Pessimisme contra's Nicaragua Deiven Russen op Spitsbergen kolen of spioneren ze? Pozzuoli: aardbeving als trekpleister Brazilië vraagt westerse landen schuldenregeling Jonge Oostenrijkse socialisten willen anti-pausdemonstratie Sri Lanka: dreigement controle na verscherpt Buitenland PAGINA WENEN - In Oostenrijk, waar de paus van 10 tot en met 13 sep tember op bezoek komt, is een conflict ontstaan over „een anti- pausfeest" dat de socialistische jongeren hebben georganiseerd als tegenwicht voor de open luchtmis voor de Oostenrijkse jeugd, die de paus tegelijkertijd zal houden in een Weens voetbal stadion. De jonge socialisten hebben aange kondigd dat een van de sprekers op het anti-pausfeest de staatsse cretaris voor vrouwenaangele genheden, Johanna Dohnal, zal zijn. Maar zy heeft zich inmid dels geschrokken teruggetrok ken. De organisatoren van het democratische macht, de F lingen komen". In maart noemde Chamorra de strijd van de FDN het voorspel van de algemene opstand. Een van zijn naaste medewerkers zei toen dat "wij ons binnen twee maanden kunnen verheugen in bevrijd gebied". Toen streden ca. 2.000 man in het noordwesten en midden van Nicaragua na over de grens uil Honduras te zijn bin nengedrongen. Maar zij slaagden er niet in een opstand te ontkete nen en werden teruggedreven naar het bergachtige grensge bied. De FDN-leiders zeggen nu dat zij meer geld, meer wapens en veel meer mensen nodig hebben om de regering in Managua ervan te overtuigen dat zij met de rechts georiënteerde opstandelingen moet onderhandelen, een oog merk dat ver afwijkt van het aan- ROME - Een grondstijging van 75 centimeter binnen een jaar tijd en 170 aardschokken in veertien dagen zouden, waar ook ter we reld, een paniek veroorzaken en de evacuering van de getroffen stad ten gevolge hebben. Niets van dit alles in Pozzuoli, het stad je in de buurt van Napels, waar deze verschijnselen zijn opgetre den. Door de eeuwen heen zijn de be woners gewend aan het feit dat de aarde onder hun voeten min der zekerheid biedt dan in de rest van de wereld, en dat het langzaam dalen en stijgen van de grond, en het daaraan beant woordende opdringen en terug wijken van de zee, kunnen wor den afgelezen aan de overgeble ven zuilen van de oud-Romeinse markt, die vanwege het tempel door Anton Koene feest - in een ruimte die maxi maal plaats biedt aan 3000 bezoe kers, terwijl in het voetbalsta dion 70.000 mensen worden ver- f. "Er moeten onderhande- vankelijk gestelde doel van de beweging. De FDN begon twee jaar geleden met ca. 500 militanten. Met steun van de Amerikaanse geheime dienst, de CIA, kon zij worden uitgebreid lot haar huidige sterk te van 10 000 man. "Wij hebben echter 25.000 man nodig", aldus Chamorra. De Amerikaanse hulp aan de FDN heeft overigens geleid tot een heftige discussie in de V S. Vol gens persberichten zou de CIA 80 miljoen dollar (ca. 230 miljoen gulden) willen hebben ter finan ciering van de contra's in het in oktober beginnende begrotings jaar. De militaire leiding van de FDN bestaat voornamelijk uit oud-le den van de Nationale Garde van de in 1979 verdreven dictator Anastasio Somoza. Die band met het tijdperk-Somoza maakt de FDN tot een onaanvaardbare ge sprekspartner, niet alleen voor de regerende Sandinisten maar ook voor een tweede opstande- lingenroep, de in Costa Rica ge vestigde revolutionaire democra tische alliantie, de Arde, van Eden Pastora. Pastora werd een revolutionaire held toen hij de verovering van Somoza's nationale paleis in 1979 leidde. Na diens val werd hij on der-minister van defensie. Maar in 1981 wendde hij zich af van de Sandinisten die volgens hem te radicaal werden. Hij zei dat zij de idealen van de revolutie hadden verraden. Zijn organisatie telt ongeveer 1.200 manschappen die actief zijn in een smalle strook Nicaraguaans grondgebied langs de rivier de San Juan. Successen van enige betekenis hebben zij nog niet be haald. Van een bondgenoot schap met de FDN wil Pastora zolang deze in handen is van aan hangers van de voormalige dicta tor Somoza, niet weten. achtige aanzien ten onrechte „Tempel van Serapis" wordt ge noemd. Toch ligt dit monument in het hartje van de stad, en bete kenen de nu steeds hoger boven het zeewater uitstekende zuilen een aantal aanzienlijke onge makken, zoals het in het ongere de raken van de riolering en steeds wijder wordende scheu ren in de oude huizen. Volgens de geleerden, die de ver schijnselen via een uitgebreid systeem van meetapparaten in de gaten houden, is er niet het minste gevaar dat de grond on der de stad onverhoeds zal open barsten, of dat er op enige andere catastrofale manier een eind zal komen aan het krioelende leven in dit gebied, maar een zekere griezeligheid hoort tegenwoor dig wel bij het bestaaan van Poz- wacht - zeggen dat zij willen de batteren over geboortenbeper- king. abortus, de rol van de vrouw, het algemene beleid van de paus en ook over het feit dat godsdienstonderricht op de meeste scholen nog een ver plicht vak is voor kinderen van katholieke ouders. Volgens de PARIJS (DPA) - Brazilië heeft de in de zogenoemde Club van Pa rijs verenigde rijke westerse lan den gisteren officieel gevraagd om een herstructurering van zijn buitenlandse schuld. Dit heeft de Braziliaanse minister van econo mische planning, Antionio Del- Fim Neto, verklaard na afloop van besprekingen met de Franse minister van financiën, Jacques Delors. Brazilië heeft een totale schuld bij buitenlandse banken en regerin gen van omstreeks negentig mil jard dollar, meer dan enig ander land. Donderdag werd in Rio de COLOMBO (Reuter) - De regering van Sri Lanka heeft de veilig heidsmaatregelen in de heuvel- stad Kandy verscherpt, zo heb ben functionarissen meegedeeld. Veiligheidsautoriteiten hadden berichten ontvangen dat anti-re- geringskrachten mogelijk bom men zouden gooien om paniek te zaaien onder de tientallen olifan ten die deelnemen aan de jaar lijkse spectaculaire optocht in Kandy, de Perahera, die zondag begon en tot woensdag duurt. Een en ander zou kunnen leiden tot een nieuwe golf van etnisch geweld. Het nachtelijk uitgaansverbod in zuolï: niet genoeg om paniek te zaaien, maar juist zoveel als nut tig is voor een opleving van het toerisme. Velen uit binnen- en buitenland brengen graag een paar dagen in het stadje door, om de sensatie van een aardbeving, zonder gevaar voor lijf en goed, eens een tijdje mee te maken. door Hein ten Kortenaar Pozzuoli, dat in de Romeinse tijd Puteoli heette en een belangrijke haven was voor de handel op het nabije Oosten, werd omstreeks 527 voor Christus gesticht door Griekse emigranten van Samos, die het de idealistische naam van Dikaiarchia (heerschappij van de gerechtigheid) gaven. Het lag midden in een vulkanisch gebied officiële statistieken is 95 pro cent van de Oostenrijkers lid van de katholieke kerk. De voorzitter van de Oostenrijkse socialistische partij, de vroegere bondskanselier Bruno Kreisky, heeft op de kritiek over het hou den van het anti-pausfeest in de populaire dagbladpers gerea- Janeiro al bekend dat het land de aflossingen die dit jaar en in 1984 moeten plaatsvinden enkele ja ren wil opschuiven en wil uit spreiden over een langere perio de. De rente zou wel normaal worden betaald. Delfim Neto heeft nu dus eerst contact gezocht met de Club van Parijs, waarin de rijkste westerse landen onder voorzitterschap van Frankrijk samenwerken bij internationale schuldproblemen. De Braziliaanse minister zou ook nog naar Londen en Frankfort reizen, maar dat gaat niet door. de hoofdstad Colombo en zeven andere districten is met ingang van gisteren met twee uur ver lengd opdai veiligheidstroepen uit die gebieden naar Kandy kunnen worden gezonden. Er werd niet meegedeeld wie de an- ti-regeringskrachten waren maar de regering heeft vorige maand drie linkse partijen verboden en opdracht gegeven tot de arresta tie van hun leiders. Deze werden beschuldigd van betrokkenheid in de ongeregeldheden diè bijna 400 mensenlevens kostten. Elk jaar komen duizenden mensen kijken naar de Perahera, een op tocht bij fakkellicht van olifan ten, waarop boeddhistische reli kwieën worden meegevoerd, trommelspelers en dansers. De avondklok in Kandy, die van middernacht tot 's ochtends vier uur was ingekrompen opdat de optocht kon doorgaan, is niet ge wijzigd. Volgens de autoriteiten zal het her openen van de scholen nog een week worden uitgesteld tot 29 augustus teneinde meer tijd te geven aan de veiligheidsautori teiten en aan de vluchtelingen die in schoolgebouwen zijn on dergebracht. De ongeregeldheden braken uit nadat guerrillastrijders die een afzonderlijke staat voor de Ta mil-minderheid nastreven, in het noordelijke district Jaffna 13 mi litairen hadden gedood. vol rokende kraters en heetwa- terbronnen, dat er legendarisch genoeg uitzag (en vandaag nog steeds uitziet) om door de Grie ken geidentificeerd te worden met de „flegreische velden", waar de mythische veldslag tus sen giganten en goden plaats vond. In de afgelopen eeuw is het een bevoorrecht studieter rein geworden voor geologen en vulkanologen, die hier de zoge naamde bradyseismische ver schijnselen, het langzaam stijgen en dalen van de aardkorst, aan schouwelijk kunnen bestuderen Van de Griekse en Romeinse over blijfselen van de stad is het grootste deel geleidelijk onder water geraakt en voor het ar cheologische onderzoek zijn nu diepzeeduikers nodig. Dat het ook ooit helemaal mis kan gaan, geerd vanuit zijn vakantiever blijf op Mallorca. „In onze partij heeft iedereen recht op vrije me ningsuiting", aldus de vroegere bondskanselier. „Bovendien is de tijd voorbij dat mensen die kritiek op de paus uiten op de brandstapel terecht komen. Er zijn in Oostenrijk ook mensen die een ander geloof hebben. Tenslotte heeft niet de Oosten rijkse regering de paus uitgeno digd, maar de kerk. Ik vind al leen dat de paus niet beledigd mag worden. Ik ben benieuwd hoeveel mensen naar de bijeen komst komen. Ik weiger het de socialistische jeugd te verbie den". Hij keert zaterdag al terug naar zijn land. Delfim Neto heeft in Parijs wel nog een onderhoud gehad met de al gemeen directeur van het Inter nationale Monetaire Fonds (IMF), Jacques de Larosiëre. Het ging daarbij om de moeilijkhe den rond het vrijgeven van een begin dit jaar dor het IMF toege zegd krediet van 4,9 miljard dol lar. Na een eerste trekking van 140 miljoen dollar weigerde het fonds een tweede trekking van 411 miljoen dollar toe te staan omdat het vond dat Brazilië niet voldeed aan de aan de krediet verlening verbonden voorwaar den met betrekking tot de econo mie. Over het resultaat van de besprekingen tussen Delfim Ne to en De Larosiëre zijn geen me dedelingen gedaan. Auto met bom in Britse ambassade Moskou MOSKOU (Reuter/AFP) Een on bekende man is gisteren met een auto waarin zich een eigenge maakte bom bevond het terrein van de Britse ambassade in Mos kou opgereden. De Sowjet-poli- tie en bewakers van de ambassa de grepen snel in, ze sloegen de man in elkaar en sleepten hem het terrein af. De man reed in een Sowjet-auto kort na lunchtijd door de poor ten van de ambassade en werd onmiddellijk gevolgd door bewa kers. Zij sloeg^p een ruit van de auto in en sleurden op forse wij ze de bestuurder de wagen uit. Personeel van de ambassade in specteerde de auto en vond een eigengemaakte bom. Sowjet-des- kundigen kwamen op verzoek van de ambassade naar de auto en verwijderden do bom en na men tevens, met toestemming van de ambassade, de auto mee. De Britse ambassadeur. Sir Iain Sutherland, rapporteerde het in cident aan het Sowjet-ministerie van buitenlandse zaken. Hij bracht het gebruik van geweld door de Sowjet-politie en het zonder toestemming betreden van het ambassadeterrein ter sprake, aldus een woordvoerder. vyerd bewezen door een hevige aardbeving in 1538 die de stad een eeuw lang onbewoonbaar maakte. Dit gevaar, zo verzeke ren de vulkanologen, bestaat op het ogenblik niet, maar toch heb ben zij het ministerie van be scherming voor de burgerbevol king gealarmeerd, om een nood plan in gereedheid te brengen. Meetapparaten en statistieken heb ben tot nu toe slechts geruststel lende resultaten opgeleverd, maar de ervaring leert ook, dat moeder aarde af en toe volslagen onverwacht in dodelijke onrust kan raken. Een- toename in de verkoop van tenten en caravans wijst erop, dat ook de traditio neel zo gelaten inwoners van Pozzuoli daar na een jaar lang schokken en schudden ernstig rekening mee houden. Een Russische geoloog die werk zaam was op Spitsbergen, heeft asiel aangevraagd in Noorwegen, zo meldden de kranten onlangs. Groot nieuws is het niet, maar het vestigt weer eens de aandacht op de in de Noordelijke IJszee gelegen eilandengroep, die in een op zicht uniek is in de wereld: de archipel behoort tot het NA- VO-grondgebied en toch heb ben de Russen er vrij toegang. Sterker nog: de Sowjet-Unie heeft hier twee nederzettingen, hetgeen voor Noorwegen, dat Svalbard (de doorgaans ge bruikte naam) sinds 1925 offi cieel tot zijn territorium mag rekenen, nogal wat spanning met zich brengt. Al in de twaalfde eeuw zetten de Noren voet aan wal op Sval bard, maar zij zagen blijkbaar weinig in dit verre oord, waar na de Hollanders onder Willem Barentsz in 1596 een heront dekking op hun naam brach ten en de eilanden betitelden als Spitsbergen. Tussen wal visvaarders uit ons land en En geland heerste in het gebied geruime tijd een flinke ruzie, die uiteindelijk in het voordeel van de Hollanders werd be slecht. In de zeventiende eeuw was Smeerenburg een druk be zochte Hollandse nederzetting waar de potten van de traanko- kerij voortdurend gloeiend stonden. Zo'n honderd jaar later hadden de heren ervoor gezorgd dat in deze omgeving praktisch geen walvis meer was te vangen en werd de basis verlaten. Sinds dien kwamen op Svalbard zo af en toe alleen nog eens wat Poolreizigers en jagers en na 1900 kwam er 's zomers, wan neer hier miljoenen zeevogels broeden, ook enig toerisme op gang. door André Marinus en Frits Cabout Steenkool En toen werd in 1910 op Sval bard steenkool gevonden: di verse landen, waaronder Noor wegen en Rusland, waren er als de kippen bij om hun aan spraken op tafel te leggen. De Volkenbond (de toenmalige Verenigde Naties) hakte in 1919 de knoop door en wees de 62.050 vierkante kilometer'gro te archipel toe aan de Noren, die er zes jaar later officieel be- Een internationaal verdrag ver leende de regering in Oslo de volledige soevereiniteit over de eilanden, maar legde haar ook enige verplichtingen op: zij beloofde alle militaire acti viteit van Svalbard te zullen weren en kende alle landen die de overeenkomst onderteke nenden. waaronder de Sowjet- Unie, Zweden en Polen, het recht toe er op gelijke wijze economische bedrijvigheid te ontplooien. Gesloten Uiteindelijk zijn alleen de Rus sen en de Noren overgebleven als ontginners van de steen koollagen die in de bodem lig gen verborgen. De Sowjet- Unie heeft daarvoor twee ne derzettingen ingericht, Ba- rentzburg en Pyramiden (waarvan de eerste voor de ZATERDAG 20 AUGUSTUS 1983 Tweede Wereldoorlog een ko lenmijn was van de Nederland se Spitsbergen Compagnie). Er zijn hier zo'n 2000 arbeiders en technici gestationeerd, die zich weliswaar niet onvriendelijk gedragen tegenover de ca. 1000 Noren, maar toch ook niet staan te trappelen van verlan gen om hen als goede vrienden in hun bases uit te nodigen. Integendeel, Barentzburg en Py ramiden zijn gesloten gemeen schappen. waar je niet zonder speciale vergunningen binnen komt en die geheimzinnigheid doet al gauw de vraag rijzen of er in de nederzettingen niet nog iets anders wordt gedaan dan alleen maar naar steenkool delven. Een Noorse deskundi ge, Willy Oestreng, zei maan dag, dat Svalbard voor de Sow jet-Unie kennelijk een luister post van groot strategisch be lang is. Radar De enorme radar-antenne die de Sowjets dag en nacht op Spits bergen laten ronddraaien is op geschilderd in rood-wit in plaats van het gebruikelijke le gergroen. Volgens de Russen is de installatie er dan ook om de Aeroflot-helikopters veilig binnen te loodsen. Maar de omvang doet de NAVO ver moeden, dat de radar voor heel andere dingen wordt gebruikt. Het in de gaten houden van de bondgenootschappelijke scheepsbewegingen bijvoor beeld. De Noren hebben zelf geen radar op Spitsbergen. Hun vliegtui gen en helikopters kunnen bij slecht weer dan ook niet lan den, want enige vorm van sa menwerking met de Sowjet-ra- darpost wordt door de Russen afgewimpeld. De Sowjet-helikopters zijn, om de schijn op te houden, ook in burgerkleuren gestoken. Ooit waren er vijf om de Russische verbinding tussen eiland en vaste wal te onderhouden, maar het aantal groeit gestaag en de aanleg van een nieuw landingspunt is voltooid. Het verdrag verbiedt de Sowjets op Spitsbergen uiteraard elke vorm van een eigen politie of justitie. Toch lopen er in de twee gesloten gemeenschap pen mannen rond in unifor machtige kledij die als „orde bewaarders" optreden en heb ben de Noren zo hun eigen ge dachten over een geïsoleerd, met prikkeldraad omgeven ge bouw. „Een gevangenis", zegt iedere Noor op Spitsbergen. „Een pakhuis voor koeievoer", beweren de Russische eilan ders. De Noorse eiland-autoriteiten krijgen steeds meer het idee, dat de Sowjets aan een soort „stille bezetting" van het stra tegisch belangrijke Spitsber gen zijn begonnen. De ge meenschappen in de twee Rus sische vestigingen breiden zich uit, en leggen er zich de laatste jaren bovendien op toe om volledig zelfverzorgend te raken. Zo bouwden de Russen grote kassen voor kweek van eigen groenten en fruit en verrezen er koeiestallen. „De kolenwin- ning is eigenlijk een excuus ge worden waaruit de Sowjets hun aanwezigheid verklaren", aldus een Noorse bestuurder op Spitsbergen. „In werkelijk heid heeft het er verdacht veel van weg dat ze de NAVO- noordflank en hun eigen vaar weg naar Moermansk veel inte ressanter vinden". Economische groei VS ruim negen procent op jaarbasis WASHINGTON (UPI) - Het bruto nationaal produkt van de Verenigde Staten is in het tweede kwartaal van dit jaar toegenomen met 9,2 pro cent op jaarbasis. Dit blijkt uit gisteren gepubliceerde herziene cijfers van de Amerikaanse regering die zijn gecorrigeerd voor seizoensinvloe den en voor de inflatie. Het nieuwe groeicijfer is nog hoger dan de eerder opgegeven 8,7 procent en is het beste resultaat sinds het tweede kwartaal van 1978 De regering heeft gisteren voor het eerst ook cijfers gegeven over de ontwikkeling van de bedrijfswinsten na belasting Die blijken in het tweede kwartaal met 14,7 procent te zijn gestegen. Een zo hoog percen tage was sinds het derde kwartaal van 1975 niet meer voorgekomen. In het eerste kwartaal van dit jaar daalden de winsten met 4,7 procent. Er was toen een reële economische groei van 2,6 procent op jaarbasis Roep om onderhandelingen TEGUCIGALPA (Reuter) - Vijf maanden nadat zij een ophanden zijnde overwinning hadden voorspeld, geven de leiders van de door de Verenigde Staten gesteunde opstandelingen tegen de linkse regering in Managua toe dat zij een oorlog begonnen zijn waarvan zij niet kunnen hopen die te winnen. "Er kan geen echt militaire over winning zijn", zei Edgar Chamorra, een sleutelfiguur in de zeven leven tellende leiding van de Nicaraguaanse Wetenschappers en studenten van de universiteit van Stuttgart hebben speciale kassen, bedekt met folie opgezet. In de kassen zal men bomen kweken in een klimaat dat net zo verontreinigd is als de Weslduitse bossen om zo te onderzoeken wal precies hel effect van zure regen is. ianc dca» Haatdag In Cambodja is de 20ste mei uitgeroepen tot nationale "dag van haat" jegens de Ro de Khmer, zo heeft het Cam bodjaanse persbureau SPK gemeld. De nationale assem blee voerde de nationale haatdag bij decreet in. Eerder deze week presenteerde de pro-Vietnamese regering van Cambodja in de assem blee een rapport waarin de Rode Khmer er van werd be schuldigd tijdens zijn bewind van 1975 tot 1979 bijna drie miljoen mensen te hebben vermoord. Daling Het geboortencijfer in Spanje is in de afgelopen 20 jaar snel gedaald. Volgens een mede deling van het nationale bu reau voor de statistiek in Ma drid nam het van 21,8 'per 1.000 inwoners in 1964 af tot 13,1 per 1.000 in 1982. De hoogste gëboortencijfers ter wereld hebben Nigeria met 50,3 op 1.000 inwoners, ge volgd door Ethiopië en Alge rije met 49,9 en 48,8. De laag ste worden gevonden in Oos tenrijk (11,3), Luxemburg (11,2) en de Westduitse Bondsrepubliek (9,5). Diefstal Twee met pistolen gewapende mannen hebben gisteren bij een overval op de juwelier Carrier in Cannes sieraden met een geschatte waarde van 30 miljoen franc (onge veer ƒ11 miljoen) buitge maakt. Zwitserse "uitwijzing" van reeds verdwenen Licio Gelli LAUSANNE (Reuter) - Het Zwitserse hooggerechtshof heeft gisteren formele goedkeuring gehecht aan de uitwijzing van grootmeester Licio Gelli van de Italiaanse vrijmetselaarsloge P 2, die negen dagen tevoren al uit de gevangenis was ontsnapt en sindsdien is verdwenen. Om uitwijzing was verzocht door de Italiaanse regering. Het werd inge willigd ondanks het feit, dat onbekend is waar Gelli zich bevindt nadat hij op 10 augustus uit de gevangenis Champdollon in Genève ontsnap te. Gelli was op 13 september vorig jaar in een Geneefse bank gearres teerd toen hij 120 miljoen dollar wilde opnemen van een genummerde rekening. Zijn loge is ervan beschuldigd complotten tegen de constitu tionele orde in Italië te hebben beraamd. De ontdekking ervan in 1981 leidde tot de val van de Italiaanse regering van premier Arnaldo Forla- Noordoost- land «Ny Aalesund ^longyeatbyeryj, yr Grumantbyenf latent szburg; A 'rseè*0

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1983 | | pagina 9