Uitkeringen gaan
drastisch omlaag
c
Gasprijs aangepast aan huisbrandolie
Planbureau: alleen voor
bedrijven gering herstel
Bevriezing en lagere percentages
DE
MILJOENENNOTA
Teveel aan
belasting
straks met
rente terug
Verkoop extra gas aan het buitenland
Vennootschapsbelasting omlaag
'PEP' voor werkgelegenheid
DINSDAG 20 SEPTEMBER 1983
Kapitaal aan
centen 'zoek'
DEN HAAG (GPD) - Hoewel
de cent al enige tijd geen wet
tig betaalmiddel meer is, blij
ken in de Nederlandse sa
menleving nog miljarden
centen aanwezig te zijn. Tot 1
juni 1983 waren by de ban
ken en de postkantoren im
mers slechts 140.000 centen
ingewisseld. De mogelijk
heid tot inwisselen bestaat
nog tot 1 maart 1984.
De Rijksmunt zal volgend jaar
251 miljoen nieuwe Neder
landse munten slaan. Daar
van zullen er 1,185 miljoen
bestaan uit de nieuwe munt-
van 50 gulden die geslagen
wordt ter gelegenheid van de
herdenking van de 400e sterf
dag van prins Willem van
Oranje. Een miljoen van deze
munten komen in de normale
circulatie, 185.000 worden
speciaal in verzamelaars-
kwaliteit geslagen.
Binnenland
DEN HAAG (GPD) - Het econo
mische herstel dat zich dit jaar in
de wereld aftekent, zal zich vol
gend jaar voortzetten. Het Cen
traal Plan Bureau, een van de be
langrijkste adviesorganen van de
regering, constateert dat in de
Macro Economische Verkenning
(MEV) die telkenjare bij de Mil
joenennota wordt uitgebracht.
Het herstel in Nederland zal blij
kens de rapportage van het CPB
echter betrekkelijk zijn.
De werkloosheid zal volgend jaar
tot nieuwe recordhoogte stijgen.
Voor 1984 wordt een gemiddeld
aantal werklozen voorspeld van
900.000. Dat houdt in dat ge
vreesd moet worden dat het aan
tal aan het eind van dat jaar de
900.000 royaal zal zijn overschre
den. Op het ogenblik zijn om en
nabij 820.000 mensen werkloos.
Wel zal het tempo van de stijging
wat lager worden, aldus het
Planbureau. Daarmee lijkt een
aantal van 1 miljoen werklozen
vooralsnog buiten zicht te blij
ven. Het verwacht voor de werk
gelegenheid overigens erg wei
nig effect van arbeidstijdverkor
ting.
Werkloosheid naar 900.000
De exporterende bedrijven zullen
volgend jaar het meest profiteren
van de internationale opleving.
De stijging van de Nederlandse
export wordt met 5,5 procent
zelfs groter geraamd dan de toe
neming met 4 procent van de to
tale wereldhandel.
De Nederlandse bedrijven profite
ren daarbij van de gunstige con
currentiepositie die zy zich on
der meer hebben kunnen ver-
i door de matiging die in
de lonen wordt betracht. In de
Macro Economische Verkenning
wordt berekend dat de lonen vol
gend jaar niet zullen stijgen. Vo
rig jaar werd er een stijging van
3,5 procent vermeld. Door ver
groting van de arbeidsprodukti-
viteit zouden volgend jaar de
loonkosten per eenheid produkt
zelfs met een procent of drie
kunnen dalen.
Het levensonderhoud zal in de
loop van het volgend jaar drie
procent duurder worden. Daar
mee zal 1984 zich niet onder
scheiden van het lopende jaar. In
1982 lag de inflatie nog op 6 pro
cent.
De Nederlander zal zich komend
jaar overigens opnieuw iets in
zijn bestedingen beperken. Daalt
de 'particuliere consumptie' dit
jaar met anderhalf procent, vol
gend jaar zal er nog eens 2 pro
cent afgaan. Daarmee zal men te
rug zijn op het niveau van 1976.
De daling in de bestedingen zal
volgend jaar net als in 1983 vrij
gelijkmatig over grote categoriën
verdeeld zijn. Een uitzonderin
gen in negatieve richting voor
ziet de MEV in de buitenlandse
vakanties. Daaraan zullen we
met elkaar volgend jaar 7 pro
cent minder aan besteden. Der
gelijke uitzonderingen worden
ook verwacht in bestedingen
„met een luxe karakter". Wel
wordt een verdere -stijging ver
wacht in de autoverkopen.
Sty ging voorziet het CPB ook in de
bedrijfsinvesteringen. De accen
ten blijven daarbij liggen op de
investeringen in de chemie, de
energiesector en de delfstoffen
winning. „Daarnaast mag een
herstel van de investeringen in
bedrijfsgebouwen worden ver
wacht". zo schrijft het bureau.
De overheidsinvesteringen zul
len echter teruglopen. De daling
wordt geraamd op 4 procent.
Het CPB stelt vast dat het investe-
ringspeil ook in 1984 nog laag zal
zijn, „maar duidelijk is de stij
ging van de investeringen in een
aantal sectoren, evenals de ten
dens tot herstel binnen de indus
trie".
DEN HAAG (GPD/ANP) - Mensen die een uitkering genieten, moeten volgend jaar
rekenen op een daling van het besteedbare inkomen. De daling is het kleinst (3,4 pro
cent) voor werklozen en arbeidsongeschikten met een minimum-uitkering. Zij worden
geconfronteerd met een algemene korting van minimumloon, uitkeringen en over-
heidssalarissen per 1 januari. Voor de 'echte minima' komt er weer een eenmalige
uitkering.
Het meest (7,8 procent) leveren ar
beidsongeschikten in die al voor
1970 in de wao liepen. Voor hen
gaat per 1 januari van het uitke
ringspercentage 3,5 procent óm-
laag als voorschot op de stelsel
herziening. Het is de bedoeling
dat per 1 juli de uitkeringen voor
der dalen tot 70 procent van het
vroegere inkomen. Nu is dat 80
procent (ww en wao) en 75 pro
cent (wwv).
Een derde bezuinigingsmaatregel
in de sector sociale zekerheid is
de al aangekondigde bevriezing
van de kinderbijslag. De bedra-
gen voor de kinderbijslag blijven
wat ze op 1 juli van dit jaar al wa
ren. Als ze, net als voorheen, de
gewone prijsontwikkeling zou
den volgen, dan zouden ze in
1984 met ongeveer 2,5 procent
moeten stijgen. Door deze stij
ging achterwege te laten, houdt
de overheid 150 mijjoen gulden
in de zak.
Minister De Koning van sociale za
ken, die deze cijfers presenteert
in zijn begroting voor 1984, er
kent dat er sprake is van een
'aanzienlijke teruggang'. Deze
'pijnlijke aanpassingen' zijn vol
gens hem echter nodig omdat an
ders de uitgaven voor de sociale
zekerheid de economie overbe
lasten.
De begroting sociale zaken gaat
voor het eerst vergezeld van een
Financiële Nota Sociale'Zeker
heid. Daarin wordt met een
vloed aan cijfers nog eens voor
Begroting 1984
(1983)
(in miljoenen guldens)
Huis der Koningin
9
(9)
Hoge Colleges van Staat
172
(160)
Algemene Zaken
46
(51)
Antilliaanse Zaken
246
(245)
Buitenlandse Zaken
3505
(3537)
Justitie
3184
(3121)
Binnenlandse Zaken
4067
(3786)
Onderwijs en Wetenschappen
26150
(25521)
Nationale Schuld
23487
(19168)
Financiën
4512
(4103)
Defensie
13063
(12673)
Volkshuisvesting RO en Milieu
16198
(14508)
Verkeer en Waterstaat
10258
(10083)
Economische Zaken
4053
(3842)
Landbouw en Visserij
2865
(2711)
Sociale Zaken
22310
(22824)
Welzijn, Volksgezondheid,
Cultuur 11100
(9124)
Aanvullende posten
342
(1678)
Gemeentefonds
12020
(12378)
Provinciefonds
983
(993)
Rijkswegenfonds
1125
(1052)
Fonds Investeringsrekening
5300
(5300)
Belastingafdracht EG
3420
(3405)
Totaal
168415
(160272)
gerekend hoe de uitgaven voor
de sociale zekerheid een steeds
groter deel van het nationale in
komen zijn gaan opslokken. De
den in 1960 zo'n 1,3 miljoen men
sen een beroep op de sociale ze
kerheidsregelingen (zoals de
aow, de Ziektewet en de voorzie
ningen voor werklozen en ar
beidsongeschikten), in 1983 wa
ren dat er 3,5 miljoen.
De werknemers moeten een steeds
groter deel van hun inkomen af
staan voor de financiering daar
van. In 1960 was dat gemiddeld
ongeveer 11 procent, dit jaar ligt
dat al boven de dertig procent.
Nog scherper wordt het beeld als
de aow'ers even buiten beschou
wing worden gelaten en alleen
wordt gekeken naar de verhou
dingen binnen de groep tussen
de 15 en 65. jaar. Binnen die
groep moesten in 1960 acht
werkenden de uitkering 'betalen'
van één uitkeringsgerechtigde.
Nu is dat twee actieve werkne
mers op één uitkeringstrekker.
Als gevolg van de ombuigingen
zullen de uitgaven voor de socia
le zekerheid in 1984 voor het
eerst sinds de oorlog dalen, ten
minste uitgedrukt in procenten
van het nationele inkomen (van
31,8 procent naar 31,6 procent).
In guldens uitgedrukt is er nog
sprake van een sty ging: 106,3
miljard gulden in 1983 wordt
108,1 miljard in 1984.
Een specifieke maatregel treft nog
de bijstandsgerechtigde, die zijn
huishouden deelt met anderen.
Het kabinet wil voor hen een ei
gen norm, afgeleid voor die van
gehuwden, die waarschijnlijk
zestig procent zal zijn van het
normbedrag voor de alleenstaan
de van 23 jaar en ouder. In het
kader van de fraudebesstryding
overweegt het kabinet tenslotte
te komen met een wet die het
mogelijk maakt premies, die niet
zijn afgedragen door werkgever,
te verhalen op de betreffende
werknemer.
Financiën
DEN HAAG (GPD) - De belas
tingdienst gaat vlugger de in
het kader van een voorhef
fing teveel betaalde belasting
teruggeven. Ook zal onder
bepaalde voorwaarden rente
betaald worden over terug te
geven belastinggeld.
Dat zijn enkele maatregelen die
het ministerie van financiën
in de begroting voor 1984
voorstelt. De snellere terug
gave van via een voorheffing
betaalde belasting zal al kun
nen geschieden voordat de
definitieve aanslag is vastge
steld. Dat gebeurt dan via een
zogenaamde „negatieve voor
lopige aanslag", indien de be
lastinginspecteur vrijwel ze
ker weet dat hy na de defini
tieve aanslag toch geld zal
moeten teruggeven.
Een andere wijziging in het be
lastingstelsel is de „defiscali-
sering" van de individuele
huursubsidie, van de tege
moetkoming in de studiekos
ten voor (ouders van) leerlin
gen in het secundaire onder
wijs en van de periodieke bij
standsuitkering voor uitga
ven boven de rww-norm.
Deze defiscalisering houdt in
dat over deze uitkeringen
geen belastingen meer be
taald hoeven worden. De ont
vanger van de uitkeringen
merkte daar overigens toch al
niets van, omdat het hier al
tijd al om netto-uitkeringen
ging. Het voordeel is dan ook
voornamelijk administratief.
Bekend was reeds dat op 1 ja
nuari een nieuw systeem van
belastingvrije voeten wordt
ingevoerd, waarbij iedereen
dezelfde belastingvrije voet
krijgt waarboven in bepaalde
omstandigheden toeslagen
worden verleend. Dit gebeurt
in het kader van de proble
men rond de zogenaamde
„tweeverdieners", die zwaar
der belast zullen gaan wor
den.
Voorts wordt in de begroting
een voorstel aangekondigd
om de zogenaamde spaar-'
bankvrijstelling in de ven
nootschapsbelasting af te
schaffen. Tenslotte komt er
een aanpassing van de wette
lijke verplichting op het voe
ren van een adequate admini
stratie en en zullen verenigin
gen, stichtingen en andere
niet-belastingplichtige licha
men worden verplicht gege
vens te verstrekken en hun
administratie te overleggen.
Economische Zaken
DEN HAAG (GPD) - De gasprijs
voor kleinverbruikers zal in drie
jaar worden opgetrokken tot het
prijspeil van huisbrandolie, dat
nu gemiddeld negen cent boven
dat van aardags ligt. De eerste
prijsverhoging van 3 cent (zon
der btw) zou per 1 januari 1984
moeten ingaan. Minister Van
Aardenne (economische zaken)
voelt tevens veel voor verkoop
van extra aardgas aan het buiten
land als de huidige contractuele
verplichtingen aflopen. Dat is
niet alleen voor ons land voorde
lig, maar om allerlei redenen ook
voor andere ianden.
In zijn memorie van toelichting zet
Van Aardenne uiteen welk gasaf-
zet- en prijsbeleid het kabinet wil
voeren. Ongestoorde binnen
landse gasvoorziening tot ver in
de volgende eeuw lijkt mogelijk,
mede als gevolg van verbruiks-
besparingen en nieuwe vondsten
die de voorraad aanvullen.
Onze gasexport neemt de laatste
jaren relatief af. Oorzaak is dat er
andere leveranciers zoals Noor
wegen, Rusland en Algerije op
de markt zijn gekomen. Het Ne
derlandse gas heeft nog een be
langrijk aandeel op de Westeuro-
pese markt. Dat is voor het bui
tenland van grote betekenis van
wege de grote aanpassingsmoge
lijkheden in het leveringspa
troon. Afnemers kunnen daar
door beter de economische ont
wikkeling volgen.
Een ander voordeel voor andere
landen is dat zij de mogelijkheid
hebben terug te vallen op Neder
lands gas als er onderbrekingen
zijn van levering uit andere bron
nen. Van Aardenne spreekt in dit
verband van een „veiligheidsre
geling" voor de Westeuropese
gasmarkt.
Energie
In zijn memorie van toelichting op
het energiebeleid schrijft Van
Aardenne, dat Nederland moet
blijven streven naar verminde-
Er zitten omvangrijke olievoorra
den in het Nederlands deel van
de Noordzee. Onderzoekingen
hebben uitgewezen dat die zo
groot zijn, dat vanaf 1986 onge
veer 20 tot 25 procent van onze
oliebehoefte kan worden gedekt.
De belangstelling voor opspo
ring en winning van olie op de
Noordzee en op het land is in Ne
derland groter dan in omringen
de landen. Dit is volgens de mi
nister zeker niet in de laatste
plaats te danken aan de stabili
teit van het overheidsbeleid.
i wereld een terugslag geeft in
de booractiviteiten. Ook daarom
laat het kabinet zijn plan om
meer heffing te leggen op de gas
winning varen.
De minister schrijft voorts, dat de
rust op de oliemarkt geen aanlei
ding mag zijn om inspanningen
voor energiebesparing, verschei
denheid van toepassingen en
ontwikkeling van eigen bronnen
te verslappen.
Consument
Er komt volgend jaar meer gerich
te consumentenvoorlichting op
radio en tv. De besprekingen van
het ministerie van economische
zaken en de NOS over deze nieu
we programma'^ zijn vergevor
derd. Op de begroting van econo
mische zaken is voor dit doel
twee miljoen gulden meer uitge
trokken.
Staatssecretaris Van Zeil begon dit
jaar overleg met de NOS over
consumentenvoorlichting, mede
DEN HAAG (GPD) - Het tarief
voor de vennootschapsbelas
ting zal worden verlaagd van
48 procent tot 43 procent. To
taal is hiermee 775 miljoen
gulden gemoeid. Dit is onder
deel van het lastenverlich
tingspakket voor het be
drijfsleven voor 1984.
Minister Van Aardenne schrijft
in zyn memorie van toelich
ting, dat het gebrek aan
winstgevendheid een belang
rijke oorzaak is voor de terug
houdendheid van het be
drijfsleven om investeringen
te plegen. Het lastenverlich
tingspakket bestaat uit een
mengeling van fiscale loon
kosten en en andere maatre
gelen, in het bijzonder ge
richt op het midden- en klein
bedrijf.
Door het verlagen van de ven-
notschapsbelasting, wordt de
druk van de inkomstenbelas
ting voor de zelfstandige
flink verlicht.
Dat gebeurt via een verrui
ming en aanpassing van de
zogenaamde zelftandigenaf-
trek (175 miljoen). Het reste
rende deel van het voor zelf
standige ondernemers uitge
trokken bedrag (225 miljoen)
wordt besteed voor verrui
ming van de premiereductie-
regeling. Voor 65 miljoen gul
den wordt een aantal fiscale
voorzieningen ten bate van
het midden- en kleinbedrijf
getroffen.
De loonkosten voor de onder
nemer worden met drie maat
regelen verlaagd:
- een verlaging van de werkge
verspremies voor sociale ze
kerheid (opbrengst 200 mil
joen);
- de opbouw van vakantierech
ten van zieke werknemers tij
dens hun ziekte worden be
perkt;
- de ziektekassen beginnen hun
vermogensoverschotten weg
te werken, zodat de ziekte
wetpremie wat kan dalen.
Deze laatse twee maatregelen
komen by uitvoering neer op
een lastenverlichting voor de
werkgevers in de orde van
grootte van 350 miljoen tot
450 miljoen gulden.
Voor de economische situatie
in 1984 kan nog niet van een
duidelyke verbetering wor
den uitgegaan, schrijft Van
Aardenne voorts. Een beter
internationaal klimaat is niet
voldoende om onze proble
men op te lossen. Behalve het
gebrek aan winstgevendheid
noemt de bewinsman ook,
het te grote beslag van de ge
meenschapsuitgaven op het
nationaal inkomen en de star
heden van het economisch
bestel. Door de ver doorge
voerde regelgeving in het al
gemeen, kan niet soepel ge
noeg worden gereageerd op
schokken van "buitenaf', zo
als een plotselinge styging
van de olieprijzen of een ster
ke styging van het arbeids
aanbod. Daarom heeft het
doorbreken van deze "verkal
kingsverschijnselen" hoge
voorrang, aldus de minister
in zijn memorie van toelich
ting.
op uitdrukkelijke wens van de
Tweede Kamer. Die vond dat er
te veel versnipperde voorlichting
bestaat in de ether, waardoor de«
consument in deze tijd van da
lende koopkracht het spoor maar
al te makkelijk bijster raakt. Sa
menhangende voorlichting voor
rekening van de overheid is een
wens, die nu zal worden vervuld.
Wir
Beleggingsmaatschappijen en pen
sioenfondsen wordt de mogelij-
heid ontnomen om door belas
tingtechnische slimmigheidjes
met de wet investeringsrekening
(wir) kapitalen op hun beleggin
gen terug te verdienen. De maat
regel wordt aangekondigd in de
werkgelegenheidsnota die de mi
nister van sociale zaken en werk
gelegenheid, samen met zijn col
lega van economische zaken,
heeft uitgebracht.
Instellingen als pensioenfondsen
komen zelf niet in aanmerking
voor wir-premies. Via omwegen
(zogeheten profit-rounding) sla
gen zy er echter toch in het geld
binnen te halen. Nog onlangs
werd wat dat betreft het Alge
meen Burgerlijk Pensioenfonds
(ABP) gehekeld.
De op stapel staande maatregel die
aan de "profit-rounding" en ein-
de moeten maken, zal op zeer
korte termijn bij de Tweede Ka
mer worden ingediend. Ze zal
meteen van kracht moeten zijn,
ook al moet het parlement zich er
nog over moeten uitspreken. Een
dergelijke procedure werd inder
tijd ook gevolgd bij het wetsont
werp dat een einde moest maken
aan de belastingontwyking via
de zogenoemde koopsom-polis
sen.
HOE DE STAAT EEN
GULDEN ONTVANGT
DEN HAAG (GPD) - Een nieuw instrument ter be
strijding van de werkloosheid zyn de PEP's, Prak
tijkervaringsplaatsen. Minister De Koning (sociale
zaken) wil mensen die langer dan zes maanden
werkloos zijn de kans geven om met behoud van
uitkering een half jaar werkervaring op te doen op
zo'n praktijkervaringsplaats.
De minister introduceert deze plannen in de werkge
legenheidsnota 1983-1984, die hij samen met zijn
collega van economische zaken heeft uitgebracht.
De PEP is bedoeld voor rriensen die weinig of geen
werkervaring hebben. De praktijkplaats, eventueel
gecombineert met een cursus die op de functie is
gericht, moet de kans op het verkrijgen van een
baan vergroten.
Het kabinet wil volgens de nota zo veel mogelyk tege
moet komen aan de behoeften van langdurig werk
lozen en zal daarom blijven zoeken naar verant
woorde mogelijkheden voor het verrichten van zin
volle activiteiten met behoud van uitkering.
De werkgelegenheidsnota bevat geen nieuwe lynen
voor het beleid. Ze vult wel weer enige maatregelen
in op punten die het beleid gestalte moet geven. In
hoofdzaak zijn die gericht op verlichting van de las
ten voor het bedrijfsleven en het stroomlynen van
voorschriften.
Emancipatiebeleid
Nog dit najaar krijgt het parlement nota's over "eman
cipatie en inkomensbeleid" en over "seksueel ge
weld". Volgend vooijaar hoopt het kabinet klaar te
zijn met een algeheel plan waarin het emancipatie
beleid voor de komende jaren is uitgestippeld. In
diezelfde tijd zal ook het ontwerp van de wet gelijke
behandeling worden aangeboden.
Deze activiteiten worden aangekondigd in de toelich
ting begroting van sociale zaken, waar staatsecceta-
ris Kappeyne van de Coppello de emancipatiezaken
bestiert. Zy geeft twee peilers aan voor haar beleid:
een voor vrouwen betere verdeling van werk(met
daaraan verbonden zaken als status, ontwikkelings
kansen en invloed) en bestrijding van discriminatie
op grond van sekse, burgerlijke staat of seksuele
voorkeur.
De bewindsleiden van Sociale Zaken schrijven dat
ook in een tijd van sociaal-economische moeilijkhe
den emancipatie "onomstotelijk voorrang" moet
krijgen.
(afgeronde bedragen)
EN HOE DE STAAT EEN
GULDEN UITGEEFT
