1 >f f|y "SEr 'Veronica staat open voor elk experiment' Verraad aan de cinematografie? TV-Toegelicht TV-rubriek Rob Out: 'Geen kans om oud te worden' ZATERDAG 17 SEPTEMBER 1983 PAGINA 5 Ik betrapte mezelf van de week op een vreemde reactie. Ik zag dat de speelfilm 'Die Blechtrommel' van Volker Schlondorff op vrijdagavond door de VARA werd uitge zonden en ik voelde dat op eens als een soort verraad. Zo'n schitterende, zo'n in drukwekkende, zo'n impo sante film zo heel gewoontjes op de tv, dat was een soort verraad aan de cinematogra fie en de bioscoop! Direct na dat ik de film gezien had, in 1979, heb ik het 286 pagina's dikke, grootformaat boek ge kocht met de honderden fo to's dat van de film was ge maakt, omdat ik de onverge telijke beelden uit die film voorgoed vast wilde houden. En zo'n majestueuze film, die nog niet eens tot de videothe ken is doorgedrongen, wordt dan zomaar op het tv-scherm uitgebracht! Het is alsof je Paul Steenbergen ertoe hebt weten te verleiden op een geimproviseerd plankier in de Anjelierstraat een liedje te zingen in het Jordaancaba- ret! Het mos waarachtig nie magge! Maar ja, na die eerste reactie kwam natuurlijk een tweede: ha, 'Die Blechtrommel' op de tv. Wat een avond! Wat een feest! Leve de VARA! En na die tweede reactie kwam een derde: ik moet nog gauw even een nieuwe videoband kopen, om die film op te ne men en voor eeuwig te bewa ren! De film ('het bioscoopgebeu- ren') rukt steeds meer het grondgebied van 'het televi- siegebeuren' binnen, zodat we weldra Rudyard Kipling kunnen nazeggen dat oost is west en west is oost en dat we hun eindjes gemakkelijk aan elkaar kunnen knopen. De VPRO gaat in 1984 in vijf af leveringen de laatste Ingmar Bergman-film uitzenden: Fanny en Alexander'. Als film is Fanny en Alexander' al in de bioscopen geweest, maar dat was een boeiende samenvatting van de oor spronkelijke tv-serie, een voorproefje van het eigenlij ke werk. In dit geval drong 'het televisiegebeuren' dus de bioscoop binnen, zodat we langzamerhand mogen stel len dat film en tv een onont warbare laocoongroep zijn geworden, waarvan niet meer precies is aan te geven wat tot het een behoort, en wat tot het ander. Neem nu zo'n typische tv-serie als 'Hill Street Blues'. Een continuing story, dus tv. Maar met alle middelen van de film gemaakt. Een serie waarvoor ik thuis zou blijven als ik geen video had. Die snelle afwisseling van nu eens doorlopende, dan weer korte afgeronde intriges, de steeds markanter wordende karakters, de dosering van goed en kwaad, redelijk en onredelijk, ook binnen de groep van hoofdpersonen, maar dan niet a la Dallas in de absurd vergrotende trap, maar op betrouwbaar, her kenbaar mensen-niveau. Ik zit ook altijd gefascineerd te kijken naar het beweeg en heen en weer geloop en ge doe op de achtergrond in het politiebureau, terwijl we op de voorgrond getuige zijn van een gesprek, of een ver hoor, of wat dan ook. Het lijkt zo... 'casual', zo terloops, zo zonder vast plan, zo noncha lant, maar reken maar dat er een hele organisatie achter zit die ervoor zorgt dat de cho reografie van al dat beweeg en hpen pn wppr eelooD en rinkelende felefoons en een roep vanuit de verte zo per fect in elkaar zit dat je er niet meer bij stil staat dat dat alle maal bedacht en gemaakt moest worden voordat het voor ons, kijkers, de indruk van de natuurlijke gang van zaken kon maken!... En dan ook nog even een woord van dank voor het NOS-programma 'Beeld spraak-literair' op dinsdag avond, waarin K. Schippers met de schrijver Hellema sprak, die vorig jaar als 61-ja- rige debuteerde met de be scheiden bundel 'Langzame dans als verzoeningsritme'. Ik had ervan gehoord, ik had erover gelezen, maar om de een of andere reden was ik er niet toe gekomen het boek (of zijn tweede bundel) aan te schaffen en te lezen. Helle- ma... Tja... En nu zat daar op eens een grote persoonlijk- door Nico Scheepmaker heid voor me, een man die zijn woorden woog en wikte, die zijn werk au sérieux nam zonder enige vorm van hovaardigheid of dikdoene rij, een man die nu eens mee gaand met Schippers praatte, maar dan weer afstand nam en weigerde op iets zeer per soonlijks in te gaan (een be paald soort geluid, dat het al tijd weer naar de oorlog te rugvoerde), een man ook met een heel persoonlijke visie over schuldig en onschuldig. Om kort te gaan: de volgende dag had ik 'Langzame dans als verzoeningsritme' (een in derdaad sober maar schitte rend geschreven boekie) en 'Enige reizen dienden niet ter zake' in mijn bezit, en had ik de zekerheid een zeer belang rijk en intrigerend schrijver aan mijn geestelijk bezit te hebben toegevoegd. Dat is natuurlijk het hoogste wat een informatief kunstpro gramma bereiken kan: de kij ker zo nieuwsgierig, zo geïn teresseerd te maken, dat hij er niet onderuit komt de vol gende ochtend wat vroeger op te staan om als eerste het enige exemplaar in de boek handel weg te halen voordat de hele meute aan komt snel len in de hoop nog een Helle- ma te pakken te kunnen krij gen. ADVERTENTTF. Ut vSrWt WAT EEN LEIDSCH DAGBLAD S/aflfl WAPENS IS GEEN WERK Aan de vooravond van de Vre- desweek zendt de KRO-tele- visie het programma „Wapen is geen werk" uit. Dit pro gramma belicht de mogelijk heden om de produktie van oorlogsmaterieel om te scha kelen tot produktie van ande re, civiele produkten. Deze omschakeling wordt ook wel „conversie" genoemd. Hoe belangrijk is de Nederlandse wapenindustrie? Wat kunnen we leren van de ontwikkelin gen in Engeland op het ge bied van conversie? ANDER NIEUWS Al geruime tijd is het proces tot éénwording van de Neder landse Hervormde Kerk en de Gereformeerde Kerken gaande. Reeds aan het begin van de jaren vijftig was er sprake van. Tot vandaag de dag is het er echter nog niet van gekomen, hoewel de sy nodes van beide kerken er naar streven in 1986 „althans het fundament daarvoor" te hebben gelegd. Dit streven staat bekend als „samen op weg". Omdat feitelijke informatie over de gevoelens van her vormden en gereformeerden omtrent hun eenwording tot nu toe ontbrak, verzocht de NCRV-televisie het NIPO daarnaar een onderzoek in te stellen. De resultaten van dat NIPO-onderzoek zijn het on derwerp van de „Ander Nieuws"-uitzending van van avond (Ned. 1, 21.35 uur). DE BUNKER Tijdens de laatste dagen voor de ineenstorting van het Der de Rijk trok Adolf Hitler zich met zijn adviseurs, vertrou welingen en persoonlijke staf terug in een bunker in Ber lijn. Tijdens het verblijf in de- betwist. Volgens mij zoeken die lui met hun geestelijke beperkt heid alleen naar veiligheid". Ook Hans Keiler reageert op die manier. Hij zegt: „Ik ga toch niet bij de NSB? Die stemming heerst er wel. En hoe meer ik dat merk, hoe standvastiger ik word in mijn besluit". Hij wijst er op dat hij en ook de twee an deren niet bij Veronica in dienst treden, maar free-lance een paar uitzendingen maken. - Wat vindt Keller van Veronica? Ziet hij die omroep niet als de voorganger in de Grote Opper vlakkigheid „Je kan dat zeggen, daarvan is tot op heden inderdaad in grote ma te sprake geweest: Nu merk je een soort volwassenwording, een zekere mate van serieusheid. An ders waren ze ook niet met ons in zee gegaan. Zoals onze medewer king aan Veronica velen ver baast, zo heeft het mij verbaasd dat Veronica oren had naar onze combinatie en ons plan". De indertijd alom geprezen Den Haag Vandaag-presentator Ton Planken wordt ook free lance ac tief bij de ex-piraat. Na zijn tv- tijd werkte hij twee jaar op de Er- asmusuniversiteit in Rotterdam en nu heeft hij een eigen produk tie- en adviesbureau. Zijn klan ten: Van Philips tot het FNV en van Stichting Ombudsman tot de Bovag. „Veronica is nu aan dit selecte gezelschap toegevoegd" zegt hij. Zijn motieven zijn simpel. De VA RA kreeg ruzie met de Stichting Ombudsman en die laatste vroeg hem als adviseur wat haar te doen stond. „Naar een andere omroep, was mijn voorstel. Je moet er niet al te pijnlijk over doen als dat geen linkse is, want ook bij andere omroepen zitten kijkers die een ruggesteuntje kunnen gebruiken. Actualiteiten In dit geval hapte Veronica weder om gretig toe. Planken werd ge vraagd of hij de presentator wil de worden, waartegen hij geen bezwaar had. Actualiteiten van volgend vooijaar zal hij gaan pro jecteren op 1990. Rob Out kondigde tijdens de per spresentatie van dit programma aan dat het in oktober 1984 plaats zal maken voor een echte actuali teitenrubriek onder leiding van Ton Planken. Die relativeert Outs' woorden echter, snel: „We moeten eerst maar eens zien wat dit wordt". - Begrijpt Planken dat velen zich deze stap niet kunnen voorstel len? Planken: „Nee, dat kan ik niet en ik wil het ook niet kunnen. We mogen aannemen dat Veronica een serieuze omroep gaat wor den met die andere heren erbij. Zij begint tenminste aardig de trekken van een normale omroep te vertonen. Ach, je moet niet zo'n statische visie hebben. Ver onica is een van de weinigen waar nog groei en rek in zit. Maar ik ben er erg instrumenteel in. Het is absoluut niet zo dat ik mijn ziel en zaligheid in de club heb geinvesteerd". Terug naar Rob Out. De Evangeli sche Omroep heeft het begrip 'verVOOzing' ingevoerd (Veroni ca Omroep Organisatie) wat staat voor de rol die Veronica speelt bij het verval van de sa menleving. Wat vindt hij van dit nieuwe woord? Out haalt de kijkdichtheid, de waarderingscijfers en de hele santekraam er bij om aan te to nen dat de gemiddelde Neder lander graag naar Veronica kijkt en luistert Dan spreekt hij ware woorden: „Als je ons niet wil zien of oren, draai je gewoon de knop van je toestel om". ze onderaardse vesting ging Hitier geestelijk snel achter uit. Zijn gedrag werd irratio neel en onberekenbaar. Hit- Iers adviseurs smeekten hem Berlijn te verlaten toen de geallieerden de stad nader den. Hitier weigerde echter want hij geloofde in een won der. Hij wilde in de bunker blijven met zijn staf, terwijl de totale nederlaag zich steeds duidelijker begon af te tekenen. Dit is in het kort het verhaal van de Amerikaanse televi siefilm „The Bunker" die de AVRO-televisie vanavond (Ned. 1. 23.10-01.30 uur) uit zendt. Anthony Hopkins gaf de figuur van Adolf Hitier ge stalte. Verder werkten onder meer mee: Richard Jordan als Albert Speer en Susan Blakely als Eva Braun. Anthony Hopkins als Adolf Hitler in 'The Bunker' (FotoC.pni De rest van de programma's komt uit het buitenland, Amerika in hoofdzaak. De jongens daar staan ook te kijken van Out's flair, beweert-ie. „Ik ga anderhal ve dag naar Los Angeles en géén weken en géén zakenlunches. Ik kijk vijftien minuten naar een film of een serie en als het me niet interesseert zeg ik: gooi er maar uit. Als het wel goed is, wil ik de laatste vijf minuten nog zien en dan koop ik het. De Ame rikanen zijn dat niet gewend. Een Nederlander wil alles zien, dan banden mee naar huis heb ben, met de directie overleggen, dat kost maanden en maanden". Bij Veronica werken tweeënvijftig personen in vaste dienst. Een B- omroep mag er honderd meer hebben. Rob Out hoeft ze niet en zal dit jaar weer net zoals vorig jaar zes miljoen gulden uit de sa- larispot teruggeven aan minister Brinkman. Veronica zweert bij het werken met free-lancers. Die worden betaald voor het pro gramma dat ze maken en mogen zelf voor hun verzekering en so ciale premies opdraaien. Hun aantal schommelt tussen de twintig en de dertig. Free-lancers „Het is een terechte zaak dat we veel met free-lancers werken", meent de directeur. „Als je als omroep creatief wil bij ven, moet je geen mensen hebben die twin tig jaar op dezelfde stoel zitten. De meeste omroepen zijn jaloers op ons. Zitten met gebouwen vol vaste medewerkers die niets presteren maar veel kosten. Kijk naar de VARA. Ik wil geen kri tiek op andere omroepen heb ben, maar zelfs die beschaafde arbeidersomroep bezint zich op haar personeelsbeleid". Sinds Veronica op de wal zit roept Out al dat hij elke radio- en tv- maker in dit land zou kunnen krijgen. Lang leek dat bluf, maar nu lijkt hij gelijk te krijgen. Ton Planken (NOS-Den Haag Van daag), Hans Keiler en Hans Ver hagen (VPRO-programma's als Het gat van Nederland, Hoepla, Zorgvliedt), Henk Hofland (NRC Handelsblad, VPRO) en Jan Lenferink (VPRO, VARA, Haag se Post) vertonen zich deze win ter tussen het disco-, aerobic dancing-, racing- en rock 'n roll- geweld. En er lopen veel meer lieden met een dergelijke staat van dienst rond die Veronica wel zien zit ten, als je Out moet geloven. „Ik kan me niet veroorloven om na men te noemen, maar het zou je verbazen. Er heerst hier een goeie sfeer, iedereen durft alles tegen elkaar te zeggen. Dat spreekt een hoop mensen aan. Verhalen dat ze hier meer zou den verdienen dan elders? On zin. Ik betaal volgens de omroep- - De heren hebben zich nooit bijzon der lovend over Veronica uitgela ten. Haalt Out geen huichelaars in huis? „Nee, ik heb uitgebreid met ze ge sproken en heb de indruk dat ze het fijn vinden dat Veronica en thousiast is over hun produkt". Wordt het niveau van Veronica nu opgeschroefd? Out zou niet weten wat er aan het huidige niveau mankeert. „We slaan echt geen andere richting Rob Out: 'Wij zijn de meest democratische omroep van Nederland' (foto GPD) „Het best bekeken, het hoogst gewaardeerd, de grootste luister dichtheid. Het enige wat we nog willen is de A-status", zegt Rob Out, directeur van Veronica. Zijn club is er hard naar op weg. Er zijn al meer dan 400.000 leden. Vanuit de serieuze journalistiek is er altijd veel kritiek uit geoefend op de Grote Oppervlakkigheid van de Benjamin in omroepland, toch roept Out al jaren: „Ik kan iedereen krij gen". Maar die kreet leek voornamelijk uit lucht te bestaan. Krijgt hij nu echter gelijk? Journalistieke kopstukken als Ton Planken, Henk Hofland, Hans Keiler en Hans Verhagen hebben hun diensten aangeboden. Hoewel niet meer zo piep jong willen ze nog wel wat. Waar leidt dat heen? Zal Veronica van identiteit veranderen? HILVERSUM (GPD) - Rob Out. Mister Veronica, 42 jaar. Hij werpt vanachter een donkere vliegeniersbril bij voorkeur een optimistische blik op de wereld. Want het gaat toch allemaal niet zo beroerd. Die stem doet den ken aan de jaren zestig, zeventig. Toen kwam-ie dagelijks uit het plastic bakje op de tienerkamer. Nu hoor je hem maar zelden. Hij klinkt voornamelijk nog op ver gaderingen. Zijn kamer is zoals je een dergelijk vertrek voorstelt. Vier tv's, even zoveel videorecorders en stapels videobanden. Veel wit: de gordij nen, de wandkasten, de verga dertafel en zijn bureau - uiter aard met ronde hoeken. De stoe len van leer, op zwenkwieltjes, alleen die van hém heeft armleu ningen. Het uitzicht is op zijn witte Engelse slee, een Jaguar. Eén object in de ruimte wekt ver bazing. Zijn eigen foto op groot formaat en doorboord met kogel gaten. „Zo ben ik ook weer. Tij dens de perspresentatie van ons winterprogramma schoot Jan Lenferink, die bij ons een talk show gaat doen, op die foto. Dat vind ik leuk, het moet niet alle maal zo serieus. Bij ons kan al les". De successtory van Veronica is be kend. Van piraat tot B-omroep en de A-status met nog meer zendtijd ligt in het verschiet. Al tijd veel kritiek gehad op het hui dige omroepbestel, maar on danks het jonge-hondengedrag nu toch keurig in het gelid. Eens zal het bestel ten onder gaan. Out is daarvan overtuigd. Per slot van rekening kan je niets in een keer veranderen, zoiets moet stapje voor stapje. - Waar ligt de kracht, van Veronica. Rob Out: „In de openheid, de on gebondenheid, de vrijheid waar mee tegen radio en tv wordt aan gekeken. Ik besta geen zestig jaar, ben niet helemaal verstren geld met het bestel. Wij staan open voor elk experiment. En 'all over the world' wekt dat verba zing. Dat wij de film Emman- nuelle 'on the free air' hebben uitgezonden vindt iedereen on voorstelbaar. Vanuit Amerika en Nieuw Zeeland kreeg ik tele- door - Peter van der Maat foontjes: Hoe is het mogelijk dat jullie dat durven"? Gewoon doen Gewoon doen, dat is de kwestie. Bij alles wat wordt gedaan heeft Out het laatste woord. „Ik zie elk beeldje voor het wordt uigezon- den. Het is niet zo dat ik een soort dictator ben, maar één man moet verantwoordelijk zijn en dat ben ik toevallig". Er is er maar één die door allerhande be sturen en commissies tegen de muur kan worden gezet: de heer R. Out. „Ik ben geen directeur die in een driedelig grijs rondstapt", zegt- ie. Tineke Vos (41) en sinds het ontstaan al bij Veronica, beaamt dat: „Hij is de enige omroep-di- recteur die gewoon in de kantine eet". Out neemt geen beslissing zonder stafoverleg, hij onder streept dat vele malen: „Wij zijn de meest democratische omroep van Nederland". „Mijn 'policy' is: elke functie staat voor iedereen open. Neem Tinus (Tineke Vos - red.): jarenlang discjockey, maar nu regisseuse, presentatrice en als het moet is ze niet te beroerd om wat op de administratie te doen. Bij ons be staan nauwelijks specialismen, iedereen moet multi-inzetbaar zijn". Out loopt warm en zet voort: „Als de chauffeur morgen beter is dan de directeur, wordt hij directeur. Het is onzin dat je de niveaus niet door elkaar mag halen - waar de andere omroepen juist zo bang voor zijn. Het is een wat on dogmatisch beleid, maar dat kan allemaal omdat we jong zijn en wat willen". Wordt Out zelf niet te oud? „Op het moment dat ik dat merk ga ik weg. Zo lang ik creatief blijf en weet te motiveren blijf ik. Het kan best zijn als Veronica de A- status krijgt, ik op een aanbie ding uit het buitenland inga". Ja, want die heeft-ie regelmatig. „Maar ik krijg de kans niet om oud te worden. Je blijft hier alert zodat je kan blijven meespelen in het Grote Spel". Vierenzestig procent eigen werk schotelt Veronica de consument dit winterseizoen voor. Out: „In de tijd dat elke omroep ach en wee klaagt, gaan wij door. Wat is dertig miljoen bezuinigen nou op een totale omroep-budget van 800 miljoen? Niks. Wij kijken of je bij bepaalde dingen niet net zo goed met twee camera's kan werken in plaats van vier. Als je op zo'n commerciële - ja, laat ik het woord dat iedereen zo vies vindt maar gebruiken - manier bezig bent, heb je geen last van besnoeiingen". Hans Keiler, Hans Verhagen en Henk Hofland (v.l.n.r.): drie heren van stand in overspel met Veronica? (foto GPD) in. Sinds 1980 hebben we gemid deld al twintig procent informa tie in onze programma's en dat blijft zo, ondanks die paar namen die toevallig gevallen zijn. We blijven gewoon werken voor werkende jongeren, mavo- en ha vo-scholieren, mensen die een beetje kritisch denken maar te gelijkertijd redelijk positief den ken. Ze willen nog wat". Voor de desbetreffende personen worden opgezocht om naar hun motieven te vragen, eerst contact opgenomen met Roelof Kiers, tv- directeur van de VPRO. Hij werkte jarenlang samen met Kei ler, Verhagen en Hofland. - Keek u niet op van het overspel van drie heren van stand, zoals dat zo mooi werd genoemd in een progressief ochtendblad? Koelof Kiers wat lacherig: „Hof land, Keiler en Verhagen heb ben zich altijd met enig dédain en afkeer uitgelaten over Vero nica. Een morele verontwaardi ging over de verloedering van het omroepbestel. Deze betwe ters bieden nu hun diensten aan en voor Out is dat een giganti sche victorie. Hij weet best dat die mensen hem in hun hart een dikke plebejer vinden, maar hij gebruikt ze heel listig om zijn club wat op te poetsen. Wat hoog nodig is". Media-zwerver Hij begrijpt de stap van de oud collega's echter wel: „Het zijn free-lancers, er moet brood op de plank. Maar voor Hans Kei ler is het tragisch dat hij na zijn vertrek is vervallen tot een me dia-zwerver die voor Jan en Al leman te koop is. Het zal nie mand verbazen als hij straks ook nog bij de Telegraaf en Pri vé gaat werken". Het genoemde trio zal volgend jaar april voor Veronica vier uitzendingen maken over het le ven in Amsterdam. Gedrieën vervaardigden zij voor de VPRO al eerder 'Vastberaden maar soepel en met mate' en 'De Opkomst'. Ook nu boden zij hun idee aan de VPRO aan, maar die bedankte omdat al een ander programma over Amsterdam in voorbereiding was - 'De Lijn' van Netty Rosenfeld. VPRO'er Kiers vindt dat de twee Hansen en Henk best iets an ders hadden kunnen bedenken voor zijn omroep. „Dat hebben ze niet gedaan en daarom zie ik het als een bewuste overstap, opportunistisch en heel door dacht". Hans Verhagen wordt woedend als hij dit hoort: „Ik ben geen tekstschrijver, ik ben een kun stenaar. Zo'n programmaidee ontstaat heel langzaam, komt organisch tot stand. Wat denkt Kiers wel? Ik kan niet zo maar een andere pruik opzetten en even iets nieuws uit mijn mouw schudden". Het drietal had zijn programma het liefst bij de VPRO gemaakt, daarover is het duidelijk. Toen daarvoor geen interesse be stond ging een onafhankelijke producent er mee naar Veronica en die zei 'hebbes'. Verhagen: ..Er zijn omroepen waarvoor ik niet wil werken, maar Veronica staat niet op mijn zwarte lijst. Het is geen transfer, er zijn geen tonnen geschoven. Het produkt blijft in stand, er hoeven geen concessies te worden gedaan, wat valt er nou te zeuren"? „In de zogenaamde linkse hoek, de Volkskrant, de VPRO heeft men de overtuiging: zij horen bij ons. Maar ik wil niet worden ingelijfd. Dat clubgevoel is van de jaren zestig. Mijn vrijheid van meningsuiting wordt bijna

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1983 | | pagina 5