Sloop panden aan
Stationsweg nog
allerminst zeker
Vertrouwen in de toekomst
Kleinschalige bedrijven
kans voor vrouwen om
zelf werk te scheppen
Wethouder
Schoute bij
opening van
LAK: "Een
vorstelijk
theater"
Ondanks uitspraak Raad van State
Journalist Heldring bij jubilieum Brill:
Forum geeft mogelijkheden aan
K. Rapenburg
nu helemaal
afgesloten
ZATERDAG 17 SEPTEMBER 1983
LEIDEN - "Leiden heeft er iets
fantastisch bij gekregen", zei
Greetje Engelsman, voorzitter
van het LAK-bestuur. "Hopen
op een nieuwe bloeitijd in een
vorstelijk theater", zei wethou
der Piet Hein Schoute van cul
tuur. "Een prachtig theater. Een
universiteit of gemeente van de
ze grootte die dat heeft, is met
een lantaarntje te zoeken", zei
K.J. Cath, voorzitter van het uni
versiteitsbestuur.
Gistermiddag werd het LAK-thea-
ter geopend en alle genodigde
sprekers putten zich uit in alle
mogelijke lofuitingen om hun
blijschap te uiten. Greetje En
gelsman gunde de genodigden
daarbij een blik in het verleden.
Het verre verleden en het nog
niet zo verre verleden van de zol
der aan het Levendaal. "Kwalita
tief van hoog niveau", schatte zij
het nieuwe onderkomen van het
Leids Akademisch Kunstcen-
Greetje Engelsman spreekt de genodigden in het nieuwe LAK-theater toe.
trum op het Doelencomplex in.
"Iets waar je trots op mag zijn.
Nee, moet zijn".
Wethouder kon in zijn
speech niet heen om de bezuini
gingen en zijn plannen om de ge
meentelijke subsidiekraan dicht
te draaien. "Ik hoop maar dat de
universiteit zijn bijdrage levert
en zal blijven leveren", aldus de
wethouder. Verder noemde hij
één van de grootste taken van
het LAK dat de burger ook de
weg naar het nieuwe theater zal
weten te vinden.
Cath toonde zich vooral benieuwd
naar de kleedkamers. Daar kon
hij gisteren geen blik in werpen
omdat er die avond al een feeste
lijke voorstelling was. De Belgi
sche balletgroep van Anna The
resa de Keersmaker had al bezit
van de kleedruimte genomen.
"Als het er iets minder op aan
komt, wil ik er graag een kijkje
nemen", grapte Cath. Daarop
droeg hij het gebruik van het
theater over aan Greetje Engels
man. De feitelijke opening was
echter in handen van Willem
Boer. Na jarenlang barman te
zijn geweest bij het LAK. is Boer
nu hoofd van het restaurant in
het cluster 5, het nieuwe univer
siteitsgebouw op het Doelen
complex. Vandaar de eer.
LEIDEN - In de Hooglandse Kerk
werd gistermiddag het driehon
derdjarig bestaan van n.v. boek
handel en drukkerij v/h E.J. Brill
gevierd. Ir. B. Okkerse, een hoge
ambtenaar van het ministerie
van onderwijs en wetenschap
pen, kreeg het eerste exemplaar
van de herdenkingsbundel E.J.
Brill and the world of learning.
De firma Ontving de erepenning
van de Kamer van Koophandel.
LEIDEN Clubhuis Matilo orga
niseert woensdag een prestatie-
en trimloop door het nieuwe ge
deelte van het polderpark Crone-
stein. De afstanden bedragen 2, 5
en 11 kilometer en de start vindt
om half zeven 's avonds plaats bij
clubhuis Matilo aan de Zaan-
straat 126. Inschrijven kan daar
vanaf half zes. Geen douches of
kleedgelegenheid aanwezig.
Verschillende sprekers lieten gis
termiddag - galmend - hun licht
schijnen op driehonderd jaar
Brill. Belangrijkste spreker was
de journalist mr. J.L. Heldring,
die commissaris van het bedrijf
Volgens hem valt wetenschappe-
lijk niet te bewijzen dat er een
ongebroken lijn loopt van Lucht-
mans, de oprichter, naar Brill.
"Maar van een morele band tus
sen het huis Luchtmans en de
firma Brill is wel degelijk spra
ke".
Een uitvoerig relaas over de ge
schiedenis van het bedrijf wilde
Heldring naar eigen zeggen niet
houden. Dat zou maar misver
standen wekken. "De verkeerde
indruk zou kunnen ontstaan dat
de firma op haar lauweren rust.
Alsof Brill geen modern bedrijf
Volgens Heldring kan Brill niet le
ven van het brood der weten
schap alleen. "Wat weer niet wil
zeggen dat de firma het pad der
popularisatie soms inslaat. Nee,
ik bedoel hiermee dat projecten
soms geen doorgang kunnen vin
den".
Heldring haalde ook de uitspraak
aan dat de firma op rozen zit, om
dat de auteurs tegelijkertijd de
lezers zijn. "En inderdaad: Brill
kent weinig uitgaven die de spe
cialist zich kan veroorloven nipt
aan te schaffen".
"Het werk van Brill is zo specifiek
dat het niet in een groot verband
kan worden gepast", vervolgde
de spreker. "Dat wil overigens
niet zeggen dat er nooit kapers
op de kust hebben gelegen. Maar
die kust bleek toch ook altijd
weer te onvertrouwd te zijn voor
de kapers".
Aan het feit dat ook Brill wordt ge
troffen door de bezuinigingen
van de overheid wilde Heldring
geen speciale klaagzang wijden.
"Wel een bedreiging vormt het
feit dat wetenschappelijk werk
tegenwoordig steeds vaker in ei
gen beheer wordt uitgegeven.
Dat is trouwens om meer rede
nen bedenkelijk: de kwaliteits
controle wordt daardoor immers
vervangen door een zelfcontrole.
Bovendien is de verspreiding
van die in eigen beheer uitgege
ven werken meestal gering. In
sommige gevallen is dat natuur
lijk maar beter ook, maar dat kan
toch niet de bedoeling zijn".
Heldring besloot zijn betoog opti
mistisch. Nadat hij er op had ge
wezen dat Brill een internationa
le naam heeft hoog te houden, zei
hij: "Met vertrouwen kunnen wij
de toekomst tegemoet zien".
LEIDEN - De Raad van State
heeft deze week openbaar ge
maakt op welke gronden zij tot
de uitspraak is gekomen in de
kwestie rond de met sloop be
dreigde monumentale panden
aan de Stationsweg. Een uit
spraak die positief is uitgevallen
voor Passage Noordwijk BV, ei
genaresse van de panden.
Is de kous nu afgedaan? Gaan de
panden bij wijze van spreken
morgen tegen de vlakte om
plaats te maken voor een modern
kantoorgebouw, voorzien van
geheel glazen pui? Geenszins. De
uitspraak van de Raad van State
heeft slechts opheldering ge
bracht in één omstreden zaak: de
vraag op welk tijdstip de bouw
vergunning werd aangevraagd.
Een niet onbelangrijke, wellicht
zelfs de beslissende vraag. Maar
voordat de slopershamer toe
slaat, wat onafwendbaar lijkt,
zijn er voor burgemeester en
wethouders nog vele juridische
wegen te bewandelen. In de
hoop dat van uitstel afstel komt.
De juridische strijd rond Stations
weg 23 en 25 is dus nog niet ge
streden, al staat de uitkomst vrij
wel vast. De Leidse advocaat Mr.
A.R.M van der Pluijm, die na
mens Noordwijk Passage de
strijd voert, verzuchtte onlangs
dat de gemeente erin geslaagd is
om er een ingewikkelde kluwen
van te maken, waar hij (Van der
Pluijm) zijn handen vol heeft.
Zijn tegenspeler in dit langdra
dig drama, om niet te zeggen in
deze soap-opera, is wethouder
Waal. Hij, de politiek verant
woordelijke man voor monu
mentenzorg en ruimtelijke orde
ning, is zelf jurist en een meester
in het doen ontstaan van een rat
tenkoning, een onontknoopbare
strik die een nest jonge ratten de
dood in pleegt te drijven.
Al tot twee maal toe heeft de Raad
van State, het hoogste nationale
college op het gebied van de ad
ministratieve rechtspraak, zich
over de zaak gebogen. Het is niet
onmogelijk, dat de Raad van Sta
te ten derde of zelfs ten vierde
male met de kwestie wordt ge
confronteerd.
door
Leo Maat
Drie dagen
De positie is nu als volgt: door de
Raad van State is vastgesteld dat
de bouwvergunning op 5 maart
1982 is aangevraagd. De gewij
zigde bouwtekeningen, geda
teerd 3 juni 1982, betekenen in
dit geval geen zodanige verande
ring dat er van een nieuw bouw
plan sprake is, vindt de Raad van
State. Als argument geeft zij dat
de aanpassing uitsluitend be
trekking heeft op het uiterlijk
van het bouwwerk, terwijl de
bouwmassa, indeling, maatvoe
ring en constructie gelijk zijn ge
bleven.
De waarde van deze uitspraak ligt
in het feit dat de gemeenteraad
op 8 maart 1982 een zogeheten
voorbereidingsbesluit nam voor
het gebied van de Stationsweg
en omgeving. Op grond van zo'n
besluit kunnen B en W twee jaar
wachten voordat zij beschikken
over de aanvraag van een bouw
vergunning. Nu vastgesteld is,
dat de bouwvergunning is aange
vraagd vóórdat het voorberei-
dingsbesluit werd genomen, is
de gemeente (B en W) dit wapen
uit handen geslagen. De gemeen
teraad kwam drie dagen te laat
tot het besluit. Al zeker vijf we
ken was de gemeente op de
hoogte van het omstreden bouw
plan, maar het duurde drie we
ken (inmiddels passeerde een
raadsvergadering) voordat B en
W voorstelde om een voorberei-
dingsbesluit te nemen. En het
duurde nog eens twee weken (er
ging opnieuw een vergadering
van de gemeenteraad voorbij)
voordat het besluit genomen
was. Maar dit terzijde.
Sindsdien zijn er vele omwegen ge
bruikt om mist op te trekken
rond de mogelijkheid van verwe
zenlijking van het bouwplan. Zo
werden de panden in juli 1982 op
de gemeentelijke monumenten
lijst geplaatst.
LEIDEN - Of je nu afgestudeerd bent in de psychologie of je opleiding strekt niet verder
dan de lagere school, werk is er tegenwoordig niet snel meer te vinden. Tientallen
sollicitatiebrieven zijn wellicht al de deur uit; de antwoorden, als die al komen, begin
nen steevast met 'tot onze spijt...'. Langzaam rijpt het idee iets voor jezelf te beginnen,
een eigen bedrijfje op te zetten. Maar al snel verdringt de realiteit dan alle mooie dro
men, want hoe kom je aan een pand, de vergunningen, en hoe krijg je zoiets financieel
in kannen en kruiken?
Dat moet de leden van 'Lotta', het
feministisch collectief van de
universiteit, ongeveer voor ogen
hebben gestaan toen ze besloten
een forumavond te gaan houden
over Vrouwen en Kleinschalig
heid. Onder het motto 'schep je
eigen werk' wil Lotta contact leg
gen tussen vrouwen die met het
idee rondlopen voor zichzelf te
beginnen én de organisaties die
hen daarbij kunnen helpen. Op
die forumavond, dinsdag in het
Antonius Clubhuis, zijn ook
vrouwen aanwezig die al resulta
ten hebben geboekt met klein
schalige bedrijfjes, zoals vrou
wendrukkerij Iris, Punkwinkel
Uitjebol en Milieukompas.
Niet dat de kleinschalige bedrijfjes
tegenwoordig nu direct als-pad
destoelen uit de grond rijzen, in
opmars zijn ze zeer zeker. Marja
Vis en Yvon Rijshouwer van
'Lotta': "Er zijn steeds meer
mensen die niet langer zin heb
ben om op een baan te wachten
of zichzelf steeds maar weer te
door
Conny Smits
ÖMcmdcped hmidMm
Michel Verheii b.v.
Door recente verkopen in Leiden en
Leiderdorp, wisselt ons woningbestand
zeer snel.
Gezien de grote vraag naar woningen
binnen ons klantenbestand in alle
prijsklassen vragen wij nieuwe ver-
koopopdrach ten.
U kunt daarvoor kontakt opnemen met
PETER VERHEIJ.
verkopen in een sollicitatiebrief.
Vanuit de milieu-beweging be
stond er al langer een afkeer te
gen de grote commerciële onder
nemingen, maar de slechte uit
zichten op een baan hebben de
kleinschalige bedrijfjes nog eens
een zetje in de rug gegeven".
Bovendien heeft de overheid wat
meer mogelijkheden geschapen,
zoals subsidies of het behouden
van je uitkering in de beginfase
van het bedrijfje. De gemeente
Leiden geeft met het Olga-com-
plex beginnende ondernemers
een kans. En dan zijn er instellin
gen als Vrijbaan en de planwin
kel Delft die mensen kunnen hel
pen zich een weg te banen door
alle regeltjes en vereisten. In het
Olga-complex zit sinds kort ook
een cursusbureau dat onder
meer les geeft in marketing,
boekhouding en het beginnen
van kleinschalige bedrijven.
Argwanend
Yvon en Marja: "Mensen die een
bedrijfje willen beginnen, kun
nen best wat informatie gebrui
ken. Het is geen kwestie van 'Ik
kan leuk naaien, kom, ik begin
een winkeltje". Want voor een
winkel komt er heel wat meer
kijken. Je moet vergunningen
hebben, een begroting maken,
een boekhouding bijhouden en
bovenal overal op af durven stap
pen en durven handelen. Je moet
al je talenten gebruiken. Ze zeg
gen niet voor niets dat mensen in
crisistijd vindingrijker worden".
Ludy (links) en Yvonne Feijen. twee
jaar van het bedrijf te kunnen leven'
Overigens is de forum-avond van
'Lotta' alleen bedoeld voor vrou
wen. "Juist hen willen we stimu
leren en wat meer zelfvertrou
wen geven. Want de buitenwe
reld staat toch nog steeds argwa
nend tegenover vrouwen die een
eigen bedrijf beginnen. 'Die kap
pen er toch mee' of 'die krijgen
toch kinderen' hoor je vaak. En
dan is het leuk om te laten zien
dat vrouwen het toch redden, bij
voorbeeld door zelf voor kinde
ropvang te zorgen binnen hun
bedrijf. Bovendien maken vrou
wen nog minder kans op een
baan dan mannen, omdat ze min
der opleiding hebben of wanneer
ze wat ouder zijn".
Volgens Yvon en Marja kunnen
vrouwen in kleinschalige bedrijf
jes hun creativiteit bewijzen.
Kleinschalige bedrijfjes zijn
vaak vanuit een mens- en milieu
vriendelijk oogpunt opgezet. Er
wordt in klein verband gewerkt,
waarbij iedereen evenveel te zeg
gen heeft over de gang van za
ken. Het winstoogmerk staat
nooit voorop, meestal wordt net
genoeg verdiend om van te kun
nen leven. De produkten zijn dan
ook vaak van ambachtelijke
aard, apart maar erg arbeidsin
tensief. Dat moet ook wel, want
wil het bedrijf steun krijgen van
de overheid, dan zal het zeker
niet concurrentievervalsend mo
gen zijn.
Unieke Produkten
'Unieke Produkten' aan de Hooi
gracht is zo'n bedrijfje dat door
drie vrouwen is opgezet. Yvonne
de drie eigenaressen van 'Unieke Produkten': 'We hopen c
(20), Ludy (22) en Carla (26) Feij
en maken daar produkten van
stof en papier die in een eigen
winkeltje worden verkocht. In
de etalage is een bonte verzame
ling van hun werk te zien: Japan
se vouwkunst, kleding, bouwpla
ten en ansichten. Ook maken ze
ontwerpen of kleding in op
dracht. De laatste was die van
een fabrikant van kleine magne
tische balletjes, waarvoor Unie
ke Produkten nog wat spelmoge-
lijkheden moet ontwerpen.
Alledrie de zusjes hebben een ge
richte opleiding achter de rug:
Ludy is illustrator, Yvonne cou
peuse en Carla grafisch vormge
ver. Een baan in loondienst kon
den ze, zo ze die al ambieerden,
echter niet vinden. Dus besloten
ze hun eigen werkgever te wor
den. "Het grootste probleem was
hoe we onze uitkering konden
behouden, want zo'n bedrijfje
brengt natuurlijk niet direct ge
noeg op om van te leven. Toen
dat uiteindelijk lukte, we hadden
het pand aan de Hooigracht toen
al gehuurd, hebben we ons offi
cieel laten inschrijven als een
Vennootschap onder Firma.
Inmiddels bestaat Unieke Produk
ten bijna een jaar: het tijdstip dat
hun uitkering stopt komt nader
bij. "We hopen over een halfjaar
van het bedrijf te kunnen leven,
al zullen we ternauwernood het
minimum halen. Natuurlijk heb
ben we ons ook wel eens afge
vraagd waarom we dit doen, zo
hard werken voor zo weinig geld.
Maar we hebben een vak geleerd
en daar wil je toch wat mee aan
vangen. En zo doen we een hele
hoop ervaring op."
Sceptisch
Sceptische reacties hebben de drie
zusjes wel gehad. "In het begin
waren er mensen uit het bedrijfs
leven die dachten dat het met
ons nooit wat zou worden. 'Hoe
willen drie meiden zonder geld
een bedrijf opzetten terwijl het
de 'groten' zelfs zo slecht gaat?'
Maar ze vergaten dat wij een heel
andere opzet hebben, we hoeven
niet direct een heel machinepark
en rijen ordnerkasten neer te zet
ten. Bovendien zijn we heel flexi
bel. Nu zijn de vlinderstrikjes in
de mode, dus nu maken wij ze".
Ook nu nog is niet iedereen ervan
doordrongen dat drie vrouwen
best een bedrijfje kunnen leiden.
Soms wordt een van de drie zus
sen als de secretaresse gezien.
"Dan kom je iets afhalen bij het
postkantoor en dan zeggen ze
'laat de directeur dat maar even
tekenen'. Of de post is gericht
aan de gebroeders Feijen. Een
keer ook vroeg iemand aan de te
lefoon naar de directeur. We
vroegen welke van de drie hij
wilde hebben: de financiële".
De forumavond Vrouwen en
Kleinschaligheid begint dins
dagavond om half acht in het An
tonius Clubhuis aan de Lange
Mare 43. De toegang is gratis. In
het forum zitten onder meer
vrouwendrukkerij Iris, Mileiu-
kompas, het Kursusburo, de vrij-
willigerscentrale en punkwinkel
Uitjebol. Deze laatste houdt na
afloop ook een modeshow.
Strohalmen
Maar ook nu, na de uitspraak van
de Raad van State, heeft Waal
nog twee strohalmen om zich
aan vast te klampen. Daar is ten
eerste de uitspraak van de ge
meentelijke commissie beroep
en bezwaarschriften. Deze com
missie komt binnenkort, ver
moedelijk op 10 oktober, bijeen.
De stellige verwachting is, ge
zien ook eerdere uitspraken van
de commissie in deze kwestie,
dat deze zal besluiten om zelf een
bouwvergunning af te geven.
Weliswaar zal men eerst nog aan
horen wat de gemeentelijke mo
numentencommissie van me
ning is, maar doorslaggevend zal
die mening niet kunnen zijn. Te
gen het besluit van de commissie
beroep- en bezwaarschriften
kunnen B en W in beroep gaan
bij de Raad van State. Dat levert
steevast maanden tijdwinst op.
Maar er is nog een tweede stro
halm: de sloopvergunning. Want
verliest het college uiteindelijk
de strijd om de afgifte van de
bouwvergunning, dan valt deze
strohalm niet te onderschatten.
Het voert naar het oerwoud van
de Woningwet en de schier on
begaanbare paden van de juri
sprudentie over deze wet. Alleen
al de vraag of er een sloopver
gunning vereist is, laat zich niet
één, twee, drie beantwoorden.
Het gezond verstand zegt mis
schien dat als je mag bouwen op
een plek waar al iets staat, je dat
iets eerst zal moeten en mogen
slopen. Zo niet de jurist. Het ver
stand van de jurist zegt dat alleen
iets mag als de wet en de rechter
het toelaten. Dat geeft tenminste
houvast en dat noemen ze dan
rechtszekerheid.
De sloopvergunning wordt niet au
tomatisch verstrekt bij een
bouwvergunning. De sloopver
gunning is vereist als er wonin
gen aan de wwonbestemming
worden onttrokken. Dat is hier
voor tenminste één van de twee
panden het geval, zegt de ge
meente. Dat is hier niet het geval,
zegt de eigenaresse. En nu al stu
deren gemeentelijke juristen op
een Koninklijk Besluit uit 1973
en op het feitelijk gebruik van de
panden omstreeks die tijd, om
straks (over hoeveel tijd?) de te
genpartij opnieuw te bestoken
voor het forum van de Raad van
State. Tot die tijd zal de laat-ne-
gentiende eeuwse (enige Leidse)
schepping van de beroemde ar
chitect Posthumes Meyes ge
spaard blijven.
LEIDEN - Het Kort Rapenburg is
met ingang van maandag volle
dig voor het verkeer afgesloten.
De werkzaamheden tot vernieu
wing van de overkluizing heb
ben een dusdanig stadium be
reikt dat ook eenrichtingsver
keer niet mogelijk is. De afslui
ting geldt tot en met dinsdag 27
september.
Het verkeer moet gebruik maken
van de route Langegracht-Hooi-
gracht. De bussen die een halte
in de Breestraat.hebben, maken
tijdens de afsluiting gebruik van
de route station-Langegracht-
Hooigracht. Bussen in de rich
ting van het station gaan wel via
de bestaande omleidingsroute,
de marktenroute.
Bingo
Speeltuinvereniging 'Rondom de
Maredijk' houdt maandag
avond een bingo-avond, leder
een is welkom. Aanvang acht
Modelboten
In het Huis op de Waard wordt
dinsdag van zes tot acht uur
een demonstratie gehouden
van modelboten. Van acht tot
tien uur is er een expositie van
de modelbotenclub.
Film
In tegenstelling tot eerdere be-
richtgeving vertoont K&O aan
de Oude Vest dinsdagavond
niet 'La Luna'. maar 'De stra
tegie van de spin'. Regie: Ber
nardo Bertolucci.
