LEIDSCH Ül DAGBLAD
'Minder bezuinigen'
Nederlandsche Bank
maakte grove fouten
Meer vrijheid in kleine bouw
VS-legermacht toch weg uit Libanon?
Marcos dreigt
met staat van
beleg na rellen
FNV wil extra impuls voor economie
Vredesprijs
Weer inbraak
in Hillegomse
juwelierszaak
Begrotingscommissie wil geldkraan dichtdraaien
A00Ö
België staakt
door ondanks
'compromis'
FNV-PLAN
DONDERDAG 22 SEPTEMBER 1983
OPGERICHT 1 MAART 1860
No. 37197
Directeur: G. Koopman Postbus 54
Hoofdredacteur: drs. J. W, E. Metselaar 2300 AB Leiden
Adj. hoofdredacteur: R. D. Paauw HET GROOTSTE DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN voortel.nrs. zie colofon
MANILLA/NEW YORK (UPI/
AFP/Reuter) - President
Marcos van de Filippijnen
heeft vandaag gedreigd de
staat van beleg weer in te
voeren als de gewelddadighe
den in zijn land blijven aan
houden. Marcos wordt ge
confronteerd met de om
vangrijkste oppositie in zijn
18-jarige bewind.
Het dreigement uitte Marcos
tijdens een direct uitgezon
den interview met het Ameri
kaanse tv-station ABC. Bij de
rellen rondom het paleis van
Marcos kwamen gisteren tien
mensen om het leven. Ze bra
ken uit na vreemdzame mas
sabetogingen waarin het af
treden van de premier werd
geëist.
Bij de rellen werden grote ver
nielingen aangericht. Onder
meer werden bussen in
brand gestoken.
(Zie ook pagina 7)
Vergunning voor dakkapellen en schuurtjes vervalt
DEN HAAG (GPD/ANP) - Schuurtjes, dakka
pellen, bergingen, garages, duivenhokken
en andere kleine bouwsels mogen in de toe
komst worden gebouwd zonder eerst ver
gunning aan te vragen. Wel blijft een mel
dingsplicht bestaan. Door die meldings
plicht houden de gemeenten de mogelijk
heid in te grijpen als de bouw ongewenst
wordt geacht. Voor grotere bouwwerken
blijft een vergunning nodig, maar welstand-
seisen en welstandstoezicht zullen verdwij
nen. Via deze maatregelen wil minister Win-
(volkshuisvesting) de regels en voor
schriften in de bouw verminderen.
De plannen om de bouw in het algemeen aan
minder regels te binden vormen onderdeel
van het dereguleringsplan van het kabinet.
Minister Winsemius en staatssecretaris
Brokx hebben hun deel daarvan vanmiddag
in een actieprogramma aan de Tweede Ka
mer aangeboden.
De plannen zijn opgesteld door een ambtelijke
stuurgroep. De groep heeft vooral aange
stuurd op duidelijker, uniformer voorschrif
ten en het voorkomen van dubbel controle-
werk door de overheid bij het toetsen van
bouwplannen. Dat spaart allemaal tijd en
kan dus verlaging van bouwkosten beteke
nen. Bovendien moeten de welstandscom
missies (de vroegere schoonheidscommis
sies) verdwijnen omdat ze te subjectief zou
den zijn in hun oordeel over bouwplannen,
meent de stuurgroep. Burgemeesters en
wethouders baseren hun beslissing een
bouwvergunning te verlenen mede op het
advies van deze commissies.
Winsemius en Brokx willen ook streven naar
uniforme leverings- en aansluitvoorwaarden
voor gas, water, elektra en televisiesignalen.
Beleggers stopten geld in failliete Tilburgsche
(Van één onzer verslaggevers)
AMSTERDAM - De difectie en
commissarissen van de Neder
landsche Bank en de controle
rende accountant Van Dien en
Co zijn verantwoordelijk voor de
ondergang van de Tilburgsche
Hypotheekbank. De Nederland
sche Bank is dus ernstig tekort
geschoten in haar taak als toe
zichthouder.
Dit schrijven prof. dr. Rijnvos,
prof. drs. mr. H. Beekman en
prof. mr. H. Franken in hun gis
teren verschenen rapport over de
Tilburgsche Hypotheek Bank.
De hoogleraren die in opdracht
van de Vereniging voor Effecten
Bescherming (VEB) een onder
zoek hebben ingesteld, geven de
schuldeisers (met een gezamen
lijk verlies van ongeveer 200 mil
joen gulden) in overweging de
oud-directeuren en de verant-
PARIJS (DPA) - De katholieke
vredesbeweging Pax Christi zal
dit jaar de vredesprijs van de
Unesco krijgen. Zo heeft de di
recteur-generaal van Unesco,
Amadou Mahtar M'bow, gisteren
meegedeeld bij de opening van
de vergadering van de uitvoeren
de raad van Unesco. Pax Christi
krijgt de prijs vanwege haar in
spanningen om "de publieke
opinie gevoelig te maken voor de
ontwapening, vrede, mensen
rechten, gerechtigheid en inter
nationale solidariteit".
Prof. dr. C.J. Rijnvos. (foto vebi
woordelijke commissarissen
strafrechtelijke te laten vervol
gen. "De rechter mag oordelen of
de Nederlandsche Bank bij het
uitoefenen van haar toezicht de
grenzen der redelijkheid heeft
overschreden", aldus de hoogle
raren.
De Tilburgsche Hypotheek Bank
heeft in 1981 gesprekken gehad
met de Nederlandsche Bank om
de grote stroppen met onroerend
goed voor de buitenwereld ver
borgen te houden. De Neder
landsche Bank was ervah op de
hoogte dat THB voor grote be
dragen aan huizenhandelaren
had geleend, terwijl de waarde
van de onderpanden zelfs niet in
de buurt kwam van het bedrag
van de leningen. Wat THB in fei
te financierde was weinig meer
dan een luchtbel.
De drie hoogleraren zetten voorts
grote vraagtekens bij de manier
waarop de Nederlandsche Bank
haar invloed heeft uitgeoefend
voor het op tafel brengen van een
lening van 18 miljoen gulden van
de Westland Utrecht Hypotheek
bank, de Friesch Groningsche
Hypotheekbank en de Rabobank
aan Tilburgsche in augustus
1981.
De Nederlandsche Bank valt
voorts te verwijten, dat zij heeft
gezwegen toen de THB -op ster
ven na dood- voor ruim een mil
joen gulden pandbrieven heeft
verkocht. De beleggers stopten
hun geld letterlijk in een failliete
boedel, aldus de hoogleraren,
(zie verder pag. 11)
Buit van vier ton
(Van één onzer verslaggevers)
HILLEGOM - Inbrekers heb
ben drie tot vier ton aan siera
den buitgemaakt bij een in
braak in juwelierszaak 'Roe
land' in de Hillegomse
Hoofdstraat. De daders for
ceerden het metalen rolluik
en sloegen vervolgens een
ruit in. De klus nam slechts
luttele minuten in beslag,
want vier minuten na het
overgaan van het stille alarm
waren de daders weer ver
dwenen.
Volgens een woordvoerder van
de politie zijn waarschijnlijk
drie tot vier mannen betrok
ken geweest bij de inbraak.
Van de daders ontbreekt elk
spoor. De precieze waarde
van de buit is nog niet be
kend. De Hillegomse juwe
lierszaak is de afgelopen ja
ren talloze malen het doelwit
geweest van inbrekers.
AMSTERDAM (GPD) - Sti
mulering van de Neder
landse economie met 4
miljard en 4,5 miljard
minder bezuinigen dan
het kabinet-Lubbers in
1984 van plan is, zou bete
kenen dat de bedrijfsin
vesteringen met 8 pro
cent toenemen. Dat is 5
procent meer dan in de
kabinetsplannen.
Tegelijkertijd zouden de inkomens
er volgend jaar niet gemiddeld
zo'n half tot 3,5 procent op
achteruitgaan, maar over de hele
linie met 1 tot 1,5 pet. De werk
loosheid zou met 30.000 manja
ren minder oplopen dan in de ka
binetsplannen.
Dit zijn de belangrijkste uitkom
sten die het Centraal Planbureau
heeft verkregen uit een bereke
ning van de alternatieve plannen
van de vakcentrale FNV.
Het planbureau blijkt echter geen
rekening te hebben gehouden
met de 4 miljard aan tegenval
lers die het kabinet in de Miljoe
nennota heeft verwerkt. Het
CPB kon dat ook niet, omdat de
cijfers daarover niet tijdig be
kend waren. Hierdoor blijft de
FNV met een gat van 4 miljard
zitten bij de financiering van
haar plan.
FNV-voorzitter Wim Kok, die de
cijfers gisteren in Amsterdam
presenteerde, verwacht dat zo
wel werkgevers als kabinet en
parlement zich bereid zullen to
nen tot een open gesprek over
het in 1984 te voeren regerings
beleid.
Het kabinet-Lubbers gaat er in de
dinsdag gepresenteerde Miljoe
nennota vanuit dat zowel het fi
nancieringstekort van de over
heid als de totale druk van belas
tingen en premies volgend jaar
zal dalen. In het FNV-plan is een
tijdelijke verhoging van het fi
nancieringstekort van de over
heid voorzien met ongeveer 1,5
procent. De belasting- en pre
miedruk zou volgens dat plan
volgend jaar ongeveer net zo
hoog zijn als dit jaar. „Dit kabi
net maakt de helft van de in het
volgend jaar mogelijke economi
sche groei ongedaan door te veel
te bezuinigen", aldus Kok in een
toelichting op zijn plan.
Premier Lubbers vindt de voor
stellen van de FNV "niet funda
menteel beter" dan de plannen
van het kabinet. Hij zei dit gister
avond in Breda, waar hij voor de
plaatselijke afdeling van het
CDA sprak over kernwapens. De
premier zei "veel sympathieke
aspecten" te zien in de FNV-
plannen, maar hij vindt een groei
van het staatstekort onjuist.
Chinees springt 2,38 meter hoog
SJANGHAI (AFP/DPA) - De Chi
nese atleet Zhu Jianhua heeft
vandaag bij de vijfde Chinese
sportspelen in Sjanghai zijn ei
gen wereldrecord hoogspringen
verbeterd. Zhu Jianhua sprong 2
meter en 38 centimeter hoog: één
centimeter meer dan op 11 juni
van dit jaar in Peking.
Zonnig.
Droog en zonnig. Minimumtempera
tuur vannacht rond 8 graden. Mid-
dagtemperatuur ongeveer 20 gra
den. In de nacht weinig wind, over
dag matige zuidosten wind.
WASHINGTON (UPI/Reuter) -
De begrotingscommissie van het
Amerikaanse Huis van Afgevaar
digden heeft gisteren gestemd
voor het stopzetten van de finan
ciering van de Amerikaanse le
germacht in Libanon per 1 de
cember. Eerder deze week zijn
president Reagan en de leiders in
het Congres overeengekomen de
aanwezigheid van de Ameri
kaanse troepen in Beiroet met 18
maanden te verlengen. Het
standpunt van de begrotings
commissie kan dit mogelijk in de
weg staan.
Met een kleine meerderheid stelde
de door de Democraten beheer-
r per 1 decem
ber de financiering van de Ame
rikaanse legermacht te beëindi
gen, tenzij president Reagan de
'war powers act' toepast. Vol
gens deze wet moet de president
het Congres goedkeuring vragen
voor de aanwezigheid van troe
pen in het buitenland voor lan
ger dan 60 tot 90 dagen, als deze
in een gevechtssituatie verkeren.
Volgens een Democratisch leider
is het besluit een duidelijke
boodschap aan Reagan om uit te
leggen waarom de mariniers in
Libanon zijn.
Enkele uren voor de stemming
vroeg de president het Congres
snelle goedkeuring van zijn over
eenkomst met de leiders van het
parlement over de verlengde
aanwezigheid van de mariniers
in Libanon. Het Huis van Af
gevaardigden zal voor het eind
van de maand over het compro
mis stemmen.
Gisteravond voeren Amerikaanse
marineschepen opnieuw dicht
onder de kust, terwijl er een zwa
re aanval op het Libanese leger
bij Souk-el-Gharb werd gemeld.
Eerder waren de mariniers het
leger ook al te hulp gekomen.
President Reagan zei te vrezen
voor het Amerikaanse vredes
plan voor het Midden-Oosten als
er geen bestand in Libanon
komt.
Evenals minister Shultz van bui
tenlandse zaken stelde Reagan
Syrië verantwoordelijk voor het
uitblijven van een bestand. Maar
ook de Sowjet-Unie en de PLO
spelen volgens de president
daarbij een rol. Hij noemde de
aanwezigheid van de Ameri
kaanse mariniers 'essentieel als
er een einde moet komen aan de
door de Sowjet-Unie gesteunde
agressie'. Als Souk-el-Gharb zou
vallen, zou de positie van de ma
riniers onhoudbaar worden, al
dus Reagan.
28 PAGINA'S
Allan Simonsen
scoort uit
een penalty (foto api
Denen winnen van
Engels voetbalteam
Centrumpartij op 2
zetels in Almere
PAGINA 7
Reagan bevestigt
nieuw raketvoorstel
Ruzie over de
grote boterberg
BRUSSEL (GPD) - De kans op een
spoedige afloop van de stakin
gen in België is verkleind nu de
socialistische vakbond ACOD
het gisteren bereikte compromis
niet bij haar leden wil verdedi
gen. Christelijke en liberale bon
den overleggen vandaag wel met
hun leden over het akkoord dat
na acht uur vergaderen werd be
reikt.
De ACOD noemt het regerings
voorstel wel een verbetering,
maar acht het toch nog te mager.
De afdeling Antwerpen van de
bond heeft het akkoord afgelo
pen nacht al verworpen.
De regering houdt vast aan een be
zuiniging van 500 miljoen gulden
op de ambtenarensalarissen.
In het compromis is geen sprake
meer van het ineens inhouden
van één maand salaris, maar zal
de verrekening geleidelijk wor
den uitgevoerd.
De stakingen duren naar verwach
ting zeker vandaag en ook mor
gen voort. De postbezorging is
wel weer op gang gekomen,
maar de Antwerpse haven ligt
nog plat. Ook treinen en bussen
rijden nog niet.
Het gisteren gepresen
teerde FNV-plan voor
een alternatief finan
cieel en sociaal-economisch beleid
biedt in tal van opzichten een gun
stiger perspectief dan de dinsdag
gepresenteerde Miljoenennota van
het kabinet: 5 procent meer be
drijfsinvesteringen, een inkomens
daling over de gehele linie van 1 tot
1,5 procent (in plaats van een half
tot 3,5 procent) en 30.000 minder
werklozen.
De grote noemer waaronder de vak
centrale haar plannen heeft gepre
senteerd heet stimulering. De rede- 4
nering daarbij is dat het kabinet ac
tief moet inspelen op de internatio
nale economische ontwikkelingen,
die een lichte positieve tendens
vertonen. Dat wil zeggen: de over
heid moet 4 miljard gulden uittrek
ken voor woningbouw, wegenaan
leg, rioleringen en dergelijke om de
bedrijfsinvesteringen een extra im
puls te geven. In samenhang met
een drastische arbeidstijdverkor
ting en minder ingrijpende bezuini
gingen (6 miljard) leidt dit tot een
economische groei van ruim 2 pro
cent en wordt de daling van de par
ticuliere consumptie ermee tot
staan gebracht, zo heeft het Cen
traal Planbureau berekend.
Het FNV-plan staat haaks op het be
leid van het kabinet. In de Miljoe
nennota ligt het zwaartepunt op
een drastische bezuinigingsronde
(bijna 12 miljard gulden), die, vol
gens het kabinet, een positief effect
zal hebben op het investeringsni
veau van het bedrijfsleven. De ka
binetsplannen zijn op deze plaats
al eerder sceptisch beoordeeld.
Een duidelijke stimulans voor het
bedrijfsleven ontbreekt, terwijl
daarentegen op alle mogelijke ni
veaus krachtig wordt bezuinigd,
waardoor de binnenlandse beste
dingen nog verder kunnen dalen
ten koste van de investeringen in
het bedrijfsleven.
De komende discussies over zowel
de Miljoenennota als het FNV-plan
zullen zich ongetwijfeld concentre
ren op het financieringstekort (ver
schil tussen inkomsten en uitgaven
van de staat). Het kabinet ziet in
een verlaging van dit tekort een be
langrijke voorwaarde voor econo
misch herstel. Maar de FNV gaat
ervan uit dat het overheidstekort
nog wel iets kan groeien; die extra
last betaalt zichzelf terug doordat
er meer geld kan worden vrijge
maakt voor stimulering, waardoor
het rendement van het bedrijfsle
ven kan worden vergroot, zo is de
redenering.
FNV-voorzitter Kok heeft gelijk als hij
zegt dat het overheidstekort een
betrekkelijke betekenis heeft. Het is
niet de enige graadmeter voor het
te voeren sociaal-economisch be
leid. Bovendien kan een relatief
lichte groei van het tekort van tijde
lijke aard zijn, vooropgesteld dat
het nationaal inkomen toeneemt
overeenkomstig de verwachtingen
die het Centraal Planbureau van
het FNV-plan heeft. Maar daar
schuilt nou net de moeilijkheid: het
CPB heeft geen rekening gehou
den met de 4 miljard aan tegen
vallers voor volgend jaar. die het
kabinet wel in zijn plannen heeft
verwerkt. Dat maakt het plan van
de vakcentrale wel uiterst wankel.
De voorgestelde maatregelen doen
sympathiek aan (betere verdeling
van inkomensoffers, meer aan
dacht voor arbeidstijdverkorting en
gerichte stimulering van het be
drijfsleven). Maar zonder een ge
degen financiële onderbouwing,
zijn ze nu al aan een herziening
toe.
ALS U NU EEN
ABONNEMENT NEEMT!
Straal
Postcode plaats
Teleloon
krant da Mrttt 2
1 DagWad an ontvangt C
1 (Zonder posuagal) A
1 Dagblad. Antwoordnummer 10050. 2300 V
LEIDSCH m DAGBLAD
