LEIDSCH
DAGBLAD
Deetman zet
academische
ziekenhuizen
onder druk
West-Duitsland
roept op tot
boycot Moskou
Doden aan vooravond protest Chili
Zones gesplitst: busrit in regio Leiden fiks duurder
DRUZEN STAKEN VUREN OP VREDESMACHT
Vijf procent
schrijft links
Frontale
botsing:
drie doden
SER contra minister
inzake 'trendvolgers'
MADRID
Computergebruik gespekt
Af en toe regen
ALS U NU EEN
ABONNEMENT NEEMT!
DONDERDAG 8 SEPTEMBER 1983
OPGERICHT 1 MAART 1860
No. 37185
Directeur: G. Koopman
Hoofdredacteur: drs. J. W, E. Metselaar
Adj. hoofdredacteur: R. D. Paauw
HET GROOTSTE DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Postbus 54
2300 A3 Leiden
Voor tel.nrs. zie colofon
(Van een onzer verslaggevers)
LEIDEN - Busreizigers in de regio
Leiden zullen volgend jaar de
helft meer, of zelfs het dubbele
moeten gaan betalen voor een
busritje.
De minister van verkeer en water
staat, Smit-Kroes, heeft dit aan-
gekondigd in een brief aan de ge
meente Leiden. Volgens het ta-
rievenplan van de minister is de
zone Leiden te groot en dient het
tarief te worden aangepast aan
de landelijke norm.
Het gebied Leiden-Oegstgeest-Lei-
derdorp bestaat thans uit één zo
ne waarbinnen het reizen twee
strippen kost. De minister wil
het traject in drie zones opsplit
sen. Reizen tussen Leiden en
Oegstgeest en tussen Leiden en
Leiderdorp gaat dan één strip
meer kosten hetgeen een prijs
verhoging van vijftig procent be
tekent. Volgens de nieuwe rege
ling zullen busreizigers over de
grootste afstand, van Leiderdorp
naar Oegstgeest, vier strippen
kwijt zijn. Dat wil zeggen een
prijsverhoging van honderd pro
cent.
De aanzienlijke tariefverhoging
zal betrekking hebben op ruim
tienduizend reizigers, zo is geble
ken uit tellingen van de NZH.
Eén van de consequenties van de
nieuwe regeling is ook dat de
(toekomstige) bewoners van de
SteyenshoQespolder de helft
meer moeten gaan betalen als zij
richting Leiden reizen. Datzelfde
geldt voor degenen die op en
neer reizen tussen Leiden en het
universiteitscomplex in de Leeu
wenhoek.
Het is de bedoeling van de minister
dat de nieuwe regeling op 1 april
1984 ingaat. De tariefverhoging
zal dan samenvallen met de jaar
lijkse prijsverhoging van de
strippenkaart, die volgend jaar
naar verwachting 13 14 procent
zal bedragen. Bovendien zal met
ingang van genoemde datum
ook het scholierenabonnement
extra omhoog gaan zodat aan
zienlijke groepen reizigers zelfs
tweeënhalf keer zoveel voor een
busrit gaan betalen.
(Zie verder pagina Leiden)
TT
NEW YORK, MADRID (GPD) - Er
moet een snelle en brede reactie
komen op het neerschieten van
de Zuidkoreaanse Boeing door
de Sowjet-Unie. Van Westduitse
zijde is vanochtend voor de aan
vang van de ministersconferen
tie in Madrid voorgesteld om ge
durende een korte periode van
ongeveer twee weken alle vluch
ten op Moskou te staken. In die
tijd zouden de landingsrechten
voor de Russische maatschappij
Aeroflot moeten worden opge
schort.
Een lid van de Westduitse delega
tie in bij de CVSE-besprekingen
in Madrid heeft dit vanmorgen
meegedeeld. De diplomaat, die
anoniem wenste te blijven, was
aanwezig bij een gesprek tussen
de Westduitse minister van bui
tenlandse zaken Hans-Dietrich
DEN HAAG (GPD) - Vijf pro
cent van de volwassen Ne
derlanders schrijft linkshan
dig. Buiten het schrijven ver
richt elf procent de meeste
andere werkzaamheden met
de linkerhand; vrouwen even
vaak als mannen. Van dege
nen die de meeste dingen
links doen, schrijft zestig pro
cent toch met de rechter
hand.
Het Nipo heeft op dit gebied
een representatieve steek
proef gehouden onder 1271
mensen van achttien jaar en
ouder. Opmerkelijk daarbij is
dat linkshandig schrijven va
ker voorkomt bij jongeren
beneden 35 jaar (negen pro
cent). Bij ouderen dan 35 jaar
is dat slechts twee procent.
Hieruit kan volgens het Nipo
worden afgeleid dat de
schooldwang om rechts te
schrijven, twintig tot dertig
jaar geleden kennelijk is ver
dwenen.
Genscher en diens Amerikaanse
ambtgenoot George Shultz. Gen
scher had vanmiddag een onder
houd met de Russische minister
van buitenlandse zaken Andrej
Gromiko.
Een Westduitse woordvoerder
voegde eraan toe dat „een volle
dige boycot of sancties zouden
het doel dat wij nastreven voor
bijschieten". De Bondsrepubliek
zou Moskou een signaal willen
geven, zoals een politieke de
monstratie door de hele westerse
wereld. De voorgestelde actie
noemde hij „geen strafmaatre
gel". Binnen de Westduitse dele
gatie in Madrid bestaat de voor
keur de luchtvaartactie te laten
ingaan op 15 september. Op die
dag komt de internationale bur-
gerluchtvaartorganisatie (ICAO)
in Montreal bijeen om zich te be
raden over stappen.
Volgens de Nederlandse minister
Van den Broek (buitenlandse za
ken), die vanmiddag de minis
tersbijeenkomst van de veilig
heidsconferentie toesprak, toont
„het neerhalen van een Zuidko-
reaans verkeersvliegtuig door de
Sowjet-Unie eens te meer aan
dat om de ontspanning tussen
Oost en West te bevorderen da
den en niet alleen woorden nodig
zijn". De bewindsman veroor
deelde het incident en zei verder
te hopen dat dit het verbeteren
van de betrekkingen niet in de
weg zal staan.
In het debat van de Veiligheids
raad stond de Sowjet-Unie de af
gelopen nacht vrijwel alleen.
Moskous stelling dat het lijn-
vliegtuig het Russische lucht
ruim had geschonden, werd
slechts door Polen, de DDR en
Bulgarije verdedigd.
In een ontwerpresolutie wordt de
Russische actie veroordeeld,
maar de Sowjet-Unie wordt niet
met name genoemd. Vanavond
zal een definitieve verklaring aan
de Raad worden voorgelegd, die,
naar gevreesd wordt, door een
Russisch veto zal worden getrof
fen. (zie verder pagina 9).
BHAMDOUN, BEI ROET (AP/ANP/
UPI) Tegen de achtergrond van
nog brandende winkels vieren
Druzen hun overwinning in
Bhamdoun, een op de christenen
veroverde stad in Libanon.
De milities van de linkse Druzen
hebben vandaag toegezegd hun
beschietingen op de internatio
nale vredesmacht in Beiroet te
zullen staken. De bevelhebbers
van de Amerikaanse, Franse en
Italiaanse contingenten van de
vredesmacht hadden eerder ge
dreigd bij een volgende aanval
op hun posities tot vergelding te
zullen overgaan. Druzenleider
Joumblatt zei in een verklaring
dat hij zijn militia instructies
heeft gegeven om "niet meer bij
toeval of per vergissing de vre
desmacht onder vuur te nemen".
De verklaring werd uitgezonden
op de Syrische staatsradio.
Posities van de internationale vre
desmacht zijn de laatste twee da
gen doorlopend onder vuur geno
men. Bij die beschietingen kwa
men twee Amerikanen en twee
Fransen om. (zie ook pagina 9).
ALMERE (ANP) - By een frontale
botsing tussen twee personenau
to's in de buurt van Almere zijn
vanochtend drie militairen om
het leven gekomen en raakten
vier burgers gewond.
Het ongeluk gebeurde op de West-
landseweg, waar de auto van de
militairen volgens de politie door
nog onbekende oorzaak op de
linker weghelft terecht was ge
komen. Zij botsten met hun auto
op een tegenligger, waarvan de
vier inzitten min of meer ernstig
gewond raakten. De identiteit
van de slachtoffers was vanoch
tend nog niet bekend.
In Rockanje zijn de afgelopen
nacht twee mensen om het leven
gekomen bij een frontale botsing
op de Westvoorneweg. De twee
slachtoffers, wier namen nog
niet zijn vrijgegeven, waren de
bestuurders van de twee, bij het
ongeluk betrokken auto's.
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG/LEIDEN - Minister Deetman (onderwijs en
wetenschappen) heeft bekend gemaakt dat de academi
sche ziekenhuizen en medische faculteiten 99.9 miljoen
moeten bezuinigen.
Oranje juicht over
zege op IJsland
PAGINA 13
VARA-journalisten
vragen om steun
PAGINA 5
Dit is ruim 27 miljoen boven het
bedrag (72 miljoen) dat vorig jaar
al werd vastgesteld. Voor Leiden
betekent dit dat de medische fa
culteit 6,9 miljoen en het Acade
misch Ziekenhuis 5,3 miljoen
gulden zal moeten inleveren.
Een woordvoerder van het Acade
misch Ziekenhuis Leiden liet
vanmorgen weten zeer verrast te
zijn. "Niet door het bedrag - een
half jaar geleden heeft de minis
ter al aangekondigd dit te zullen
verhogen - maar wel door het
tijdschema. Het bestuur weet op
dit moment nog van niets. We
zullen ons nader moeten bera
den. Ik begrijp eruit dat de tijd
dringt".
Volgende week al wil Deetman van
de colleges van bestuur en de be
sturen van de academische zie
kenhuizen in Nederland verne
men hoe zij onderling de bezuini
gingen op elkaar afstemmen. Op
grond hiervan moeten dan af
spraken zijn gemaakt over
zwaartepuntvorming, concentra
tie van onderwijs en onderzoek
en patièntenzorgtaken. Als dit is
gelukt, krijgen de gezamenlijke
instellingen van Deetman de ge
legenheid om voor 1 december
met een gedetailleerd plan voor
taakverdeling en concentratie te
komen.
De bezuinigingen dienen zo snel
mogelijk in te gaan, zodat in 1987
structureel een bedrag van 99.9
miljoen wordt bespaard. Ver
deeld over de vestigingen ziet
het lijstje voor de overige facul
teiten en ziekenhuizen er als
volgt uit: Utrecht 10,9 en inclu
sief het Wilhelmina kinderzie
kenhuis 5,7 miljoen; Groningen
6,2 en 4,1 miljoen; Rotterdam 3,1
en 6,4 miljoen; Maastricht 4,3 en
2 miljoen; Gemeentelijke Uni
versiteit Amsterdam 9,1 en 9,3
miljoen; Vrije Universiteit Am
sterdam 11,1 en 8,5 miljoen; Nij
megen 4,1 en 2,2, mihoen.
Tegenover het verlies van 500 oplei
dingsplaatsen door de bezuinigin
gen, zo zegt minister Deetman, staan
240 nieuwe plaatsen. Die zijn te dan
ken aan nieuwe experimentele stu
dierichtingen, die komen in Leiden,
Utrecht en Nijmegen. Deze docto-
raal-opleidingen in de geneeskunde
moeten sterk georiënteerd zijn op de
natuurwetenschappen en geven
geen toegang tot de artsopleidingen.
Woningsplitsing
wordt moeilijker
PAGINA 7
Handelsoorlog met
VS nog bezworen
PAGINA 11
DEN HAAG (ANP)- De overheid
mag niet rechtstreeks bezuini
gen op salarissen van personeel
in de gezondheidszorg, welzijns
werk en het openbaar vervoer.
Dat moet een zaak blijven van
werkgevers en werknemers in
die sector. Via het verstrekken
van subsidies en het vaststellen
van premies heeft de overheid
voldoende grip op deze uitgaven.
Dit zegt de Sociaal Economische
raad (SER) in een ontwerp-ad-
vies dat op 16 september zal wor
den besproken. De SER meent
dat de ziekenfondsen, bedrijfs
verenigingen en de omroep niet
als trendvolgers aangewezen
moeten worden. Moeilijker ligt
het voor sectoren waar omstre
den is, of de overheid al zelf
werkgever is. Dat geldt bijvoor
beeld voor bijzondere scholen,
waar de salarissen rechtstreeks
uit de staatskas worden betaald.
Volgens de werkgevers in de
SER moet de regering zelf maar
uitmaken of zij hier wel of niet al
werkgever functioneert. De
werknemersvertegenwoordiging
staat echter op het standpunt,
dat de overheid het eerst eens
moet worden met personeel en
werkgevers (schoolbesturen).
De werkgevers in de sociale verze
kering menen dat het SER-ad-
vies voor de minister "een reden
temeer" moet zijn op alsnog op
zijn besluit hun sector als trend
volger aan te wijzen, terug te ko
men.
Knetemann weg bij Post
DEN HAAG - Gerrie Knetemann
verlaat de wielerploeg van Peter
Post. De wielrenner, die in eerste
instantie mondeling overeen
stemming had bereikt over een
nieuw contract, krijgt van de
nieuwe sponsor Panasonic geen
toestemming voor eigen reke
ning reclame te maken voor der
den. Knetemann wenst zijn eer
der aangegane verplichtingen na
te komen, zodat hjj niet langer
deel zal uitmaken van de Post-
ploeg.
'Ze dronken een glas, ze
deden een plas, en al
les bleef zoals het
was'. Dat speelt menigeen door het
hoofd wanneer hij een verzameling
keurige heren en een enkele ver
dwaalde dame bezig ziet in een of
ander diplomatiek praatcircus.
Na 33 maanden moeizaam touwtrek
ken wordt deze week een punt ge
zet achter de conferentie in Madrid,
die zich onder de lelijke afkorting
CVSE al die tijd voortsleepte over
zulke belangrijke zaken als de vre
de en veiligheid in Europa, de men
senrechten, het storen van radio
uitzendingen en het recht op emi
gratie en gezinshereniging over de
grenzen van de grote machtsblok
ken heen.
Dit zijn zaken die vele Europese bur
gers raken, en er zou daarom re
den tot vreugde moeten zijn dat 35
deelnemende landen (alle Europe
se staten minus Albanië en plus de
Verenigde Staten en Canada) het
eens zijn geworden over een slot
akte waarin tot in detail vele scho
ne beloften en afspraken worden
vastgelegd.
Toch overheerst een gevoel van
scepsis, van grote twijfel, over de
bereikte resultaten. Het monster-
overleg in Madrid was een vervolg
op eerdere conferenties, onder an
dere in Helsinki (1975), waar met
veel vertoon en heel plechtig ook
een slotakkoord werd ondertekend
over de mensenrechten.
De Russische leider Leonid Breznjev
was toen nog heel nadrukkelijk
aanwezig. Het vertoon van goede
wil heeft intussen niet verhinderd
dat bijvoorbeeld de Poolse vak
bond Solidariteit is vermorzeld en
dat in het Oostblok het recht om
een vrije vakbond op te richten leeg
en voos is gebleven.
De politieke praktijk van alledag is nu
eenmaal rauwer dan het beschaaf
de, diplomatieke overleg, en de fi
nale in Madrid zal dit keer een
feestelijk tintje moeten missen door
het 'incident' met het Zuidkoreaan
se passagierstoestel dat vorige
week door de Russen is neerge
haald.
De strijd tussen de grote blokken van
Oost en West kent hevige en rusti
ger perioden, maar het streven is
wel om met elkaar in gesprek te
blijven. Van de ene conferentietafel
naar de volgende beweegt zich een
trage stroom met miljarden woor
den in een bedding vol obstakels.
Toch zijn er lichtpuntjes bij zoveel
traagheid en gebrek aan resultaten
die werkelijk beklijven. De officiële
documenten, voor de Westerse
landen vaak een neerslag van
rechten die voor zich zelf spreken,
bieden een handvat voor een dis
cussie in het Oostblok.
De slotakte van Helsinki bij voorbeeld
was voor menige kritische geest in
de Sowjet-Unie en in de satelliet
staten een officieel onderschreven
document, dat als toetssteen kon
worden aangevoerd in een discus
sie over mensenrechten die daar
nog in de kinderschoenen staat.
Het is heel weinig, maar het is iets.
Een ander lichtpuntje is, dat Oost en
West via het conferentiecircuit met
elkaar in gesprek blijven, hoe moei
zaam dat allemaal ook verloopt.
Deze ontmoetingen en discussies
blijven bitter nodig in een tijd dat de
neiging tot isolationisme en een te
rugvallen in de retoriek en de prak
tijk van de Koude Oorlog steeds
weer de kop dreigen op te steken,
in Oost en in West.
DEN HAAG (GPD) - Het kabinet zal de komende vijf jaar waar
schijnlijk enkele honderden miljoenen guldens uittrekken voor
het stimuleren van het computergebruik in het onderwijs en het
bedrijfsleven.
Nog deze maand zal het kabinet zich buigen over een plan van
minister Deetman (onderwijs en wetenschappen), dat op Prins
jesdag zal worden bekendgemaakt.
Het plan behelst onder meer voorstellen voor het ontwikkelen van
computersystemen en -netwerken en voor onderzoek op het ge
bied van kunstmatige intelligentie (robots). Deetman wil voor
dit project, waarvoor alle departementen geld op tafel moeten
leggen, als coördinator optreden.
Volgens Deetman is het dringend nodig dat het gebruik van infor
matica in het bedrijfsleven wordt bevorderd en dat scholieren
leren omgaan met computers en nieuwe computerprogramma's.
H(j rekent daarbij op een belangrijke bijdrage van de universi
teiten "in een doelgerichte en doelbewuste samenwerking met
het bedrijfsleven".
Eerst regen, in de loop van de dag ge
volgd door opklaringen, afgewisseld
door enkele buien. Minimumtempe
ratuur ongeveer 14 graden, middag-
temperatuur ongeveer 18 graden.
Vrij krachtige, aan de kust af en toe
harde zuidwestelijke wind.
9 september 1983
Zon op: 7.03 uur, zon onder 20.11 uur.
ftlaan op: 9.52 uur, maan onder: 21.33
SANTIAGO (AFP/Reuter) - Aan de voor
avond van de vijde nationale protestdag in
Chili hebben Chileense veiligheidstroepen
vijf personen doodgeschoten, die ervan wer
den verdacht betrokken te zijn geweest bij
dc moord op de gouverneur van Santiago,
generaal Carol Urzua. Vier mannen en één
vrouw zijn gisteravond om het leven geko
men bij twee schietpartijen, zo werd uit
bronnen bij de politie
Eerst werden drie personen gedood in een
vuurgevecht bij een huis in een oostelijke
buitenwijk, waar de gouverneur vorige week
werd doodgeschoten. Twee uur later werden
twee anderen gedood bij een schietpartij el
ders in de stad. In het eerste huis werden
documenten aangetroffen, die de veilig
heidsagenten op het spoor brachten van een
tweede onderkomen, aldus de bronnen.
Volgens de politie waren de slachtoffers lid
i de linkse revolutionaire beweging MIR,
araan de moord op de gouverneur wordt
toegeschreven. In de twee huizen zou een
grote hoeveelheid explosieven en wapens
zijn gevonden. Vier personen werden mee
genomen voor verhoor.
Generaal Urzua werd op 30 augustus doodge
schoten toen hij weg was naar zijn bureau.
(Zie ook pagina 9).
Naam
Straat
Postcode plaats
Teleloon
krant da a
i bonnamant op bat LakJach Dagblad an ontvangt da
i (Zonder postzegel) In pleats vi
LEIDSCH m DAGBLAD
