c
c
'Ik ben de kok en zorg
voor het goede dieet'
3
C
Sergiu Comissiona vaste dirigent
van het Radio Filharmonisch Orkest
Kunstenaars wijzen
bezuinigingen op
de BKR van de hand
Kunst
in
het
kort
3
3
WOENSDAG 31 AUGUSTUS 1983
300SDRECHT (GPD) - Een van
de vele warme dagen, waarmee
we deze zomer gezegend zijn. Op
het terras van een uiterst be
schaafde zaak praten we over
klassieke muziek. Want Sergiu
Comissiona is dirigent en sinds
deze maand voor drie jaar vaste
dirigent van het Radio Filharmo-
nisch Orkest.
De Nederlandse Omroep Stichting
is trots dat ze hem hebben kun
nen strikken als vaste dirigent.
Sergiu Comissiona wil best pra
ten, hij beseft zeer wel het nut
van publiciteit, maar anderzijds
is het natuurlijk duidelijk dat we
het niet over mogelijke temp
overschillen in de Pastorale van
Beethoven moeten hebben op
I een warme middag als deze.
Beseft Sergiu Comissiona eigenlijk
wel in wat voor situatie hij te
rechtkomt in zijn nieuwe functie.
Het Radio Filharmonisch Orkest
is een NOS-orkest, dat moet uit
voeren wat de zendgemachtig
den willen - AVRO, VARA,
NCRV, VPRO enz - en dat zou
toch kunnen botsen met zijn ei
gen opvattingen.
Sergiu Comissiona, 55 jaar, zeg t
met een vriendelijke glimlach en
een tikje ijzige ondertoon: „Ik
I heb een veto-recht".
Dat antwoord laat aan duidelijk
heid niets te wensen over. Maar
wie ook maar iets van ons Neder
lands omroepbestel afweet, be
seft ook, dat een chef-dirigent, al
ware het de echtgenoot van Sint
V oorhout-festival
DEN HAAG (ANP) - Op het Lan-
ge Voorhout in Den Haag wordt
zaterdag 3 september het elfde
Voorhout-festival, dat jaarlijks
het nieuwe theater-seizoen in
luidt, gehouden. Er zijn optre
dens, presentaties, en er wordt
informatie gegeven door theaters
en producenten, soeiale en ande
re instellingen. Bekende schrij
vers signeren en verkopen er
hun boeken. Dolf Brouwers,
alias Sjef van Oekel opent het
festival.
Cecilia zelf, daar toch niet te dik
wijls gebruik van moet maken
want de NOS, waaronder de
orkesten vallen van de radio, is
een „facilitair bedrijf' en dat wil
zeggen dat ze uiteindelijk toch
moeten doen wat de zendge
machtigden willen. Binnen
NOS-kringen denken ze daar
over heel anders, maar dat is
weer een heel ander onderwerp.
door
Wim Henk Bakker
Bij even doorvragen deelt Sergiu
Comissiona, weer vriendelijk la
chend, mee dat ook de zendge
machtigden een vetorecht heb
ben. Dat zou er dus op neerko
men, dat in een extreem geval er
helemaal al niets meer gepro
grammeerd wordt.
De dirigent: „Zover komt het na
tuurlijk niet. Integendeel".
Dan volgt het verhaal van de vele
gesprekken met brainstormen,
met de constructieve ideeën en
het nut van de coördinatie. „Wat
doet het er toe of vader of moe
der op het idee is gekomen om te
zorgen dat er een kindje komt.
Als het kindje er eenmaal is, is
die vraag voor het jochie of het
meisje toch volledig onbelang
rijk".
Wel zorgt Sergiu Comissiona er
voor dat „er de nodige balans in
de programmering zit. Niet drie
weken achtereen Tsjaikowski of
avantgarde. En verder maakt hij
goed duidelijk dat hij aan zijn ei
gen ideeën niet snel voorbijgaat.
- Hebben de mensen van het Radio
Filharmonisch Orkest zelf ook
nog iets in te brengen bij de pro
grammering?
Sergiu Comissiona: „We leven hier
in een democratisch land. En dus
mogen de musici ook hun ideeën
uiten. Ze hebben een adviseren
de stem en als het goed uitkomt
houden we daarmee vanzelfspre
kend rekening. Maar ik ben als
het ware de kok. Ik zorg voor het
goede dieet. Niet elke dag wor
teltjes, niet elke dag ijs, niet elke
dag biefstuk. Maar door goed sa
men te werken hebben we toch
met z'n allen de juiste balans ge
vonden. Jullie omroepen zien in,
dat ze een goede baas en een goe
de coordinator nodig hebben".
- Draagt u ook verantwoording
voor de indeling van de werktij
den? Zorgt u er voor dat de musi
ci niet te lange wachttijden heb
ben?
„Wij geven de mensen een schema
van de werktijden over een pe
riode van zes maanden. Com
pleet met wisselbeurten. Met in-
werkmogelijkheden voor de
nieuwelingen".
Het is een goed antwoord, maar
niet afdoende. Sergiu wijst op
het enthousiasme van de orkest-
Sergiu Comissiona: 'Ik heb een veto-recht'.
leden. En slaat daarmee taktisch
een ander richting in.
Sergiu Comissiona werd geboren
in Boekarest en leerde daar viool
spelen. „Maar dat ging niet zo
best. Vandaar dat ik me wilde
toeleggen op orkestdirectie. Op
m'n zeventiende kreeg ik een
kans. Het lukte. Ik werd vervol
gens gevraagd voor twee andere
concerten en toen voor vier, acht,
zestien en zet zo de reeks maar
voort".
De biografie van Comissiona
wordt vooral gekenmerkt door
veel verschillende plaatsen. Roe
menië. Noord-Ierland, Baltimo
re, Houston, Australië, New
York, Zweden, Detroit, Israël.
„Ik ben begonnen als violist. Ik
wilde dirigent worden en kreeg
onverwacht de kans het diepe in
te springen. Daarna heb ik pas
het echte zwemmen geleerd. En
dat doe ik nu over de hele we
reld. Als dirigent moet ik veel
reizen, maar hier zo een paar we
ken aan het water te wonen,
heerlijk. Soms loop ik naar de
studio's. Dat is twee uur en tien
minuten. Dat houdt me fit. En
hier aan het water is het dan
weer heerlijk rustig".
ad CVLieuw.s
31 augustus 1983
Honderd jaar geleden stond in
de krant:
- Aan boord van een Neder-
landsch schip uit het Oosten be
vond zich een landgenoot, die
van de Molukken kwam met
eene aanzienlijke hoeveelheid
paarlen, die hij te Parijs wil
doen verwerken. Deze Hollan
der voerde in de door hem be
zochte streken de toestellen en
kledingstukken in, die onlangs
in Engeland werden uitgevon
den ten gebruike bij de paarl-
visscherij, welke tot nog toe een
voudig door duiken werd. uit
geoefend. Dank zij het nieuwe
stelsel kan de paarlvisscher
uren lang onder water blijven
en den bodem nauwkeurig met
eene electrische lamp onderzoe
ken. Zijne kleeding is er op in
gericht om zich zoo gemakkelijk
mogelijk te bewegen en voor
werpen van de kleinste afme
tingen aan te vatten. De paarl
visscher ontvangt van den on
dernemer een zeer hooge beloo
ning en bovendien een deel van
de opbrengst, die als volgt
wordt verdeeld. Er worden, al
vorens de schelpen te openen,
twee hoopen van gemaaktde
paarlen van den eenen hoop be-
hooren den ondernemer, die
van den anderen hoop den vis-
scher. De schelpen zijn het uit
sluitend eigendom van den on
dernemer. Haar verkoop dekt
alle onkosten. Het paarlmoer
der Molukken wordt te Ham
burg verkocht, alwaar de han
delaars van Oostenrijk en En
geland hunne voorraden komen
opdoen. Men schat de jaarlijk-
sche opbrengst aan paarlmoer
op 67.000 centenaars (1 cente
naar 100 pond red), waarvan
de prijs ongeveer 1 frank per
pond bedraagt. De jaarlijksche
opbrengst van de paarlen zal
zoo ongeveer twee millioen
franken bedragen.
Vijftig jaar geleden:
De laatste der Montenegrijn-
sche bandieten de beruchte des
perado Milatsjitsj, is bij een ge
vecht met de politie gedood.
Hiermede is geheel Montenegro
gezuiverd van vogelvrij ver
klaarde bandieten. De man had
tal van roofovervallen en ook
de plundering van de stad Pod-
goritza op zijn geweten.
AMSTERDAM (ANP) - De Fede
ratie van Beeldende Kunste
naars en de Beroepsvereniging
van Beeldende Kunstenaars '69
vinden de hoogte en de fasering
van de voorgenomen bezuinigin
gen op de BKR. de beeldende
kunstenaars regeling, buiten
proportie.
"Voor vele honderden gekwalifi
ceerde beeldende kunstenaars
betekent dit een abrupt einde
van hun beroepsuitoefening", al
dus de federatie. Volgens BBK
'69 wil de regering hiermee bin
nen vier maanden 2200 beelden
de kunstenaars op straat zetten.
Volgens beide organisaties zal de
nieuwe regeling, die op 1 januari
volgend jaar ingaat, de proble
men alleen maar groter maken.
"De federatie denkt daarbij aan
de ongewenste vermenging van
sociale en artistieke criteria, het
innemen van kunstwerken in
ruil voor een uitkering, het ont
breken van waarborgen voor een
gelijke behandeling bij aanvra
gen en het gemis aan enige socia
le zekerheid voor alle scheppen
de kunstenaars", aldus de fede
ratie.
Zowel de federatie als de beroeps
vereniging staan positief tegen-
Expositie
Krakatau
AMSTERDAM (ANP) - In het
Tropenmuseum in Amsterdam
wordt een tentoonstelling gehou
den ter herinnering aan de grote
uitbarsting honderd jaar geleden
van de Krakatau, het vulkaanei
land in de zeestraat tussen Java
en Sumatra.
De eruptie van de reeds lange tijd
doodgewaande vulkaan had
plaats op 26 en 27 augustus 1883.
Vloedgolven tot 35 meter hoogte
overspoelden de kusten van
West-Java en Zuid-Sumatra
waardoor meer dan 300 dorpen
en steden werden weggevaagd of
vewoest. De ramp kostte 36.000
mensen het leven.
Het Tropenmuseum heeft bij de
expositie samengewerkt met het
Rijksmuseum van Geologie en
Mineralogie in Leiden. Er zijn
verder authentieke filmopnamen
van een latere reeks van uitbar
stingen van de Krakatau in de ja
ren 1927-1930.
over het feit dat de BKR-proble-
matiek nu in directe relatie tot
het kunstbeleid wordt behan
deld. "Wij maken er echter be
zwaar tegen dat in de besluitvor
ming eerst de bezuinigingsvoor
stellen en veranderingen binnen
de BKR behandeld worden en
pas daarna de voorstellen voor
de verruiming van het kunstbe
leid van het ministerie van WVC.
Er moet een regeling komen, die
op zuiver artistieke gronden de
garantie biedt voor de continui-
teit in het arbeidsproces van ge
kwalificeerde kunstenaars in pe
rioden van niet-direct marktge
richte werkzaamheden. Daar
naast is een sociale basisregeling
voor alle scheppende kunste
naars nodig", aldus beide organi
saties.
JAZZFESTIVAL In Haarlem wordt
op 12 en 3 september een jazzfestival
gehouden. Vast staat, dat er elke dag
van 11 tot 17 uur een "streetparade"
wordt gehouden in de Haarlemse bin
nenstad. Op 1 september is er een
jamsession op de Grote Markt. Elke
avond zijn er jazzconcerten in diverse
café's en in straten.
JEUGDMUSICAL Bij het Amstel To
neel gaat zaterdagmiddag 17 septem
ber in het Cultureel Centrum in Am
stelveen een nieuwe musical voor de
jeugd in première. De produktie heet
"Het najaar van de heksen" en is ge
schreven door Mies Bouhuys, op mu
ziek van Joop Stokkermans en in de
regie van Cox Habbema. Herman van
Elteren ontwierp het decor en de kos
tuums. De choreografie is in handen
van Barrie Stevens terwijl Enny Ver
haak de poppen maakte.
MUSICAL - Het Studio Ensemble van
de Nederlandse Opera Stichting
speelt van 6 tot en met 17 september
in de Kleine Komedie in Amsterdam
de musical "De man van La Mancha"
van Dale Wasserman (tekst) en Joe
Darion (zangteksten) in de regie van
Rhoda Levine. De hoofdrollen wor
den gespeeld door Maarten Flipse
(don Quichote), Jon Thorsteinsson
(Sancho Panza) en Ans van Dam
(Dulcinea). De begeleidingsmuziek,
i Mitch Leigh wordt verzorgd door
■Leidse bioscopen
LUXOR (121239): "Naked fist", da.
14.30, 19.00 en 21.15 uur, zo. 14.15,
16.30, 19.00 en 21.15 uur, 12 jr.
LIDO 1 (124130): "Octopussy", da.
14.30, 19.00 en 21.15 uur. zo. ook
16.45, 12 jaar.
LIDO 2: "Flying high 2", da. 14.30,
19.00 en 21.15 uur, zo. ook 16.45 uur,
al.
LIDO 3: "Merry Christmas Mr. Law
rence", da. 14.30,19.00 en 21.15 uur,
zo. ook 16.45 uur, 16 jr.
LIDO 4: "Psycho 2", da. 19.00 en 21.15
uur, 16 jr.
Kindermatinee: "101 Dalmatiërs" da.
14.30 zo. ook 16.45 uur.
STUDIO (133210): "Flash Dance", da.
14.30, 19.00 en 21.15 uur. zo ook
16.45 uur, al.
TRIANON (123875): "Hot bubblegum
in het leger", da. 14.30, 19.00 en
21.15 uur, zo. 14.15, 16.30, 19.00 en
21.15 uur,16 jr.
REX (125414): "Schot in de roos", da.
14.30, 19.00 en 21.15 uur, 16 jr.
Nachtvoorstelling: "De avonturen
van Josephine Mutzenbacher", vr.
en za. 23.30 uur, 16 jaar.
Bioscopen
Bioscopen Alphen
(voor reserveringen 01720-20800)
EURO 1: "Octopussy", da. 18.30 en
21.15 uur, za., zo. en woe. ook 13.30
uur, 12 jr.
Nachtvoorstelling: "Roze konijntjes
op het hete spoor", za. 24.00 uur, 18
jaar.
EURO 2: "48 Hours", da. 18.45 en
21.00 uur, 16 jr.
Kindermatinee: "Peter en de
vliegende autobus", za., zo. en woe.
13.45 uur.
Nachtvoorstelling: "48 Hours", za.
24.00 uur, 16 jr.
EURO 3: "Lone wolf McQuade", da.
18.30 en 21.00 uur, za., zo. en woe.
ook 13.45 uur, 16 jr.
Nachtvoorstelling: "Lone wolf
McQuade", za. 24.00 uur, 16 jr.
EURO 4: "Even en oneven", da. 18.45
en 21.15 uur, za., zo. en woe. ook
13.30 uur, al.
Nachtvoorstelling: "Meisjes om van
te smullen", za. 24.00 uur, 18 jr.
Bioscoop Voorschoten
(voor reserveringen 01717-4354)
GREENWAY: "Tootsie", do.
20.15 uur, vr. en za. 19.30 en 21.3
uur, zo. 15.45 en 18.45 uur, al.
"From Mao to Mozart", zo. 21.00 u
ma. en di. 20.15 uur, al.
"Spiderman", do. tm. zo. 14.00 i
woe. 14.30 uur, al.
Bioscopen Katwijk
(voor reserveringen 01718-74075)
CITY 1: "An officer and a gentle
man", do., ma., di. en woe. 14.45 en
20.00 uur, do., ma. en di. ook 22.15
uur, vr., za. en zo. 14.45 uur, 19.00 en
21.15 uur, 12 jr.
CITY 2: "Operation Vigilante", zelfde
tijden als City 1, 16 jr.
CITY 3: "Tron", zelfde tijden als City
1, al.
CITY 4: "Samen uit samen thuis", za.
19.00 en 21.15 uur, zo. 14.45,19.00 en
21.15 uur, ma. en di. 20.00 een 22.15
uur, woe. 20 uur, al.
Kindermatinee: "Peppi en Kokki bij
de marine", da. 14.45 uur, beh. zon
dagmiddag.
Rijksmuseum voor Volkenkunde
Steenstraat 1, 'Japan, profiel va
een cultuur', tot 1/10; di t/m za va
10-17 uur, zon- en feestdagen va
Exposities
Pieterskerk - 'Uit het leven
se en Kee...', Leidse
jaren twintig, t/m 9/9;
Ars Aemula Naturae - Pieterskerk-
gracht 9, tentoonstelling van het
werk van Roeland de Koning, t/m
11/9; dag. 13-16 uur.
Museum Boerhaave - Steenstraat la,
'Potten Kijken Pillen Draaien in
de oude apotheek', t/m 27/2/'84; di
t/m za 10-17 uur, zo 13-17 uur na
1/10 van 13-16 uur.
Hortus Botanicus - Rapenburg 73,
(Oranjerie), tentoonstelling 'De
Muskusrat' van Rijksmuseum voor
Natuurlijke Historie, t/m 25/9; ma tl
m za 9-16.30 uur, zo 10-16.30 uur.
Art Galerie Heden - Pieterskerk-
choorsteeg 12, expositie van Anton
Heyboer en Ben d'Armagnac, t/m
15/9; dag. 10-18 uur.
Hans v.d. Vlist - Botermarkt, kleuret
sen van Titia de Haas, tot 1/10; di
van 10-17 uur.
Rijksmuseum van Oudheden - 'Egyp
te, bereisd, beroofd, bewaard, be- Het Leidse Beleg - Hooigracht 4a, ex-
schreven', t/m 4/9; di t/m za 10-17 positie foto's Peter den Hollander,
uur, zo 13-17 uur. tot 1/10.
Galerie de Pomp - Eva de Groot,
email-etsen, t/m 29/9; di 19-21 uur,
woe, do, za, zo 14-16 uur, woe 10-12
Het Oude Raadhuis - gouaches, olie
verven en tekeningen van Djim de
Graaf, tot 23/9, di 19-21 uur, woe, zo,
zo 14-16 uur, za 11-16 uur.
OEGSTGEEST
Kapsalon Jacques van Bellen - Lange
Voort 11, expositie van Naieve
Schilderkunst, t/m 16/9; di t/m do
9-18 uur; vr 9-21 uur, za 9-17 uur.
Art Galerie J.V.C. - Energieweg 41,
expositie van Karei Lengkeek, pen
tekeningen en acryl, tot 3/10; ma tl
Ongevallendienst
ziekenhuizen Leiden
Ongevallendienst elke dag Acade
misch Ziekenhuis behalve van dins
dag 13.00 uur tot woensdag 13.00 uur
(Diaconessenhuis) en van vrijdag
13.00 uur tot zaterdag 13.00 uur (Elisa-
beth-ziekenhuis).
Bezoekuren
ziekenhuizen
Diaconessenhuis Elke dag van
16.00 tot 17.00 uur en van 18.30 tot
19.30 uur.
- de kinder- en jongerenafdeling: da
gelijks van 14.00 uur tot 19.00 uur.
de afdeling intesieve zorg: uitslui
tend na overleg met het hoofd van de
afdeling.
Sportmedisch Advies Centrum:
Blessurespreekuur: Elisabethzieken-
huis Leiderdorp, 's maandags van
19.30-20.30 uur.
Bezoekuren St. Elisabeth-zieken-
huis:
Volwassenen: dagelijks van 14.00-
Ziekenhuizen
14.30.-14.45
18.30-18.45
1.4.45 en van 18.30-19.30 uur. Klasse
afd. dagelijks van 11.15-12.00 uur, van
14.00-14.45 uur en van 18.30-19.30 uur.
Kraamafdeling: dagelijks van 11.15-
12.00 uur (alleen voor echtgenoot) en
van 15.00-16.00 uur en van 18.30-19.30
Kinderafdeling: dagelijks van 15.00-
18.30 uur.
Afdeling C.C.U. (hartbewaking) dage
lijks van 14.00-14.30 uur en van 19.00-
19.30 uur.
Intensieve verpleging: dagelijks van
14.00-14.30 uur en van 19.00-19.30 uur.
Academisch ziekenhuis
Tel. 269111
Voor alle patiënten (behalve kinde
renzijn de bezoekuren als volgt:
Avondbezoekuur afdeling Verlos
kunde 18.00-19.00 uur.
Praematurenafdeling dagelijks van
Bezoek aan ernstige patiënten
Wanneer voor ernstige patiënten
doorlopend bezoek wordt toegestaan
kan de hoofdverpleegkundige hier
voor speciale kaarten verstrekken.
Bezoektijden Kinderkliniek:
Dagelijks 15.00-15.45 uur en 18.30-
19.00 uur.
Bezoektijden kinderafdelingen:
Elke dag: 14.15-15.00 uur en 18.30-
19.00 uur. (Alleen voor ouders van
kinderen kan er een afwijkende tijd
afgesproken worden met de hoofd
verpleegkundige).
Alphen aan den Rijn
Rijnoord:
Bezoektijden 's middags 14.30-15.15
uur, 's avonds 18.30-19.30 uur. Extra
bezoek voor de hartbewaking: 's och
tends 11.00-11.30 uur. Extra bezoek
voor vaders op de kraamafdeling: 's
avonds 19.30-20.30 uur. Kinderafde
ling 's middags 14.30-15.30 uur, 's
middags alleen voor ouders 14.30-
