Ruzie rond boterberg
De beerput van
de Tilburgsche
C
Kort zakelijk
Marktberichten
Voorspoed Urker vissers
levert honderden banen op
'Gemeente goedkoper dan
particuliere vuilophaler'
Zuivelboeren vrezen superheffing
Dollar veel
te hoog
gewaardeerd
Handel Nederland en
Duitsland neemt toe
Verbod op Franse textielsubsidie
Beurs Amsterdam
DONDERDAG 22 SEPTEMBER 1983
Marshallhulp
De Westduitse regering heeft be
sloten volgend jaar 4,18 miljard
mark beschikbaar te stellen voor
de financiering van investerin
gen van het bedrijfsleven en de
gemeenten. Het geld komt uit
het fonds dat na de tweede we
reldoorlog is gevormd uit Ameri
kaanse schenkingen in het kader
van het Marshall-plan voor de
wederopbouw van Europa. On
geveer de helft van het bedrag
zal ten goede komen aan kleine
en middelgrote ondernemingen.
De gemeenten kunnen leningen
opnemen voor projecten die ze
samen met de Bondsrepubliek
en de deelstaten uitvoeren ter
verbetering van de regionale eco
nomische structuur.
Luycks
De moedermaatschappij, Camp
bell Nederland, van Luycks
Zuurwaren in Diemen is van
plan om het grootste deel van de
produktie over te plaatsen van
Diemen naar Groko in Zundert,
eveneens onderdeel van Camp
bell. Een groot deel van de huidi
ge 52 medewerkers van Luycks
in Diemen zal hierdoor moeten
worden ontslagen. Een klein
aantal kan worden overgeplaatst
naar Zundert.
Van het samenbrengen van de pro
duktie verwacht Campbell Ne
derland een duidelijke verbete
ring van de rentabiliteit. De vak
bonden en de ondernemingsraad
moeten zich nog over de plannen
beraden.
Campbell Nederland maakt onder
deel uit van het gelijknamige
Amerikaanse voedingsmidde
lenconcern, dat vooral bekend is
van zijn soepen in blik.
NMB-Heller
NMB-heller (verzekering en finan
ciering van debiteurenporte
feuilles) is kort geleden begon
nen met een gloednieuwe service
aan klanten die in deze vorm
voor Nederland als uniek en op
wereldniveau als zeldzaam
wordt gekenschetst. Ten behoe
ve van de circa 700 klanten met
in totaal circa 160.000 debiteuren
heeft het bedrijf een communica
tiesysteem gelanceerd. Dit be
helst een rechtstreekse verbin
ding van de klant met de compu
ter van NMB-Heller, waarin de
debiteurenbestanden van de re
laties zijn opgeslagen. Voor de
klanten die van het systeem ge
bruik maken is een aparte com
puter aangeschaft. Verder zorgt
het relatienummer van de klant
ervoor dat uitsluitend in het ei
gen debiteurenbestand kan wor
den gekeken. Het bedrijf maakte
in de eerste zes maanden van dit
jaar 19 procent meer omzet, al
was er sprake van een lagere fi
nancieringsbehoefte en minder
rente. Volgens de directie gaat
het met de betalingen aan leve
ranciers in de textieldetail en in
de bouw niet best. In grafische-
en energiegoederenbranches
wordt enige verbetering gecon
stateerd.
Inkoopbeleid
De Nederlandse onderneming be
steed gemiddeld te weinig aan
dacht aan de inkoop, die toch 60
tot 70 procent van de omzetkos-
ten uitmaakt. Dit werkt nadelig
voor de concurrentiepositie. Dat
zegt drs. L.S.J. Andringa, direc
teur van het rijksinkoopbureau.
Volgens hem is de aandacht voor
het inkoopbeleid bij de overheid
nog geringer en is er in de volks
gezondheid zelfs sprake van
"kostenbewusteloosheid". Orga
nisatie van de vraagzijde bij zo
wel overheid als bedrijfsleven
kan naast doelmatiger inkoop en
kostenbesparing ook stimule
ring van het de aanbodzijde ople
veren, meent Andringa.
Andijvie per kg. 0,95-0,99, Boerekool
per kg. 0,65, Sperziebonen 2,58-2,80,
Groene Kool 0,79, Bospeen II 1,22-
1,40, Waspeen AI per kist 3,60-1,40,
All 3,20-4,10, BI 4,80-11,60, Aanvoer:
186 ton.
Breekpeen BI per kist 5,20, Uien per kg.
0,51-0,70, Peterselie (krul) 0,54-0,58,
Selderij 0,28-0,29, Bloemkool 6 per
bak I 1,28-1,42, 8 I 1,08-1,17, 12 I 1,03-
1,38, Aanvoer: 4294 stuks.
Economie
URK (ANP) Het visverwerkings-
bedrijf Orka Vis bv in Urk ver
wacht het aantal personeelsle
den op korte termijn met hon
derd uit te breiden dankzij or
ders uit de Verenigde Staten.
Door het benutten van de moge
lijkheden op de Amerikaanse
markt kan ook de werkgelegen
heid bij andere visbedrijven in
Urk belangrijk groeien. In totaal
gaat het om enkele honderden
arbeidsplaatsen. De directie van
Orka bv heeft dit gisteren ver
klaard tijdens het bezoek van de
Overijsselse staten aan deze fa
briek.
Burgemeester A. Buijs van Urk
heeft bij deze gelegenheid laten
weten dat het met de visafslag in
deze gemeente beter gaat dan vo
rig jaar. De omzet ligt tot nu toe
in 1983 ongeveer acht miljoen
gulden hoger dan in 1982, toen
dit centrum van vishandel een
totale omzet van tachtig miljoen
gulden haalde. Dat het met de
visafslag zo voorspoedig gaat is
volgens de burgemeester onder
meer te danken aan de nieuwe
structuur ervan, waardoor de vis
sers meedelen in de winst.
De Urker vissersvloot telt op dit
moment 155 schepen. Van de
door de Europese Gemeenschap
ingestelde vangstbeperking on
dervinden de vissers uit Urk vol
gens de directie van Orka Vis
geen hinder.
HELMOND (ANP) - De inzameling van huisvuil door een particuliere
firma is iets duurder dan wanneer dat gebeurt door een gemeentelijke
dienst. Tot die slotsom is het adviesbureau Ime Consults uit Nijmegen
gekomen na een onderzoek bij zeven gemeenten en eventueel particu
liere inzamelaars.
Dit onderzoek werd verricht in opdracht van de Nederlandse vereniging
van reinigingsdirecteuren.
De resultaten werden gisteren in Helmond bekendgemaakt door voorzit
ter J. den Duik.
Uit een eerder onderzoek, dat volgens Den Duik minder omvangrijk was,
bleek dat particulieren vaak een kleine dertig procent goedkoper
werken dan gemeentelijke renigingsdiensten. "Uit ons onderzoek is
naar voren gekomen dat wanneer alle kosten in aanmerking worden
genomen de particuliere bedrijven een tikkeltje duurder zijn".
Volgens Den Duik is uit het onderzoek ook gebleken dat particuliere
bedrijven die veelal opereren in kleinere gemeenten een betere bela
dingsgraad van de vuilniswagen bereiken dan de gemeentelijke dien
sten. "Dat komt omdat particuliere bedrijven per wagen nogal eens
meer vuilnis laden dan is toegestaan. Zij aanvaarden gewoon dat het
bedrijf af en toe wordt geverbaliseerd".
GRONINGEN (GPD/ANP)
- De voorzitter van de Ko
ninklijke Nederlandse
Zuivelbond (FNZ), R. Zijl
stra, vreest afbraak van de
Nederlandse zuivelindus
trie als er een 'superhef
fing' komt voor boeren die
teveel produceren.
Hij kwam gisteren tijdens de jaar
vergadering van zijn bond in
aanvaring met minister Braks
(landbouw), die deze heffing be
stempelde als "het minst slechte
alternatief', nu de EG geen geld
meer heeft om de zuivelover-
schotten uit de markt te nemen.
Zijlstra erkent de financiële pro
blemen van de EG, maar wil al
leen een verhoging van de „me
deverantwoordelijkheidshef
fing" accepteren. Dat zou bete
kenen dat alle Europese veehou
ders eraan meebetalen. Volgens
Braks lost een verhoging van de
medeverantwoordelijkheidshef
fing (die thans 2 procent be
draagt) het probleem niet echt
op. Er komt dan weliswaar geld
op tafel om de groeiende over
schotten uit de markt te nemen,
maar, zo zei hij, „een super-hef
fing voor alleen dié boeren die te
veel melk produceren, is tegelij
kertijd een stok achter de deur
om de produktie te verminde-
Zijlstra rekende na de uitspraken
van de minister uit dat, zoals de
zaken nu liggen, de Nederlandse
veehouders er volgens jaar geza
menlijk 680 miljoen gulden bij in
zullen schieten. De 'strafheffing'
heeft volgens hem uitermate
schadelijke effecten op de inves
teringen, terwijl er geen liter
melk minder geproduceerd zal
worden.
De minister en Zijlstra kruisten
gisteren de degens op de in Gro
ningen gehouden jaarvergade
ring van de zuivelwerkgeversor-
ganisatie. Het Europese zuivel-
overschot rijst dit jaar de pan uit.
Zijlstra schat dat de boterberg te
gen het eind van het jaar een om
vang heeft van 800.000 ton en dat
de uit de markt genomen mage-
re-melkpoeder 900.000 ton om
vat. De waarde van de Neder
landse zuivelexport zal dit jaar
naar verwachting 7,5 miljard gul
den bedragen.
Felle kritiek op de plannen van de
EG met betrekking tot de over
schotten heeft ook de Europese
comsumentenorganisatie BEUC,
die niets wil weten van een hoger
vetgehalte in melk. Plannen in
die richting wijzen er volgens
een woordvoerder van de BEUC
op dat de Europese Commissie
"volledig in paniek is geraakt en
zich niets aantrekt van medische
adviezen om het vetgebruik te
gen te gaan teneinde hart- en
vaatziekten tegen te gaan".
AMSTERDAM (ANP) Gaat de automatisering straks zover dat ook de groenteboer door een robot op straat
wordt gezet? Minister Gijs van Aardenne Lijkt daar geen sombere gedachten over te hebben. Hij opende gisteren
de tentoonstelling "Het Instrument 1983" in de RAI. Met behulp van een dankbare robot. (Foto anpi
WASHINGTON - De Ameri
kaanse dollar is gemiddeld 24
procent overgewaardeerd en
er zijn veranderingen nodig
in het wisselkoersstelsel om
de verhoudingen weer recht
te trekken. Dat blijkt uit een
studie van de econometrist
John Williamson van het In
stitute of International Eco
nomics in Washington.
Blijkens de studie is de mark
ten opzichte van andere valu
ta's vijf procent onderge
waardeerd, is de Franse frank
zes procent ondergewaar
deerd en is het pond sterling
achttien procent overgewaar
deerd.
De „opgeblazen" koers van de
dollar veroorzaakt grote
werkloosheid en toeneming
van de invoer in de Verenig
de Staten, zet niet aan tot in
vesteren en brengt het gevaar
van ontindustrialisering in de
Amerikaanse
DUSSELDORF (GPD) - De goede
renhandel tussen Nederland en
de Bondsrepubliek Duitsland
heeft zich in de eerste helft van
dit jaar relatief gunstig ontwik
keld. De export uit Nederland
naar West-Duitsland steeg met
niet minder dan 5 procent. De to
tale goedereninvoer van de
Bondsrepubliek ging in de eerste
zes maanden van 1983 slechts
met nauwelijks 2 procent om
hoog.
Dit is gisteren op een persconfe
rentie in Dusseldorf meegedeeld
door de president van de Neder
lands-Duitse Kamer van Koop
handel, dr. W. Von Ilzemann.
Van de totale uitvoer naar de
Bondsrepubliek, die in het eerste
half jaar 28,4 miljard gulden be
droeg, kwam bijna een kwart (6,5
miljard) voor rekening van de
sector voedingsmiddelenindus
trie. De export van melk ging
met 60 procent, die van boter
met 23, van planten en bloemen
met 11 en van eieren met 8 pro
cent omhoog. Ondanks krachti
ge concurrentie en het feit dat
het marktaandeel al 40 procent
bedraagt, steeg de export van
kaas nog eens met 5 procent.
Volgens de Kamer van Koophan
del is het opmerkelijk, dat de Ne
derlandse investeringsgoederen-
industrie zijn positie op de West
duitse markt ten opzichte van de
buitenlandse concurrentie kon
versterken. Dit gold vooral bij
produkten op het gebied van ma
chinebouw (10 procent stijging)
en bij ijzer- en metaalwaren (8
procent).
De Bondsrepubliek leverde in het
eerste halfjaar van 1983 goederen
ter waarde van 18,8 miljard gul
den naar Nederland. Dat was 4
procent meer dan in dezelfde pe
riode van het jaar daarvoor. Circa
93 procent hiervan bestond uit
industrieprodukten. Voor de
Bondsrepubliek zijn Nederland
en Frankrijk de belangrijkste
handelspartners. Voor Neder
land is West-Duitsland han
delspartner nummer één.
BRUSSEL (ANP) - Het Hof van Justitie van de Euro
pese Gemeenschappen heeft Frankrijk opgedragen
zijn systeem voor subsidiëring van 2785 textielfa
brieken en kledingzaken af te schaffen.
Het hof heeft een onderzoek ingesteld naar aanleiding
van een klacht van de Europese Commissie dat de
Franse textielindustrie geld van de overheid krijgt
voor het betalen van sociale premies en daardoor in
het voordeel is ten opzichte van haar concurrenten
in andere landen van de EG.
Volgens de zegslieden in Brussel heeft het hof Frank
rijk verboden een nieuwe overeenkomst inzake ver
goeding van de sociale lasten van textielfabrieken
en kledingzaken te sluiten en allé bestaande over
eenkomsten binnen een maand te ontbinden.
De Nederlandsche Bank heeft
bewust het deksel op de on
roerend goed-beerput van de
Tilburgsche Hypotheek
Bank willen houden. Terwijl
de THB (inmiddels failliet)
duizenden beleggers voor
ruim 200 miljoen gulden het
schip in hielp, deed de Ne
derlandsche Bank er het
zwijgen toe.
Tot deze conclusie komen de
hoogleraren Rijnvos, Beek
man en Franken in een rap
port opgesteld voor de Ver
eniging van Effecten Be
scherming (VEB) en een
groep gedupeerde beleggers.
Voor het eerst in de geschiede
nis wordt de Nederlandsche
Bank zo rechtstreeks be
schuldigd van wanbeleid. Dit
is des te opmerkelijker, om
dat de drie hoogleraren be
kend staat als 'behoudende
figuren'. Met uiterste terug-
houdenheid ten opzichte van
de buitenwereld hebben de
heren in de afgelopen vier
maanden hun graaf- en spit-
werk verricht. Totdat het
weekblad Vrij Nederland gis
teren uit de school klapte
over het onderzoek.
De NB heeft haar mond gehou
den over de krediet-ellende
bij Tilburgsche om het ver
trouwen in de banken ten op
zichte van de buitenwereld
niet te schaden. Daarmee be
haalde zij het tegenoverge
stelde effect. Erger nog, ge
zien de belangrijke rol die de
Nederlandsche Bank speelt
in het geheel, valt er nu te
vens een vraagteken te zetten
bij haar eigen positie.
De NB is verantwoordljjk voor
van THB, omdat zij volgens
de wet op het kredietwezen
door
Anneloes Timmerije
toezicht moet houden op de
handel en wandel van alle
kredietverlenende instellin
gen in Nederland.
Uit het onderzoek van de drie
hoogleraren blijkt nu, dat ze
ker twee jaarverslagen (die
van '80 en '81) de NB zijn ge
passeerd, die een misleidend
en verkeerd beeld gaven van
de situatie bij de bank. Met
andere woorden: de NB kon
al in een vrij vroeg stadium
aan de bel trekken maar heeft
dat nagelaten.
Vanaf 1979 reeds was het bij
THB 'gewoonte' zeer grote
bedragen te lenen aan hui
zenhandelaren, die weinig of
geen eigen vermogen beza
ten, terwijl de waarde van het
onroerend goed zelfs bij be
nadering niet in de buurt
kwam van de leningen (hypo
theken). 'Ongeremde expan
siedrift" van THB is volgens
de onderzoekscommissie de
oorzaak van dit "overfinan-
cieren". Met de onroerend
goed-hausse nog in 't hoofd,
moet men bij THB gedacht
hebben "dat het later alle
maal wel rechtgetrokken kon
worden".
Een voorbeeld van de gang van
zaken:
A bezit een pand. Waarde 2 mil
joen gulden. Door THB
wordt een hypotheek ver
leend van 2 miljoen gulden
met een jaarlijkse rente van
240.000 gulden. A kan de ren
te niet betalen. Verkoopt dan
het pand aan B voor 3 mil
joen gulden (2 miljoen als af
lossing voor de bank, 240.000
achterstallige rente en een
winst voor A van 760.00 gul
den). Later komt B in moei
lijkheden en verkoopt het
pand aan C, etc. Na verloop
van tijd gaf THB dus hypo
theken op luchtbellen.
Het pand van de Technische
Unie (Ogem) werd zelfs op
één dag drie maal doorver
kocht. De eerste koopsom
was 950.000, de laatste ruim
vijf miljoen. Notarissen
speelden dit spelletje kenne
lijk mee. In elk geval werd dit
niet de moeite waard gevon
den om te rapporteren.
Ook de NB was op de hoogte.
De directie van THB heeft in
december 1981 een gesprek
met de NB gehad over het on
derbrengen van deze lucht-
bellenfinanciering in aparte
vennootschappen, de zoge
naamde stallingsdebiteuren.
De hoogleraren menen, dat
de NB op dit moment THB
onder "stille curatele" had
kunnen plaatsen. Zij heeft dit
echter nagelaten.
Nu zijn huizenhandelaren, die
zich van dit soort praktijken
bedienen in het algemeen
niet te betreuren. Maar THB
had ook kleine beleggers en
spaarders tot haar klanten. In
oktober 1981, toen al op ster
ven na failliet, bestond de
bank het om een prospectus
uit te geven, waarin spaar
ders werden aangespoord
pandbrieven te kopen tegen
aantrekkelijke voorwaarden.
Wat deze beleggers niet wisten,
was dat die pandbrieven wei
nig of niets vertegenwoordig
den. Deze waren immers in
hoofdzaak bedoeld als finan
ciering voor het "luchtbellen-
beleid' van de bank. THB
haalde hiermee ruim een mil
joen gulden binnen. Naar dat
geld kunnen de beleggers
wel fluiten. Zij staken centen
in een failliete boedel.
In juni van het vorige jaar be
gon de zaak toch ook voor de
NB wat knijp te worden. In
alle haast werd er een verga
dering belegd met banken en
pensioenfondsen. De NB
stelde een reddingsoperatie
voor, waarbij door de banken
en pensioenfondsen 300 mil
joen gulden op tafel moest
komen.
Deze zogeheten "zachte lan
ding" voor Tilburgsche mis
lukte, want de pensioenfond
sen, onder leiding van DSM,
voelden er niets voor om met
dat geld op tafel te komen.
Vrij Nederland maakt deze
week melding van de merk
waardige rol die president-di
recteur Duisenberg heeft ge
speeld in deze kwestie. Na de
weigering van het pensioen
fonds DSM bleken ineens ver
vooruit geplande beleggin
gen geblokkeerd te worden
door de NB. Directeur Dams
van DSM toog daarop naar
Duisenberg en vroeg hem om
uitleg. "Jullie hebben ons te
gengewerkt by een redding
poging van de Tilburgsche.
Dat moet eerst maar eens
worden vereffend
De onderzoekscommissie
meent ook dat de raad van
commissarissen van THB
ernstig tekort is geschoten.
"Onvoldoende toezicht op
het handelen van de directie,
goedkeuring van hypotheken
zonder taxatierapporten,
goedkeuring van kredietver
lening op basis van econo
misch eigendom (zonder on
derpand), misleiding van
aandeelhouders en krediteu-
ren door middel van opjuiste
jaarrekeningen
Dezelfde kritiek is van toepas
sing op directeur Bouman en
later directeur Van den Diest,
die na het vertrek van eerste
tegen een vergoeding van
2300 gulden per dag(!) orde
op zaken kwam stellen.
Uiteindelijk is de doofpot voor
Tilburgsche te klein geble
ken. Het zwijgend toezien
van de Nederlandsche Bank
wordt door Rijnvos en de zij
nen ondubbelzinnig afge
keurd. Zelfs toen de commis
sie een voorlopige versie van
haar rapport midden juli naar
de NB opgestuurde, bleek de
bank geen commetaar te wil
len geven.
Rijnvos, Beekman en Franken
merken dan ook in hun eind
conclusie fijntjes op, "dat de
rechter mag oordelen of de
Nederlandsche Bank bij hel
uitoefenen van haar toezicht
de grenzen van het redelijke
heeft overschreden".
AANDELEN binnenland doorlopend
Noteringen van
donderdag 22 september 1983
(tot 12:30 uur)
17620
78 40
37200
2 perioden
25800 257 00
211008 211 OOB
7230 7230
162 00 163 00
1330 00 133000
384 00
26 80
1760 00
87 20
86 60
220 008
21700
212.00
21600
30900 308 00
21030 21000
kbbprc
krLv^x*;
149.00-f 149.50
pool hout
128 00 12800
708 00 71000
225 00 230 00
30.20 30 20
137.20 13520
280 00 285 00+
wyk hering 73.5
buitenland
asas
beleggingsinst.
OBLIGATIES
staatsleningen
1 82-92 112 50
nl 7*4 82-93
bng
bg11'/4 82-07
bg 10*4 82-07
bg 10 80-88
bg 9'/2 82-07
bedrijfsleven
an*o9V4 83-03
ar s10Vj 82-87
twg 10 83-93
lans 8 83-91
rab 9 83-93
r*bo8'£ 83-98
nmb 10'/4 82
nmb 7*< 83-92
rort 8*4 84-03
pandbrievei
»|h S'ts'SS8
Igh 9 63-92
(gh 7*4 77-85
wuh9V*7947 10080 10
wuh 9 76-85 100 50 101
wuh 8*4 788 7 9960 9
parallelmarkt
officieel toegelaten
indices e.d.
indices (a.n.p.-c.b.s)
Atg lokaal 130.4
Algemeen 141.0
obl.index/eff.rend.(c.b.s.)
Staatsleningen 8 55
-•«laaT9 8 52
5-8 |aar 8 56
-meer dan 8 |f 872
BNG leningen 8 49
Bankleningen 868
goud en zilver
Zilver (onbew.) 1150 - 1175
buitenlands aeld
Amerikaanse dollar 2.92 3.04
Engelse pond 4.34 4.64
Belg franc (100) 5.33 5.63
Duitse mark (100) 109.75 113.75
Zweedse kroon (100) 36,25 39.25
Spaanse peseta (100) 1.66 2.1
Griekse drachme (100) 3.00 3,8i
VERKLARING DER TEKENS
Beursoverzicht
Beurs iets in reactie
Winstnemingen en een tegenval
lende beurs in Wall Street (de Dow
Jones Index zakte gisteren met bij
na 6 punten) hebben ertoe geleid
dat veel koersen op de Amster
damse Effectenbeurs vanmorgen
omlaag gingen.
Heineken, dat gisteren nabeurs
fors was gestegen lot f 132 (een
winst van ongeveer f9). moest
vanmorgen aanvankeli|k I 3 inleve
ren. maar herstelde zich daarna tot
een verlies van enkele dubbeltjes.
De plotselinge belangstelling voor
Heineken ontstond, doordat een
Amerikaans Effectenkantoor publi
ceerde dat de winst bij Heineken
naar verwachting van omtrent f 8
tot ongeveer f 12 per aandeel zal
De uitgevers wisten zich in de da
lende markt aardig overeind Ie
houden. Naar aanleiding van de
aankondiging van een obligatiele
ning won VNU enkele dubbeltjes
en Elsevier-NDU gaf de stijgende
trend van de algelopen dagen niet
op met een winst van ongeveer f 1.
ABN. dat de afgelopen dagen
eveneens fors is gestegen, moest
vanmorgen echter omtrent I 2 te
rug. Ahofd kon het op een winstje
van 11 houden, maar Koninklijke
Olie moest f 1 inleveren
Ook de koersen van obligaties wa
ren overwegend lager. De nieuwe
staatslening werd 20 cent goedko
per.
De advieskoersen voor de locale
fondsen waren nagenoeg gelijk
aan de slotkoersen van gisteren.
