Vluchtelingen in Leiden
heimwee en onzekerheid
Dan maar kruisraketten
op het Schuttersveld
Huis aan Rijnsburgerweg draait een jaar
VRIJDAG 23 SEPTEMBER 1
Op 14 januari 1976 kreeg Leiden
plotseling een woonwagencen
trum midden in de stad Alsof
er een caravantentoonstelling
gaande was, dat beeld vertoon
de het Stadhuisplein in die da
gen.
Een enkele ambtenaar ontstak in
woede omdat hij zijn (sport-
)wagen niet op het plein kon
stallen, maar in het algemeen
werd er beheerst op deze be
zettingsactie van woonwagen
bewoners gereageerd.
Een gemeenteraadslid van de
PPR vond de bezetting het be
wijs dat het Stadhuisplein best
autovrij kon blijven. Hij zou
zijn zin krijgen.
De woonwagens waren afkom
stig van het ook toen al over
volle regionale woonwagen
centrum aan de Haarlemmer
trekvaart. Geen actie zonder ei
sen, en één daarvan was: haast
maken met het stichten van
kleine centra in de omliggende
gemeenten.
Zo'n kamp kan er nu komen In
Noordwijk, mede namens Kat
wijk. Vijfentwintig standplaat
sen. Afgelopen maandagavond
werd duidelijk wat al werd ge
vreesd: de woonwagenbewo
ners willen niet uit Leiden, al
staan ze op het Trekvaartplein
nog zo dicht op elkaar.
Dat heb je, als je misstanden zo
lang laat voortwoekeren.
Er is een zwartboek van ellende
te schrijven over de perikelen
rond de woonwagencentra. Al
leen al de manier waarop de
meeste regiogemeenten het
stichten van een woonwagen
kampje op hun grondgebied
dwarsboomden (of dat nog al
tijd doen) staat borg voor een
avond sombere lectuur. Die ar
gumenten...
De redenering van Noordwijker-
hout kwam (in 1975) hier op
neer: "Wij hebben Sint Bavo
al; woonwagenbewoners kun
nen we er echt niet bij heb
ben". Andere gemeenten be
dachten ingewikkelder smoe
zen om hetzelfde te bedoelen.
In 1979 waren er inmiddels 25 zo
genaamde overbezetters bij
het Leidse woonwagencen
trum. Wagens dus, die boven
de toegestane capaciteit van 68
kwamen, maar nergens anders
terecht konden. Een aantal van
hen trok 5 september dat jaar
naar Rijswijk, waar het minis
terie zetelt dat toen nog CRM
den doortrekken of een lamp
aansteken, en wie dat dan zou
moeten betalen.
"Als de noodvoorzieningen wor
den aangelegd, gaan de regio
gemeenten misschien wel he
lemaal niet meer over tot het
stichten van een kamp op hun
grond", redeneerden de CRM-
ambtenaren. "Die kampjes zijn
er niet en daarom moeten die
noodvoorzieningen er juist ko
men", antwoordden de woon
wagenbewoners en de Leidse
wethouder Tesselaar. Kip. ei.
ei, kip.
Een verslaggever van deze krant
was bij dat gesprek, hoewel
nenbom', een docente van de
cursus Ouders op Herhaling,
een lerares gymnastiek, een lid
van het buurtcomité D'Oude
Morsch, een student Spaans,
een ex-bestuurslid van de Ho-
recabond Nederland afdeling
Leiden, een voormalige Leidse
vakbondsbestuurder, de PSP-
lijsttrekker van Leiderdorp,
een lid van het comité Gas-
prijsverhoging NEE, een club-
en buurthuiswerker, een be
stuurslid van LAK-cinema,
een werknemer van het uit Lei
den vertrekkende bedrijf 3M,
een uitgesproken sympathi
sant van de kraakbeweging en
zaal stond er. Burchtzaal had
er moeten staan.
Toen we dat hoorden, was het
net alsof het carillonspel in de
Stadhuistoren romantischer
klonk dan ooit tevoren.
Bulgia
Een discussie in de Koppenhinksteeg. Als dat maar niet over straat
gaat. Wat ons betreft: discussie gesloten.
(Foto Dirk Ketting)
heette. Zij trachtten een ge
sprek met minister Gardeniers
te krijgen en dat lukte uitein
delijk ook: in de kantine van
het ambtenarenbastion.
Vol begrip is zo'n minister dan.
Maar ja, wat kon zij eraan
doen?
Niet veel meer dan de ambtena
ren die kort daarvoor al de
Leidse woonwagendelegatie te
woord hadden gestaan.
Inzet van het gevecht was toen
de vraag of er voor de 'overbe
zetters' noodvoorzieningen
moesten worden aangelegd op
het Leidse centrum, opdat ze
in hun eigen wagen de wc kon
hem dat telefonisch was verbo
den door de met véél gevoel
voor orde uitgeruste voorlich
tingsambtenaren van het mi
nisterie. Maar moeilijk was het
ontwijken van eventuele cultu
rele, recreatieve of maatschap
pelijke uitsmijters niet. Die
verslaggever zag er nét zo uit
als woonwagenbewoners. Het
enige dat hij niet had, was een
woonwagen.
8-2
Wat doen een plaatselijk leider
van de actie 'Stop de Neutro
een in zijn rechtspositie be
dreigde gemeente-ambtenaar
op een regenachtige zondag
middag met zijn allen in dezelf
de ruimte?
Richten zij het definitieve comité
Voor de Vrede en Tegen de Be
zuinigingen op?
Nee.
Zij zitten of staan in het Olym
pisch Stadion te Amsterdam.
En kijken naar 8-2.
Burgerzaal
De gemeentelijke advertentiepa
gina in de Leidse dagbladen
bevatte vorige week bij de aan
kondiging van de Commissie
voor Financiën dit agenda
punt: 'Permanente verhuur
Burgerzaal'.
De schrik sloeg ons vierkant om
het hart. De Burgerzaal, de
trouwzaal van het stadhuis!
Is de 'mooiste dag van je leven'
dan zo alledaags geworden?
Zijn zovelen dan nog slechts
over de bezemsteel getrouwd?
Is het hokken, met andere
woorden, de toonaangevende
samenlevingsvorm geworden?
Was de plechtigheid in de Bur
gerzaal op den duur alleen nog
maar de eerste stap naar de
scheiding, een paar honderd
meter verderop bij de kanton
rechter aan het Rapenburg?
Sprak een Leidse ambtenaar
van de burgerijke stand een
aantal jaren geleden niet cy
nisch: "Ik loop één op twee'»'.
Of is hier een huwelijksbureau
als kandidaat-huurder in de
markt, dat na een geslaagde
bemiddeling zo snel mogelijk
het woord bij de daad wil voe
gen (want zo gaat dat, tegen
woordig).
Navraag hielp ons uit de nacht
merrie. Er is een tikfoutje in de
advertentie gemaakt. Burger-
De Hr. Ms. Bulgia (P803), het pa
trouillevaartuig van de marine,
dat op 3 oktober in Leiden te
bezichtigen is, kan niet door de
Rembrandtbrug. Dat staat in
het programmaboekje van de 3
October-Vereeniging.
Eerst de Olympia van Slinger
land en nu de Bulgia van De
Ruiter weer. Job. niet Michiel.
De wegwijzer voor het 3-oktober-
feest vervolgt onverstoorbaar:
"De patrouillevaartuigen wor
den gebruikt voor toezicht
langs de Noordzeekust en in de
toegangswateren, voor de vis
serij-inspectie op zee en als op
leidingsschip voor marine-per
soneel. In oorlogstijd kunnen
zij worden benut voor het be
geleiden van kleine konvooien
en voor havenverdediging".
Ja, ja. Maar als de Russen al lang
en breed in het Galgewater bij
de Beestenmarkt hun infiltra
ties uitvoeren, ligt Bulgia nog
voor de brug en roept ir. Ba-
rendregt van gemeentewerken
tegen De Ruiter dat het een
kwestie van stuurmanskunst
is. (Waarom hebben ze die Ba-
rendregt dan ook niet in het
bestuur van de 3 October-Ver
eeniging gehaald, dan waren
die dingen al lang geregeld).
Al met al een onveilig gevoel, 409
jaar nadat die Spanjaarden de
stad zijn uitgeknuppeld.
Heeft Van der Werf daarom zijn
arm ter consumptie aan de
door de Spaanse bezetters uit
gehongerde bevolking aange
boden? Sloop Cornclis Jop-
pensz daarom achter de linies,
om er een hutspot te vinden?
Heeft Jan van Hout zich voor
niets uitgesloofd?
Wat te doen. Zweedse onder
zeeërs inschakelen? Dat heeft
ook nog nooit geholpen. Er is
maar één oplossing: kruisra
ketten op het Schuttersveld.
Dan maar geen vuurwerk.
LEIDEN Van buiten is
het precies zo'n huis als er
zoveel staan aan de Rijns
burgerweg in Leiden. Een
herenhuis in een rijtje.
Niets wijst erop dat hier
mensen van een keur aan
nationaliteiten onderdak
vinden: Chilenen, Pakis
tani of Eritreërs. Het op
vanghuis voor politieke
vluchtelingen, deze
maand precies een jaar ge
opend, heeft er duidelijk
geen behoefte aan als zo
danig herkend te worden.
Het bordje 'Buutvrij', bij de ope
ning vorig jaar met de gebruike
lijke tam tam onthuld, werd dan
ook al snel weer van de gevel ge
nomen. "De mensen vonden het
gênant", verklaart Lies van der
Sman, als vrijwilligster van de
Stichting Vluchtelingenwerk
Leiden /Oegstgeest verantwoor
delijk voor de begeleiding van de
vluchtelingen. "De bewoners
voelden zich als in de dierentuin.
door
Conny Smits
Een propvol land,
ja. En toch een plek
voor vluchtelingen.
Postgiro 5368542
Stichting Vluchtelingenwerk
Leiden-Oegstgeest
Secr Teunisbloem 2, Leiden
Tel. 215752.
Wanneer er een bus langs kwam,
rekten de passagiers hun halzen
om een glimp op te kunnen van
gen".
Het vluchtelingenhuis aan de
Rijnsburgerweg biedt onderdak
aan acht mensen die gedwongen
werden hun eigen land te verla
ten omdat de situatie hen daar te
gevaarlijk was geworden. De
Hervormde Diaconie Leiden
maakte het vorig jaar mogelijk
een pand aan te kopen voor de
Stichting Vluchtelingenwerk
Leiden/Oegstgeest. Die stichting
beheert sinds maart van dit jaar
bovendien een tweede opvang
huis voor vluchtelingen aan de
Plantage. Dit huis, waar plaats is
voor zes vluchtelingen, is van het
katholieke Verbum Dei.
Verschillend
De' opzet van beide opvanghuizen
is verschillend. Aan de Rijnbur-
gerweg drijft ieder zijn eigen
huishoudentje, kookt er zijn ei
gen potje. De vluchtelingen ko
men tenslotte uit zeer verschil
lende culturen, van Zuid-Ameri-
ka tot Afrika. Aan de Plantage
vormen de bewoners daarente
gen een leefgemeenschap met
drie beheerders die bij toerbeurt
aanwezig zijn. Een overeen
komst tussen beide huizen is
echter dat ze sedert de opening
constant bezet zijn geweest. De
Stichting Vluchtelingenwerk
heelt inmiddels 25 vluchtelingen
onder de hoede.
Het land van herkomst van die
vluchtelingen varieert, maar ge
meen hebben ze dat ze land en
familie hebben moeten verlaten
omdat ze werden vervolgd van
wege hun politieke of godsdien
stige overtuiging, ras, sexuele ge
aardheid. taal of nationaliteit. Na
hun vlucht komen ze veelal be
rooid aan, in een t-shirtje en hun
enige bezittingen in een plastic
tasje. Daarna begint voor hen
lange procedure tot het verkrij
gen van politiek asiel.
In dit land is het de Vereniging
Vluchtelingenwerk Nederland
die de mensen daarbij helpt.
Vrijwilligers gaan mee bij de
aanmelding bij de vreemdelin
genpolitie, de sociale dienst en
eventueel een advocaat. Verder
houden ze zeer regelmatig con
tact met een vluchteling, die ver
der nogal geïsoleerd leeft. Taal
noch gewoonten van Nederland
zijn hem immers bekend.
Lies van der Sman is lid van de
hechte groep vrijwilligers van de
WN in Leiden en Oegstgeest:
"Meestal worden via het hoofd
kantoor in Amsterdam vluchte
lingen naar Leiden doorge
stuurd. Wij halen ze dan af van
het station en houden de eerste
week zeer intensief contact. Pas
daarna beslissen we of het zin
heeft zó'n man of vrouw verder
te begeleiden, we weten tenslotte
nog niets van hem of haar af. Wat
dat betreft hebben we het laatste
jaar veel geleerd, het is niet altijd
zuivere koffie. Je moet heel alert
zijn".
Druppel
Niet dat de WN graag iemand af
wijst, maar de praktijk heeft ge
leerd dat het zelfs mensen met
heel goede redenen niet lukt in
Nederland asiel te krijgen. "Wan
neer we iemand accepteren, wil
len we ons daar ook helemaal
voor inzetten, met een redelijke
kans op succes. Van mensen die
zich om zuiver economische
gronden in Nederland willen
vestigen, weten we dat het geen
zin heeft hen drie, vier jaar op te
vangen. Ook komt het voor dat
iemand al enkele maanden in bij
voorbeeld Frankrijk heeft ge
woond. Je kunt er dan vanuit
gaan dat de Nederlandse staat
hem daarheen terugstuurt. Dat
zeggen we dan liever meteen
maar heel eerlijk".
Wordt de vluchteling door de WN
opgenomen, dan is in Leiden of
haar zijn onderdak in ieder geval
gegarandeerd. Toch zijn de twee
Leidse vluchtelingenhuizen nog
maar een druppel op de gloeien
de plaat, wanneer wordt bedacht
dat honderden vluchtelingen elk
jaar Nederland binnenkomen.
Wanneer het hen lukt de Neder
landse grens te passeren, wacht
hen veelal drie of vier jaar van
onzekerheid over het verkrijgen
van politiek asiel. Ds. Anton
Dronkers (Hervormde Diaconie)
en Lies van der Sman: "We heb
ben altijd gedacht: als er maar
een goede huisvesting en bege
leiding is, dan gaat de rest zoveel
makkelijker. Maar het afgelopen
jaar zijn er veel diepere proble
men naar voren gekomen".
jaar geleden. Het bord "Buutvrij" is inmid-
vonden het gênant".
(Foto ANP)
Zorgen
"Het klinkt zo romantisch", zegt
Dronkers. "Mensen uit de hele
wereld met zoveel verschillende
culturen en talen bij elkaar in
een huis, internationale solidari
teit. Maar de mensen kunnen het
vaak niet aan om drie, vier jaar te
wachten op hun asielaanvraag.
Ze mogen niet werken, dus lo
pen de godganselijke dag tegen
elkaar op. Ons geluk is dat er in
Den Haag een goede school is
waar de vluchtelingen de Neder
landse taal kunnen leren en een
deel van de dag kunnen door
brengen".
Ook hebben vluchtelingen in Ne
derland niet zelden last van
heimwee en maken ze zich ern
stige zorgen over de familie in
het land van herkomst. Lies van
der Sman: "Sommigen hebben
zelfs hun kinderen moeten ach
terlaten. Bij twee mensen bij ons
in het opvanghuis is dat ook het
geval. Eén is wel redelijk terecht
gekomen bij een oma, maar de
ander schrijft steeds wanhopiger
brieven naar Nederland. Het pro
bleem is dat vluchtelingen pas
aan gezinshereniging mogen
doen wanneer ze hier een status
als vluchteling hebben gekregen.
En dat duurt wel vier jaar".
Spanningen
Volgens Van der Sman en Dron
kers wordt het wachten van de
vluchteling ook nog eens extra
moeilijk gemaakt door het Ne
derlandse vluchtelingenbeleid.
"Niet alleen moeten ze ontzet
tend lang wachten, uiteindelijk
wordt aan nog geen drie procent
van de vluchtelingen een officië
le en internationaal erkende sta
tus verleend. Dat brengt een ver
schrikkelijke onzekerheid en
veel spanningen met zich mee.
Het vreet aan de mensen. Ook
komt het voor dat mensen de be
slissing niet in Nederland mogen
afwachten, maar naar hun eigen
land terug moeten. Dat heeft al
heel wat levens gekost".
Subsidie van de overheid is even
min te verwachten. Financieel is
het vluchtelingenwerk afhanke
lijk van particuliere giften en
steun uit de kerkelijke wereld.
Ds. Dronkers: "Dat is wel erg
eenzijdig, de financiën zouden
-een veel bredere basis moeten
hebben. Er is een constante be
hoefte aan huishoudelijke artike
len als stofzuigers, koelkasten en
linnengoed. En we kunnen de
vluchtelingen, meestal jonge
mensen, toch ook niet in de af-
dragertjes van anderen laten
rondlopen. Zij hebben ook een
gevoel van eigenwaarde
1 Koudekerkse
tv-piraat
hoeft niet
gevangenis in
DEN HAAG/LEIDEN - De 60-jari-
ge Koudekerker tegen wie ruim
twee weken geleden voor het
Haagse gerechtshof een onvoor
waardelijke gevangenisstraf van
een maand was geeist op verden
king van illegale televisie-uitzen
dingen in Leiden (onder de naam
TV-Sleutelstad) hoeft niet te
gaan 'brommen'. Het hof maakte
er gisteren een voorwaardelijke
gevangenisstraf van een maand
van, met een proeftijd van twee
jaar en een boete van 1000 gul
den. Daarmee werd een eerder
vonnis van de politierechter
(overeenkomstig de eis van de
procureur-generaal bij het hof)
vernietigd.
De Koudekerker was in decembe-
r '81 met zendapparatuur aange
troffen bij de Alphense Zeger-
plas, in gezelschap van de vriend
van zijn dochter. Vijftien dagen
geleden verklaarde hij voor het
hof dat niet hij maar die vriend
de illegale tv-uitzendingen had
verzorgd. Hij zou juist een einde
aan die activiteiten hebben wil
len maken. Die lezing werd na af
loop van de zitting door de be
treffende vriend beaamd.
Woningen
ontruimd
LEIDEN - De Leidse politie heeft
gisteren vier woningen ont
ruimd, die werden bewoond zon
der vergunning. In alle gevallen
hadden de bewoners de panden
al verlaten toen de politie arri
veerde; in één huis stond nog
meubjlair.
Het gaat om de volgende vier:
Kraaienhorst 1, 5 én 26 en Jan
Luykenlaan 308.
LEIDEN - Een 11-jarig jongetje
moest gistermiddag even na vijf
uur met een zware hersenschud-
ding en inwendig letsel naar het
AZL worden gebracht nadat hij
was aangereden door een auto.
Volgens de politie stak het jon
getje de Vijf Meilaan over zonder
goed uit te kijken.
Slagbal
Voor de negende maal streden
deze week lagere scholen uit
Leiden om het slagbalkam
pioenschap. Achtentwintig
ploegen namen ditmaal hier
aan deel. Winnaar werd Het
Carillon dat in de finale de
Vrije School Noord de baas
bleef: 21-19. Derde werd de
Zuiderparkschool dat De Zon
newijzer (vierde) terugwees.
PvdA
De gewestelijke delegatie van de
PvdA-Leiden houdt vanavond
een openbare bijeenkomst in
het Antonius Clubhuis (Lange
Mare) ter bespreking van de
miljoenennota. Aanvang acht
uur. Deze bijeenkomst geldt
als voorbereiding op de partij
raad van 1 oktober.
Breehuys
Het jongerencentrum Breehuys
aan de Breestraat opent zater
dagavond zijn deuren voor het
oen. Films en swin
gende muziek staan op het pro
gramma.
Muziek
In het Leids Vrijetijdscentrum,
Breestraat 66, treedt vanavond
het Rotterdamse trio New Hip
Stiles op. Dit in 1981 opgerich
te trio brengt een mengeling
van hedendaagse popmuziek
en geïmproviseerde jazz. HHet
bestaat uit Jan Willem van
Mook (panet, drums, sopraan-
sax, bas en zang), Rutger van
Otterloo (drums en sax) en
Maarten van Gent (bas, gitaar,
accordeon, drums en percus
sie).
Zaterdag is het Engelse duo Eye
less in Gaza in het LVC te zien.
Marty Bates en Pete Becker,
die het afgelopen jaar de L P.
'Red Rust September' maak
ten, maken muziek waarin eeu
wenoude romantiek is verwe
ven. De zaal gaat beide avond
en om negen uur open.
'Arts and Crafts'
In de Stadsgehoorzaal wordt za
terdag een 'Arts and Crafts' ex-
positiemarkt gehouden voor
liefhebbers en makers van
handwerk. Te zien: schilderij
en, macramé, etsen, grafiek,
keramiek, batik, aquarellen, té
keningen, pastels, beschilder
de eieren, fairie flowers, pop
pen. stoffen speelgoed, brood
deeg, schapenwol en kleding,
enz. Veertig kraamhouders
hebben zich gemeld. Ope
ningstijden: van half tien tot
vijf uur.
Sportdemonstraties
Omdat de Vijf Meihal vijftien
jaar bestaat, worden er zondag
tussen één en zes uur enkele
demonstraticwedstrijden van
binnensporten gespeeld. Het
programma:1 één uur handbal,
M/Saturnus WIK (heren);
twee uur volleybal, Donar
Gemini Kangeroes (heren);
drie uur judo, jiu jitsu en kara
te door de sportscholen Ko
Bushido en Shotokan; kwart
over vier basketbal, oud-Bona
Stars - oud-Punch/Argos (he
ren).
Rommelmarkt (1)
De Vrouwenbond FNV houdt za
terdag van tien tot vier uur een
rommelmarkt in gebouw Ra
penburg 48.
Rommelmarkt (2)
De Harlebrugkerk organiseert
zaterdag en zondag parochie
dagen met een rommelmarkt
in de Romanuszaal aan de Lan
ge Mare. Ook is er de tentoon
stelling TEK te zien, Tentoon
stelling Eigen Kunnen., met
weefwerk, boetseerwerek, olie
verfschilderijen, pentekenin
gen. zelfgemaakt kinderspeel
goed, wolprodukten. Wie spul
len voor de rommelmarkt
heeft, kan ze afleveren bij de
pastorie, Haarlemmerstraat
106; wie mee wil doen aan de
tentoonstelling, kan contact
opnemen via het nummer
216610. Openingstijden: zater
dag van tien tot vijf uur; zon
dag na de hoogmis van kwart
voor elf en de koffie.
Bamboe-orkest
Op het Stadhuisplein treedt za
terdag het Indisch bamboe-or
kest Hidup Baru op. Hidup Ba-
ru (dat betekent Nieuw Leven)
is een muziek- en zanggroep
van dertig personen, die in
1974 werd opgericht. Zij treden
in originele Indonesische kle
derdracht geregeld op in Den
Haag, maar maakten ook een
tournee door België, Frankrijk,
Italië en Zwitserland, waar ze
in kerken en op pleinen te zien
waren. Aanvang zaterdag om
twee uur.
Bingo (1)
Clubhuis Matilo (Zaanstraat) or
ganiseert vanavond de eerste
bingo-avond van het seizoen.
Toegang voor zestien jaar en
ouder; aanvang acht uur.
Bingo (2)
Tuinvereniging Cronesteyn
houdt zaterdag een bingo
avond in het onderkomen van
tuinvereniging Ons Buiten, na
bij de Willem de Zwijgerlaan.
Aanvang acht uur.
Open podium
Het Zoldercafe van het Leids
Vrijetijdscentrum organiseert
vrijdag 30 september weer een
'open podium' waar iedereen
de gelegenheid krijgt om zijn
artistieke gaven te etaleren:
bandjes, zangers met gitaar,
goochelaars, bandparodisten,
dichters, dia-showmakers enz.
Geïnteresseerden kunnen con
tact, opnemen met het LVC,
Breestraat 66, tel. 071-146449,
vragen naar Ferry Rigault.
Telefooncirkel
De Stichting Dienstencentrum
zoekt vrijwilligers die willen
helpen bij het leiden van tele
fooncirkels. Van de vrijwilli
gers wordt verwacht dat zij el
ke ochtend tussen half negen
en half tien een telefonische
cirkel sluiten. Zij houden in de
gaten of alle deelnemers opge
nomen hebben en schakelen
zonodig familie of buren in. In
lichtingen bij het Dienstencen
trum. Hooglaridsekerkgracht
32, tel. 123744.
