Raadsmeerderheid steunt besparingen Kwestie van lange adem en gewoon optimistisch blijven Beroepsverboden zetten jumelage op het spel <3V B en W presenteren definitief plan AFBRAAK ACHTERGROND Leiden IDJ^chting ogertes: knappen raat 66, filtZCtt Margareth j "de.orgeld Crafts E ng Leidse 10-21 uu rkkoorstrj 0 en 22.15 inuszaal a narkt, 10-1 treden Ey< ngende m wenbond rkt, 10-16 ?n het In Baru, 14 1 Ons Bu esteyn Ie Singel tapenburj r, tel. 149: lerenstra. Leidse I 2-17 uur. ervoorste tijd oorstraat i 22.15 ui arkt, nJr- Krantz >r de Latijnse iooi in de Lok- 'ststraat, het aterdag onkstuk. n 24 uur: (foto Holvast). Binnens ZATERDAG 24 SEPTEMBER 1983 LEIDEN - De inkrimping van de Stichting Welzijn Leiden met zes arbeidsplaatsen is in elk geval het komend jaar van de baan. In de jaren '85 tot en met '87 moet het welzijnsin- stituut jaarlijks 217.000 gulden bezuinigen, de helft van wat de SWL oorspronkelijk boven het hoofd hing. Dat is één van de definitieve voorstellen van B en W om de komende jaren een tekort van 10.5 miljoen gulden te dekken. Het college heeft een aantal voor gestelde impopulaire maatrege len, waartegen veel verzet was gerezen, ingetrokken. Het defini tieve pakket aan bezuinigingen kan volgens PvdA-wethouder Bordewijk (financiën) rekenen op steun van een raadsmeerder heid. "Dit soort beslissingen worden al tijd genomen in nauw overleg met de fracties van de coalitie partijen", aldus Bordewijk. PvdA (13 zetels) en WD (10) be schikken samen over een meer derheid in de 39 leden tellende gemeenteraad. Afgesproken is dat de coalitiepartijen geen voor stellen zullen doen die een ver dere lastenverzwaring inhouden. Ook zijn ze overeengekomen om het gat in de begroting 1986 voor lopig niet helemaal te dichten. Over de hoogte van het lozings- recht voor huiseigenaren hebben de partijen nog geen afspraak ge maakt. Vast staat wel dat het ta rief jaarlijks zal stijgen. Onenigheid tussen PvdA en WD bestaat er (opnieuw) op het vlak van het emancipatiebeleid. De PvdA wil met het oog op de vrouwenemancipatie extra geld besteden aan het peuterspeel- zaalwerk. Het gaat om een be drag van honderdduizend gul- el «irv§sflDEN - Mr. D.E. Krantz, 'oorzitter van de stichting rselTan%ogenes' zegt in zijn ur'g: 'verkkamer met uitzicht 48a. pp de achterkant van de ivljk,1 Riniversiteitsgebouwen pan de Witte Singel: "Het at 40 /erval in de Leidse bin- van i2.ienstad was groot gewor- len. Er moest een tegen- 955. stroom komen. En wij :k aebben een steen bijge- Fnsoia'iragen aan het herstel". liddelw®®11* Was het 'e 1 veeJeer een I.C. Speentje? 11844. rantz: "Vind je? Ik denk dat on- ze invloed niet onderschat moet lienst vworden. Wij hebben velen gesti- Beidtmulcerd". Diogenes, de stich- "jaag ti„g die zich beijvert oude pan- lt Y4 tden op te knappen, bestaat tien jaar. llenbut 1. 8900crantz zat meer dan tien jaar gele den samen met de latere wethou der B. Oosterman en R. Oömes in comité van het toenmalige 125057 Stadsherstel. "Het verliep niet e 23, t(naar wens, want er gebeurde niks. We ergerden ons doQd. Nog steeds weet ik Overigens niet er niks gebeurde". door Wim Brands Held<o 6, 0171' Hering[et drietal besloot het comité te idschei verlaten en een stichting op te richten: Diogenes. "In Amster- dam had je al een gelijknamige largenc stichting, in Haarlem ook trou wens. Wij hebben gevraagd of we 308-311 die naam mochten overnemen. Diogenes, dat was degene die in een ton leefde. Wij hoopten na tuurlijk ook een ton te krijgen". Krantz glimlacht om z'n grap en zegt dan ten overvloede: "Een ton aan geld, begrijpt u". Het eerste wapenfeit van de stich ting: de restauratie van drie pan den aan de Lokhorststraat. "Er lag een plan van de gemeente om die huizen af te breken; wij wil den dat voorkomen. Geld krijgen was alleen moeilijk, is trouwens altijd moeilijk geweest. Maar uit eindelijk kregen we dan toch toe stemming: de restauratie kon be ginnen". Wat betreft het besturen van een stichting was het drietal niet on ervaren, wèl op een ander ge bied. "Het heeft toch wel een jaar of drie, vier geduurd voordat we inzicht kregen in het verkrijgen van geld. Daar grip op krijgen, moeilijk hoor. En je moet daarna natuurlijk zorgen dat je uitkomt met watje gekregen hebt". Krantz geeft eerlijk toe dat dat niet altijd lukte in de beginjaren. Ge lukkig was de Rijksdienst voor de Monumentenzorg steeds be reid om de subsidie te verhogen. "Nee, die dienst heeft nooit ge zegd: daar heb je Diogenes ook weer. Tenminste niet waar wij bij Gek In tien jaar tijd heeft de stichting dertien panden opgeknapt plus de Latijnse school, het pronk stuk van Diogenes. Geen grote lijst, weet Krantz ook wel, maar: "wensen worden wel vaker niet vervuld". En hij vervolgt: "Het was ons ideaal om in een vaste bouwstroom te geraken. Twee huizen per jaar restaureren, dat wilden we, maar het is ons nooit gelukt. Het gaat allemaal zo lang zaam. Met sommige panden zijn ze al sinds '75 bezig. We hebben er alleen nog maar over gepraat". Wordt u daar nou nooit... "Gek van? Ja, je moet een ontzettend lange adem hebben. Neem de huizen aan de Aalmarkt, die we in november gaan opknappen. Over die twee, de nummers vijf en zes, praten we al sinds '75. Tsja, je moet een lange adem hebben, zeg dat wel". Helemaal stil ligt het werk van de stichting dus nog niet; hoewel het wel steeds moeilijker wordt om geld binnen te krijgen. "De extra subsidie van monumenten zorg is weggevallen hè", zegt Krantz veelbetekenend. "Dat be tekent dat we elders giften van daan zullen moeten halen. Dat geldt ook voor die panden aan de Aalmarkt. We beginnen nu wel, maar de begroting is nog niet sluitend. Ja, op die manier loop je een risico. Maar...hoe zal ik dat nou eens zeggen? Ach, zie het zo: je moet optimist blijven". De betekenis van Diogenes voor het Leidse stadsherstel mag niet worden overschat, maar zeker niet onderschat, vindt Krantz. "Wij zijn tenslotte één van de voortrekkers op het particuliere vlak geweest. Wij zijn de oudste particuliere stichting in Leiden die zich bezighoudt met restau reren. Na ons zijn de anderen ge komen. En ik denk dat wij een daadwerkelijke bijdrage hebben geleverd. Neem nou Langebrug 44, een schat van een huis dat langzaam in elkaar zakte; heb ben wij opgeknapt". Vrienden Ondersteund wordt de stichting door de Vrienden van Diogenes. Het zijn er zo'n driehonderd; ze ventien gulden per jaar betalen ze. Vanzelfsprekend: ze mogen meer geven. Driehonderd, dat duidt niet op een grote betrok kenheid, brengen wij naar voren. "Pertinent mee oneens. Driehon derd, dat is een mooi getal. En vergeet niet dat wij dank zij de vrinden dertigduizend gulden in kas hebben. Geld dat wij goed kunnen gebruiken". Krantz staat even op om een fol dertje te pakken dat door de vrienden is gemaakt. Als hij weer zit, vragen we hem of het altijd even makkelijk was om de te leurstellingen te verwerken. Hij antwoordt bedachtzaam, als al tijd: "Ach, dat hangt van je veer kracht af. Je moet gewoon opti mistisch blijven en doorgaan". Of zoals de wijsgeer zegt: de os sen zijn langzaam, maar de aarde is gelukkig geduldig. den. De VVD heeft hierbij een voorbehoud gemaakt. De libera len willen tot maximaal 50.000 gulden extra gaan. Wethouder Bordewijk lichtte toe dat de voorstellen geen rekening houden met de miljoenennota. "Verwerking van de miljoenen nota zijn we ook niet van plan. Gemeenten behoren tijdig geïn formeerd te worden over hun po sitie. Anders frustreer je alles wat op een zorgvuldige besluit vorming lijkt". Een belangrijke tegenvaller voor de gemeente is het ook, als de stijgende bij standskosten niet door het rijk gecompenseerd worden. De ge meente gaat er vooralsnog vanuit dat de Tweede Kamer op dit punt de gemeenten tegemoet komt. Behalve de afzwakking van de in krimping van de Stichting Wel zijn, kwam het college ook tot onder meer de volgende voor stellen: De plantsoenendienst (directie groen) hoeft minder te bezuinigen. Voorwaarde is dat er geen chemische onkruid bestrij ding wordt toegepast. Wethou der Waal zei van plan te zijn een begeleidingsgroep in te stellen, die de alternatieven gaat onder zoeken. Op 2 september, tijdens de hoorzitting in het Antonius Clubhuis over de bezuinigingen, opperde woordvoerder Van Diepen van de Vereniging Mi lieudefensie een aantal andere besparingsmogelijkheden. (Min der onderhoud, andere planten soorten, gebruik van technische hulpmiddelen als schoffelmachi- De reinigingsrechten zullen niet - zoals aanvankelijk de bedoeling was meer dan trendmatig wor den verhoogd. Ook blijft gehand haafd dat het huisvuil twee maal per week wordt opgehaald. "Lei den is één van de laatste middel grote steden die dit nog doet. Maar of we dat ook in de toe komst kunnen volhouden is de vraag", aldus wethouder Fase (WD). Met dit voorstel van B en W wordt beoogd om het experi ment met het gescheiden opha len van huisvuil een kans te ge- De bibliotheek komt er bij de ge meente ook goed vanaf. In plaats van een voorgestelde bezuini ging van 100.000 gulden, krijgt de Stichting Openbare Biblio theek er een kwart miljoen bij. Desondanks zal de bibliotheek nog moeten bezuinigen, omdat het rijk een half miljoen gulden kort. Maar sluiting van het filiaal Houtkwartier is hiermee van de baan. Verder wordt ten opzichte van de oorspronkelijke voorstellen on der meer de lunchvoorziening op het stadhuis, de arbeidsplaatsen van koffiejuffrouwen, de ge meentelijke advertentie in de dagbladen, de Stichting Leidse Binnenstad, de VW, gezond heidsvoorlichting, de juridische hulpverlening, de Schouwburg, en het jeugdwerk voor gehandi capten geheel of gedeeltelijk ont zien. Van een extra lastenver zwaring is in 1984 nog geen spra ke, al wordt met een hogere op brengst van de hondenbelasting rekening gehouden. Dat is geen gevolg van tariefsverhoging, maar een betere opsporing van belastingplichtigen. In de jaren '85 en volgende zullen de tarie ven wel extra stijgen. Dan zal men onder meer de gemeente moeten gaan betalen (al gauw zo'n vijfhonderd gulden) voor het verkrijgen van gemeente garantie. De bezuinigingsvoor stellen zullen in november door de gemeenteraad worden behan deld. Kruispunt afgesloten LEIDEN - Het kruispunt Chur- chilllaan-Haagweg is vanaf maandag gedeeltelijk afgesloten. Dit in verband met wijigingen aan het kruispunt en de aanslui ting op de te bouwen Churchill- brug. De afsluting zal vier weken duren. Verkeer, komend van de Haagweg kan richting Grote Vink. Ander som is echter niet mogelijk. Daarvoor is de Leidseweg de meest aangewezen omleidings route. Vandaar komt men vervol gens weer op de Voorschoter- weg, de Churchilllaan in en over een nieuw weggedeelte rechtsaf de Haagweg op. Automobilisten uit Zuid-West kun nen niet linksaf richting Grote Vink. Dat is wel mogelijk via de Voorschoterweg en Leidseweg. Jubileum-loop Muziekvereniging 'Concordia' houdt morgen een jubileum loop over de leidse singels. De afstand van de loop, die om twee uur van start gaat bij de Barabaraschool aan de St. Jo- rissteeg, bedraagt 7,5 kilome ter. De opbrengst van de loop is voor het gehandicapte kind en nieuwe instrumenten. De loop wordt muzikaal omlijst door 'Concordia'. Bali In het museum voor Volkenkunde aan de Steenstraat wordt mor genmiddag de film 'Trance and Dance in Bali' vertoond. De film is gemaakt in het dorp Pagoetan in de jaren dertig. Drs. J.B. Avé leidt de film in. Aanvang drie uur. Atoomtijdperk De Leidse Studenten Ekklesia vertoont maandagavond de TV-film 'Dark Circle' waarin een beeld wordt gegeven van de gevolgen die plutonium heeft voor de omgeving en de mensen die ermee werken. Na afloop gelegenheid tot dicussie. Aan vang acht uur aan het Rapen burg 100. Kanker Repelsteel houdt maandag een informatie-avond over een an dere benadering van kanker. De holistische arts Han Stieke- ma zal vragen van belangstel lenden beantwoorden. Stieke- ma vindt kanker een ziekte van deze tijd en cultuur. Een posi tieve waarde kent hij toe aan gezondgifvrij voedsel. Aan vang half acht aan de Bree- straat 19. Voor de tweede keer binnen een maand moet worden gecon stateerd dat het beschermde stads gezicht van de gemeente Leiden hier en daar danig afbrokkelt door laksheid van het college van burge meester en wethouders. Het is een wrange constatering voor een gemeentebestuur dat bescher ming van de historische binnenstad en de stadsvernieuwing hoog in het vaandel heeft staan. Toch laat de uitspraak van een provinciale be roepscommissie over de sloop van de monumentale panden aan de Oude Singel (behorende bij het voormalige Zoutkeet-complex) geen andere conclusie dan dat het college nalatig, dan wel onzorgvul dig is geweest in de procedure die herbouw van het monumentale bouwsel moest bewerkstelligen. De sloop van de monumenten aan de Oude Singel heeft destijds plaats gevonden, met toestemming van de rijksdienst voor monumenten zorg, op voorwaarde dat er weer nieuwe gebouwen zouden worden neergezet die getrouwe kopiën zijn van de vroegere panden. "Je moet maar zo denken: het doek wordt even voor de zon getrokken. De gebouwen worden volledig nieuw opgebouwd en niemand ziet dat ze er even niet hebben gestaan", licht te de rayonarchitect van monumen tenzorg destijds toe. Het doek is nu dus gevallen en de zon belicht slechts een lelijk gat in het beschermde stadsgezicht. Be halve het feit dat monumenten niet mogen worden afgebroken, is wel het meest storend dat een en ander het gevolg is van nalatigheid. De voorwaarde van B en W was op zichzelf heel redelijk, zo meent ook de beroepsinstatie, maar het colle ge had de eigenaar van grond en panden daarover tijdig moeten in lichten. Dat dat pas bijna drie later gebeurde is mag in meer dan één opzicht in strijd met de beginselen van behoorlijk bestuur worden ge noemd. Een soortgelijke laksheid moest en kele weken geleden al worden ge constateerd met betrekking tot de op handen zijnde sloop van twee laat-negentiende eeuwse panden aan de Stationsweg. De traagheid waarmee het gemeentebestuur op deze kwestie reageerde is er ook hier de oorzaak van dat de sloop van monumentale panden en een omstreden nieuwbouwplan binnen handbereik is gekomen. Enig lichtpuntje in de 'Zoutkeetaffaire' is dat een belangrijk struikelblok voor de bouw van een flink aantal woningen op het braakligghende terrein aan de Houtmarkt en Oude Singel uit de weg lijkt geruimd. De toenmalige eigenaar Frefido heeft de grond inmiddels doorverkocht aan Banero BV. Verwacht mag worden dat, nu Banero meer wo ningen op de duur gekochte grond mag neerzetten, de bouw dichterbij is gekomen. En inderdaad: nie mand ziet daarna nog wat er ooit heeft gestaan. Afscheid van prof. Nordholt LEIDEN - Prof. dr. Jan Willem Schulte Nordholt heeft gister middag afscheid genomen van de Leidse universiteit als ge woon hoogleraar sinds 1966 in de geschiedenis en cultuur van Noord-Amerika. Hij kreeg uit handen van staatssecretaris Van Eekelen de ridder in de orde van de Nederlandse leeuw. "De historicus tussen verbeelding en werkelijkheid", dat was de ti tel van het afscheidscollege van de hoogleraar. Schulte Nordholt werd in 1920 te Zwolle geboren. Vanaf 1945 studeerde hij ge schiedenis aan de universiteit van Amsterdam. Hij promoveerde daar in 1951 op het proefschrift "De tuin der Hesperiden". Sindsdien is zijn belangstelling gericht op Noord- Amerika. In 1956 verscheen van zijn hand een boek over de ge schiedenis van de negers, onder de titel "Het volk dat in duister nis wandelt". In 1961 publiceer de hij een grote studie over Abra ham Lincoln. De eens zo hechte vriendschap pelijke band tussen Leiden en de Westduitse stad Krefeld is nog maar een zijden draadje. Maandag 26 september zou dat draadje wel eens kunnen knap pen, want dan dient voor de rechtbank (Oberverwaltungs- gericht) in Münster de zaak- Schachschneider en de zaak- Fonger in hoger beroep. De uitspraak van de rechtbank kan van grote invloed zijn op de verstandhouding tussen Leidse en Krefelder stadsbe stuurders. Het Leids comité te gen beroepsverboden vindt al thans dat een relatie met een zustergemeente zinloos is, als die gemeente personen ont slaat op grond van hun politie ke overtuiging. Het comité zal niet nalaten de Leidse politici te verzoeken (opnieuw) een helder standpunt in te nemen. "Er niet op reageren is hetzelf de als het te tolereren", aldus de jurist Jos Posthuma, lid van het comité. In de kwestie Schachschneider en Fonger gaat het inderdaad om ontslag wegens politieke overtuiging. Jürgen Schachschneider (32) is so ciaal-pedagoog en Elke Fonger (29) is sociaal werkster. Beiden zijn verbonden aan het,Bureau Jeugdzaken van de stad Kre feld en beiden zijn ook actief in de ambtenarenvakbond ÖTV, vergelijkbaar met de AboKa- door Leo Maat bo. Bij de verkiezing van een personeelsraad, in maart 1981, kwam het stadsbestuur ter ore dat Schachschneider lid is van de Deutsche Kommunistische Partei. En hoewel aanvanke lijk CDU-wethouder Carl-Pe- ter Forschbach van perso neelszaken verklaart dat 'een stad als Krefeld wel één enkele communist kan verdragen', komt vervolgens toch een ak- tie op gang om te wroeten naar de politieke gezindheid van ge meente-ambtenaren. De afde lingsvoorzitter van de Christen Democratische Unie, Klaus Evertz, riep op een partijbij eenkomst uit: "Hoe is het toch uitgerekend in Krefeld moge lijk, dat een zo actief DKP-lid als Schachschneider bij het Bureau Jeugdzaken kon ko men?". Hij zou met zijn partij genoot/wethouder wel eens "een ernstig gesprek hebben, zodat voortaan verhinderd zou worden dat leden van commu nistische groepen die in Oost- Berlijn een politieke scholing hebben gehad, in dienst van de gemeente aktief konden wor den. In de publieke dienst van de stad Krefeld zijn overtuigde en actieve communisten niet te verdragen, noch als uitzonde ringsgeval, noch in kolonne", aldus de CDU-er. Het is in die sfeer dat er een hek senjacht op communisten wordt ingezet. Verschillende ambtenaren krijgen van het stadsbestuur (absolute meer derheid CDU) een briefje waar in hun gevraagd wordt of zij lid zijn van de DKP, hoe lang reeds en welke functie zij in de partij uitoefenen. Schachsch neider steekt niet onder stoe len of banken dat hij lid is van de DKP, al vindt hij dat zijn werkgever daar niets mee te maken heeft. Fonger weigert antwoord te geven, want ze vindt de vragen een inbreuk op haar privé-leven. Het tweetal krijgt vervolgens - op 4 de cember 1981 - ontslag op staande voet aangezegd. De personeelsraad keurt de ont slagen echter af, zodat het stadsbestuur naar de rechter moest om zijn zin door te drij- Inmiddels komen er van vele kanten solidariteitsacties op gang. In Leiden en Venlo (de tweede Nederlandse partner- stad van Krefeld) komen poli tieke partijen in het geweer. In Venlo keuren de progressieve partijen de ontslagen af, maar in Leiden gaat er een brief de deur uit, die door alle partijen wordt ondertekend. Ook Leid se ambtenaren komen in bewe ging en verzamelen een lange lijst met handtekeningen ter ondersteuning van hun Duitse collega's. Er komt ook een briefkaartenactie op gang. De reacties uit de zustergemeente zijn geprikkeld. Met name de ondertekening van de brief door CDA-fractieleider Walen kamp is in het verkeerde keel gat geschoten. Walenkamp krijgt het verwijt dat hij niet eerst bij zijn christen-democra tische geestverwanten in Duitsland heeft geïnformeerd alvorens een afwijzend stand punt in te nemen. De CDU- fractievoorzitter Dieter Pütz- hofen (die het inmiddels tot burgemeester heeft geschopt) schrijft geïrriteerd, dat "er in Krefeld goede democraten re geren, die nooit op het idee kwamen om onze partners in Leiden in eigen aangelegenhe den belerend terecht te wij- Het Krefelder stadsbestuur is dus niet onder de indruk van de reacties. In de plaatselijke pers wordt ervan gewag ge maakt dat de CDU de relatie met Leiden op een laag pitje wil zetten. De jaarlijkse jeug duitwisseling (georganiseerd door Schachschneider) wordt afgezegd. Rechtbank De ontslagprocedure gaat inmid dels onverstoord verder. Schachschneider blijft gewoon aan het werk, maar wordt op alle mogelijke manieren tegen gewerkt. Buitengewoon verlof voor vakbondswerk wordt hem bijvoorbeeld niet meer toegestaan. Zijn werk - zoals de jeugduitwisseling met Lei den - wordt hem uit handen genomen. In mei vorig jaar boog de recht bank (Verwaltungsgericht) van Düsseldorf zich over de ontsla gen. De rechtbank stelde de gemeente in het gelijk wat be treft Schachschneider. maar wees de kwestie-Fonger terug. De gemeente had een procedu rele fout gemaakt. Gevolg: Schachschneider in hoger be roep en de gemeente in hoger beroep. Beide zaken komen maandag aan de orde Volgens de jurist Posthuma is het allerminst zeker wat de rechtbank beslist. Op het ge bied van de beroepsverboden wordt er per geval gekeken. Bovendien zijn er verschillen de rechtbanken tot verschil lende uitspraken gekomen. Berucht is de uitspraak van de rechtbank in het geval van PTT-ambtenaar Peter. Daar staat weer een meer recente uitspraak tegenover, waarin wordt gesteld dat alleen het DKP-lidmaatschap op zich geen grond voor ontslag is. Het CDU houdt echter vol dat hoewel de DKP niet staatsge vaarlijk is verklaard en derhal ve niet verboden - de commu nistische partij vijandig staat tegenover de grondwet en dat het beginsel van 'de dictatuur van het proletariaat' zich niet verhoudt met een op vrijheid en democratie gestoeld staats bestel. Het Leids comité tegen beroeps verboden constateert daaren tegen dat de beroepsverboden worden toegepast tegen alle kritische, linkse mensen in de Bondsrepubliek. De vredesac tivisten, vakbondsmensen, mi lieubeschermers komen steeds meer in de knel. "Het is een principiële zaak. Het gaat om de grondrechten van vrijheid van organisatie en het recht van vrije meningsuiting. Een stad als Leiden met vrijheid, 'haec libertatis ergo' in zijn vaandel, kan dat niet onge merkt laten passeren. Dat moet gevolgen hebben voor het partnerschap".

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1983 | | pagina 3