat meestal rond de 25ste wordt overge schreven. Op de 24ste januari bevalt mevrouw Van den Broek echter van een wolk van een dochter, zodat in de feest vreugde het energiebedrijf he lemaal vergeten wordt. Vier weken later wordt - zonder verdere mededeling vooraf - de gastoevoer in de grond afgeslo ten. Mevrouw Van den Broek was net even bij oma op be zoek met de kleine. Bij thuis komst vond ze op de deurmat een kaartje dat de gaslevering pas zou worden hervat als de achterstand plus de kosten van afsluiting en een waarborgsom zou zijn betaald. De kosten be droegen in totaal 1003,- voor een aanvankelijke betalings achterstand van 93,-. Omdat mevrouw Van den Broek een baby had, kreeg ze voor elkaar dat de gastoevoer weer onmid dellijk werd aangesloten, na dat zij de oorspronkelijke 93.- achterstand had be taald. Verder was het energie bedrijf zo goed om de waar borgsom en de incassokosten te laten vallen. De aan- en af- Instituut Burgerraadslieden. 2311 EK Leiden. Koornburgsteeg 2 Telefoon 071 - 254142. sluitkosten van 700,- zouden echter wel betaald moeten worden, desnoods in termij nen. Op dat moment wendden de heer en mevrouw Van den Broek zich tot ons met de vraag: is dat nou redelijk van het energiebedrijf om gewone mensen zo op kosten te jagen voor een betalingsachterstand van nog geen 100,-? Geschillencommissie Wij vonden van niet en probeer den met het energiebedrijf tot een schikking te komen. Dat lukte ons niet, dus het enige wat overbleef was het voorleg gen van deze zaak aan de Ge schillencommissie Openbare Nutsbédrijven. In deze com missie zit een vertegenwoordi ger van de openbare nutsbe drijven, een vertegenwoordi ger van de Consumentenbond en een onafhankelijk voorzit ter. De commissie behandelt geschillen over aansluiting voor en levering van gas, water en elektriciteit. De uitspraak is bindend voor het nutsbedrijf. Voorwaarde voor de behande ling van een klacht is dat de verbruiker (familie Van den Broek in dit geval) de klacht binnen 3 weken na het ont staan daarvan, schriftelijk heeft voorgelegd aan het nuts bedrijf. Wordt de klacht niet tot tevredenheid opgelost, dan kunnen de verbruiker of het nutsbedrijf zich binnen 3 maanden na het ontstaan van de klacht tot de geschillencom missie wenden. De klacht wordt schriftelijk ingediend en de indiener betaalt een klach- tengeld van 35,- welk bedrag wordt terugbetaald als hij in het gelijk wordt gesteld. Formeel moet het bedrag waar over verschil van mening is (in het geval van familie Van den Broek de 700,- aan- en af- sluitkosten) op een aparte re kening van de Geschiüencom- missie worden gestort. Pas daarna gaat de commissie tot behandeling van de klacht over. Meer informatie over de geschillencommissie Openba re Nutsbedrijven (en andere geschillencommissies) vindt u in de brochure Consumen tenklachten die op ons kantoor verkrijgbaar is. Onredelijk Wij wezen de geschillencommis sie op een uitspraak van de rechtbank van Zutphen van 28 maart 1983. De rechtbank had daarbij bepaald dat overeen komsten tot levering van gas of licht, net als alle overeenkom sten overigens, te goeder trouw moeten worden uitge voerd. Dat wil zeggen dat ver plichtingen uit zo'n overeen komst alleen dan opgeschort mogën worden als er sprake is van een (in de woorden van de rechters) "terzake relevante te kortkoming van meer dan ge ringe importantie zijdens de wederpartij". In normaal Ne derlands wü dit zeggen dat af sluiting dan mogelijk is in ge val van een ernstige tekortko ming van de verbruiker. Wij stelden ons op het standpunt dat een nalatigheid in de beta ling van een bedrag van 93,- niet voldoende reden was voor de afsluiting, temeer daar het energiebedrijf al bijna een jaar had laten verstrijken na het ontstaan van de schuld en de familie Van den Broek verder altijd trouw en op tijd betaalde. De kosten van af- en aanslui ting (ƒ700,-) zijn zo hoog in verhouding tot het openstaan de bedrag dat afsluiting in dit geval bijna per defenitie onre delijk is, vonden wij. Geen uitspraak De geschillencommissie is niet tot een uitspraak gekomen. Het energiebedrijf besloot na melijk 4 maanden nadat het ge schil aanhangig was gemaakt om 'op grond van nadere over wegingen alsnog van incasso van de af- en aansluitkosten af te zien'. In de brief die daar over aan de Geschillencom missie werd geschreven werd fijntjes opgemerkt dat "dit mo gelijk voor uw commissie of fa milie Van den Broek aanlei ding kan zijn om van verdere behandeling af te zien". Nader telefonisch overleg leerde dat dat min of meer een voorwaar de was. Als familie Van den Broek wél prijs zou stellen op een uitspraak, zou alsnog tot incasso worden overgegaan. De beroemde stok achter de deur. De familie Van den Broek koos eieren voor haar geld, met die 700,- konden heel wat andere nuttiger din gen gedaan worden. Zodra het inmiddels aanbetaalde bedrag terugontvangen is op haar gi rorekening, wordt de klacht in getrokken. Nieuw beleid Wij vonden het resultaat voor de familie Van den Broek prima, maar waren toch wat ontevre den over de gang van zaken. Wat zou er immers met andere verbruikers gebeuren die vooi; zo'n klein bedrag bij het ener giebedrijf in het krijt staan? Al lemaal afgesloten en alleen die genen die naar de geschillen commissie gaan, krijgen later hun geld terug of hoe zit het ermee? De woordvoerder van het Energiebedrijf Rijnland zégde toe dat het beleid ten aanzien van afsluiting bij klei ne vorderingen "geëvalueerd" (hergewaardeerd) zou worden. We mogen aannemen dat dat plaats vindt in het algemeen bestuur en wel op korte ter mijn. In dat algemeen bestuur zitten leden van de Leidse ge meenteraad, mensen die door de Leidse bevolking zijn geko zen om hun belangen te behar tigen. Langs deze weg willen wij die raadsleden vragen om toe te zien op een spoedige evaluatie van dit afsluitbeleid. We hopen dat er dan een meer menselijk beleid uit voortkomt, waarin mensen van tevoren schrifte lijk bericht krijgen dat - als men niet betaalt - op een be paalde dag op een bepaald tijd stip wordt afgesloten. Als dat was gebeurd, was mevrouw Van den Broek niet weggegaan en had veel narigheid voorko men kunnen worden. Verder zou o.i. overwogen moeten worden voor bedragen onder de 350,- helemaal niet meer af te sluiten.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1983 | | pagina 4