Afbraakplan VS
voor kernkoppen
BETER
KUN
JE ALS
KERS
NIET
TERECHT
KOMEN.
C
Abortusdebat in
Spaans parlement
Toch meerderheid
Shamir in Knesset
Mislukt visserij-overleg
EG krijgt nog een vervolg
Moskou pleit
in VN voor
bevriezing
Reagan: "Meer oude wapens weg"
Doden bij
onlusten
in Pakistan
President
van Tsjaad
bindt in
Foot steekt
hand in
eigen boezem
WOENSDAG 5 OKTOBER 1983
LUXEMBURG (GPD) - De voortdurende onenigheid over de verdeling
van de haringvangst in de Europese viswateren dreigt het politieke
klimaat in de Europese Gemeenschap ernstig te schaden. De EG-visse-
rijministers hebben gisteravond twee dagen van onderhandelingen
zonder akkoord beëindigd. Op 19 oktober zullen ze een nieuwe poging
doen, omdat ze het haringprobleem van tafel willen hebben als in de
cember de echte grote problemen, zoals de financiën en de bezuinigin
gen op de landbouw, tot besluitvorming moeten leiden.
„Het is niet goed om voor zo'n klein economisch belang als de visserij in
Europa inneemt, de hele sfeer in de Gemeenschap te verzieken", zei
een hoge Nederlandse ambtenaar. Verschillende pogingen, onder meer
op Nederlands initiatief, om de haring over verschillende lidstaten te
verdelen, leden schipbreuk omdat ieder land meer wilde dan er in feite
voorradig is.
Overigens kunnen de Nederlandse vissers vanaf 1 oktober de haring
vangst in de Zuidelijke Noordzee gewoon hervatten op grond van de
oude verdeèlcijfers uit 1982. Die zijn ook nog gunstiger dan de voorstel
len van 1983. Voor 1982 mocht Nederland uit de Zuidelijke Noordzee
19.000 ton haring ophalen, voor 1983 zou dat slechts 12.700 ton zijn. De
visserijvertegenwoordigers zitten in Luxemburg dan ook niet op een
snel akkoord te wachten.
MADRID - In het Spaanse parle
ment zijn gisteren de debatten
begonnen over de omstreden
verandering in de abortuswetge
ving, die in Spanje de gemoede
ren de laatste maanden hoog
heeft doen oplaaien. In zijn ver
dediging van het wetsontwerp,
waarbij abortus niet langer straf
baar wordt gesteld als de zwan
gerschap gevaar oplevert voor de
gezondheid van de moeder of in
dien deze het gevolg is van ver
krachting, en wanneer als het ri
sico bestaat dat de foetus geeste
lijk of lichamelijk misvormd is,
hekelde minister van justitie Le-
desma de sociale schijnheilig
heid inzake abortus.
Volgens de minister wegen de
overwegingen om abortus uit het
wetboek van strafrecht te halen
in de drie concrete gevallen veel
zwaarder dan de strafverlaging
die de Spaanse wet toekent als
abortus wordt toegepast om de
eer van de vrouw te beschermen.
De beperkte legalisering van de
abortus verdedigde minister Le-
desma met het argument dat een
Buitenland
totale vrijlating van de abortus
het cultuurpatroon van een groot
deel van de Spaanse bevolking
zou aantasten.
Tijdens het parlementaire debat
kwam het voor het gebouw van
door
Gerrit-Jan Hoek
de Cortes in Madrid tot inciden
ten. Dertig feministen, die pro
testeerden tegen het beperkte
karakter van de Abortuswet,
werden weinig zachtzinnig door
de politie gearresteerd.
De behandelig van de abortuswet
valt merkwaardig genoeg samen
i aantal processen inzake
abortus. Begin volgende week
valt de uitspraak in het gerucht
makende abortusproces tegen
elf vrouwen uit Bilbao, die al ver
volgd worden vanaf 1968 of 1974.
De advocaten van de elf vrouwen
zijn pessimistisch gestemd over
de afloop van het proces. De
vrees bestaat bij de verdediging
dat de overweging waarop zij vo
rig jaar werden vrijgesproken,
namelijk dat er sprake was van
'sociale noodzaak', door de Hoge
Raad niet zal worden bevestigd.
Ook een ander proces inzake abor
tus heeft het nodige stof doen op
waaien. Gisteren kwam een 28-
jarige vrouw uit Huesca voor in
Madrid, die in 1981 tot een
maand gevangenisstraf was ver
oordeeld, evenals haar vriend.
Tegen de vrouw was vervolging
ingesteld, omdat zij zich in 1981
in Engeland had laten aborteren,
waarna bij terugkeer in Spanje
complicaties optraden, waardoor
de abortus aan het licht kwam.
Ondanks dat de Spaanse straf
wet op juridische gronden niet
toegepast kan worden voor een
daad die in het buitenland is ge
pleegd. werd de vrouw toch door
de Spaanse justitie veroordeeld.
Vandaag worden de debatten in
het parlement vervolgd. Hoewel
de absolute meerderheid van de
socialisten garant staat voor de
aanvaarding van de abortuswet,
zal het toch zeker tot volgend
jaar zomer duren voordat de wet
in werking treedt. De conserva
tieve fractie, die vandaag aan het
woord komt, heeft al beroep in
gesteld bij het Grondwettelijk
Tribunaal. Zolang dit orgaan niet
uitgemaakt heeft of de wetswijzi
ging al dan niet in strijd is met de
grondwet, blijft de abortuswet in
de ijskast.
NEW YORK (RTR) - De Russi
sche minister van buiten
landse zaken Andrei Gromy-
ko heeft gisteren een bevrie
zing van kernwapens voorge
steld.
Hij stelde een aanvullend punt
over het onderwerp voor op
de agenda van de algemene
vergadering der Verenigde
Naties, samen met een twee
de nieuw punt getiteld "ver
oordeling van kernoorlog".
Bij Gromyko's ontstentenis
werden de voorstellen in de
algemene vergadering ge
daan door Oleg Trojanovski,
leider van de Russische ver
tegenwoordiging.
Het is traditie geworden dat de
Sowjet-Unie in het eerste sta
dium van de zitting van de al
gemene vergadering nieuwe
agendapunten voorstelt.
Gromyko zei dat de bevriezing
zou omvatten het beëindigen
van elke uitbreiding van alle
soorten wapens en hun trans
portmiddelen in de nucleaire
arsenalen, het afzien van de
plaatsing van kernwapens
van nieuwe types en het stop
zetten van de produktie van
splijtbaar materiaal voor
kernbewapeningsdoelein
den.
In zijn toespraak tot de assem
blee zei Trojanovski: "Onze
planeet stort welhaast in on
der het precedentloze ge
wicht vap wapens die een on
gekende vernietigingskracht
hebben. Zouden zich de om
standigheden voordoen
waarin deze wapens gebruikt
worden, dan wordt de mense
lijke beschaving als zodanig
in de waagschaal gesteld".
Eiffeltoren
Aan het eind van het jaar kan
iedereen een stukje van de
Eiffeltoren in zijn huis heb
ben. De bekende schroefvor
mige trap via welke Gustave
Eiffel naar boven klom toen
hij bij de inauguratie in 1889
de Franse vlag op de top van
het monument hees, zal op 1
december op de eerste ver
dieping van de Eiffeltoren
worden geveild.
De trap is inmiddels vervangen
door een nieuw exemplaar en
liften die de toegang naar de
eerste verdieping vergemak
kelijken. Verscheidene delen
staan al in musea tentoonge
steld.
Aardschok
Een aardschok met een kracht
van 3,8 op de schaal van
Richter heeft gisteren in Poz-
zuoli, een kustplaats aan de
baai van Napels, zeven ge
wonden veroorzaakt en een
aantal kerken en gebouwen
beschadigd. Alle scholen en
een aantal bedrijven bleven
gisteren uit voorzorg geslo
ten.
Hasj
De Israëlische invasie in Liba
non is een weldaad gebleken
voor drugshandelaren, die
het afgelopen jaar velé ton
nen Libanese hasj naar Israël
hebben gesmokkeld. Vol
gens een woordvoerder van
de Israëlische politie wordt
het merendeel van de drugs
in bagageruimten en banden
van auto's over de grens ge
bracht om in veel gevallen
naar Egypte en andere Arabi
sche landen te worden door-
vervoerd.
Sinds de invasie door het Israë
lische leger in juni van het
vorig jaar hebben Libanese
smokkelaars in samenwer
king met Israëliërs vijftien
ton hasj, met een waarde van
miljoenen dollars, de joodse
staat binnengebracht.
WASHINGTON - De VS zullen nieuwe voorstellen doen om de strategische nucleaire
arsenalen geleidelijk af te bouwen. In Reagans nieuwe concept zou voor nieuwe kern
koppen een groter aantal oude wapens moeten worden vernietigd. De Amerikanen zijn
bovendien bereid de aantallen strategische bommenwerpers, in de lucht te lanceren
kruisraketten en Trident II onderzeebootraketten ingrijpend terug te brengen, wanneer
de Sowjet-Unie zijn te land opgestelde intercontinentale kernmacht wil beperken.
Leden van het Amerikaanse Con
gres die Reagans ontwapenings-
beleid zeer kritisch hebben ge
volgd, zoals de Democratische
senator Sam Nunn, spreken van
'een enorme vooruitgang' - het
Witte Huis stelt vast dat voor het
door
-Henk Kolb
eerst in de geschiedenis Congres
en president een ontwapenings
plan hebben ontworpen, waar
achter wetgevende en uitvoeren
de macht zich eensgezind opstel
len. De Republikeinse senator
Charles Percy, voorzitter van de
commissie voor buitenlandse be
trekkingen, noemt het 'een waar
lijk historisch ogenblik'.
Volgens Nunn opent de
ADVERTENTIE
nadering de weg om bij de
START-besprekingen, die mor
gen in Genève worden hervat, te
gen het eind van volgend jaar
met de Russen overeenstem
ming te bereiken. Het plan om
via inlevering van oude kernwa
pens bij het opstellen van nieu
we tot wapenvermindering te ko
men, werd in het Congres door
de Republikeinse senator Cohen
en de Democraat Nunn gelan
ceerd tijdens de debatten over de
bouw van de nieuwe interconti
nentale MX-raket.
Op de besluitvorming heeft ook de
commissie-Scowcroft, die Rea
gan adviseerde over het kernwa-
penbeleid, belangrijke invloed
gehad. Naar verluidt heeft de
Amerikaanse president de nieu
we onderhandelingspositie vast
gesteld ondanks verzet van som
mige regeringsdeskundigen op
het gebied van de wapenvermin
dering.
ISLAMABAD (UPI) - In het
zuiden van Pakistan is het giste
ren tot gevechten gekomen tus
sen duizenden betogers tegen,
het bewind van president Zia-ul-
Haq en regeringstroepen. Daar
bij zijn volgens oppositiebron
nen tien doden en talrijke ge
wonden gevallen.
In het dorp Mirpur Bhutto in de
provincie Sind kwamen duizen
den demonstranten bijeen voor
een protestmars naar het nabij
gelegen dorp Rato Daro, waar ze
een bijeenkomst wilden bijwo
nen van de beweging voor het
herstel van de democratie.
Vlakbij het dorp versperden rege
ringstroepen de demonstranten
de weg en trachtten hen te ver
spreidden. Toen dat niet lukte,
brak er «en vuurgevecht uit.
Zeven weken geleden riep de be
weging voor het herstel van de
democratie op tot nationaal pro
test tegen het bewind van Zia-ul-
Haq. In grote delen van het land
is aan die oproep gehoor gege-
De VS zullen nu de Sowjet-Unie
voorstellen een werkgroep in te
stellen, die het over de beginse
len van afbouw via modernise
ring eens moeten worden. Daar
bij willen de Amerikanen voor
verschillende soorten wapens
ook verschillende inleveringsta
rieven vaststellen. Voor de land-
raketten (die 75 procent vormen
van de Russische strategische
kernmacht) zou dat twee tegen
een zijn, voor onderzeebootwa
pens drie tegen twee. Voor nieu
we intercontinentale raketten
met maar een kernkop (in plaats
van de tien op de nieuwe MX bij
voorbeeld) zou een voordelig ta
rief worden gezocht, om de om
schakeling naar kleinere wapens
te stimuleren.
Hoewel, in de woorden van senator
Cohen, de voorstellen niets voor
schrijven over de manier waarop
modernisering van kernstrijd
krachten mag worden bereikt, en
de Russen ook niet dicteert hoe
het zijn intercontinentale kern
macht moet samenstellen, zullen
de onderhandelaars allereerst
een soort rekeneenheid moeten
vaststellen, waarmee de poten
tiële vernietigingskracht van de
kernwapenarsenalen kan wor
den gemeten. Zolang daarover
geen overeenstemming bestaat,
hangt het hele afbraakplan in de
lucht.
Surinamer vraagt
asiel in Trinidad
PORT OF SPAIN (AFP) - Een 18-
jarige Surinamer, Garcia Ora,
heeft politiek asiel gevraagd aan
de regering van Trinidad en To
bago. Volgens het op Trinidad
verschijnende blad „TNT Mir
ror" heeft Garcia Ora tegenover
de autoriteiten verklaard dat hij
wordt gedood, indien hij naar
Suriname wordt teruggestuurd.
In zijn asielverzoek zegt Garcia Ora
dat hij Suriname is ontvlucht we
gens bedreigingen met de dood
tegen hemzelf en zijn familie van
legerleider Bouterse. Volgens de
gevluchte Surinamer kon hij
twee weken geleden maar ter
nauwernood ontsnappen toen
gewapende soldaten het huis van
zijn moeder in Paramaribo had
den omsingeld.
De Amerikaanse president Reagan vond gisteren ook nog tijd om de
Westduitse president Carstens te ontvangen. Vanmiddag hield Carstens
een rede voor een gezamenlijke vergadering van beide huizen van het
Amerikaanse Congres. Daarin benadrukte hij dat de Westduits-Ameri
kaanse vriendschapgebaseerd op het lidmaatschap van beide landen
van de NAVO, de hoeksteen blijft van het beleid van de Bondsrepubliek in
de toekomst.
(Foto AP)
JERUZALEM - De Israëlische ka
binetsformateur Shamir zal
maandag zijn kabinet aan het
parlement, de Knesset, voorstel
len. Als er niets tussen komt, zal
hij dan een kleine meerderheid
krijgen. Shamir wist zich giste
ren van een parlementaire meer
derheid te verzekeren, nadat de
zes dissidenten binnen de Li-
door
Jaap van Wesel
koed hun eerdere bezwaren te
gen een regering op smalle basis
lieten vallen. Verder bereikte
Shamir na acht uur onderhande
len een akkoord met de ultra-or
thodoxe Agoedat Israël-partij.
Volgens dat akkoord zal een aan
tal religieuze wetten in versneld
tempo door de Knesset worden
aangenomen.
De zes dissidenten zullen in meer
derheid voor het kabinet-Shamir
stemmen als zal blijken dat een
nationaal kabinet met de Arbei
derspartij er niet inzit. Zij drin
gen niet verder aan op hun for
mule die zo'n grote coalitie mo
gelijk moet maken, te weten een
tijdelijke bevriezing van het ne
derzettingenprogramma.
Het is achteraf nogal raadselachtig,
waarom dat 'copromis' over de
nederzettingen zoveel stof heeft
doen opwaaien. Het blijkt dat de
regering de afgelopen jaren een
zodanige infrastructuur voor de
bezette gebieden heeft ontwik-
IDe lekkerste kersen horen in
de lekkerste chocolade.
Zo gaat 't al jaren bij Jamin.
Alleen deze week A OQ
een stuk voordeli- #1OJ
ger:250gram^25 |-
Geldig t/m 12 oktober 1983.
LONDEN (RTR) - De Oriënt Express, het zinnebeeld
van een gouden eeuw van luxueuze reizen per
spoor, is gisteren uit Londen vertrokken voor een
eeuwfeestreis naar Venetië.
De 92 overwegend Amerikaanse en Britse reizigers,
van wie een aantal in kostuum uit de jaren tachtig
van de vorige eeuw, nipten aan champagne op de
tonen van muziek van een militair orkest bij het be
treden van de zeven glimmende rijtuigen van de ex
pres op het Londense Victoria Station.
De oorspronkelijke Oriënt Express - die op 4 oktober
1883 voor het eerst reed - was het geesteskind van
de Belg Georges Nagelmackers, die een treindienst
wilde van Parijs naar de poort van Azië waarbij in
luxe niet zou worden ondergedaan voor de beste
hotels van Europa. Die luxe probeert men op de
eeuwfeestreis te evenaren.
(Foto AP)
keld, dat het met uitvoering van
de al goedgekeurde plannen in
de komende jaren meer dan
100.000 Israëli's kan overhevelen
naar de bezette gebieden. Het
stichten van nieuwe nederzettin
gen is in dat opzicht niet rele
vant, omdat eerst de" al goedge
keurde infrastructuur moet wor
den ingevuld voordat met nieu
we plannen kan worden begon-
De onthulling van die feiten maakt
de weigering van kabinetsforma
teur Shamir om de 'compromis-
formule' zelfs maar te overwe
gen, een beetje raadselachtig. In
feite hoefde hij alleen maar con
cessies te doen op papier, terwijl
hij in de praktijk medewerking
van de Arbeiderspartij had kun
nen krijgen aan het Sharon-ne-
derzettingenprogram dat de af
gelopen jaren is ontwikkeld en
waar de Arbeiderspartij in de op
positie zo tegen tekeer was ge
gaan. De leer bleek echter ster
ker dan de praktijk.
Het is voor Shamir en de Likoed
onverteerbaar, dat het Israëli
sche recht om nederzettingen te
bouwen in de bezette gebieden
formeel beperkt wordt. Boven
dien vreest Shamir in zo'n geval
politieke ontwikkelingen - bij
voorbeeld het Reagan-plan uit de
ijskast, en onderhandelingen
met Jordanië - die uiteindelijk
roet in het eten zouden kunnen
gooien.
Vanwege de nogal vreemde zigzag-
politiek van de zes Likoed-dissi-
denten die in meerderheid uit
eindelijk toch een kabinet-Sha
mir zullen steunen, lijkt het voor
Shamir althans voorlopig goed af
te lopen. Als er tenminste binnen
de coalitie de komende dagen
niet nieuwe problemen rijzen.
Dat is nooit geheel met zeker
heid te voorspellen in de Israëli
sche politiek.
Turkse generaals
keuren aantal
kandidaten goed
ANKARA (Reuter/DPA) De mili
taire machthebbers van Turkije
hebben gisteren definitief hun
goedkeuring gehecht aan drie
nieuwe politieke partijen en aan
een lijst van 1.219 kandidaten die
mogen deelnemen aan de alge
mene verkiezingen van 6 novem
ber.
Uit de lijst, die was afgedrukt in
het staatsblad, bleek dat geen
van de drie partijen een volledig
aantal van 400 goedgekeurde
kandidaten had en dat slechts 48
onafhankelijken aan de criteria
van de generaals voldeden.
In de afgelopen weken wees de Na
tionale Veiligheids Raad onge
veer 1 000 kandidaten af. Van de
12 partijen die door een veto van
de militairen werden getroffen,
waren er twee die waarschijnlijk
een grote aanhang hadden: de
sociaal-democratische partij (So-
dep) en de Conservatieve Partij
van het Rechte Pad.
VITTEL - „Twee principes geven
de grenzen aan, waarbinnen wij
in de kwestie-Tsjaad vooruit
gang willen boeken: respect voor
de territoriale integriteit van het
land en voorrang aan onderhan
delingen. Deze beide punten
hebben de instemming gekregen
van alle deelnemers aan de con
ferentie. Vanaf dat punt worden
de zaken ingewikkelder". Dat zei
de Franse president Francois
Mitterrand gisteravond aan het
slot van de tiende Frans-Afri
kaanse topconferentie, die sinds
zondag werd gehouden in het
Franse kuuroord Vittel.
De overeenstemming rond beide
principes betekent diplomatieke
winst voor Frankrijk en de gema
tigde Afrikaanse landen, en een
inbinden van president Hissène
Habré van Tsjaad en van zowel
zijn meest overtuigde voor- als
tegenstanders.
Volgens de Franse president wa
ren alle 39 deelnemers het er ook
over eens, dat in beginsel geen
enkele stroming in Tsjaad van de
onderhandelingen kan worden
uitgesloten. De conferentie heeft
een beroep gedaan op de Organi
satie voor Afrikaanse Eenheid,
opdat deze op zoek gaat naar we
gen om de onderhandelingen op
gang te brengen.
door
Lambiek Berends
Naar de mening van Mitterrand
zouden een formele wapenstil
stand en het terugtrekken van al
le vreemde troepen uit Tsjaad de
eerste resultaten moeten zijn van
dergelijke onderhandelingen.
Maar de Franse president liet we
ten dat Frankrijk zijn strijd
macht in Tsjaad zal handhaven,
zolang de Libiërs zich nog in het
noorden van het land bevinden.
Mitterrand benadrukte dat op de
conferentie 38 Afrikaanse landen
het eens zijn geworden over
Tsjaad en dat Habré niet langer
het gesprek weigert met zijn bin
nenlandse tegenstanders. „Op de
weegschaal van oorlog en vrede,
van een verenigd of een verdeeld
Tsjaad, heeft de conferentie het
gewicht gelegd aan de kant van
de vrede en de eenheid", aldus
Mitterrand.
De conferentie leverde voor het
overige weinig nieuwe gezichts
punten op. De Afrikaanse deel
nemers spraken hun ongeduld
uit over het gebrek aan vooruit
gang in de kwestie-Namibië.
Maar geen van de deelnemers
verlangde dat Frankrijk zich te
rugtrekt uit de zogeheten 'wes
terse contactgroep', die naar een
oplossing zoekt voor dit vraag
stuk. Behalve Frankrijk maken
ook de Verenigde Staten, Cana
da, Groot-Brittannië en de Duit
se Bondsrepubliek deel uit van
deze groep.
„Sinds twee jaar is Frankrijk de os
die de kar probeert te trekken",
aldus een Franse woordvoerder,
„maar er is nauwelijks sprake
van vooruitgang. Te meer niet
omdat er ook in tegengestelde
richting aan het voertuig wordt
gesjord. Maar Frankrijk is in de
contactgroep blijven zitten juist
op verzoek van de Afrikaanse
landen. Zodra zij ons vragen om
uit de groep te treden, zullen wij
aan dat verlangen voldoen".
BRIGHTON (GPD) - In een bewo
gen afscheidsrede heeft de afge
treden leider van de Britse La-
bourpartij, Michael Foot, zichzelf
in de eerste plaats de schuld ge
geven van de grote nederlaag die
Labour leed bij de Lagerhuisver
kiezingen van juni.
Foot zei, tijdens het congres van de
Labourpartoj in Brighton, zich
diep te schamen voor het povere
.resultaat bij die verkiezingen. Di
rect daarop evenwel riep hij zijn
partij op, geen afstand te doen
van het radicale programma dat
by de Britse kiezers nu juist zo
slecht gevallen is.
De gewezen socialistische leider
deed een scherpe aanval op Da
vid Owen, ex-Labour-prominent
en nu leider van de Sociaal-De
mocratische Party (SDP), en op
de Conservatieve Partij, die vol
gens hem dank zij „nog nooit
waargenomen Goebbels-metho-
den" de verkiezingen gewonnen
heeft.
Foot, die zyn partij in de drie jaar
dat hij haar leidde weinig goed
heeft gedaan, maar aan wiens in
tegriteit en betrokkenheid nie
mand ooit heeft getwijfeld, kreeg
een daverend applaus van een
zichtbaar ontroerd congres.
Dat congres had eerder gisteren
het resultaat gehoord van de ver
kiezingen voor een nieuw natio
naal bestuur. Dit resultaat bete
kende goed nieuws voor de nieu
we leider van de partij, Neil Kin-
nock. Hy zou grote problemen
hebben gekregen als de uiterst
linkse vleugel veel zetels zou
hebben gewonnen. De ultra's
wonnen weliswaar twee zetels,
maar centrum-links en rechts in
de partij behouden hun meerder
heid.
Voor Kinnock maakt dat de weg
vrij om Labour om te smeden
van de radicale party die zy nu is,
naar een meer pragmatisch inge
stelde stroming, die ook aanslaat
by de kiezers die zich in het poli
tieke midden bevinden.
