Rentedaling zet door
Herenakkoord voor
werven waardeloos
IJ
1
i
r
1
cu
eh)
-c
Douwe Egberts krimpt 'pijnloos' in
Kort zakelijk
Marktberichten
Verzekeren auto voor
vrouw extra voordelig
Hoger personeel kraakt
cao-plannen bij Heineken
Na hypotheken ook andere tarieven
Protestmars
van Zweedse
ondernemers
16
Proces-verbaal in 'melkoorlog'
Beurs Amsterdam
WOENSDAG 5 OKTOBER 1983
Lufthansa
De Westduitse minister van finan
ciën, Gerhard Stoltenberg, is er
voorstander van om het aandeel
van de Bondsrepubliek in de
Lufthansa aan particulieren te
verkopen, zo zei hij gisteren in
Bonn. De huidige Westduitse re
gering streeft bewust naar het af
stoten van haar belangen in aller
lei staatsbedrijven.
Op de vraag of de Lufthansa als
particuliere maatschappij ook de
nationale luchtvaartmaatschap
pij zal blijven antwoordde hij dat
dat heel góed mogelijk is. Stol
tenberg noemde als voorbeeld
Swissair, dat voor 75 procent in
particulierë handen is. Lufthan
sa is nu voor 82 procent eigen
dom van de Westduitse staat.
Order DAT
DAF Trucks in Einhoven heeft van
het ministerie van transport in
Angola opdracht gekregen voor
de levering van 67 trekkers, drie
vrachtwagens en 134 opleggers
en voor de bouw en inrichting
van een transportcentrum in de
hoofdstad Luanda. Met de order
in 38 miljoen gulden gemoeid, zo
heeft een woordvoerder van
DAF meegedeeld..
De financiering van de order is tot
stand gekomen met steun van
het Nederlandse ministerie voor
Ontwikkelingssamenwerking.
DAF Trucks is van plan bij de af
werking van de order Nederland
se bedrijven in te schakelen.
V erzekerings fusie
Assurantieconcern Stad Rotter
dam anno 1720 en Amersfoortse
Verzekeringen Beheer praten
over een samenwerking van de
twee bedrijven. Er wordt hierbij
gestreefd naar een meerder
heidsdeelneming van Stad Rot
terdam in de Amersfoortse, zo
hebben beide maatschappijen
bekendgemaakt. Eerder beslo
ten Ennia en AGO tot een volle
dige fusie. Stad Rotterdam boek
te vorig jaar een premie-inkomen
van in totaal f 564 min en behaal
de f 227 min aan beleggingsop
brengsten. Er werken 1100 men
sen. Bij de Amersfoortse werken
250 mensen.
Gasvondst
British Petroleum Exploratie
Maatschappij Nederland heeft
op een diepte van 3500 meter gas
aangeboord in blok K-4 op.het
Nederlands Continentaal Plat,
140 kilometer ten noordwesten
van Den Holder. BP treedt op na
mens een groep van negen inter
nationale maatschappijen. Deze
derde boring in blok K-4 leverde
850.000 kubieke meter gas per
dag op. In 1974 werd bij de eerste
boring in dit blok op een afstand
van anderhalve kilometer van de
huidige vondst eveneens gas
aangetroffen.
LEIDEN - Groenteveiling
Aardappelen 32-51, Andijvie 70-95,
Pronkbonen 2.20-2.70, Stokbonen
3.20-3.30, Snijbonen 4.30-5.60, Stam-
bonen 4.40, Kroten 60-61, Boerenkool
64-82, Chinese kool 34-35, Groene
kool 86-99, Witte kool 61, Spitskool
60-82, Postelein 56-1.02, Prei 71-97,
Spinazie 1.25rl.26, Ijsbergsla 98-1.08,
Broccoli 2.55, Spruiten A 1.24-1.32,
Spruiten B 1.34-1.59, Spruiten C 1.01,
Spruiten D 1.00-1.60, Champignons
bakje 80, Uien 45-78, Rode uien 1.23-
1.24, Winterpeen 42, Witlof 4.00-6.50,
Meloenen 1.55-3.00, Bloemkool 6 per
bak 1.05-1.20, Bloemkool 8 per bak 90-
1.00, Bloemkool 10 per bak 70, Knol
selderij 34-52, Sla 36-60, Bleekselderij
28-64, Bospeen 1.26-1.36, Peterselie
31-67, Selderij 20-48, Paprika st. 17-54.
KATWIJK AAN DEN RIJN - Groente
veiling van 4 oktober 1983
Andijvie per kg 1,03-1,11, groene kool
0,54-0,56, spitskool 0,48-0,52, bospeen
I 1,16-1,29, waspeen Al-per kist 3,60-
8,50, BI-5,40-13,30, CI-5,90-9,70.
Aanvoer: 153 ton.
Breekpeen BI-4,60, CI-6,90-9,10, uien
per kg 0,40-0,74, peterselie (krul) 0,81-
0,86, bloemkool 6 per bak I 0,85, 8 I
0,78-0.83, 12 I 0,70.
Aanvoer: 4827 stuks.
Economie
UTRECHT (GPD) De Utrechtse verzekeringsmaatschappij
Zwolsche Algemeene geeft vrouwen een korting van 20 procent
voor autoverzekeringen. De Zwolsche is daar met ingang van 1
oktober als eerste in Nederland mee begonnen. De reden is dat
vrouwelijke automobilisten minder schade veroorzaken dan
mannelijke.
Volgens een woordvoerder van de maatschappij zit het verschil
niet in het aantal ongelukken, maar in het bedrag van de schade.
„Vrouwen botsen zachter", ontdekte de Zwolsche.
De maximale no-claim-korting blijft voor mannen en vrouwen ge
lijk, omdat onder geroutineerde chauffeurs weinig verschil tus
sen mannen en vrouwen blijkt. Maar vooral gedurende de op
bouw van die no-claim-korting (voor vrouwen gemiddeld vijf
jaar, voor mannen zeven jaar), zijn mannen voor de verzekering
een stuk duurder. Volgens de woordvoerder heeft dat alles te
maken met snelheid en bravour.
HOUTEN (ANP) - De Unie BLHP
(beambten, leidinggevend en ho
ger personeel) wijst in navolging
van de Industriebond FNV de
cao-voorstellen van de Heine-
ken-directie af. De bond verzet
zich met name tegen de plannen
om in 1986 tien procent arbeids
tijdverkorting tegen evenredige
looninlevering door te voeren,
waarbij een gedeelte van de pro-
duktiewerknemers ook nog op
zaterdag zou moeten werken. De
Industriebond bereidt al acties
Volgens Unie-bestuurder A. Speij-
er is herinvoering van werken op
zaterdagochtend "op termijn be
spreekbaar", maar dan niet met
de huidige plannen voor het inle
veren van loon voor arbeidstijd
verkorting. Heineken verkeert
volgens Speijer in een goede po
sitie om loonsvermindering te
compenseren.
In de eerste helft van 1983 boekte
Heineken een netto winst van 83
miljoen gulden. "Maar we heben
hier integendeel te maken met
een werkgever die het economi
sche klimaat aangrijpt om de ar
beidsvoorwaarden te korten", al
dus Speijer.
AMSTERDAM (ANP) - De
rentedaling, gisteren in
gang gezet door de han
delsbanken, breidt zich
uit buiten het terrein van
de hypotheken. De Neder
landse Middenstands-
bank heeft aangekondigd
per 5 oktober haar de tij
delijke toeslag op de de
betrente van kredieten af
te schaffen. Die rente,
waarvan het tarief is ge
koppeld aan het promes
sedisconto van De Neder-
landsche Bank, staat nu
nog op een half procent.
De opschorting van de tijdelijke
toeslag op de debetrente is mo
gelijk door de gedaalde rente op
de geldmarkt, aldus de NMB.
Geldmarktkringen verwachten
dat de andere banken de NMB
spoedig zullen volgen.
De dalende rente op zowel geld- als
kapitaalmarkt was al oorzaak
van lagere hypotheektarieven bij
de Rabobank en de ABN. De an
dere banken zijn tot dusver nog
niet gevolgd, maar zij beraden
zich wel. Inmiddels hebben ook
de levensverzekeraars een verla
ging van de hypotheekrente met
0,3 procent per 6 oktober aange
kondigd. De basisrente bij deze
hypotheekverstrekkers daalt
daarmee tot 8,8 procent.
De Nederlandse Scheepshypo-
theekbank heeft gisteren de af-
giftekoers van de 9 pet pandbrie
ven 1982 per 1986-1991 verhoogd
tot 101 procent. Het effectief ren
dement bedraagt thans circa 8,75
procent. Ook de afgifteprijzen
van bankbrieven door NMB en
ABN zijn gisteren gedaald waar
door de rendementen zijn ge
daald, in een enkel geval tot 8,64
pet toe.
ADVERTENTIE
Twee bouwvakkers kijken toe hoe de Zweedse werkgevers te hoop lopen tegen het plan voor werknemersfondsen
van de regering-Palme.
STOCKHOLM (Reuter/UPI) - In
Stockholm hebben gisteren tus
sen de 50.000 en 100.000 mensen,
onder wie grote zakenlieden, een
mars naar het parlementsge
bouw gehouden om te proteste
ren tegen het voorstel van de so
ciaal-democratische regering on
der premier Olof Palme om
werknemersfondsen op te rich
ten.
In een rede voor de volksvertegen
woordiging verklaarde Palme
dat de door de vakbeweging ge
leide fondsen nodig zijn om de
investeringen te versterken en
de deelneming in de industrie te
verbreden. „De fondsen zijn no-
dig om de produktie en de werk
gelegenheid te versterken in een
tijd, waarin financiële operaties
en speculaties het vertrouwen in
ons economische stelsel dreigen
te ondermijnen".
Vele demonstranten waren goed-
geklede mensen van de mid
denklasse die kennelijk voor het
eerst van hun leven de straat op
gingen om uiting te geven aan
hun misnoegen. Op zichzelf was
de protestmars trouwens al een
uitzonderlijk verschijnsel in het
over het algemeen door politieke
rust gekenmerkte Zweden.
Hoewel het merendeel van de beto
gers ondernemers waren, liepen
ook talrijke werknemers en jon
geren mee in de stoet. Volgens
velen van hen vormen de voorge
nomen fondsen slechts een eer
ste stap naar een Oosteuropees
soort economie.
llfdinrodemn^t-speu;
Geserveerd met o.e. eeraew
kroketjes en pruimedanten.
95 per
persoon
Restaurant
Het Rechthuis JMf
Schans 32
Uithoorn
(02975) 61380
UTRECHT (GPD) - Het Douwe
Egberts-concern wil de komende
twee jaar 200 van de 3600 ar
beidsplaatsen laten vervallen
zonder dat dit leidt tot gedwon
gen ontslag, tot inkomensverlies
voor die 200 werknemers en zon
der dat dit de gemeenschap een
cent kost. Het vrij unieke plan,
zoals voorzitter Van Dongen van
de raad van bestuur de voorge
nomen inkrimping noemt, werd
gisteren in Utrecht op een pers
conferentie bekendgemaakt. De
reorganisatie, die meer dan 35
miljoen gulden gaat kosten, is
bedoeld om de daling van de be
drijfswinst, in het afgelopen
boekjaar met 16 procent terugge
lopen tot 104,8 miljoen, tot staan
te brengen.
De opzet is om alle werknemers
boven de 57,5 jaar, hetzij vrijwil
lig, hetzij verplicht, vervroegd te
laten uittreden. Tot hun 60e jaar
neemt D.E. de kosten hiervan
voor zijn rekening. De ex-werk
nemers behouden in het eerste
jaar 92 procent van hun laatstge
noten salaris, in de jaren daarop
90 procent.
De werknemers van Douwe Eg
berts nemen ook een deel van de
kosten voor hun rekening. In ruil
voor het inleveren van de auto
matische prijscompensatie en
een winstbonus van 4 procent
kan onder meer de VUT-leeftijd
worden verlaagd van 62 naar 60
jaar. De kosten van de afvloeiing
voor de oudere werknemers bo
ven de 62 komt ten slotte weer
geheel voor rekening van het be
drijf.
DEN HAAG (ANP) De Economische Controledienst zal vandaag pro
ces verbaal opmaken tegen twee supermarktbedrijven, die melk verko
pen beneden de vastgestelde minimumprijs. Een woordvoerder van
het ministerie van economische zaken heeft dit gisteren desgevraagd
meegedeeld. Het is aan het openbaar ministerie om aan de hand van
deze processen verbaal al dan niet op te treden tegen de prijsbrekers.
De Nederlandse Melkhandelarenorganisatie (NMO) dringt in een tele
gram aan staatssecretaris P. van Zeil (economische zaken) aan op optre
den tegen de bedrijven Jacques Hermans en Konmar, die de minimum
prijs voor volle en halfvolle melk hebben doorbroken.
De leden van de NMO vergaderen vandaag over de prijsontduiking.
Shell-order naar Z.-Korea
De zwaar slagzij makende Ne
derlandse scheepsbouw heeft
een nieuwe teleurstelling te
slikken gekregen. Een order
voor drie tankers van 85.000
ton voor Shell, ter waarde van
300 miljoen gulden, is aan hun
neus voorbij gegaan. De in Ne
derland gevestigde oliemulti-
national heeft gekozen voor de
grootste werf in het veel vol
gens Shell zeker 30 procent -
goedkopere Zuid-Korea,
Hyundai Heavy Industries.
Doffe ellende dus voor een be?
drijfstak in een zo op zee ge
richte natie, die al zo veel sla
gen te verwerken heeft gekre
gen en er zo langzamerhand
voor spek en bonen bij lijkt te
lopen. Want gisteren kwam
ook nog eens de Organisatie
voor Economische Samenwer
king en Ontwikkeling (24 rijke
landen) met de sombere tij
ding, dat het vooral met de
scheepsbouw in de Europese
Gemeenschap bergafwaarts
gaat.
Terwijl de OESO-leden Zweden,
Finland, Noorwegen en Japan
meer orders (Japan zelfs 37
procent meer) binnenhaalden,
leverden de EG landen fors in:
door
Wim Fortuyn
43 procent in het afgelopen
halfjaar. Vooral de momenteel
zo rumoerige Westduitse
scheepsbouw leverde in, maar
Nederland staat er niet veel be
ter voor. Dat blijkt wel uit de
cijfers die de Nederlandse
scheepsbouworganisatie Ce-
bosine deze zomer bekend
maakte. In het tweede kwar
taal daalde het aantal orders
van 88 naar 69; in guldens een
waardevermindering van 2,4
naar 1,9 miljard.
Shell heeft wel degelijk met het
Nederlandse bedrijfsleven de
mogelijkheden gepolst, geheel
volgens de morele verplichtin
gen die voortvloeien uit het
roemruchte Herenakkoord.
Volgens dit gentlemens agree
ment dient Shell, evenals Esso,
wat van de Nederlands aard
gas- en oliewinsten in de Ne
derlandse samenleving te ste
ken. Vrijblijvend is het alle
maal wel, want het olieconcern
is van die 'plicht' ontslagen als
de Nederlandse industrie de
concurrentie niet kan bijbe
nen. En dat laatste is het geval
bij de Nederlandse scheeps
bouw, tenminste was de prij
zen betreft.
De Nederlandse bouwer, waar
mee Shell (even) mee in ge
sprek is geweest teri aanzien
van die drie tankschepen, is
Krimpense werf Van der Gies-
sen-de Noord. Precies, dat is
die werf die dit voorjaar een
overdekte hal in gebruik nam
teneinde bij slecht weer te
kunnen doorwerken. Een be
sparing van 36 procent in de
urenkosten zou de werf aan
sluiting moeten geven bij het
kostenniveau van Japan.
Dat is mooi en het wordt nog
mooier, want Van der Giessen
blijkt inmiddels nog sneller en
economischer te kunnen leve-
rendan verwacht. Dat zou toch
een mooi concurrerend bod
moeten kunnen opleveren, te
meer omdat de Krimpense
werfzich er op laat voorstaan
'maatschepen' te bouwen ter
wijl in Zuid Korea in serie
wordt geproduceerd. En was
Shell, bij een rijk tweedehands
aanbod, niet uit op zeer moder
ne, 'milieuveilige' schepen?
Maar niks. "Onze eerste aanbie
ding was tevens de laatste",
meldde directeur verkoop J.
Gijbeis gisteren in gelatenheid.
"Het prijsverschil was kenne
lijk zo groot, dat het geen zin
had om nog verder te gaan zit
ten praten".
Zit Van der Giessen nog steeds
veel te hoog of duiken de Zuid-
f
koreanen naar een onwaar
schijnlijk laag niveau? Beide is
het geval. Van der Giessen zit
zelfs met een 'Japans' prijspeil
nog vijf tot tien procent onder
het wereld-prijsniveau. Boven
dien is er de harde gulden, die
het Nederlandse produkt duur
maakt.
Van doorslaggevende betekenis
is echter de agressieve han
delspolitiek van de Zuidkore-
aanse werven. Ze nemen or
ders aan voor bedragen, waar
mee Van der Giessen het mate
riaal nauwelijks zou kunnen
aanschaffen. Dat zit hem deels
in de ongeveer dertig procent
lagere loonkosten en, volgens
de Koreaanse regering, in het
hoge opleidingsniveau. Een rol
speelt ook de snelle ontwikke
ling van de nationale staalin
dustrie, die de werven nu van
(ook al goedkoop geprodu
ceerd) staal kan voorzien.
Toch lijkt vooral te tellen, dat de
Zuidkoreaanse werven hun of
fertes niet baseren op het aan
tal berekende werkuren, zoals
in andere landen. Hyundai ver
deelt de totale kosten in een
bepaalde periode over alle
schepen. Dat leidt tot voortdu
rende schaalvergroting en
soms, om de capaciteit maar te
benutten, tot enorme conces
sies op de prijs.
Subsidie is, in Westeuropese
scheepsbouw, een veelge
bruikt smeermiddel. Zo heeft
ook Nederland een regeling,
die de eigen werven orders
moet bezorgen. Het is de reder
(Shell in dit geval) die op een
premie kan rekenen van vijf,
maal (jaar) 2,3 procent van de
investering. Toch wil de ironie,
dat die regeling Van der Gies
sen mede de das omdoet. De
reder krijgt hem namelijk ook
als hij in Nederland niet te
recht kan of in het buitenland
veel ...goedkoper kan bestel
len. Voorwaarde is wel dat de
reder onder Nederlandse vlag
en met Nederlandse beman
ning opereert. Shell voldoet
daaraan en dus kan rekenen op
een kleine 35 miljoen subsidie.
Zo komt de scheepsbouw dus
ook niet verder. Het ziet er
naar uit dat de Nederlandse
werven moeten wachten op be
tere tijden, waarbij zij met an
dere werven in de EG maar
eens moeten speuren naar de
oorzaken van de achterstand
ten opzichte van de andere OE-
SO-landen. Het ontwikkelings
land Zuid-Korea kan geen
maatstaf zijn.
Enige hoop kan wellicht worden
geput uit het feit dat ook Japan
naast de Shell-order heeft ge
grepen. Want dat land doet het,
net als de Scandinavische lan
den, wel behoorlijk. De Japan
se orderwinst in het afgelopen
half jaar (167 schepen) is op
merkelijk na het bereiken van
een dieptepunt in 1982 met in
totaal 267 orders, al moet daar
aan toegevoegd dat die winst
voor 50 procent te danken was
aan de gigantische order voor
81 buikschepen van de even
eens Japanse reder Sanko
Steamship.
AANDELEN binnenland doorlopend
133.80 136.50
62 50+ 62 30
48.00 4800
121X00 117.00
41200 426 00
15900 159.00
42.50 42.70
165.50 165.50
157.00 155.50
215.50 214 50
30.50+ 30.30
317.00 316.00+
127.70 127.70
305 50 305 00
231.40 230.70
264.00 364.00
Noteringen van
woensdag 5 oktober 1983
(tot 12:28 uur)
216.50 216.50
390.00 390.00
235.00 236.00
143.00 144.00
212.00 210.50
385 00 384.00
delimj c
óesseaux
tob c.pr. c
tob pre
krasnapols.
258 00 258.00
156.00 154.60
532 00 515.00
67500.00 67500.00
7305.00 7215.00
740.00 740.00
128.00 128 00
254.50 252.00
180.00+ 181.00
101.00 101.00
21450 213.50
14700 155.000
wyk hering 74.0
buitenland
124.50 127.00
129.00 130.00
beleggingsinst.
leveraged 160.00 158.00
wereldhave 156.50 156.00
OBLIGATIES
staatsleningen
129.30 129.30
108.50 109.00
123.20
103.50
101.70
bg11'/4 82-07 117.20
mbo B'/b 83-98 99.00
nmb 10'/4 82 105.70
nmb9'/4 83-93 102.00
nmb 7*4 83-92 93.20
rtwb 8*4 84-03 99.60
pandbrieven
fgh 11 81-88 104.00
Igh 9 78-86 100.20
fgh 9 83-92 100.20
fgh 7*4 77-85 98.80
wuh 11 80-88 103.30
wuh9'£ 79-87 100.90
100 70
NG
105.30
parallelmarkt
officieel toegelaten
370.00 370.00
wotff 2500.00
indices e.d.
Indices (a.n.p.-c.b.s)
obl.index/eff.rend.(c.b.s.)
in8jr
BNG leningen
Bankleningen 838
Pandbrieven 8.89
goud en zilver
Goud (onbew) 36.920-37.420
Zilver (onbew) 940-1010
buitenlands geld
Amerikaanse dollar 2.88 3.00
Engelse pond 4.19 4.49
Belg. franc (100) 5.2 5.59
Duitse mark (100) 109.50 TÏ3.50
Ital lire (10.000) 17.15 19.50
°ortuges Isc (100) 2.10 2.60
Can. dollar 2,32 2.44
Franse franc (100) 35,50 38,50
Zwits. franc (100) 136,25 140,75
Zweedse kroon (100) 36.00 39,00
Spaanse peseta (100)
Griekse drachme (100)
VERKLARING DER TEKENS
gedaan en late
vorige koers
olfoéle not. geschorst
Uitgevers zeer vast
De uitgevers Elsevier-NDU en
VNU zijn vanmorgen op een overi
gens nogal verdeeld Damrak fors
gestegen. Buitenlandse vraag naar
die aandelen en een geringe omzet
stuwden de prijzen op. Elsevier lag
omtrent het middaguur op een
winst van omstreeks f 10 en VNU
verdiende op dat tijdstip om en na
bij 14
Ook KLM lag vast in de markt met
een winst van omtrent 12.50 op
f 154. Daarentegen was er weinig
belangstelling voor Kon. Olie. Dat
fonds raëkte ongeveer 12 kwijt,
ook al doordat de dollar vanmor
gen in Amsterdam ongeveer 3 cent
goedkoper werd verhandeld.
Heineken. Ahold, HBG en Robeco
leverden omstreeks f 1 in. De ban
ken deden het eveneens niet best.
met verliezen van f 0.50 tot 11.50.
Op de obligatiemarkt was men
door de berichten over rentedaling
vnj optimistisch. De winst bedroeg
globaal zon 30 cent en enkele
fondsen bereikten noteringen die
dit jaar nog niet voorkwamen.
