en
C
Aanval rebellen
op luchthaven
van Nicaragua
Doden en arrestaties op
vijfde protestdag Chili
Weinberger wil betere militaire
samenwerking met Midden-Amerika
Vliegers 12 landen
willen een boycot
Gesprek
STAAT DER NEDERLANDEN
9LENING 1983
PER 1989/1993
Verbod abortus in Ierse grondwet
VRIJDAG 9 SEPTEMBER 1983
TEGUCIGALPA (Reuter/UPI) -
De Amerikaanse minister van
defensie, Casper Weinberger,
heeft gisteren in Honduras opge
roepen tot nauwere militaire sa
menwerking tussen conservatie
ve staten in Midden-Amerika om
het hoofd te bieden aan de „com
munistische dreiging". Weinber
ger deed de oproep aan het eind
van zijn reis naar Panama, El Sal
vador en Honduras.
Als voorbeeld van militaire samen
werking noemde de Amerikaan
se minister het nieuwe oplei
dingscentrum in het Hondurese
Puerto Castillo, waar militairen
uit El Salvador worden getraind.
„Dit militaire opleidingscen
trum, dat een centraal element
vormt in onze pogingen veilig-
Buitenland
heid en stabiliteit in Midden-
Amerika te herstellen, is be
schikbaar voor alle naties in de
regio", aldus Weinberger bij zijn
bezoek aan het centrum. Wein
berger was vergezeld van de
Hondurese stafchef, generaal
Gustavo Alvarez.
Generaal Alvarez pleitte er voor de
Centraalamerikaanse defensie
raad (Condeca) nieuw leven in
blazen om alle legers van de re
gio te verenigen in wat hij noem
de de strijd tegen een marxix-
tisch-leninistische minderheid.
Alvarez noemde herstel van de
Condeca daarvoor „noodzakelijk
en urgent". De generaal verklaar
de tegenover het persbureau
Reuter dat besprekingen over
het doen herleven van het Mid-
denamerikaanse defensiepact al
zijn begonnen en dat resultaten
binnen enkele maanden duide
lijk zullen zijn. De Amerikaanse
generaal Paul Gorman, hoofd
van het in Panama gestationeer
de Amerikaanse zuidelijke com
mando, zei dat het plan op „ster
ke steun" van de VS kan reke
nen.
Eventuele herleving van de Conde
ca wordt vooral in Nacaragua ge
zien als een grote bedreiging. De
Sandinistische regering heeft
steeds gezegd dat het nieuw le
ven inblazen van een regionale
militaire organisatie, zoals de
Middenamerikaanse defensie
raad, een vijandige daad zou zijn,
welke erop is gericht de druk op
Nicaragua te vergroten.
Pogingen een Middenamerikaanse
defensiepact op te zetten kwa
men afgelopen maand al aan het
licht na de coup in Guatemala,
waar een nieuwe militaire rege
ring nauwere banden met de VS
wil. Sinds de coup hebben de le
gerleiders van Guatemala, El
Salvador en Honduras openlijk
gepleit voor een defensiepact.
Minister Gromiko (links) en zijn Amerikaanse ambtgenoot Shultz
rechts) spraken gisteren twee uur met elkaar. Het gesprek bracht een nog
grotere verwijdering tussen de standpunten van Oost en West.
keersvliegtuigen niet weer be
schoten zullen worden.
Andere landen waar vliegers zich
voor een boycot hebben uitge
sproken zijn Noorwegen, Zwe
den, Denemarken, West-Duits-
land, Frankrijk, Italië, Zwitser
land, België en Luxemburg.
Over de manier van boycotten
zijn de meningen nogal verschil
lend. De Zwitserse vliegers heb
ben toestemming van hun rege
ring nodig, maar de regering in
Bern is bevreesd dat een tijdelij
ke boycot zal leiden tot verlies
van de moeizaam verworven lan
dingsrechten voor Swissair.
In Madrid verklaarde de Westduit-
se minister van buitenlandse za
ken Genscher meer voor een
boycot - door Lufthansa-vliegers
- van twee weken te voelen, me
de in afwachting van de uitkom
sten van het ICAO-spoedberaad
op 15 september in Montreal. Ita
liaanse vliegers willen zondag
beginnen met een 60 dagen du
rende boycot.
Franse vliegers wilden evenals de
Britten gisteren al met een 60 da
gen durende boycot beginnen,
tenzij de Franse regering een „in
ternationaal initiatief' zou ne
men om herhaling te voorko
men. Volgens Air France gaan de
vluchten op de Sowjet-Unie nor
maal door. Van de Franse boycot
zullen uitgesloten worden de
vluchten van Parijs over Moskou
naar Tokio, te meer omdat in
Moskou opnieuw getankt moet
worden.
Vliegers, luchtvaartdirecties en di
plomaten van verschillende lan
den richten enige hoop op het
spoedberaad waartoe de ICAO,
de internationale burgerlucht
vaart organisatie, heeft besloten.
De Sowjet-Unie is vertegenwoor
digd in de ICAO, de luchtvaartaf
deling van de Verenigde Naties.
Doel van deze bijeenkomst is, in-
MADRID, NEW YORK, DE
besloten de druk op de So
neerschieten, vorige week
sisch grondgebied. De aan!
van buitenlandse zaken SI
gekregen van zijn Russiscl
De landen van de Europese Ge
meenschap en de andere NAVO-
landen waren het gisteravond
laat nog niet eens over gezame-
lijk te nemen stappen tegen Mos
kou. Zowel in de Veiligheidsraad
van de Verenigde Naties in New
York als bij de ministersconfe
rentie ter afsluiting van de Ver
volgconferentie voor Vrede en
Veiligheid in Europa te Madrid
heeft gisteravond en vannacht
druk overleg plaatsgevonden
tussen de westerse bondgenoten
onderling over een gemeen
schappelijk standpunt.
Dieptepunt vormde gistermiddag
de langverwachte ontmoeting
tussen Shultz en Gromiko. Na af-
loop van de twee uur durende
besprekingen (een uur langer
3 dan verwacht) wilde Groniiko
geen mededelingen doen. Het
Russische persbureau Tass heeft
evenwel na afloop van het onder
houd bekend gemaakt dat Gro
miko het „sturen van het Zuid
koreaanse toestel in het Russisch
luchtruim" een „ernstige provo
catie" heeft genoemd. Gromiko
zou gesproken hebben over mis
dadig gedrag.
"Belachelijk"
Shultz noemde de verklaringen
van Gromiko over het neerhalen
van het vliegtuig met 269 men
sen aan boord „belachelijk" en
„volledig onaanvaardbaar". Vol
gens de Amerikaanse minister
waren de Russische antwoorden
„nog erger" dan de openbare uit
spraken van Gromiko in een re
de in Madrid van een dag eerder.
Volgens de Nederlandse minister
Van den Broek (buitenlandse za
ken), die gistermiddag in Madrid
de ministersbijeenkomst van de
veiligheidsconferentie toesprak,
toont „het neerhalen van een
Zuidkoreaans verkeersvliegtuig
door de Sowjet-Unie eens te
meer aan dat om de ontspanning
tussen Oost en West te bevorde
ren, daden en niet alleen woor
den nodig zijn". De bewindsman
veroordeelde het incident en zei
Niet gek, maar
wel 35 jaar
in gesticht
LIVERPOOL (UPI) - In Enge
land mag een man die 35 jaar
in verschillende psychiatri
sche inrichtingen heeft door
gebracht, worden vrijgelaten
nadat was geconstateerd dat
hij nooit geestesziek is ge
weest.
"Ik wilde eruit voordat ik dood
ga", verklaarde de 51-jarige
Peter Wilson nadat een tribu
naal zijn vrijlating had gelast,
hangende een regeling om
zijn terugkeer in het gewone
leven mogelijk te maken.
Op 15-jarige leeftijd liep Wilson
-Gromiko di
r HAAG (GPD) - De Amerik,
^et-Unie nog verder op te vc
ionderdag, van een Zuidkore
mdiging kwam enkele uren n,
ïltz in Madrid een „belacheli,
5 ambtsgenoot Gromyko ove:
verder te hopen dat dit het verbe
teren van de betrekkingen niet in
de weg zal staan.
De Franse president Mitterrand zal
vandaag in Parijs overigens wel
een ontmoeting hebben met Gro
miko. De Russische minister van
buitenlandse zaken zou aanvan
kelijk eerder deze week een be
zoek aan de Franse hoofdstad
brengen, maar gezien de gespan
nen situatie werd uitstel beter
geacht. Gromiko zal nu op de te
rugreis vanuit Madrid enkele
uren Parijs aandoen. Er staat ook
een onderhoud met premier
Mauroy en minister van buiten
landse zaken Cheysson op het
programma. In Parijse regerings
kringen werd verklaard dat te
genover Gromiko de Franse asf-
schuw van het gebeurde met de
Koreaanse Boeing zal worden
geuit. Voorts zal gesproken wor
den over ontwapeningsvraag
stukken.
Raketproef
Een woordvoerder van het Witte
Huis achtte het mogelijk dat de
Russen op het moment dat de
Zuidkoreaanse Boeing in het
Sowjet-luchtruim terecht kwam
een belangrijke raketproef wil
den nemen. Dat zou ook de re-
.9
mse president Reagan heeft
?ren naar aanleiding van het
anse Boeing 747 boven Rus
dat de Amerikaanse minister
te" verklaring zei te hebben
het gebeurde.
den zijn geweest waarom op on
geveer hetzelfde moment een
Amerikaans verkenningstoestel
in de buurt was. De Amerikanen
maken geregeld dergelijke
vluchten, aldus de woordvoer
der, om te controleren of de Sow
jet-Unie zich houdt aan het ver
drag over beperking van strategi
sche wapens (Salt-2, dat niet offi
cieel is geratificeerd maar waar
aan de VS en de Sowjet-Unie
zich wel gebonden achten). Het
Russische persbureau Tass
maakte gisteren bekend dat de
Sowjet-Unie ook in de toekomst
ongeautoriseerde vluchten in het
Sowjet-luchtruim zal 'onderbre
ken'.
In Genève zijn de onderhandelin
gen tussen de VS en de Sowjet-
Unie over vermindering c.q. niet
plaatsen van nucleaire middel-
lange-afstandsraketten gisteren
voortgezet. Hoewel Sowjet-on-
derhandelaar Kwitsinsky eerder
verklaarde dat de kwestie rond
het Koreaanse vliegtuig geen ef
fect zal hebben op de onderhan
delingen, wordt aangenomen dat
het incident de vooruitzichten op
een overeenkomst wel degelijk
heeft verkleind. VS-onderhande-
laar Paul Nitze heeft zich al in die
richting uitgelaten.
SCHIPHOL (GPD) - Verkeersvlie
gers van elf Europese landen als
mede van Australië willen voor
perioden van twee weken tot
twee maanden geen vluchten uit
voeren op de Sowjet-Unie, als
vergelding voor het neerschieten
van de Zuidkoreaanse Boeing-
747 met 269 inzittenden op 1 sep
tember. British Airways heeft
het besluit van zijn vliegers al
overgenomen en heeft gisteren
zijn voorlopig laatste vliegtuig
naar Moskou laten vertrekken.
De Vereniging van Nederlandse
Verkeersvliegers zou vandaag
een besluit nemen over een boy
cot van Nederlandse vluchten,
aldus voorzitter Tjeerd Duurs-
ma. Leidraad voor de Nederland
se vliegers was de mate waarin
de oproep van de internationale
vliegersorganisatie Ifalpa, om de
Sowjet-Unie 60 dagen lang te
boycotten, gehoor zou vinden bij
vliegers in andere landen. Duurs-
ma zei de steun nu voldoende te
achten.
Anders dan de Britse vliegers, voor
wie volgens Duursma de boycot
een doel is om te vergelden, ziet
de VNV het als middel om van
de Sowjet-Unie garanties af te
dwingen dat verdwaalde ver
der hen ook zwangere vrouwen.
De Moedjahedien schat het aan
tal sinds 20 juni 1981 geëxecu
teerde mensen in totaal op
30.000.
MANAGUA (AFP) - Een klein
vliegtuig dat gisteren probeerde
de internationale luchthaven van
Managua te bombarderen is door
Nicaraguaans luchtafweer neer
geschoten. Het vliegtuig kwam
daarbij op de verkeerstoren te
recht waardoor brand ontstond.
Teminste twee personen zouden
om het leven zijn gekomen, zo
verluidde het uit bronnen bij de
Nicaraguaanse luchthaven Agos-
to Sandino. Voordat het vlieg
tuigje werd neergeschoten wer
den vier bomexplosies gehoord.
Politie en veiligheidsdiensten
sloten de omgeving van het
vliegveld af en verhinderden
journalisten en reizigers de toe
gang. Op het moment van de ex
plosies waren reizigers voor de
eerste vluchten bezig met het
vervullen van hun formaliteiten.
De plaatsvervangend minister van
binnenlandse zaken, Luis Car
rion, zei tegen verslaggevers dat
het vliegtuigje een Cessna was
dat uit Costa Rica kwam en twee
raketten had afgevuurd op de
Kapsis en Berlind hebben twee br
door de twee regeringen en gaan c
Griekenland. Deze brieven en de
en het Engels zijn gisteren tegei
Washington.
militaire luchtmachtbasis die.
naast het vliegveld ligt. Gebou
wen en enkele vliegtuigen zou
den schade hebben opgelopen.
Carrion zei dat de twee piloten van
het vliegtuigje op slag dood wa
ren nadat het was neergescho
ten. Documenten die tussen de
wrakstukken werden gevonden
toonden aan dat het ging om Au-
gustin Roman, een vormalig pi
loot van de Nicaraguaanse lucht
vaartmaatschappij „Aeronica",
en Sebastiaan Muller, een des-
serteur uit de Sandinistische
luchtmacht (Fas).
Het Rode Kruis liet weten dat ver
scheidene mensen gewond wa
ren geraakt bij de eerste lucht
aanval sinds het eind van de bur
geroorlog tegen de rechtse dicta
tor Anastasio Somoza in juli
1979.
De anti-sandinistische „revolutio
naire democratische alliantie"
(Arde), die vanuit Costa Rica
opereert, heeft laten weten ver
antwoordelijk te zijn voor de
aanval in Nacaragua.
ternationaal tot betere afspraken
te komen, zodat niet nog eens
een verkeersvliegtuig met mili
tair geweld wordt neergehaald.
De kans dat de Russen in dit op
zicht zullen meewerken lijkt ech
ter klein.
In Tokio is bekend geworden dat
Russen in de Japanse zee wrak
stukken van het neergehaalde
vliegtuig hebben aangetroffen.
Zij zouden zijn gevonden op vier
plaatsen ten noordwesten van
het eilandje Moneron, ten westen
van Sachalin. Dat komt overeen
met een bevinding van een Ame
rikaans verkenningsvliegtuig,
dat op die plaats, maar buiten de
Russische territoriale wateren,
een oranje voorwerp had geregi
streerd.
Japanse bergingsploegen zijn tot
nu toe niet in het betrokken ge
bied toegelaten. De Sowjets zou
den dat „op het ogenblik niet
noodzakelijk" hebben genoemd.
Vijf Sowjet-schepen zijn binnen
de territoriale wateren aan het
zoeken, terwijl in de internatio
nale wateren op het ogenblik ne
gentien Japanse, Amerikaanse
en Koreaanse schepen alsmede
een groot aantal Amerikaanse
vliegtuigen naar wrakstukken
speuren.
?n ondertekend die zijn gestuurd
de Amerikaane militaire hulp aan
sten van het akkoord in het Grieks
ertijd gepubliceerd in Athene en
weg Vdii nuia. iiij aiai ccu
fiets en pleegde een inbraak
in een strandtent. Toen hij
daarvoor was gepakt, raakte
hij in handen van psychiaters
die hem lieten opsluiten.
Wilson dankt zijn vrijlating aan
de advocaat Peter Edwards,
vice-voorzitter van een orga
nisatie in Liverpool die ijvert
voor de rechten van geestes
zieken. Volgens hem was Wil
son ten tijde van de jaren ge
leden begane misdrijven een
"volkomen normale, maar
niet erg intelligente jongen".
"Toen hij eenmaal was opge
nomen, belandde hij in een
nachtmerrie waar hij niet
meer uit kon komen. Hoe
meer hij tegen het systeem
vocht, des te meer raakte de
autoriteiten ervan overtuigd
dat hij moest worden vastge
houden". Die overtuiging
werd versterkt doordat Wil
son enkele malen ruiten in
gooide.
Wilson die lezen noch schrijven
kan, gaat een lange periode
van aanpassing tegemoet.
Het is de bedoeling dat hij
wordt opgevangen in Devon
waaruit hij afkomstig is.
SANTIAGO (AFP/Reuter/UPI/DPA) - Tijdens de vijf
de nationale protestdag tegen het militaire bewind
in Chili zijn twee personen gedood, meer dan veer
tig gewond en honderden gearresteerd. Dat is ver
nomen uit officiële bronnen van Santiago. Aan de
oproep tot protest door de verenigde oppositie is
assaal gehoor gegeven. Op veel plaatsen kwam het
tot felle botsingen tussen demonstranten en de poli
tie.
Een dode viel in de havenstad Valparaiso waar een
vrouw door een politiekogel werd getroffen. In de
hoofdstad van Santiago werd een jongeman door
een kogel geraakt.^Volgens de officiële cijfers zijn
donderdag 235 personen gearresteerd. Velen zou
den later weer zijn vrijgelaten. Een onafhankelijk
radiostation sprak van 600 arrestaties.
De nationale protcstdag, georganiseerd door de De
mocratische Alliantie en gesteund door de vakbon
den, was rustig begonnen, maar de spanning nam
toe toen de paramilitaire politie, die met bussen
naar het centrum van Santiago werd aangevoerd,
een bijeenkomst verbood op de Plaza Italia, dichtbij
ADVERTENTIE
de boulevard Alameda. Honderden demonstranten,
onder wie veel jongeren, gingen vandaar naar het
paleis van justitie en het presidentieel paleis. Om
standers, onder wie veel vrouwen van middelbare
leeftijd, sloten zich bij de manifestatie aan. De beto
gers schreeuwden leuzen tegen generaal Pinochet,
zoals "hij zal vallen, hij zal vallen". De politie maak
te gebruik van waterkanonnen, traangas en gum
miknuppels om de menigte te verspreiden. Onder
de betogers was ook Gabriel Valdes, leider van de
Democratische Alliantie waarin oppositiegroeperin
gen zich hebben verenigd.
Ook in andere steden in Chili is massaal gedemon
streerd. In Concepcion gingen zeker 5000 mensen
de straat op om democratie te eisen. Het openbaar
vervoer werd overeenkomstig de oproep van de op
positie geboycot. In Valparaiso hielden tudenen een
manifestatie.
Onder de arrestanten was volgens de radio de voorma
lige voorziter van de Senaat, de Christen-democraat
Patricio Aylwin. Het ministerie van binnenlandse
zaken sprak de arrestatie later tegen.
bedrag open bedrag
koers wordt na de inschrijving op 13 september vastgesteld volgens
het tendersysteem
rente jaarlijks op 15 oktober
aflossing in 5 jaarlijkse termijnen van 15 oktober 1989 af
inschrijving 13 september a.s. van 9 tot 15 uur via banken en commissionairs
storting 17 oktober 1983
prospectus kosteloos bij banken en commissionairs
Volk stemt met twee tegen één voor amendement
DUBLIN (Rtr) De Ieren hebben
met een meerderheid van 2 tegen
1 gestemd vóór opneming van
een omstreden anti-abortusa
mendement in de grondwet. Dit
is gisteren duidelijk geworden
uit de eerste uitslagen van de
desbetreffende volksraadple
ging. Overigens is maar ongeveer
de helft van het aantal kiesge
rechtigden komen opdagen.
De eerste uitslagen van de 41 stem
lokalen bevestigden wat opinie
peilingen in de voorafgaande tijd
hadden voorspeld: dat het amen
dement de grondwet gemakke
lijk zou halen. Wel zullen de ini
tiatiefnemers er teleurgesteld
over zijn dat het electoraat zo
slecht is opgekomen. Hun opzet
was het verbod om abortus te
plegen op te nemen in de grond
wet en zo buiten het bereik te
De grootste Iraanse oppositiebe
weging Moedjahedien Chalk
heeft gisteren een lijst gepubli
ceerd met de namen van 7.764
mensen die in Iran zijn geëxecu
teerd. Volgens het hoofdkwar
tier van de beweging in Parijs
zouden 3.671 van hen in het ge
heim zijn geëxecuteerd.
Bij 13 percent van de terechtstel
lingen ging het om vrouwen, on-
plaatsen van de rechtsspraak en
te voorkomen dat Ierland de weg
zou opgaan van zoveel landen
waar abortus is gelegaliseerd.
Critici van het amendement had
den gezegd dat dit niet nodig was
omdat abortus al illegaal is en
dat het gevaarlijk was omdat het
volgens een aantal dokters het le
ven van een aanstaande moeder
in gevaar kon brengen.
Verder hadden de tegenstanders
aangevoerd dat het niet het pro
bleem oploste van de enkele dui
zenden Ierse vrouwen die elk
jaar naar Engeland reizen, waar
abortus legaal is, om hun onge
wenste zwangerschap af te bre
ken.
Nogal wat commentatoren zien in
de slechte opkomst op één na
de slechtste uit de Ierse geschie
denis - een weerspiegeling van
brede lusteloosheid en onzeker
heid onder het kiezersvolk.
In een verklaring zei een woord
voerster van de georganiseerde
tegenstanders van het opnemen
van het amendement in de
grondwet, Ann O'Donnel: "Het
feit dat maar ongeveer 50 pro
cent van het Ierse volk vandaag
heeft gestemd duidt op een groot
gevoel van ongeïnteresseerdheid
in en afkeer van het houden van
dit verdeeldheid zaaiende en on
nodige referendum".
Griekenland en VS tekenen
akkoord militaire bases
ATHENE (AFP) Griekenland en de Verenigde Staten hebben gister
avond het akkoord getekend over het gebruik van Griekse militaire
bases door het Amerikaanse leger. Dit is officieel in de Griekse hoofd
stad bekendgemaakt.
De overeenkomst is getekend door de Griekse staatssecretaris van bui
tenlandse zaken, Yannis Kapsis, en de Amerikaanse zaakgelastigde in
Griekenland, Alan Berlind, bij afwezigheid van de Amerikaanse am
bassadeur, Monteagle Stearns.
het centrum van Santiago v
(Foto ANP/U PI)
