steun aan Duitsland Ruzie over raketten in C Mening koningin: leuk om te weten maar niet terzake Kritiek NOS op Mmderhedennota Voorzichtig met politiek spreken 'Parallellen tussen de jaren dertig en tachtig' Unifil-soldaten in oktober naar huis Akkoord Homburg ZATERDAG 17 SEPTEMBER 1983 ABOP bij boekpresentatie: AMSTERDAM (ANP) - "De uit spraak dat voor het onderwijs de jaren dertig zijn teruggekeerd roept de woede van betrokken bewindvoerders op. Omdat het niet waar zou zijn. Maar dit boek leert beter". Dit i gistermiddag voorzitter Jan den Bosch van de Algemene Bond van Onderwijzend Perso neel (ABOP) bij de presentatie in Amsterdam van een nieuwe, be werkte uitgave van "De bond van Nederlandse onderwijzers". Het boek beschrijft de geschie denis van de bond van 1870 tot 1946. in welk jaar de organisatie opging in de Nederlandse Onder wijzersvereniging en in 1964 in de ABOP. Van den Bosch zei. dat wie het hooldstuk over de economische crisis in de jaren dertig leest, zal worden getroffen door de paral lellen met de dag van vandaag. Hij noemde de ovcrccnkosmtcn benauwend. "Dezelfde oorzaken, dezelfde verschijnselen en de- zelfdc politieke bcstrijdingsme- thoden". Volgens de ABOP-voorzittcr zijn het methoden die bedacht lijken om de gevolgen van de crisis in sterke mate op de maatschappe lijk minst weerbaren af te wente len. "Het is dan ook geen won der, dat de heer Van Veen na mens de ondernemerswereld zijn grote waardering voor het kabinetsbeleid uitspreekt. Hij zou dat zo'n vijftig jaar geleden ook hebben gedaan", aldus Van den Bosch. Binnenland HILVERSUM (GPD)- NOS-com- missaris voor het minderheden beleid Paul Beugels is het niet eens met minister Rietkerk dat de uitbreiding van de hoeveel heid zendtijd voor minderheden ten koste van bestaande NOS- programma's moet gaan. Beu gels zei dit gisteren desge vraagd in reactie op de minder- hedennota van de minister van binnenlandse zaken. In die nota spreekt Rietkerk uit dat de NOS zich „gezien haar wette lijke taak bij uitstek leent voor het verzorgen van minderheden- programma's. Daar sprake is van een alom gevoeld tekort aan deze programma's, zal een herschik- Leen herschikking zendtijd king van NOS-zendtijd op radio en tv ten behoeve van een uit breiding van programma's voor minderheden noodzakelijk zijn". Beugels wijst er in de eerste plaats op dat niet duidelijk is of de mi nister het heeft over zendtijd waarin ook NOS-programma's worden uitgezonden of zendtijd die slechts formeel aan de NOS is toegewezen, maar gevuld wordt door Teleac, educatieve omroep en dergelijke. Wanneer het echte NOS-zendtijd betreft, is Beugels het beslist oneens met de noodzaak van herschikking. Beugels oenadrukt dat het NOS- bestuur heeft uitgesproken dat ook de zendgemachtigden een taak hebben bij het verzorgen van minderhedenprogramma's. De noodzaak voor meer aan dacht en tijd voor minderheden wordt door de omroep onder schreven, aldus Beugels, maar de gevraagde en volgens de Me dianota toegewezen uitbreiding van zendtijd is daar dan ook voor bedoeld. Een herschikking van NOS-zendtijd is dan niet aan de orde volgens de NOS-commissa- BONN (GPD) - Ook als Nederland in december binnen de NAVO instemt met de plaatsing van Pershings en kruis raketten in West-Duitsland, Italië en Groot-Brittannië, kan volgens CDA-fractievoorzitter De Vries het voorbe houd tegen de stationering van 48 kruisraketten in ons land overeind blijven. Maar VVD-leider Nijpels en PvdA- fractievoorzitter Den Uyl menen dat Nederland na zulke instemming zelf moeilijk meer aan plaatsing kan ontko men. Dit verschil van mening bleek vrij dag in Bonn, waar de parlemen taire delegatie haar reis naar de Verenigde Staten en West-Duits- land afsloot. In december beoordeelt de NAVO- DEN HAAG (ANP) - De terug trekking van de Nederlandse Unifil-militairen uit Libanon per 1 oktober gaat gewoon door. Pre mier Lubbers zei dit gisteren na afloop van de ministerraad. Het kabinet blijft - ook nu de bur geroorlog in Libanon is verhe vigd van oordeel dat de rol van het Nederlandse Unifil-detache- ment is uitgespeeld. Lubbers wees erop dat de Nederlandse militairen gelegerd zijn ten zuiden van de lijn waarop het Is raëlische leger zit. "De functie vervulling is dan ook een lege UTRECHT (ANP) - De leden van de voedingsbond FNV hebben gisteren "uiterst moeizaam" in gestemd met het principe-ak koord over het inleveren van loon dat de vakbonden hebben bereikt met de directie van Hom burg en het moederconcern Lyons. Dit heeft een woordvoer der van de bond meegedeeld. Toen er uiteindelijk werd ge stemd, stemden 41 van de toen nog 197 aanwezige leden tegen. ADVERTENTIE Groot succes voor Leidse kapper In het stampvolle Hiltonhotel te Rotter dam, is afgelopen dinsdagavond j.l. op uitnodiging van de fa. Schwarzkopf een geweldige kappershow gegeven door de Leidse kapper Jacques van Beelen en de Amsterdamse Nico Weel. Nadat er op advies van de Rotterdamse brandweer zo'n 300 mensen de zaal moesten verlaten, kon het modespecta- kel beginnen. Jacques toonde een 27-tal modellen uit gevoerd met kleur- en krul waarbij hij uitleg gaf over de door hem zelf ontwik kelde modelijn. Al zijn modellen komen regelmatig als klant bij Jacques in de kapsalon. Hij liet veel variatie zien bij verschillende typen mensen vanaf 4 tot 50 jaar. Hij vertelde daar ook bij dat ieder mens geschikt is voor een nieuw of modisch model. Er werd ook de nieuwe heren modelijn getoond, kort maar ook lang haar. De nieuwe modelijn kan in veel vormen gemaakt worden zowel in krul lend als stijl haar en ongeacht welke leeftijdsgroep. Dat liet Jacques uitge-'1 Jacques is 11 jaar kapper, in al die jaren heeft hij veel van zijn werk door het ge hele land aan collega's overgedragen, waarbij hij ook in deze avond weer ge slaagd is. Wij vragen aan hem hoe hij aan zoveel succes komt. Jacques: "Je moet van je werk je hobby maken. Ik houd van mensen, dieren, planten, dus alles wat leeft. En enigszins zonder zor gen en problemen te leven zodat je crea tief in iedere vorm kan leven. Wat voor mij het belangrijkste is, eerlijk zijn te gen jezelf, dan ben je het ook voor je medemens." Dit artikel is geschreven door een ooggetuige van deze avond en wil hierbij Jacques van Beelen en zijn twee collega's Inge en Marjon hartelijk feliciteren met dit succes. ministerraad het verloop van de Geneefse onderhandelingen over de beperking van kernwa pens voor de middellange af stand. Tenzij er een akkoord is bereikL waar in Washington en dop", aldus de premier. Er is nog wel internationaal over leg gaande om te bezien of ons land op een andere wijze kan bij dragen aan de beheersing van het Libanese conflict, zo vertelde Lubbers. Het buitenland zou het buitengewoon jammer vinden als de Nederlandse rol daarbij zou zijn afgelopen, aldus de pre mier. Er zijn volgens Lubbers geen concrete verzoeken aan ons land gedaan een bijdrage te leve ren aan de internationale vredes macht van Amerikanen, Fransen en Italianen. Het akkoord houdt onder meer. in dat de 775 werknemers bij Hom burg in Cuijk en Salland in Olst op 1 oktober vier procent van hun loon inleveren in verband met de financiële problemen van het bedrijf. Op 1 oktober en 31 december volgend jaar volgen nog eens loonsverlagingen van respectievelijk twee en één pro cent tenzij een verkorting van de betaalde pauzes voldoende be sparingen oplevert. Homburg wilde de lonen aanvan kelijk in een keer met zeven pro cent verlagen, een maatregel, waar de FNV-bond al een sta king tegen had aangekondigd. Bonn niemand op rekent, wor den de eerste van de 572 nieuwe kernwapens in West-Europa ge plaatst, zoals de NAVO al in 1979 besloot. West-Duitsland zal in dat geval automatisch de bond genootschappelijke opstelling volgen en Pershings gaan plaat sen, zo kreeg de delegatie te ho ren van bondskanselier Kohl en CDU-fractieleider Dregger. Kohl drong daarbij aan op eensge zindheid binnen de NAVO. Kri tiek van de Nederlandse regering op de plaatsing van de wapens in de Bondsrepubliek zou door Bonn worden opgevat als „een onvriendelijke daad", zei CDA- fractieleider De Vries. Maar handhaving van het sinds 1979 bestaande Nederlandse voorbe houd tegen het stationeren van 48 kruisraketten op ons grondge bied, geldt volgens De Vries niet als onvriendelijk. De CDA-fractieleider acht het denkbaar, dat Nederland met de bondgenoten plaatsing van de eerste wapens in West-Europa nodig oordeelt, en toch aan het eigen voorbehoud vasthoudt. „Het beslismoment ligt voor ons later dan voor Duitsland", zei hij in Bonn. Coalitiegenoot Nijpels verwacht weinig of niets van deze CDA-ge- dachte. „Ik zie niet voor me, hoe Nederland halverwege volgend jaar tot een andere afweging zou kunnen komen dan de NAVO in december", zei hij in Bonn. De WD-leider verwacht de eerste maanden van 1984 geen akkoord met de Russen, die volgens hem Rectificatie DEN HAAG De verkeersleiders hebben in mei niet gezegd loyaal te zullen meewerken aan de overdracht van de luchtverkeers leiding aan Eurocontrol, zoals wij gisteren in onze krant meld den. Volgens secretaris G.v.d. Wees is alleen de overdracht geaccepteerd voor vluchten bo ven de 10 a II kilometer. Verder zou een studie worden verricht naar de financiële en sociale con sequenties van een eventuele overheveling van de overige vluchten. Volgens de verkeersleiders op' Schiphol is die studie nooit ver richt. Ook de toezegging dat bij Eurocontrol 80 a 90 arbeidsplaat sen zouden worden gereserveerd voor verkeersleiders van Schip hol is volgens de verkeersleiders niet ingelost. "Die plaatsen zijn er eenvoudig niet", aldus Van der Wees. waarschijnlijk tijdelijk de onder handelingen zullen opschorten. Over uitstel van een Nederlands plaatsingsbesluit tot na de zomer is Nijpels kritisch: „We kunnen de beslissing niet eindeloos voor uitschuiven". Als Nederland in december instemt met de plaat sing in andere NAVO-landen, be tekent dat voor de VVD een dui delijk voorschot op de eigen be slissing. PvdA-fractievoorzitter Den Uyl ziet ook geen reden voor de opti mistische verwachtingen van De Vries. Hij vindt het „een gevaar lijke speculatie" erop te gokken dat Moskou in Genève aan tafel blijft zitten. Hij wil nog vóór de NAVO-bijeenkomst in december een debat hierover voeren in de Tweede Kamer. De Vries zal zich bij die gelegen heid opstellen tegen uitstel van de plaatsing in de andere NAVO- landen, als Genève niets heeft opgleverd. WOLFHEZE (GPD) - De kerken hebben wel een boodschap voor de wereld, maar hun spreken moet zich in de eerste plaats tot individuen richten en met de grootste voorzichtigheid omge ven zijn. Dat waren zo ongeveer de principes waarop sprekers en deelnemers van een internatio naal congres over kerken en kernbewapening elkaar konden vinden. De Rotterdamse leger bisschop mgr. Bar voegde daar nog een rooms-katholieke di mensie aan toe, door te zeggen dat bisschoppen in hun uitspra ken nooit verder mogen gaan dan de paus, aan wie het meeste gezag in de Kerk is voorbehou den. Het congres in Wolfheze, een initia tief van de Stichting Vredespoli tiek en het Interkerkelijk Comité Tweezijdige Ontwapening, hield zich op de tweede en laatste dag bezig met de relatie kerk-poli- tiek. De ongeveer dertig aanwe zige defensie-specialisten, kerke lijke vertegenwoordigers en sympathisanten van ICTO en SVP, luisterden naar uiteenzet tingen van mgr. R. Ph. Bar, de Amerikaanse lutherse dominee R. J. Neuhaus, diens landgenoot DEVENTER-ENSCHEDE - De 23-jarige Arnhemmer Marcel de Graaf leerling aan de Academie voor Beeldende Kunsten in En schede) die gistermiddag eindex amen deed in de intercity tussen Deventer en Enschede, is ge- F. Winters, een jezuiet, en de Westduitse theoloog Erwin Wil- kens. Veel aandacht was er voor de kern wapenbrief van de Amerikaanse bisschoppen, waarvan de meeste deelnemers vonden dat die te ver gaan in de afwijzing van de kern- Verkiezingen staten in '87 DEN HAAG (ANP) - De eerstvol gende verkiezingen voor de pro vinciale staten zullen plaatsvin den in maart '87 in plaats van een jaar eerder. De verschuiving is het gevolg van een voorgenomen wijziging van de Kies,wet, waarmee het kabinet gisteren akkoord is gegaan. Die houdt in dat de verkiezingen van gemeenteraden en provinciale staten voortaan beide plaatsvin den op de woensdag tussen 16 en 22 maart, maar wel in verschil lendejaren. De eerstvolgende ge meentelijke verkiezingen wor den in maart '86 gehouden. slaagd. Het door De Graaf ont worpen intercity-spel is tijdens de treinreis in de restauratie van de intercity gespeeld. Aanwezig was onder meer de heer S. Wij zenbeekhoofd reclame van de NS, die bij het eindexamen als bewapening. De bisschoppen hebben aangedrongen op een "non-first-use-verklaring" door de NAVO en hebben het gebruik van kernwapens als immoreel van de hand gewezen. Dr. Winters legde de brief uit als een pleidooi voor een verster king van de conventionele strijd krachten in Europa. Volgens de jezuiet hebben de bisschoppen een belangrijke bijdrage gele verd aan de terugkeer naar een „beschaafde manier van oorlog voeren". Volgens dr. Wilkens is de theorie van de rechtyaardige oorlog, die christenen eeuwen lang hebben aangehangen, niet denkbaar meer onder de huidige omstandigheden. De lutheraan Neuhaus bestreed de bisschoppelijke brief, omdat de kerk zich volgens hem niet met politieke uitspraken heeft bezig te houden. De lutheraan ziet voor de kerk wel een rol weggelegd als hoedster van de westerse de mocratische waarden, zoals indi viduele vrijheid. Hij toonde zich geschokt over de uitkomst van een onderzoek onder godsdienst leraren en catecheten, dat aan het licht bracht dat de helft van hen Amerika niet meer als de be- gecommiteerde optrad. De con ducteur van de trein en de koffie juffrouw i'cm de restauratie mochten de eerste exemplaren van het intercity spel in ont vangst nemen. lichaming van het goede op deze aarde ziet. Op dr. Winters na pleitten alle spre kers voor grote terughoudend heid van de kant van de kerk. Wilkens en Bar vonden elkaar op de overtuiging dat de Kerk slechts algemeen geldende prin cipes onder woorden kan bren gen en geen directe politieke of strategische inzichten. Bewaarder gearresteerd AMSTERDAM (ANP) - Dc rijks recherche heeft de 34-jarige ge vangenbewaarder J.G.H. uit Am sterdam aangehouden. De be waarder, werkzaam in de Bijl mergevangenis, wordt ervan ver dacht tegen betaling bepaalde diensten voor gevangenen te hebben verricht. Een woordvoer der van het openbaar ministerie sprak van aannemen van geld om daarvoor goederen dc gevan genis binnen te brengen. Het zou hierbij gaan om drank. Er is ook sprake van het binnensmokke len van vuurwapens. Volgende week dinsdag leest ko ningin Beatrix vanaf haar troon in de Ridderzaal weer de Troonrede voor. Het is een van die zeer weinige gelegenheden waarbij de vorstin een politie ke pet (of beter: kroon) opzet. De troonrede is immers, zoals de nieuwe Grondwet dat noemt, de „uiteenzetting van het door de regering in de komende pe riode te voeren beleid". En van die regering maakt de konin gin als staatshoofd integraal deel uit. Zo wordt geen wet van kracht waar niet de hand tekening van de koningin on der staat. door Hans de Bruijn Toch draagt koningin Beatrix aan de Troonrede inhoudelijk geen letter bij. De tekst die zij voorleest is volledig ervtot op de komma door premier Lub bers en zijn ministers opge steld. De koningin hoeft het ook volstrekt niet met de in houd eens te zijn. Misschien denkt ze bij sommige passages wel „Ruud, wat maak je me nou!" of „wat een onzin". Maar niemand zal dat van haar merken. Als ze al kritiek op de Troonrede heeft, zal ze die in slikken of hooguit binnen de muren van paleis Huis ten Bosch de vrije loop laten. Want Beatrix van Oranje mag dan een persoonlijke mening heb ben, de Koningin der Neder landen heeft die niet, en zeker niet publiek. V erantwoordelij k- heid Haar mening is die van het kabi net. Elke redevoering die zij houdt, valt onder de verant woordelijkheid van dat kabi net. Zo worden haar publieke toespraken tijdens staatsbe zoeken meestal door de minis ter van buitenlandse zaken ge schreven. En zelfs haar zeer persoonlijke kerst- of nieuw jaarsredes spreekt zij uit onder volledige verantwoordelijk heid van de ministers. Dat is in onze Grondwet - ook in de nieuwe - keurig vastgelegd: de Koning is onschendbaar, de ministers zijn verantwoorde lijk. Een artikel dat simpelweg moet voorkomen dat de Ko ning (de nieuwe Grondwet kent de vrouwelijke vorm niet) een partijpolitieke rol gaat spe len. Dat zou de eenheid van de natie, die door het staatshoofd wordt gesymboliseerd, in ge vaar kunnen brengen. De vorst staat boven de partijen. Dat wil overigens niet zeggen dat de koningin geen politieke rol speelt. Met name in kabinets formaties is zij zeer nadrukke lijk aanwezig en beschikt, meer dan in gewone tijden, over een tamelijk grote vrij heid van handelen. Slechts zeer zelden eigent de vor stin zich zelf die vrijheid toe. De koninginnen Wilhelmina en Juliana sprongen soms uit het strakke keurslijf. Een van de meest sprekende voorbeel den daarvan was het optreden van koningin Juliana voor de Verenigde Naties in 1953, waar zij vrij pacifistische opvattin gen vertolkte die ingingen te gen het beleid van de toenmali ge regering. Dat leidde bijna tot een conflict, omdat minister van buiten landse zaken Stikker de op merkingen van Juliana niet voor zijn rekening wilde ne men. Uiteindelijk bond hij in, en nam het kabinet zijn grond wettelijke verantwoordelijk heid. Zo niet, dan zou een ko ningscrisis zijn ontstaan. Geheim Welke feitelijke invloed de ko ningin heden ten dage op de politieke gang van zaken in ons land heeft, wordt angstval lig geheim gehouden (het „ge- heim van Soestdijk", heette dat onder Juliana). Een enkele keer wordt in het formatiege- beuren de hand van de vorstin herkenbaar. Maar geen politi cus zal dat ooit toegeven en de kabinetsformateur neemt uit eindelijk de volle verantwoor delijkheid. Het bovenstaande verklaart waarom deze week zo'n opwin ding ontstond in hof- en kabi netskringen, toen de Ameri kaanse negerleider dominee Jesse Jackson na een bezoekje van 40 minuten aan de konin gin uit de school klapte over de inhoud van het gesprek op Huis ten Bosch. Volgens Jack son zou koningin Beatrix ge zegd hebben dat de plaatsing van de kruisraketten in ons land uitgesteld zou moeten worden, wanneer de onderhan delingen in Genève misluk ken. Uitlatingen over een onderwerp dat ook zonder koninklijke be moeienis al controversieel ge noeg is. Een dergelijke politie ke stellingname door de konin gin zou in de gevoelige politie ke verhoudingen van dit mo ment pure springstof beteke nen. Openlijke steun van de koningin in de kernwapendis cussie zou voor partijen met dezelfde opvatting (zoals het CDA) immers politiek goud waard kunnen zijn. Jackson zondigde tegen de - on geschreven - regels ten aanzien van ons Koninklijk Huis. Hii deed publiek verslag van zijn gesprek met de koningin. En daarvan wordt in Den Haag ge zegd: „Dat Doet Men Niet". Een gesprek met de koningin, al gaat het alleen maar over het weer, moet vertrouwelijk blij- Keiharde ontkenning Maar, zoals gezegd, daar bestaan geen formele regels voor. Een bezoeker wordt vooraf wel even ingelicht over dit ge bruik, maar vooral op buiten landse gasten uit landen met andere staatsvormen, waar staatsho.ofden (presidenten) vrijelijk plegen te spreken, zal het moeilijk zijn de gevoelige positie van onze koningin in een paar woorden uit te leggen. De „affaire-Jackson" zal de Rijksvoorlichtingsdienst er in elk geval toe brengen de voor lichting aan bezoekers van het Hof te verbeteren. Belangrijker dan zijn openhar tigheid was echter dat Jackson de koningin een aantal politiek hoogst omstreden uitspraken in de mond legde. Over zaken waarover het kabinet, dat de verantwoordelijkheid voor haar uitspraken draagt, het zelf allerminst eens is. Geen VVD- bewindsman zal de aan de ko ningin toegeschreven mening voor zijn rekening willen ne- "Ruud, wat maak je i van het door het Amerikaanse persbureau AP verspreide be richt in actie kwam. Hij nam contact op met de koningin en vervolgens leverde de Rijks voorlichtingsdienst prompt een keiharde ontkenning. De hoofddirecteur van de RVD ging zelfs zo ver zelf kranten op te bellen met de medede ling dat het allemaal niet waar was. Het tekent de omzichtigheid waarmee de positie van ons staatshoofd wordt beschermd. Het deed en doet daarbij hele maal niet ter zake of koningin Beatrix inderdaad gezegd heeft wat Jackson beweerde, of dat Jackson haar verkeerd geciteerd heeft, of dat Jackson zelf verkeerd geciteerd is, wat hij zelf overigens ontkent. Zelf wanneer zij het werkelijk gezegd heeft, zou de RVD dat (moeten) ontkennen. De ko ningin heeft immers geen me ning. Toegeven zou tot grote "constitutionele problemen hebben geleid. Premier Lub bers zou dan de koningin pu bliek tot de orde hebben moe ten roepen, omdat zij een me ning heeft verkondigd die - in elk geval op dit moment - strij dig is met die van het kabinet. Prins Bernhard Zo'n publiek standje is een hoogst zeldzame gebeurtenis. In de recente geschiedenis is dat slechts één keer voorgeko men, toen premier Biesheuvel in 1972 prins Bernhard op de vingers tikte, nadat deze in een dagblad-interview had voorge steld het parlement maar een tijdje af te schaffen. Dat ont kennen kon natuurlijk niet. Ditmaal ging dat gemakkelij ker. En of de ontkenning een leugentje om bestwil was zul len we nooit weten. Een ander bewijs voor de voor zichtigheid hier te lande ten aanzien van het koningshuis is het volstrekt uitblijven van enige politieke reactie. De eni ge reactie was er een van onge loof: „Het zal wel niet zo zijn". Niemand zou ook het tegen deel durven beweren, omdat hij dan onmiddellijk het ver wijt zou krijgen de koningin voor een politiek karretje te willen spannen. En „Dat Doet Men Niet". Rest de conclusie dat koningin Beatrix in het gesprek met Jackson kennelijk uitvoerig over de diverse actuele proble men heeft gesproken en daar bij niet geschroomd heeft een mening te geven, hoe voorzicht tig die wellicht ook was gefor muleerd. Helaas echter is die mening - hoe interessant we die ook allemaal vinden - poli tiek volstrekt irrelevant. Maar leuk om te weten....? Internationaal congres kerken

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1983 | | pagina 7