LEIDSCH
DAGBLAD
Kleine hbo-scholen bedreigd
Russisch veto treft resolutie
Ruding: tekorten met
succes teruggebracht
Personeel Homburg
dreigt met staking
Brazilië akkoord met IMF
neus m
Minister Deetman: minimaal 600 leerlingen
Dader van
zesvoudige
moord weet
niets meer
Nederlander
leider van
Jezuieten
Mijnexplosie
'Golden Ten'-
spel in hele
land verboden
MARINE
NSDAG 13 SEPTEMBER 1983
OPGERICHT 1 MAART 1860
No. 37189
ecteur: G. Koopman
ofdredacteur: drs. J. W, E. Metselaar
j. hoofdredacteur: R. D. Paauw
HET GROOTSTE DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Postbus 54
2300 AB Leiden
Voor tel nrs. zie cololon
Aeroflot stoot
Oslo
OSLO (DPA) - Aeroflot heeft
vanochtend op het laaste mo
ment haar vlucht naar Oslo
moeten afgelasten. Eerder
had de Russische luchtvaart
maatschappij laten weten dat
zij haar vluchten naar Noor
wegen zou voortzetten on
danks een twee maanden du
rende boycotactie van de ver
keersleiders in dat land.
DEN HAAG/NEW YORK (GPD) - Een resolu
tie, waarin het neerschieten van de Zuidko-
reaanse Boeing door een Russisch gevechts
vliegtuig „diep wordt betreurd" stuitte gis
teravond in de Veiligheidsraad op een Rus
sisch veto. Over de tekst van deze resolutie
was dagenlang onderhandeld, maar ook de
aanmerkelijk afgezwakte tekst vond geen
genade in Russische ogen, omdat het passa
giersvliegtuig volgens de Russische verte
genwoordiger Trojanowski een spionage-
missie uitvoerde.
Negen van de vijftien leden van de Raad, waar
onder Nederland, stemden voor de resolutie,
vier (waaronder China) onthielden zich van
stemming, terwijl de Sowjet-Unie en Polen
zich tegen verklaarden. In de resolutie werd
tevens gevraagd om een VN-onderzoek dat
de feiten over het drama boven tafel zou
moeten brengen.
Inmiddels heeft Washington de Russische be
schuldiging dat is nagelaten de Zuidkore-
aanse piloot te waarschuwen dat hij uit
koers was, weerlegd. Volgens een woord
voerder van het Amerikaanse ministerie van
buitenlandse zaken was het onmogelijk vast
te stellen dat het toestel zijn route had verla
ten. Uit de band van de gesprekken tussen
de piloot en de verkeersleiding van het vlieg
veld in Anchorage valt op te maken dat zo
wel de piloot als de verkeersleiding zich er
niet van bewust waren dat de Boeing de uit
gestippelde koers had verlaten.
DEN HAAG (GPD)- De 27-jarige
Delftenaar C. Y., die wordt ver
dacht van de schietpartij in het
Delftse café 't Koetsiertje waar
bij zes doden en vier gewonden
vielen, weet zich van het drama
niets meer te herinneren. Voor
de Haagsé rechtbank, die van
daag met de behandeling van de
strafzaak tegen Y. is begonnen,
zei de verdachte vanmorgen niet
te weten waarom en op wie hij op
5 april heeft geschoten. Wel zei
Y. tegen de president van de
rechtbank mr. S. F. Kootte te ge
loven 'dat hij het gedaan had'.
Kort na zijn aanhouding wist Y,
zich nog wel de schietpartij te
herinneren. Dat bleek uit de poli
tieverhoren waaruit de president
van de rechtbank citeerde. De
verdachte zou toen hebben ge
zegd: 'Smits (een van de slachtof
fers) wilde vechten, daarom heb
ik hem gedood'. 'Ik had zin om te
doden. Ik wilde een aantal men
sen doodschieten. Ik werd gedre
ven om te doden'. 'Ik had eerst
geen spijt, maar dat begint nu te
komen'. Y. wist vanmorgen ook
niet meer dat hij deze verklarin
gen heeft afgelegd.
De zaak tegen Y. is uniek. Nooit
eerder kreeg de rechterlijke
macht te maken met een verda-
che van een zesvoudige moord.
WENEN - Paus Johannes Paulus II slaat zijn arm om de 8-jarige Mar
tha heen. Het is de dochter van een Poolse vertegenwoordiger bij de Ver
enigde Naties in Wenen, die later een rozenkrans van de paus kreeg. Het
pauselijk bezoek aan Oostenrijk dat vier dagen duurde werd vandaag
afgesloten.
(Foto AP)
ROME (ANP/AP) - De Jezuieten,
de grootste en machtigste orde
binnen de katholieke kerk, heb
ben vandaag de Nederlander Pe
ter Hans Kolvenbach gekozen
tot hun nieuwe leider.
Kolvenbach is 54 jaar, sloot zich in
1948 bij de orde aan en is op dit
ogenblik rector van het pauselijk
instituut voor oosterse studies.
Hij is de tweede Nederlander in
de ruim 400-jarige geschiedenis
van de orde die tot generaal-
overste is benoemd.
De achter gesloten deuren gehou
den stemming duurde minder
dan twee uur.
Af en toe regen
Veel bewolking en af en toe regen. La
ter op de dag van het westen uit en
kele opklaringen. Minimumtempe
ratuur ongeveer twaalf graden, mid-
dagtemperatuur ongeveer achttien
graden.
Boven land matige en langs de kust en
boven het IJsselmeer vrij krachtige
zuidwestenwind.
14 september 1983.
Zon Óp: 07.13 uur, zon onder: 30.00 uur.
Maan op: 16.13 uur, maan onder:
23.47 uur. Waterstanden Katwijk:
hoogwater 09.00 en 21.34 uur, laag-
water 04.39 en 16.53 uur.
DEN HAAG (ANP) - Minister Ru-
ding (financiën) meent dat een
belangrijk succes is behaald met
het terugdringen van het finan
cieringstekort en de stabilisering
van de premie- en belastingdruk
komend begrotingsjaar. Het is
volgens Ruding voor het eerst in
10 jaar dat hiervan sprake is en
middelen voor economische
groei worden vrijgemaakt. De
bewindsman zei dit vandaag tij
dens een bijeenkomst van het In-
Minister Ruding
ternational Management and De
velopment Institute (IMDI).
Het IMDI streeft naar nauwere
banden tussen landen door mid
del van een betere verstandhou
ding tussen regeringen en het be
drijfsleven. De bijeenkomst van
vandaag werd bijgewoond door
politici en zakenmensen uit de
Verenigde Staten en ons land.
De minister benadrukte dat een la
gere collectieve lastendruk ge
paard moet gaan met lagere pu
blieke uitgaven. Gebeurt dat niet
dan kan het begrotingstekort wel
eens onaanvaardbaar hoog op-
lopgen, betoogde Ruding. Om de
overheidsuitgaven terug te drin
gen moet de consumptie worden
verminderd ten gunste van de in
vesteringen. Ook moeten de uit
keringen en subsidies worden
verlaagd. Nederland kan zich de
hoge uitgaven op dit gebied niet
langer veroorloven, aldus de be
windsman.
Geforceerd
De geforceerde verlaging van het
financieringstekort is slecht voor
het herstel van de economie. Dat
zegt prof. dr. G.A. Kessler, bui
tengewoon hoogleraar monetaire
theorie aan de Universiteit van
Amsterdam, in een publicatie
van de economische faculteit.
Het economisch beleid van de af
gelopen jaren staat op gespan
nen voet met de noodzakelijke
zorg voor de economische
kringloop. De slechte omstan
digheden waarin het bedrijfsle
ven verkeert maken een gefor
ceerde verlaging van het finan
cieringstekort ongewenst, aldus
Kessler.
DEN HAAG (GPD) - Een groot aantal scholen voor ho
ger beroepsonderwijs, uitgezonderd de pedagogische
academies, wordt bedreigd met opheffing of fusie, in
dien er niet minimaal 600 studenten op de school zitten.
Dat aantal moet voor het seizoen 1986-1987 zijn bereikt.
Scholen die dat aantal niet hebben moeten sluiten.
Dat voornemen heeft minister
Deetman (onderwijs) vandaag in
een brief aan alle hbo-scholen en
aan de hbo-raad bekendge
maakt.
Er zijn 171 scholen voor hoger be
roepsonderwijs die op dit mo
ment minder dan 600 leerlingen
hebben. In Leiden en omgeving
zijn dat er 4: de Reinwardtacade-
mie (museumkunde), de hogere
beroepsopleiding voor fysiothe
rapeuten, de Laboratorium-
school en de Rijkshogereschool
voor Tuin- en Landschapsinrich
ting in Boskoop. Al die scholen
moeten gaan voldoen aan de
nieuwe minimale eisen. Er zijn
104 scholen die meer dan 600
leerlingen hebben en voorlopig
veilig zijn.
Het aantal van 600 is een absoluut
minimum. Minister Deetman
streeft naar instellingen met mi
nimaal 2500 leerlingen. Scholen
van dergelijke omvang zijn vol
gens de minister beter toegerust
om een aantal nieuwe onderwijs-
en onderzoekstaken te vervullen.
Dergelijke grote scholen van mini
maal 2500 leerlingen krijgen voor
die nieuwe taken extra geld toe
gewezen: 30 miljoen in 1987 en
steeds 60 miljoen gulden in de ja
ren daarna. Tegelijkertijd moet
het hoger beroepsonderwijs wel
bijdragen aan bezuinigingen van
(netto) 12 miljoen gulden in 1986,
oplopend tot 68 miljoen in 1988
en volgende jaren. Omdat juist
de hele grote instellingen extra
geld krijgen, moeten de kleinere
hbo-scholen in feite de bezuini
gingen opbrengen.
In de huidige situatie is het zo dat
kleinere scholen naar verhou
ding meer geld krijgen van het
rijk dan de grotere. Die situatie
zal eveneens veranderen: een
school zal voortaan subsidie krij
gen naar het aantal leerlingen.
Ook deze verandering is finan
cieel gunstiger voor grotere
scholen.
De hbo-raad krijgt van de minister
de taak het schaalvergrotings
proces te coördineren en begelei
den. De besturen en directies
van scholen kunnen onderling
en met de hbo-raad voorstellen
doen. De minister wil die voor
stellen uiterlijk 31 december
1984 hebben. Na overleg met de
Tweede Kamer verwacht hij dan
al vóór 1 juli 1985 definitieve be
sluiten te kunnen nemen. Alle in
stellingen hebben dan nog meer
dan een jaar de tijd de verande
ringen door te
JOHANNESBURG (Reuter/AFP)
Bij een zware explosie in een
kolenmijn in de Zuidafrikaanse
stad Vrijheid zijn gisteren 63
mijnwerkers om het leven geko
men. Een onbekend aantal man
nen werd gewond.
De ontploffing, die vermoedelijk
werd veroorzaakt door mijngas,
deed zich voor op een diepte van
zeshonderd meter.
Thijs Libregst
Cupduel tegen St.
Mirren de 'test"
PAGINA 13
Belastingstelsel
nog niet herzien
PAGINA 7
Bemiddeling in
Libanon mislukt
PAGINA 9
Nederland helpt
Arabische landbouw
PAGINA 11
ROTTERDAM (ANP) - Nadat 18
leden van de actiegroep Onkruit
in de Rotterdamse haven waren
gearresteerd, werden zij door de
politie gefotografeerd. Dat ge
beurde niet altijd even vrijwillig.
Op de foto wordt een arrestant
hardhandig 'fotoklaar' gemaakt.
Onkruit voert sinds gisteren ac
tie in de haven in verband met de
aanvoer van Amerikaans wa-
rpenmaterieel. (fotoANP)
(Zie ook pagina 7)
CUYK/OLST (ANP) - De 775
werknemers van de vleesverwer
kende fabrieken Homburg in
Cuyk en Van Salland in Olst
gaan vrijdag in staking als de di
rectie niet met de bonden wil
praten over de saneringplannen.
Dit is vandaag besloten tijdens
een drukbezochte vergadering
van de Voedingsbond FNV met
de achterban, nadat de directie
de eis van de bond om het over
leg over de toekomst van de twee
fabrieken te heropenen naast
zich had neergelegd.
Het personeel van Homburg en
Van Salland werd eind vorige
week schriftelijk te verstaan ge
geven dat het zeven procent loon
moest inleveren op straffe van
ontslag. Dat loonoffer is volgens
de directie noodzakelijk omdat
de fabrieken anders gesloten
moeten worden. Homburg en
Van Salland zijn in handen van
het Britse brouwersconcern Al-
lied Breweries (Skol).
De Voedingsbond FNV vindt de
plannen volstrekt onaanvaard
baar. Niet alleen vanwege het
ontslag-dreigement, maar ook
vanwege het verlangde loonoffer
van zeven procent. Veel van de
betrokken werknemers zitten op
of net boven het minimumloon.
De Voedingsbond erkent wel dat
er problemen zijn, maar die zijn
volgens een woordvoerder op
een andere manier op te lossen.
De bond denkt aan doorwerken
tijdens pauzes en inleveren voor
korter werken.
De ledenvergadering van vanmor
gen werd bezocht door ongeveer
600 werknemers. Volgens de
Voedingsbond is de bereidheid
tot staken vrijwel algemeen. De
directie heeft nog tot donderdag
avond de tijd om te reageren.
"Als de directie voet bij stuk
houdt, gaat de zaak plat", aldus
de vakbondswoordvoerder.
BREDA (ANP) - De officieren van
justitie in alle 18 arrondissemen
ten hebben met elkaar bepaald
dat vanaf vrijdag de roulettes
moeten worden gesloten waarop
het Golden Ten-spel wordt ge
speeld. De politie moet exploi
tanten van het Golden Ten-spel,
voor zover bekend, opdracht ge
ven hun zaak voor het eind van
de week te sluiten. Indien daar
geen gehoor aan wordt gegeven,
gaat de politie tot actie over.
Er bestaat nog steeds onduidelijk
heid of het Golden Ten-spel ver
boden is of niet. De rechter moet
hierover nog een uitspraak doen.
Tot nu toe voerde elk arrondisse
ment een eigen beleid, met als
gevolg dat in het ene geval wel
tegen Golden Ten werd opgetre
den en in het andere geval men
het spel vrijuit mocht spelen.
Moeten politieke beslis
singen over de krijgs
macht voortaan wor
den genomen door technocraten
of, zoals te doen gebruikelijk, door
daartoe aangewezen politici? Hoe
wel het antwoord op deze vraag
voor de hand zou moeten liggen,
lijkt er bij de Koninklijke Vereniging
van Marine Officieren (KVMO) een
zekere voorkeur uit te gaan naar
een op louter technische deskun
digheid gebaseerde politieke be
sluitvorming.
Volgens de voorzitter van de KVMO,
overste G. Brand, is het droevig ge
steld met de deskundigheid van de
Haagse politici. De marine-officie
ren twijfelen zowel aan de kwaliteit
als aan het juiste gebruik van gege
vens door de volksvertegenwoordi
gers. Ze luisteren te weinig naar de
militaire top en maken er, blijkens
de uitlatingen van de overste, een
geweldige bende van: "Er wordt
gegoocheld met cijfers met als enig
doel het onmogelijke op defensie
gebied politiek haalbaar te maken".
Nog afgezien van het raadselachtige
taalgebruik - het onmogelijke haal
baar maken? - reikt de kritiek van
Brand niet veel verder dan het ni
veau van een in zeer algemene ter
men gesteld pamflet. Hij heeft geen
enkele moeite gedaan zijn bewerin
gen met feitelijke gegevens te sta
ven, maar plaatst de politici intus
sen wel met een simpel gemak in
een hoek waar ze volgens menige
kiezer thuishoren: sjacheraars,
goochelaars, non-valeurs. Het ge
tuigt van een zekere lafheid om het
Haagse politieke bedrijf op deze
manier te bestoken met kritiek,
waartegen de betrokkenen zelf zich
niet of nauwelijks kunnen verwe
ren.
De uitlatingen van de KVMO-voorzit-
ter zijn bovendien illustratief voor
het onbegrip dat kennelijk in krin
gen van de krijgsmacht heerst ten
opzichte van de verantwoordelijk
heden van politici. Brand sprak bij
voorbeeld over het toerusten van
Nederlandse onderzeeërs met nu
cleaire dieptebommen alsof het
een volstrekt technische aangele
genheid betreft die boven elke poli
tieke twijfel is verheven: de Russen
hebben ze, dus wij moeten ze ook
hebben. Het zal duidelijk zijn dat
beslissingen over kernwapens op
technische, maar vooral op politie
ke gronden moeten
worden genomen, waarbij de factor
van de wederzijdse afschrikking -
en niet de wederzijdse technische
vaardigheden - doorslaggevend
dient te zijn.
Brand heeft gelijk als hij zegt dat poli
tici op een juiste manier gebruik
moeten maken van militaire gege
vens. Maar het is aan de politici zelf
- en niet aan de militaire top - om uit
te maken wat daaronder moet wor
den verstaan. Dat de politieke be
sluitvorming frustraties kan oproe
pen in de krijgsmacht, valt goed te
begrijpen. Maar dat hoeft nog niet
te ontaarden in vrijblijvende kritiek
of oneigenlijke demonstraties.
Als de militaire top haar gegevens on
voldoende vertaald ziet in het be
leid, zijn er de geëigende over-
legkanalen om dit aan de orde te
stellen. Algemene kritiek waar de
politiek weinig mee kan doen, moet
echter worden vermeden, omdat dit
de negatieve beeldvorming omtrent
het politieke bedrijf nodeloos kan
versterken. In dat licht is de bergre
de van overste Brand niet slechts
"te zwaar aangezet", zoals minister
De Ruiter verklaarde, maar ronduit
kwalijk.
Over economisch herstelplan
WASHINGTON - Brazilië is het
met het Internationale Monetaire
Fonds (IMF) eens geworden over
de wijze waarop het herstel van
de Braziliaanse economie moet
worden aangepakt. Dat heeft de
Braziliaanse minister van finan
ciën, Ernane Galveas, vanmor
gen in Washington meegedeeld
na besprekingen met de direc
teur van het IMF, Jacques de La-
rosière.
„Ik denk dat we het definitief met
het IMF eens zijn geworden over
ons economische programma
voor dit jaar en volgend jaar", zei
Galveas op een persconferentie,
die ook werd bijgewoond door
de nieuwe president van de Bra
ziliaanse centrale bank, Alfonso
Celso Pastore. Wat ons precies
voor ogen staat zal aanstaande
donderdag worden besproken
met de Braziliaanse monetaire
raad en vervolgens worden vast
gelegd in een brief aan het IMF,
aldus Galveas.
Brazilië is 800 miljoen dollar achter
op de aflossing van leningen van
de Bank voor Internationale Be
talingen doordat het IMF nieuwe
trekkingen op een krediet van
4,9 miljard dollar verbood toen
Brazilië niet aan de economische
voorwaarden van het fonds vol
deed.
De Braziliaanse regering heeft lan
ge tijd geprobeerd om van het
IMF gedaan te krijgen dat het de
voorwaarden wat minder streng
zou maken omdat zij bang is
voor ernstige binnenlandse poli
tieke verwikkelingen. In hoever
re dat is gelukt zal pas duidelijk
worden als de inhoud van de in
tentieverklaring van de Brazi
liaanse regering aan het IMF be
kend is.
IK neem een abonnement op
het Letdsch Dagblad en ont
vang 'm de eerste 14 dagen
GRATIS.
Oaarna betaal ik
per maand 20.59
Stuur de bon naar het Letdsch
1 Dagblad. Antwoordnummer
10050. 2300 VB Leiden (Zonder
postzegel) In plaats
