c
Staking België
breidt zich uit
Griekenland betaalt voor onvermogen Europa
Kritiek op VS rol in Libanon
JE MAG ER
NAAR KIJKEN EN
O /0
AANKOMEN 00K.
Pessimisme over nieuwe
financiering "Europa"
Etendards
naar Irak
Misplaatste scheldpartij over afwijzen anti-Moskou-verklaring
DINSDAG 20 SEPTEMBER 1983
Buitenland
BRUSSEL - Staatssecretaris Van
Eekelen (buitenlandse zaken) is
pessimistisch over de kans dat
de regeringsleiders uit de Euro
pese Gemeenschap op hun top
conferentie begin december in
Athene werkelijk knopen zullen
doorhakken over een nieuwe fi
nanciering van de EG.
door
Ferry Mingelen
Tussen nu en december zullen de
ministers van buitenlandse za
ken en financiën van de Ge
meenschap nog verschillende
speciale zittingen houden om die
besluiten voor te bereiden, maar
de verschillen van mening-zijn zó
groot, dat resultaten zeer twijfel
achtig zijn.
Er valt volgens Van Eekelen
„steeds meer een schaduw" over
de voorbereidingen van Athene.
De staatssecretaris, die vandaag
en morgen in Brussel een van die
voorbereidingsvergaderingen
bijwoont, wees er maandag op
dat er in de voorbereidingen tot
nu toe weinig schot zit. Daarbij
komt ook nog dat sommige lan
den politieke motieven hebben
om niet te veel haast te maken.
Dat geldt met name voor Frank
rijk, die de uitbreiding van de
Gemeenschap met Spanje en
Portugal, een van de belangrijk
ste redenen voor de nieuwe fi
nanciële middelen, op de lange
baan wil schuiven.
De Franse kierzers zijn zeer tegen
de toetreding van Spanje, omdat
men de Spaanse concurentie op
het gebied van groenten, fruit en
wijn vreest.
PARIJS - Frankrijk zal het con
tract met Irak nakomen voor de
levering op huurbasis van vijf
aanvalsvliegtuigen van het type
Super-Etendard, uitgerust met
de Exocet-raket. Ondanks be
zwaren van Washington en drei
gementen van Teheran om het
olietransport door de Perzische
Golf te blokkeren, krijgt Bagdad
de beschikking over deze combi-
door
Lambiek Berends
natie van gronddoelraket en
straalvliegtuig, die haar dodelij
ke doeltreffendheid bewees in de
Falkland-oorlog."
„Ik begrijp niet waarom op deze le
vering nu ineens de nadruk
wordt gelegd", zei de Franse mi
nister van buitenlandse zaken,
Claude Cheysson, maandag in
een interview met de Franse tele
visie. „Vijf vliegtuigen verande
ren niets aan de situatie in de
oorlog tussen Irak en Iran".
Frankrijk is al sinds jaren een
van de belangrijkste wapenleve-
Franse leverantie fel
ranciers van Bagdad en heeft
sinds het uitbreken van de oor
log met Iran de Iraakse zijde ge
kozen.
Eind augustus al probeerde Was
hington tevergeefs Parijs af te
brengen van de voorgenomen le-
vering-op-huurbasis. De vijf
vliegtuigen, die al waren overge
dragen aan de Franse marine,
zijn door deze „teruggeleend"
aan de fabriek, het staatsbedrijf
Dassault-Breguet. Deze heeft de
machines geschikt gemaakt voor
Iraaks gebruik en voor het af
schieten van de gevreesde Exo-
cet-raketten. De fabriek verhuurt
de vliegtuigen aan de Iraakse
luchtmacht voor een periode van
twee jaar en betaalt de Ffanse
marine een schadeloosstelling
van 140 miljoen Frank. De fa
briek verplicht zich tevens om de
toestellen in 1985 in goede staat
weer aan de Franse marine terug
te leveren en eventueel verloren
omstreden
gegane vliegtuigen te vervangen.
De vrees aan Amerikaanse zijde is,
dat Irak als de nood aan de man
komt, met behulp van het nieu
we wapentuig zal proberen de
Iraanse olieterminal op het ei
land Kharg te vernietigen of de
Iraanse oliehaven Bandar-Abbas
te bombarderen. Op die manier
zou Bagdad de olie-export van
zijn tegenstander voor lange tijd
kunnen verlammen.
Iran heeft Frankrijk gewaar
schuwd voor tegenmaatregelen
als de Super-Etendards inder
daad aan Bagdad worden gele
verd. De Iraanse president Ali
Seyed Chamenei zei zondag dat
„er geen druppel olie de Perzi
sche Golf meer zal verlaten als er
in dat gebied een wapen wordt
geintroduceerd dat een bedrei
ging kan zijn voor de Iraanse
olie".
Washington meent dat de Iraanse
president zijn dreigement kan
waarmaken en dat Chamenei ge
lijk heeft als hij beweert dat de
Iraniërs volledig de Straat van
Hormoes beheersen. Het blokke
ren van de Straat van Hormoes
zal een volledige stop betekenen
op de olieaanvoer vanuit de Per
zische Golf, inclusief van de be
langrijkste olie-exporteurs Saoe-
di-Arabië en de Verenigde Arabi
sche Emiraten.
Cheysson wees gisteren op een be
paalde onevenwichtigheid in de
Iraaks-Iraanse oorlog. „De olie
export van Iran is op dit moment
vrij, de Iraakse olie-exporten zijn
door de oorlog vrijwel stil komen
te liggen". Bovendien heeft Irak
zijn troepen teruggetrokken op
de internationaal erkende gren
zen en is Bagdad, in tegenstel
ling tot Teheran, bereid tot on
derhandelen. En, zo zei de Fran
se minister, Teheran krijgt wa-
pensteun uit de hele wereld, ook
van westerse landen. Hij doelde
daarmee wellicht op geruchten,
dat de Verenigde Staten langs
omwegen (Israël wordt ge
noemd) aan het bewind van Cho-
meini wapens en wapenonderde
len leveren.
Luchthaven plat, wellicht ook bedrijven
BRUSSEL - De stakingen van de overheidsdiensten in België dreigen zich verder uit te
breiden nu de regering en de vakbonden het oneens blijven over de extra bezuinigingen
op de ambtenarensalarissen. Vandaag zullen de socialistische en christelijke bonden
beslissen wat er verder moet gebeuren en vervolgens zal de regering zich moeten bera
den over al of niet ingrijpen.
De socialistische vakbonden in de
belangrijkste Waalse industrie
centra Luik en Charleroi willen
ook stakingen beginnen in de
particuliere sector. In sommige
Waalse bedrijven zijn al solidari-
teitsstakingen gehouden. Maan
dag hebben de Belgische lucht
verkeersleiders zich bij de sta- -
king aangesloten en ook de Bel
gische Rijkswacht gaat
acties houden.
door
Ferry Mingelen
De Belgische regering deed giste
ren op een speciale persconfe
rentie nog eens een dringend be
roep op de bonden om de bezui
nigingsvoorstellen van de rege
ring te aanvaarden. Vice-premier
Gol, die de regeringsdelegatie
aanvoerde bij afwezigheid van
de zieke premier Martens, zei:
„Deze stakingen kosten onze
economie enorm veel geld. Deze
kosten komen boven op de moei
lijkheden van ons land, dat al
zwaar door de crisis wordt ge
teisterd. Ze dreigen morgen, wie
ook aan het bewind is, nieuwe of
fers te vergen om de schade te
herstellen", aldus Gol.
Volgens hem blijft het verzet van
de vakbonden berusten op een
misverstand; Hij betoogde uitge
breid dat het regeringsvoorstel
om de ambtenarensalarissen niet
meer aan het begin, maar aan het
eind van de maand uit te betalen,
gunstig is voor de ambtenaren
zelf. Dit uitstel levert de regering
flinke Tentewinst op.
Het voordeel voor de ambtenaren
zit in een extra ovèrgangsrege-
ling. Dat voordeel wordt door de
bonden echter betwist. Zij er
kennen wel dat'de ambtenaar
over zijn hele carrière gezien er
wat beter op wordt, maar voor
1984 concreet betekent het inle
vering van haast een maand in
komen.
„Eén wedde komt tussen kaai en
schip te vallen", constateerde de
socialistische overheidsvak
bond. Ook de christelijke bond
was niet onder de indruk van de
vrijgevigheid van de regering:
„Voor 1984 betekent het voorstel
verlies van koopkracht; die
koopkracht wordt uitgesteld tot
aan het eind van de carrière, zei
de bondsvoorman De Cuijper.
Alleen de liberale vakbond heeft
zich tot nu toe bereid verklaard
de stakingsacties voorlopig op te
schorten tot er nader overleg met
de regering is geweest.
Hoewel het stakingsparool giste
ren niet overal werd opgevolgd,
bleven in principe de spoorwe
gen, het stads- en streekvervoer,
de posterijen, de ministeries en
gemeentehuizen staken.
De luchtverkeersleiders en het
grondpersoneel van de interna
tionale luchthaven bij Brussel,
Zaventem, hebben zich bij de
staking aangesloten. Vanaf half
vijf gistermiddag lag al het vlieg
verkeer stil en werden de vluch
ten omgeleid naar Rijssel in
Noord-Frankrijk. Ook de Rijks
wacht, die officieel niet mag sta
ken, houdt acties. De rijkswach
ters werken van kwart voor 12
tot 12 uur 's middags niet meer
de rest van deze maand, uit soli
dariteit met hun collega's bij de
andere overheidsdiensten en om
een dit weekeinde bij een over
val omgekomen rijkswacht-col
lega te herdenken.
Somber begin
vergadering VN
NEW YORK (Rtr/UPI AFP/ANP)
- Dc Algemene Vergadering van
de Verenigde Naties begint van
daag haar jaarlijkse zitting in
zeer gespannen sfeer door de na
sleep van het neerhalen van de
Zuidkoreaanse Boeing door de
Sowjet-Unie begin deze maand.
Het besluit van de Russische mi
nister Gromiko voor het eerst in
ongeveer 25 jaar af te zien van de
reis naar New York heeft de
stemming er niet beter op ge
maakt.
In een verslag vorige week aan de
vergadering toont de secretaris
generaal van de organisatie Pe
rez de Cuellar zich uitermate
somber over de uitholling van de
internationale diplomatie en het
onvermogen van internationale
instellingen. Onomwonden stelt
hij dc tekortkomingen van de
VN als vredestichter aan de
kaak.
In dit klimaat, getekend door het
vliegtuigincident en ook nog de
oplaaiende strijd in Libanon, ko
men de ruim 155 lidstaten van de
VN bijeen voor de 38ste zitting
van de algemene vergadering.
De eerste weken worden ruim 40
staats- en regeringsleiders ver
wacht die zoals gebruikelijk de
vergadering zullen toespreken
en over politieke en economi
sche zaken van gedachten kun
nen wisselen. Een deel zal ook
eind deze maand de informele
topconferentie bijwonen op uit
nodiging van de Indiase premier
Indira Gandhi, voorzitter van de
beweging van met-gebonden
landen, om zich te buigen over
de belangrijkste problemen in de
wereld en een poging te doen de
Noord-Zuid dialoog tussen arme
en rijke landen leven in te bla-
De reacties op haar initiatief zijn
terughoudender geweest dan
mevrouw Gandhi had gehoopt
maar niettemin zal een groot aan
tal politieke leiders aanwezig zijn
onder wie de Franse president
Mitterrand, de Cubaanse leider
Fidel Castro, en vermoedelijk
ook premier Lubbers.
In Parijs is gisteren door honderden daar woonachtige Libanezen geprotesteerd tegen de massale slachting
onder Libanese christenen en tegen de Syrische bezetting van delen van hun thuisland. De Syrische leider Assad
werd op spandoeken vergeleken met Hitier. (foto api
ADVERTENTIE
Een héél kilo in één pak
BEIROET - Behalve de grotere
Amerikaanse betrokkenheid bij
de strijd in de bergen boven Bei
roet, heeft de escalatie van het
conflict in Libanon gisteren ook
door
Aernout van Lynden
tot gevolg gehad dat artillerie
eenheden van het Libanese leger
het vuur openden op de Syrische
artillerie ten noorden van Bei
roet, bij de stad Batroun.
Volgens een communiqué van het
leger is hiertoe besloten nadat de
Syriërs de nieuwe, geimprovi-
seerde landingsbaan van de Li
banese luchtmacht bij het plaats
je Byblos gebombardeerd had
den. De landingsbaan wordt ge
bruikt door de drie Hawker Hun-
ter-toestellen die de Libanezen
nog in de lucht kunnen brengen.
De luchtmacht heeft de uiterst
simpele landingsbaan gebouwd
op de hoofdweg tussen Beiroet
en de noordelijke havenstad Tri
poli, omdat geen verder gebruik
gemaakt kan worden van de in
ternationale luchthaven bij Bei
roet, die gedurende de afgelopen
drie weken herhaaldelijk onder
vuur is komen te liggen.
Amerikaanse oorlogsschepen be
schoten gisteren artillerie- en ra
ketstellingen van Druzen en hun
Palestijnse bondgenoten in de
bergen nabij de Libanese hoofd
stad Beiroet. De aanval volgde
nadat Libanese regeringstroepen
waren slaags geraakt met door
Syrië gesteunde eenheden nabij
Souk el Gharb. Het was voor het
'eerst dat de Amerikanen zich in
de strijd in de bergen ten oosten
van Beiroet mengden om recht
streeks het Libanese leger bij te
staan.De groeiende Amerikaanse
betrokkenheid bij de strijd in Li
banon heeft tot enige kritiek ge
leid van de zijde van de Franse
regering, die eveneens soldaten
naar Beiroet heeft gestuurd om
deel uit te maken van de multi
nationale troepenmacht. De
Franse minister van buitenland
se zaken Claude Cheysson ver
klaarde gisteren dat bombarde
menten vanuit zee naar zijn me
ning niet de beste manier zijn om
de crisis in Libanon op te lossen.
„Als Amerikanen de plaats van
de Israëli's willen innemen, dan
is dat hun verantwoordelijkheid
en niet de onze", aldus Cheys-
Heer overleden
De bekende Oostenrijkse histo
ricus, schrijver en dramaturg
prof. Friedrich Heer is op 67-
jarige leeftijd in Wenen
overleden. Prof. Heer werd
veelal exponent van het
"links-katholicisme" ge
noemd en als een in deze
richting geëngageerd auteur.
Hij schreef zowel weten
schappelijke werken en es
says als
Tempel ontdekt
Griekse archeologen hebben
tijdens opgravingen bij de
voormalige residentie van
Alexander de Grote en diens
vader Philippus van Macedo
nië, Pella in Noord-Grieken
land, een tempel blootgelegd
die was gewijd aan de godin
van de liefde, Aphrodite. De
tempel meet ongeveer negen
bij vier meter. In de buurt
zijn door zuilen ondersteun
de bouwsels aangetroffen die
uit de Hellenistische periode
(323 na Christus) stammen.
Souvenir
Een rechtbank in Athene heeft
een 62-jarige toerist uil West-
Berlijn tot vier maanden ge
vangenisstraf veroordeeld
omdat hij geprobeerd had
een ca. vijf kg, wegend stuk
marmer van de Acropolis als
souvenir mee te nemen.
In het Europees Parlement viel
afgelopen week een ordinaire
scheldpartij te beluisteren tus
sen Griekse Europarlementa
riërs en enkele van hun West-
duitse en Britse conservatieve
collega's. Aanleiding was een
even tevoren door vrijwel ale
grote fracties in het parlement
ondersteunde resolutie, waarin
verontwaardiging werd uitge
sproken over het "in koelen
bloede" neerschieten van de
Koreaanse jumbo en vooral de
daarop volgende formulering
waarmee het parlement aangaf
"het ten zeerste te betreuren
door
Ton van Brussel
dat de lidstaten van de Europe
se Gmeenschap onder het hui
dige voorzitterschap geen
overeenstemming hebben we
ten te bereiken over een ge
meenschappelijk adequaat
standpunt tegenover de Sow
jet-Unie". De resolutie werd
met 129 tegen 19 stemmen aan
genomen.
De uitspraak is door de Grieken
niet ten onrechte als een regel
rechte motie van wantrouwen
ervaren. Griekenland bekleedt
immers het voorzitterschap
van de gemeenschap en bleek
niet bereid een Europese pro
testverklaring te steunen. "Een
spreekbuis van Moskou" riep
de Westduitse christen-demo
craat Habsburg. Het Griekse
voorzitterschap zorgt voor
"verloren maanden", vond de
Britse conservatief Ferguson.
Griekse vertegenwoordigers lie
ten het er niet bij zitten en ri
posteerden met opmerkingen
als "Griekenland is geen
spreekbuis voor rechts" en
"Griekenland mag een eigen
buitenlands beleid
Het schouwspel was
Papandreou: geen steun...
weinig verheffend, omdat het
zich afspeelde luttele minuten
voor de al enige tijd geagen
deerde toespraak van de
Griekse presidident Karaman-
lis. Redevoeringen van staats
hoofden zijn in het Europees
Parlement doorgaans rituele
gebeurtenissen die zich in een
sfeer van vriendelijke belang
stelling afspelen. In dit geval
moest het wel anders lopen.
Tot veler verbazing echter koos
Karamanlis in zijn verhaal niet
de zijde van de regering Pa
pandreou, maar toonde hij zich
beducht voor een te zwaar ac
cent op economische samen
werking, waardoor "het uitein
delijke doel van politieke een
wording in verval raakt". Ten
densen van nationalisme en
egoisme kregen het in zjn toe
spraak zwaar te verduren. De
rede die net zoals als de tevo
ren aangenomen resolutie
scherpe kritiek bevatte aan het
adres van de Griekse regering,
moest duidelijk maken dat
Griekenland zich wel degelijk
als een Europees land kan la
ten kennen.
Ondanks de ook op andere ter
reinen gebleken Griekse eigen
zinnigheid is er niet veel se
rieuze aanleiding om aan de
gemeenschapszin van Grieke
land te twijfelen. Meest ge
hoord is het verwijt dat Grie
kenland louter voor de lusten
EG-lid is geworden en van de
lasten zo min mogelijk wil we
ten. Maar de al jaren slepende
discussie over de budgettaire
problemen die de gemeen
schap met een zeker regelmaat
aan de rand van een crisis
brengen, biedt voldoende aan
knopingspunten voor soortge
lijke verdenkingen in de rich
ting van andere lidstaten.
Frankrijk, Italië en Groot-Brit-
tannië doen in dit verband
evenzeer van zich spreken en
bij de komende behandeling
van de landbouwhervormings-
voorstellen moet blijken hoee-
veel de EG Nederland waard
Iets anders, en daar gaat het in
dit geval om, is de vraag of lid
staten van de EG zelfstandig
een buitenlands beleid mogen
voeren. Het debat in het Euro
pees Parlement wekte de
schijn van niet. In werkelijk
heid is dat onzin en geldt eer
der het tegendeel.
De EG is in wezen een typisch
economisch samenwerkings
verband, met het in niet anders
dan vage termen omschreven
einddoel van een "verenigd
Europa". In het verdrag van
Rome, de basis voor de samen
werking, staat niets dat lidsta
ten tot politieke samenwer
king buiten de verdragsafspra
ken verplicht. Sedert Rome is
er wel het een en ander ge
beurd en is het zg. EPS on-
staan, Europese Politieke Sa
menwerking, als poging de Eu
ropese horizon te verbreden
tot een factor van meer (politie
ke) betekenis in de wereld. Bij
verdrag of afspraak is over dat
EPS niets geregeld. In de prak
tijk zijn er de bijeenkomsten
van ministers van buitenland
se zaken en is er de Europese
Karamanlis kritiek...
top van regeringsleiders, waar
gepoogd wordt om op een aan
tal belangrijke punten van bui
tenlandse beleid de lidstaten
op één noemer te brengen. Dat
overleg is zeker niet zonder be
tekenis. Er is een gemeen
schappelijke benadering van
de problematiek in het Mid
den-Oosten en ook steun van
de tien voor een regionale op
lossing van de conflicten in
Midden-Amfirika. Die uitspra
ken leggen gewicht in de
schaal, maar dat laat onverlet
dat de wegen van de verschil
lende lidstaten op andere mo
menten weer scheiden. Frank
rijk en Griekenland hebben
een andere benadering van de
Arabische wereld dan Neder
land. Frankrijk en Nederland
trekken samen op in afkeuring
van het bewind in El Salvador,
waar Groot-Brittannië en
West-Duitsland weer anders
over denken. En Griekenland
voelt zich tenauwernood ge
steund in zijn conflicht met de
Turkse generaals.
Gemeenschappelijke standpun
ten zijn pas mogelijk als alle
lidstaten akkoord gaan. In de
praktijk leidt dat nogal eens tot
rekbare verklaringen. Zozeer
zelfs dat in organen als de Al
gemene Vergadering en de
Veiligheidsraad van de Ver
enigde Naties EPS-resoluties
door de lidstaten weer ver
schillend worden geïnterpre
teerd en uiteenlopend stemge
drag opleveren. Dat gegeven.
gevoegd bij de afspraak dat
EPS-standpunten geen juridi
sche waarde hebben - en dus in
de strikte zin niet bindend zijn
- maakt dat Europese Politieke
Samenwerking de kinder
schoenen nog nauwelijks is
ontgroeid.
Verontwaardiging over het
Griekse veto over een gemeen-
schapelijke anti-Moskou-ver-
klaring is dan ook vooral inge
geven door machteloze woede
over de Griekse variant van
een eigenzinnigheid, die ge
koesterd als ze ook door ande
re lidstaten is, de gemeenschap
al ver vöör de toetreding van
Athene heeft "behoed" voor
een serieuze politieke rol in de
wereld.
ADVERTENTIE
Spaarplan.
Misschien wilt u ooit een eigen huis kopen. In dat geval wijzen wij u op
een bijzondere NMB Spaarvonn met een extra hoge rente.
U kunt al meedoen vanaf f 100,-. Uw spaargeld blijft altijd direct
opneembaar. En als u huiseigenaar wordt, zelfs zonder opnamekosten.
Praat er eens over bij de NMB. NMB BANK
DE NMB DENKT MET U MEE.
