Honderden
huizen nog
in
Woningtekort lijkt
alleen nog maar
groter te worden
L
Rem op bouw en renovatie
ACHTERGROND
Overzicht Leidse nieuwbouw
Op de grens van Leiden-noord en de Kooi zijn 45 woningen in aanbouw op het voormalige terrein van
Leidse Apparatenfabriek. <Foto Ho,vl
Inde Kraaierstraat (Haver- en Gortbuurt) is de bouw van zeven eenge
zinswoningen op een oor na gevild. (Foto Holvast)
ZATERDAG 13 AUGUSTUS 1983
LEIDEN - De woningbouw
in Leiden ligt al weer zo'n
drie weken op z'n gat. Het
is bouwvakvakantie, dus
hamer en beitel hangen in
de wilgen. Terreinen lig
gen braak, wachtend op
dat de eerste paal de
grond in gaat. Honderden
huizen staan in de stei
gers, bijna klaar om aan
een Leidse woningzoe
kende te worden toegewe
zen.
Gezien tegen de achtergrond van
de voorjaarsnota van de rege
ring zal de bedrijvigheid de ko
mende jaren niet meer worden
wat die geweest i§. Toch gaat de
gemeente door met plannen ma
ken en vanaf maandag, als de
bouwvakvakantie er op zit,
wordt ook weer daadwerkelijk
gewerkt aan de verkleining van
het woningtekort.
In totaal zal in 1983 de bouw van
zo'n 2114 huizen in voorberei
ding, in uitvoering ofwel gereed
zijn. De nieuwe Leidse woonwijk
in de Stevenshofjespolder mag
dan een grote aantrekkings
kracht uitoefenen op de Leide-
naars, er wordt ook met man en
macht gewerkt om de gaten in de
bestaande stad volgebouwd te
krijgen. De stand van zaken in de
woningbouw per 1 januari van
dit jaar geeft een verdeling te
zien van 828 woningen (40%) in
de Stevenshofpolder en 1286 wo
ningen (60%) in bestaande gebie
den.
In de Leidse binnenstad, de Ste
venshofpolder en de overige wij
ken zal het de komende maan
den dus weer bruisen van bouw
activiteiten. Een greep uit de
Leiden
Zoals op bovenstaande tekening gaan de 53 premiekoopwoningen er uitzien die worden gebouwd op het
terrein van de vroegere Leidse Broodfabriek (LBF).
plannen: aan de Oranjegracht
zijn op dit moment 56 woning
wetwoningen in aanbouw en
worden twee oude grachtenpan
den door de Stichting Het Kleine
Leidse Woonhuis in ere hersteld.
Op een steenworp afstand, in de
Haver en Gortbuurt, wordt ook
gewerkt aan het herstel van de
oude binnenstad. Op twee bouw
plaatsen, aan de Kraaierstraat en
op de hoek Levendaal/Pakhuis- j
straat, verrijzen woningen die
het oude buurtje er weer hele
maal boven op moeten helpen.
Pancras-Oost
Een andere binnenstadswijk die
met sprongen vooruit gaat is
Pancras-oost. De nieuwbouw op
de plek waar vroeger de fabrie
ken van Van Wijk en Zaalberg
stonden is nog maar net gereed
of de eerste paal zit alweer in de
grond voor de bouw van 37 wo
ningwetwoningen op het vroege
re Sjardinterrein tussen Middel
ste- en Uiterstegracht. Aan de Ir.
Driessenstraat nadert een blok
van veertien woningwetwonin
gen zijn voltooiing. Een aantal
verpauperde panden in de buurt
wordt thans in oude luister her
steld. Voor een aantal plekjes in
de omgeving hebben studenten
huisvesting en de Stichting
Huisvesting Werkende Jongeren
plannetjes klaar liggen die even
eens op korte termijn zullen wor
den gerealiseerd.
In opdracht van laatst genoemde
stichtingen zullen ook 85 woon
eenheden aan het Flanorpad, 40
woningen aan de Maredijk en 47
woningen aan de Kaiserstraat
worden neergezet. Elders in de
stad worden nog wat kleinere
projecten gerealiseerd voor deze
groep woningzoekenden en aan
de St. Jacobsgracht verrijzen, in
opdracht van de gemeente, nog
eens 90 wooneenheden voor jon
geren in het voormalige oudelie-
denhuis St. Maarten.
In de wijk De Camp achter de
Haarlemmerstraat wachten 29
bejaardenwoningen op hun vol
tooiing. Aansluitend zal het Ste
venshofje fraai worden gerestau
reerd. Voor het eind van dit jaar
zullen ook de 25 woningen op het
terrein van de voormalige Mor-
spoortkazerne worden opgele
verd. Aan de Doelengracht zal
binnenkort de eerste paal in de
grond gaan voor de bouw van 58
woningen die voornamelijk zijn
bedoeld voor gezinnen. Op de
hoek Ververstraat/Oude Heren
gracht worden 63 woningen in
aanbouw genomen. Tussen de
Hooglandse Kerkgracht en Mid
delweg zullen twintig woningen
worden neergezet.
Koopwoningen
Particuliere bouwondernemers
hebben het in de afgelopen jaren
nogal eens laten afweten, bang
dat zij hun veelal dure koopwo
ningen niet zullen kwijtraken
Het tij lijkt nu te keren. Aan de
Kaatsbaan, achter het Noordein
de, zijn veertien premie-A-
ningen zojuist gereed gekomen
De eerste paal voor 53 premie
koopwoningen op het voormali
ge LBF-terrein (Kavel b.v.) gaat
binnenkort de grond in. Het
grootste gat in de Leidse binnen
stad aan de Oude Singel, eigen
dom van het Amsterdamse
bouwbedrijf Banero, blijft even
wel nog braak liggen.
Buiten de binnenstad vinden uiter
aard ook de nodige bouwactivi
teiten plaats. In de omgeving van
de Kooilaan en Ringkade zijn 93
woningwetwoningen en woon
eenheden op een oor na gevild.
Op de grens van Noorderkwar
tier en De Kooi verrijzen thans 45
woningen op het voormalige ter
rein van de Leidse Apparatenfa
briek. Ook elders in De Kooi en
Noord komt nog het één en an
der van de grond. In Groenoord
worden 36 woningen gebouwd
op het voormalige Olga-terrein.
In het Morskwartier, aan de Dia
mantlaan, zijn thans 86 wonin
gen in aanbouw naast het win
kelcentrum dat momenteel
wordt uitgebreid. Aan de Tur
kooislaan zullen nog eens 34 hui
zen verrijzen. In Tuinstadwijk
worden op het vroegere badhuis
terrein aan de Lindestraat veer
tien woningen neergezet.
Stevenshof
Ten slotte, de grootste bouwlocatie
van Leiden: de Stevenshofpol
der. Op dit moment wordt ge
werkt aan de oplevering, uitvoe
ring en voorbereiding van 828
woningen (premiekoop en wo
ningwet). Vijfenzeventig wonin
gen zijn thans gereed en per
week worden vijftien nieuwe wo
ningen opgeleverd. De Stevens
hofpolder zal zeker tot in de ja
ren negentig een belangrijke
bouwlocatie van de gemeente
blijven. In totaal kunnen in de
nieuwe woonwijk zo'n 4500 wor
den gebouwd.
Veertien woningen aan de Ir. Driessenstraat zijn bijna gereed.
Aan de Oranjegracht worden de contouren zichtbaar van 56 woningwetwoninaen. Twee
oude grachtenpanden worden in ere hersteld. (Fo*o Holvast)
LEIDEN - De gemeente Leiden
ziet haar volkshuisvestings
plannen in toenemende mate
gedwarsboomd door de bezui
nigingen van het rijk. Niet al
leen het aantal woningen dat
de gemeente jaarlijks mag bou
wen zal minder zijn dan ge
pland maar vooral het aantal
goedkope huizen (woningwet
woningen) dat Leiden van het
rijk mag neerzetten, wordt de
eerstvolgende jaren aanzien
lijk beperkt.
Die sombere verwachtingen ko
men voort uit de maatregelen
die de staatssecretaris van
volkshuisvesting, Brokx, in
het vooruitzicht heeft gesteld
in het kader van de voorjaars
nota. Per 1 september aan
staande moet het Leidse meer
jarenprogramma voor nieuw
bouw en renovatie, voor de pe
riode 1984 tot en met 1988, bij
de staatssecretaris op tafel lig
gen. Uit het ontwerpprogram
ma dat onlangs gereed is geko
men, blijkt zonneklaar dat het
Leidse college van B en W zich
duidelijk rekenschap heeft ge
geven van de sombere maatre
gelen waartoe het rijksbeleid
de gemeente zal dwingen.
De gevolgen van het regerings
beleid voor de Leidse volks
huisvesting werden begin dit
jaar al duidelijk. Van de ge
vraagde 1500 woningen mag de
gemeente er dit jaar slechts 879
bouwen. Leiden kwam er ei
genlijk zo slecht nog niet van
af, want in de regiogemeenten
werden nog heel wat gevoeli
ger klappen uitgedeeld. Alle
gemeenten, Leiden incluis,
klaagden dan ook hun nood
over de geringe toewijzing van
nieuwbouwwoningen.
Het geweeklaag was nog niet
verstomd of de staatssecretaris
maakte dit voorjaar alweer
nieuwe snoeiplannen bekend.
Het maximum aantal te bou
wen woningen zal volgend jaar
90.000 bedragen. Dat is vijf
tienduizend minder dan dit
jaar. Daarnaast vindt een ver
schuiving plaats van goedko
pere huurwoningen naar de ca
tegorieën koopwoningen, met
als nieuw element de tot de
vrije (duurdere) sector te reke
nen "koopwoningen C" waar
voor een eenmalige rijksbijdra
ge van 5000 gulden zal worden
verstrekt. De groep woning
zoekenden die zijn aangewe
zen op goedkope huurwonin
gen krijgen dus'de zwaarste
klappen te verduren.
De vraag is wat precies de conse
quenties voor Leiden zullen
zijn van het landelijk bouwpro
gramma. Wanneer de aan
Zuid-Holland, respectievelijk
aan Leiden, toe te kennen con
tingenten (d.w.z. het aantal wo
ningen dat gebouwd mag wor
den) gelijke tred houdt met de
afneming van het rijkspro
gramma dan zou dit desastreu
ze gevolgen hebben voor de
uitgangspunten van het Leidse
volkshuisvestingsplan
Omdat zowel het woningtekort
als het planaanbod van de ge
meente Leiden groot is, hopen
de Leidse volkshuisvesters
echter (tegen beter weten in?)
de dans te kunnen ontsprin
gen. Een aanwijzing om die
hoop te rechtvaardigen is een
advies aan de staatsecretaris
van de provinciale commissie
voor de woningbouw in Zuid-
Holland (exclusief Rijnmond)
dat aan de geconstateerde be
hoefte in Leiden zoveel moge
lijk tegemoet moet worden ge
komen.
Het voorgestelde meerjarenpro
gramma van de gemeente voor
de jaren 1984 tot en met 1988
omvat in totaal 5943 woningen
en wooneenheden en is geba
seerd op de Leidse woningbe
hoefte van rond de 1200 wonin
gen per jaar. Tijdens de behan
deling van het volkshuisves
tingsplan, dit voorjaar in de
Leidse gemeenteraad, werd de
vrees al uitgesproken dat in
dien de gemeente minder wo
ningen mag bouwen, het wo
ningtekort niet zal worden in
gelopen, maar juist groter zal
worden. Alle goede voorne
mens ten spijt begint het er
steeds meer op te lijken dat dit
laatste inderdaad het geval zal
zijn.
Gehoopt wordt dat Leiden in de
jaren tot en met 1988 kan reke
nen op 900 a 1000 wonihgen
per jaar. Dat het aantal te reali
seren woningwetwoningen
veel lager zal zijn dan volgens
het Leidse volkshuisvestings
plan noodzakelijk wordt
geacht, hoopt de gemeente ge
compenseerd te krijgen door
de bouw van een groter aantal
premiehuurwoningen. Met wat
kunst en vliegwerk zou de
huur van een premiehuurwo
ning niet of nauwelijks hoger
hoeven te zyn dan van een wo
ningwetwoning, zodat de be
doeling van het volkshuisves
tingsplan in grote lijnen toch
gehandhaafd blijft.
In totaal wordt een aandeel van
75% woningwet- en eventueel
premiehuurwoningen in het
nieuwbouwcontingent nodig
geacht. De resterende produk-
tie zou, alweer volgens de
meerjarenraming van de ge
meente, moeten bestaan uit
door
Jan Rijsdam
wooneenheden voor jongeren
en de bouw van premiekoop
woningen. Dat deze hoop ijdel
is mag blijken uit het toege
kende contingent voor 1983
dat voor nog geen 42% bestaat
uit woningwet- en premie-
huurwoningen. De wooneen
heden voor jongeren (ook wo
ningwet en premiehuur) mee
gerekend wordt het percenta
ge van 75% pas benaderd. He
laas moet worden vastgesteld
dat ook het aantal gesubsi
dieerde wooneenheden in het
landelijk programma wordt te
ruggeschroefd.
Renovatie
Met de renovatie van woning
wetcomplexen staat het er al
evenmin rooskleurig voor.
Mocht Leiden vorig jaar nog
813 woningen renoveren, dit
jaar omvat het contingent
slechts 360 woningen (en mis
schien nog 111 woningen). De
daling van het aantal te renove
ren woningen is niet in over
eenstemming met het tempo
dat nodig wordt geacht om het
Leidse woningbestand bijtijds
te vernieuwen. Een eenvoudig
rekensommetje leert dat vanaf
1984 jaarlijks gemiddeld 940
woningen in uitvoering moe
ten worden genomen teneinde
de achterstand in 1990 te heb
ben ingehaald. "Gezien tegen
de achtergrond van de voor
jaarsnota van de regering is
voortzetting op de huidige voet
echter niet meer haalbaar te
noemen" zo concludeert de ge
meente zelf. Een nader onder
zoek naar de mogelijkheid van
verschuiving van renovatie
naar groot onderhoud wordt
daarom nodig geacht.
De woonlastenproblematiek is
een volgend punt dat de ge
meente grote zorgen baart. Bij
de huurvaststelling na renova
tie gaat het rijk er thans vanuit
dat naarmate de kosten van
verbetering hoger zijn ook de
nieuwe huurprijs hoger wordt.
Niet alleen de hoogte van de
huren maar ook de beperking
van de individuele huursubsi
die, waarvoor de regering ver
dergaande maatregelen heeft
aangekondigd, zit de gemeente
hoog. De individuele huursub
sidie is door wethouder Tesse-
laar van volkshuisvesting
steeds één van de pijlers van
het Leidse volkshuisvestings
beleid genoemd. Een noodza
kelijk instrument om een zo
gunstig mogelijke doorstro
ming te krijgen van goedkope
woningen naar de duurdere
nieuwbouw. Geconcludeerd
mag worden dat deze pijler on
der het gemeentelijk beleid ge
voeglijk doorliet rijk is wegge
slagen.
Over de woonlastenproblema
tiek zal de gemeente in sep
tember aanstaande een nota
het licht laten zien, waarin op
genomen een overzicht van de
toekenning van individuele
huursubsidie in Leiden aan de
verschillende inkomensgroe
pen en voor woningen in ver
schillende huurklassen. Uit ge
maakte berekeningen valt ove
rigens al af te leiden dat de
reeds vastgestelde maatrege
len (meetellen inkomens ge
zinsleden) en vervolgens de
voor 1984 aangekondigde
maatregelen inzake de indivi
duele huursubsidies in de
Leidse situatie hun uitwerking
niet zullen missen.
In de woonlastennota zal verder
worden ingegaan op de gevol
gen van het huursubsidiebe-
leid voor de kandidaat-door
stromers en voor de stadsver
nieuwing. De nota zal ook na
der ingaan op de aspecten die
vastzitten aan de verschuiving
van huurwoningen naar koop
woningen in het rijksbouwpro
gramma.
Hoe men het ook wendt of keert,
vast staat dat de groep woning
zoekenden met de laagste in
komens de dupe zal zijn van
het regeringsbeleid of zoals
wethouder Tesselaar al zei bij
de toewijzing van het contin
gent voor 1983: "de huurders
zijn de klos". Een vergelijking
van het Leidse met het lande
lijk bouwprogramma toont on
miskenbaar aan dat de wo
ningnood in Leiden voor deze
groep woningzoekenden de
eerstvolgende tien jaar niet
wordt opgelost, dan wel dat
het wonen onbetaalbaar dreigt
te worden.
