c
Sowjet-Unie ontkent aanval
vclV
Intentieverklaring
Israëlische Likoed
Hervatting gevechten Tsjaad
Luns veegt vloer aan met
vredesbewegingen Europa
Van inktvlek naar dijenkletser
Regering en rebellen beschuldigen elkaar
YS breken onderhandelingen Genève niet af
Kan het niet
wat minder
in deze dure tijd
Amerikaanse psychologen zoeken heil in humor
VGCN-extra's:
ZATERDAG 3 SEPTEMBER 1983
Buitenland
Beroep
Bachmeier
verworpen
WEST-BERLIJN (DPA) - Het
irbij i
dit jaar Marianne Bachmei
wegens doodslag tot zes jaar
gevangenisstraf veroordeeld
werd. is rechtsgeldig. Het hof
van beroep in Wcst-Bcrlijn
heeft gisteren het beroep van
de verdachte verworpen. Vol
gens een mededeling van de
rechtbank in Lübcck "begint
de straftijd binnen enkele da
gen of weken".
Marianne Bachmeier (33)
schoot op 6 maart 1981 de
vermoedelijke moordenaar
van haar zevenjarige dochter
Anna, een 35-jarige slager, tij
dens diens proces in de
rechtszaal in Liibeck dood.
N'DJ AMEN A/PARIJS (Reuter/
AFP/UPI) - Na een gcvcchl-
spauze van drie weken is giste
ren de strijd in Tsjaad weer opge
laaid. De regering van Ilisscnc
Habrc en de rebellen van Gou-
i tenen
Ed|eled.Awbari#sabha
Tamanrasset^V-iS^^,
S AH ARA Bardai
NIGER ï'zoelT
Bilma»Fav«
kouni Oueddei stelden elkaar
over en weer verantwoordelijk
voor hel uitbreken van gevech
ten bij Oum Chalouba, in het
oosten van Tsjaad. Volgens de
rebellen hebben Franse jaguars
het gebied "onophoudelijk" ge
bombardeerd.
De eerste aankondiging van ge
vechten bij Oum Chalouba. 400
km ten noorden van Abechc,
kwam van de Tsjadischc minis
ter van voorlichting Soumaila
Mahamal in N'Djamena. Hij zei
dat ongeveer 3.000 Libische troe
pen met tanks en artillerie de
plaats Ouma Chalouba hadden
aangevallen. Het regeringsleger
had de aanval afgeslagen en de
achtervolging van de vi.jand in
gezet.
Een vertegenwoordiger van Goii-
kouni's rebellcrircgering in Pa
rijs verklaarde daarentegen dat
het leger van Habrc lot de aanval
was overgegaan. Volgens hem
was Oum Chalouba helemaal
niet in handen van Habre's leger,
maar was en bleef de stad in han
den van de Gunt. de tegenrege
ring van Goukouni. De gevech
ten waren hel gevolg van een
provocatie van Habre's troepen.
Gunt-woordvoerders in Parijs en
in de Libische hoofdstad Tripoli
beweerden dal hel gebied "onop
houdelijk" werd gebombardeerd
door Franse jaguars. Hel Franse
ministerie van defensie wilde op
dit bericht niet reageren. In
N'Djamena zijn gisteren wel drie
jaguars opgestegen met onbe
kende bestemming. Volgens
Franse militaire kringen zullen
de vliegtuigen indien nodig de
Franse troepen in Tsjaad be
schermen.
Hoewel Parijs officieel niets heeft
meegedeeld over het verloop van
de strijd, is uit goedingelichle
bron vernomen dal noch de
Franse vliegtuigen, noch de
Franse grondtroepen bij hel ge
vecht betrokken waren. Volgens
deze zegslieden is hel initiatief
voor de nieuwe gevechten uitge
gaan van de troepen van Gou
kouni. en zijn Habre's troepen er
in geslaagd de aanvallers terug te
slaan.
De zuidelijke leider Abdelkader
Kamouguc. de vice-president
van de Gunt, heeft Frankri jk ge
waarschuwd dat Goukouni's
troepen zich genoodzaakt kun
nen zien de "luchtsteun van
vrienden" in te roepen als de
Franse bombardementen op
Tsjaad voortduren. We zullen
dan het evenwicht moeten her
stellen. zo zei Kamouguc tegen
journalisten in Tripoli.
WASHINGTON/DEN HAAG (GPD) De Sowjet Unie
heeft gisteren gezegd een waarschuwingsschot te heb
ben afgevuurd, maar heeft het neerschieten van een on
gewapend Zuidkoreaans verkeersvliegtuig boven Rus
sisch grondgebied niet toegegeven. Hoewel nog niet vast
staat welke vergeldingsmaatregelen de Amerikanen zul
len nemen, worden de onderhandelingen over verminde
ring van de kern wapenarsenalen in Genève niet afgebro
ken vanwege het grote belang dat ermee is gemoeid.
Dit heeft een hooggeplaatste func-
tionaris van het Amerikaanse mi
nisterie van buitenlandse zaken
gisteren meegedeeld.
De vernietiging van het vliegtuig
en de dood van zijn 269 inzitten
den, heeft president Reagan aan
het twijfelen gebracht over de
betekenis van besprekingen met
de Sowjet Unie. Hij luchtte giste
ren zijn weerzin over het feit dat
de Russen ondanks aanhouden
de protesten, druk diplomatiek
beraad over internationale ver
geldingsmaatregelen en een
spoedbijeenkomst van de Veilig
heidsraad in New York, nog
steeds geen verklaring hebben
gegeven voor hun onbegrijpelij
ke beslissing de Boeing 747 van
Korean Airlines te vernietigen.
Het Russische persbureau Tass
heeft gisteren laten dcoorsche-
meren, dat de Sowjet Unie de
Zuidkoreanen en dus impliciet
de VS, er mogelijk van zullen be
schuldigen het vliegtuig opzette
lijk te hebben doen afwijken van
zijn voorgenomen koers, voor
een spionagevlucht. Volgens
Tass wijst de drukte die het Wes-
Doodvonnissen
Zuid-Afrika
JOHANNESBURG (AFP) - Het
hooggerechtshof in Johannes
burg heeft in twee weken tijd ze
ven zwarten van 21 tot 27 jaar ter
dood veroordeeld, die hadden
verklaard schuldig te zijn aan
moord, verkrachting of geweld
pleging tegen ouderen.
In juli wachtten 182 gevangenen
die ter dood waren veroordeeld,
op hun terechtstelling of een wij
ziging van het doodvonnis. In
1982 werden, volgens de officiële
statistieken, 99 zwarten en een
blanke opgehangen die schuldig
waren bevonden aan gewone
misdrijven.
ten maakt over de verdwijning
van vlucht 007 op voorbedachten
rade: „Het werd kennelijk
mogelijk gehouden bepaalde
spionagedoeleinden ongehin
derd na te streven door het ge
bruik van verkeersvliegtuigen
als dekmantel".
Tass maakte verder bekend ge
maakt dat een Russisch ge
vechtsvliegtuig lichtspoormuni
tie heeft afgevuurd langs een on
bekend vliegtuig dat in het Verre
Oosten het Russische luchtruim
was binnengedrongen. Daarop
wijzigde het vliegtuig zijn koers
naar buiten het Russische lucht
ruim en verdween, aldus Tass.
Volgens Tass voerde het vlieg
tuig een spionagemissie uit.
De verklaring werd later gister
avond door een functionaris van
het Amerikaanse ministerie van
buitenlandse zaken als „volko
men belachelijk" van de hand
gewezen. De woordvoerder, die
anoniem wenste te blijven, zei
dat uit de afgeluisterde gesprek
ken tussen de Russische vliegers
en hun basis niet bleek dat met
lichtspoor is geschoten. Hij wees
erop dat een Russische piloot
heeft gezegd: 'doel vernietigd'.
De Russische ambassade in Parijs
heeft Washington er vrijdag van
beschuldigd een „volkomen on
aanvaardbare, hysterische anti-
Sowjetcampagne te voeren door
te beweren dat de Boeing 747
doelbewust is neergeschoten. In
een aan twee tv-stations gericht
communiqué wordt gesteld dat
het hier gaat om een 'ramp' met
een vliegtuig dat tot tweemaal
toe het Russische luchtruim
schond en twee uur lang niet rea
geerde op oproepen volgens de
internationale luchtvaartcode. In
de verklaring werd het onbegrij
pelijk genoemd dat Frankrijk
zich laat meeslepen zonder te be
schikken over de juiste informa
tie over de toedracht.
RAMSTEIN De "soldalenhap" was goed genoeg voor de secretaris-generaal van de NAVO. Joseph Luns.
Tijdens de opening van de najaarsoefening Autumn Forge sprak Luns met "zijn jongens" tijdens het middag
maal. IFolo ANI'I
RAMSTEIN (ANP/GPD) - "De
vredesbewegingen in Europa
kunnen niet streng genoeg ver
oordeeld worden. Zij bepleiten
instabiliteit, zij bepleiten oor
log". Dit verklaarde gisteren de
secretaris-generaal van de NA
VO, Joseph Luns, tijdens de ope
ningsceremonie van de grote
herfstoefeningen van de NAVO
"Autumn Forge '83" op het mili
taire vliegveld Ramstein bij Kai-
serslautern in de Bondsrepu
bliek. Luns noemde de NAVO
als grote ijveraarster voor vrede.
Vrede is afhankelijk van het ge
loofwaardig houden van de nu
cleaire afschrikking. Daarom
ook hangt volgens de secretaris
generaal van de NAVO zo veel af
van de onderhandelingen in Ge
nève tussen de Verenigde Staten
en de Sowjet-Unie over plaatsing
van kernraketten voor de mid
dellange afstand. "Het is een
moeilijk jaar en een moeilijke
herfst voor de NAVO", aldus
Luns.
Kruisraketten
"Slechts als in Europa kruisraket
ten zijn geplaatst, zullen er bij de
besprekingen in Genève tussen
VS en Sowjet-Unie over plaat
sing van kernraketten voor de
middellange afstand, resultaten
worden bereikt". Die verwach
ting ventileerde gisteren de
Amerikaanse generaal Bernard
Rogers, opperbevelhebber van
de NAVO-strijdkrachten in Eu
ropa, tijdens een persconferentie
op de Amerikaanse vliegbasis
Ramstein in de Bondsrepubliek.
De persconferentie volgde op de
officiële openingsceremonie van
de negende jaarlijkse serie mili
taire herfstoefeningen onder de
naam "Autumn Forge".
Als Duitsland, Italië en Engeland
al besluiten tot die plaatsing van
kruisraketten, behoeven Neder
land en België dat niet noodzake
lijkerwijs ook te doen, luidde een
vraag aan de generaal. Maar van
die suggestie wilde de opperbe
velhebber niets weten. Spreken
de over de operatie "Autumn
Forge '83" zei generaal Rogers
dat deze dit jaar 27 oefeningen
omvat, waarvan negen onder
auspiciën van de NAVO en 18
onder die van bepaalde NAVO-
partnerlanden. "Uit dertien lan
den zullen een kwart miljoen
mensen deelnemen, samen met
2000 vliegtuigen en 300 sche
pen", aldus generaal Rogers. Het
doel is "de paraatheid en onder
linge samenwerking van de
strijdkrachten te vergroten om
daarmee een agressor het nemen
van het risico van een aanval, op
welk NAVO-lid dan ook, te ont
raden".
De Israëlische Likoed-coalitiege-
noten hebben gistermiddag
een intentieverklaring gete
kend met Jitsjak Shamir, de
nieuwe leider van de Likoed,
om de coalitie voort te zetten.
Zij hebben zich echter nog niet
verplicht aan een dergelijk ka
binet daadwerkelijk deel te ne
men. Doel van dit akkoord is
om gezamenlijk president Her
zog aan te bevelen de forma
tieopdracht aan Shamir te ge
ven en niet aan oppositieleider
Peres van de Arbeiderspartij.
De Israëlische kabinetsformatie
lijkt vrij veel op de Nederland
se en geeft het staatshoofd een
belangrijke rol bij het aanwij
zen van een kabinetsforma-
door
Jaap van Wesel
teur. Het is in Israël gebruik
dat de grootste partij de forma
tieopdracht krijgt, dat is de Ar
beiderspartij, maar de wet
schrijft het niet voor. Als een
parlementaire meerderheid
president Herzog aanbeveelt
de formatieopdracht aan Sha
mir te geven, zal hij daar waar
schijnlijk op in gaan.
Shamir wordt dus waarschijnlijk
kabinetsformateur, maar dat
betekent nog helemaal niet dat
hij ook een kabinet kan vor
men, al liet Shamir zich opti
mistisch uit dat het in een paar
dagen bekeken zou zijn. Een
aantal coalitegenoten hebben
nog wat slagen om de arm ge
houden en sluiten een regering
met de Arbeiderspartij niet uit.
De Tami-partij heeft zelfs laten
weten tegelijkertijd ook met de
Arbeiderspartij te willen pra
ten. Het akkoord is dan ook
Sharon: obstakel.
strikt beperkt tot de forma
tieopdracht zonder dat succes
verzekerd is.
Shamir weet zich ook geplaatst
voor enkele obstakels, zoals de
positie van Sharon in het toe
komstige kabinet. Sommigen
willen niet meedoen mét Sha
ron, anderen willen niet mee
doen zónder Sharon. Dan is er
de economische politiek, die
de afgelopen week de Tami-
partij deed besluiten de rege
ring te verlaten. Zij willen een
andere economische politiek,
waar de Likoed weer tegen is.
De mening is wijd verbreid dat
Tami om taktische redenen
Shamir een kans wil geven - zij
willen de zwarte piet niet toe
geschoven krijgen - maar het is
zeer de vraag of Tami wel terug
wil naar een Likoedregering.
Weer een andere groep zegt al
leen een kabinet van nationale
eenheid te zullen steunen
waarin zowel Likoed als Arbei
derspartij vertegenwoordigd
zullen zijn. Zij zeggen dat al
leen een dergelijke regering op
brede basis Israël economisch
en politiek uit het slop kan ha
len, met name uit Libanon.
Een opeenstapeling van proble
men waar Shamir nog lang niet
uit is. De zaak is mede zo ge
compliceerd omdat de partijen
vaak dubbel spel spelen en
lang niet altijd bedoelen wat zij
zeggen. Net zo goed als velen
bij de verkiezing tussen Sha
mir en Levi zeiden voor Levi te
zijn maar in het geniep voor
Shamir stemden, zijn er ook
politici en partijen die zeggen
met de Likoed verder te willen,
maar via hun taktische spel
aanwijzingen geven dat zij dat
helemaal niet zo graag willen,
of althans de opties open hou
den.
Shamir doet optimistsich, maar
in de Likoed is men zich er
zeer wel van bewust dat Sha
mir, ook als hij de formatieop
dracht krijgt, er nog lang niet
zeker van is dat hij ook zal sla
gen.
PLO-leider beschuldigt
VS van strijd in Libanon
GENEVE (Reuter) De leider
van de Palestijnse bevrij
dingsorganisatie PLO, Yas
ser Arafat, heeft gisteren de
Verenigde Staten de schuld
gegeven van de huidige ge
vechten in Libanon. In zijn
toespraak tot de VN-confe-
rentie over Palestina in Genè
ve zei hij het te betreuren dat
sommige landen afwezig zijn.
(De VS en Israël boycotten de
conferentie omdat deze vol
gens hen eenzijdig zal zijn en
niets zal bereiken. De EG-
landen, met uitzondering van
Griekenland, volstonden met
het zenden van waarnemers).
Zwitserland nam zijn grootste
veiligheidsmaatregelen in
vredestijd. Lucille Mair, se
cretaris-generaal van de con
ferentie, begeleidde Arafat
via een achteringang de zaal
in. Toen de afgevaardigden
applaudisseerden klapte hij
met zijn handen boven zijn
hoofd en wuifde hij.
Hij zei in zijn toespraak dat de
Amerikaanse politiek de hui
dige wrede gevechten op Li
banees gebied bracht. "Wat
in Libanon gebeurde was
niet te wijten aan de aanwe
zigheid van de Palestijnen
maar is het gevolg van de ex
pansionistische, agressieve
Israëlische oogmerken en de
Amerikaanse politiek die die
oogmerken steunt".
ADVERTENTIE
Wel met de premie van uw ziektekostenverzekering,
niet met de risicodekking, vindt de VGCN, met bijna
300.000 verzekerden één van de grootste ziektekosten
verzekeraars van Nederland. De VGCN maakt geen
winst en dat ziet u aan de premies:
alternatieve geneeswijzen meeverzekerd
werelddekking op kostprijsbasis
gratis service EUROCROSS-alarmcentrale o.a. bij
verblijf in het buitenland.
VGCNlagere premies,hogere dekking ziektekosten
Utrecht, V.G.C.N.,
Biltstraat 196,
030 - 71 56 34
I
I Bon voor lagere ziektekostenpremie I
Betaalt u nu te veel? Stuur de bon op of bel
één van de VGCN-afdelingen in uw omgeving.
Bon in enveloppe zonder postzegel aan: VCGN,
Antwoordnummer 576, 3500 VB Utrecht
j Adres:
Postcode:
Waar bent u
I Gezin: Man:
iu verzekerd?
jaar. Vrouw:
jaar. Aantal kinderen
Op bescheiden schaal voorlopig,
maar vol enthousiasme, is een
groep Californische psychologen
begonnen met het in kaart bren
gen van het menselijk gevoel
voor humor. Wanneer het soort
grappen waarom mensen lachen
kan worden vastgesteld, zo beto
gen zij allerminst verrassend,
door
Henk Kolb
ontnult dat veel over hun per
soonlijkheid. Tijdens het jaar
lijks congres van de Vereniging
van Psychologen kwamen on-
- langs de eerste resultaten op ta
fel. Te oordelen naar hetgeen de
wetenschappelijke bijlage van
de New York Times erover ont
hult, zal het nog wel even duren
voordat een psycholoog zich net
zo effectief kan bewerktuigen
met de verzamelde Oudejaars-
conférences van Wim Kan of de
lol van André van Duin, als met
een verzameling inktvlekken.
Wat doen psychologen: zij maken
een test waarmee bepaalde as
pecten van een persoonlijkheids
structuur kunnen worden vast
gelegd. De Californische geleer
den zijn daarbij niet over een
nacht ijs gegaan uiteraard. De al
gemene humor werd opgedeeld
in tien sectoren: nonsens, filoso
fisch, sociale satire, ethnisch, se-
xueel, scatologisch (de zoge
naamde 'poep en pies-moppen'),
vijandig, vernederend voor man
nen, vernederend voor vrouwen
en 'sick' (als in: 'Jantje, hou op
met huilen, anders spijker ik je
andere voetje óók vast').
Een jury heeft tenslotte uit vele
honderden grappen en cartoons
een inventarisatie opgebouwd,
die van elke categorie vier min of
meer zuivere voorbeelden bevat.
De proefkonijnen (250 studen
ten) mochten per stuk cijfers ge
ven van 1 tot vijf, variërend van
'niets aan' tot 'dijenkletser'. Die
resultaten werden vervolgens
naast de uitkomst van gebruike
lijke tests gelegd, om te zien
waar de waardering van humor
aansloot bij andere resultaten.
Naar de aard van de schaterlach
menen de psychologen nu aan
wijzingen te kunnen vinden over
de flexibiliteit van gevestigde
ideeën en denkpatronen, omdat
humor voor een belangrijk deel
wordt bepaald door een onver
wachte verschuiving van het
blikveld.
Bij wijze van voorbeeld (en als aan
wijzing van voortdurende acade
mische verwarring, die ook wel
eens als wetenschappelijke
denkstrijd wordt bestempeld,
een greep uit de test en de voor
lopige conclusies:
- Grap 1 (uit de psychologische
sector): 'Een man stort van een
rots, maar grijpt zich nog net vast
aan een struik. Hij kijkt naar bo
ven en roept wanhopiug: 'Is daar
iemand?' Krijgt uit de wolken
ten antwoord: 'Ja, mijn zoon.
Laat maar los en ik zal je omhoog
helpen'. De man aarzelt even en
roept: 'Is er misschien iemand
anders?'
Welnu, mensen die deze grappen -
leuk vinden, neigen naar het im
pulsieve, zijn enthousiast, vro
lijk, expressief en alert. Zij zitten
veilig gebakken in hun opvattin
gen en hebben het gezondste ge
voel voor humor omdat zij kun
nen lachen om zichzelf en de om
standigheden waarin de mens
(soms benard) verkeert.
- Grap 2 (sick): 'Een blinde man
met geleidehond loopt een wa
renhuis binnen, grijpt zijn hond
bij de staart en slingert het dier
boven zijn hoofd rond. Een win
kelbediende snelt toe: 'Kan ik u
misschien helpen?' Blinde zegt:
'Nee hoor, ik kijk alleen maar
een beetje rond.'
Vooral sadistische rotzakken vin
den zulke moppen leuk, dacht u?
Helemaal niet. Volgens de Ame
rikaanse onderzoekers zijn het
vooral de impulsieve, openharti
ge, vrolijke, expressieve en en
thousiaste mensen, die nu nog
zitten te schateren. Juist de
nuchteren, naar binnen gekeer-
den en zorgenden wijzen deze
grappen af. En mensen reageren
vaak op spot met fysieke handi
caps, verminkingen en sterven
om de aan afkeer gepaarde vrees
te weerleggen, die het spreken
erover oproept.
Maar bij alle hoop dat de resultaten
van deze proeven op den duur
kunnen worden gebruikt om
mensen zichzelf beter te laten be
grijpen, blijft het voorlopig de
vraag wat humor is - een ont
snapping aan de realiteit of juist
een superieure manier om de
werkelijkheid bloot te leggen.
En op den duur zullen de Ameri
kaanse psychologen toch ook
moeten nagaan in hoeverre hun
'zuivere' voorbeelden van be
paalde grappen universeel waar
de hebben.
Er ligt nog een wereld van weten
schappelijk onderzoek voor het
ontginnen, maar een voorlopige
conclusie staat volgens de Ame
rikanen al vast: humor is een be
langrijk aspect van gezondheid
en iemand die om zichzelf kan la
chen is op weg naar genezing.
