Syrisch-orthodoxe kerk
vond onderdak in Glane
Op de vlucht voor ajatollah Khomeiny
KERKDIENSTEN
Geestelijk, sociaal en cultureel
centrum voor christen-Turken
Leven in Iran ondraaglijk voor Bahai's
Kalender zending/missie
met een pikant tintje
PW A
ZATERDAG 13 AUGUSTUS 1983
door
Koen Kappenburg
Patriarch Ignatius, het hoofd van
de 'Syrisch Orthodoxe Kerk van
Antiochië en het hele Oosten' zal
volgend jaar het eerste klooster
van deze kerk in Europa komen
inwijden. Dat klooster is gelegen
in Glanerbrug, aan de weg naar
Glane. Hoewel er nog druk ge
werkt wordt aan de inrichting,
begint het al duidelijk te functio
neren als het centrum van de Sy-
risch-Orthodoxe Kerk in Europa.
Het is dan ook het woon- en werk
centrum van bisschop Julius,
wiens diocees zich over Midden-
Europa en de Benelux uitstrekt.
Blij en dankbaar als hij is voor
dit nieuwe centrum, heeft hij
toch grote zorgen op financieel
terrein. Voor het nieuwe klooster
kon hij geloofsgenoten in zijn he
le diocees aanspreken. Voor de
aankoop van een gebouw in En
schede, dat dan als kerk kan die
nen voor de in en om Enschede
wonende geloofsgenoten, heeft
hij een dringend beroep gedaan
op andere kerken. Die staan wel
sympathiek tegenover deze
'vluchtelingen-kerk', maar heb
ben zelf al zoveel financiële zor
gen dat ze het moeten laten bij
vriendelijkheidsbetuigingen. De
bisschop doet daarom nu een be
roep op individuele christenen in
het oosten van het land.
Het verhaal over de komst van
christen-Turken naar Nederland
mag nu zo langzamerhand wel
als bekend worden veronder
steld. De in Turkije levende
christenen voelden zich ernstig
bedreigd door (islamitische)
dorpsgenoten en namen de wijk
naar het buitenland, mede aan
gelokt door verhalen van familie
leden die door bedrijven naar
Nederland waren gehaald. Zo
kwamen in de loop der jaren
honderden families naar Neder
land, met name naar deze regio.
Ze wonen graag bij elkaar in de
buurt, deze Syrisch-orthodoxen.
De kerk heeft voor hen een totaal
andere betekenis dan kerken dat
hebben voor Nederlanders. Het
is een geestelijk, maar evenzeer
een sociaal en cultureel centrum.
Ze komen bijna dagelijks in hun
kerk, al was het maar voor con
tacten met anderen.
Het woord 'Syrisch' in relatie tot
deze kerk heeft overigens niets
te maken met het land Syrië
maar met ene koning Cirus uit de
grijze oudheid. Men gebruikt zijn
naam zoals men in het Westen
het woord 'christelijk' gebruikt.
De Syrisch-orthodoxe kerk. een
van de oudste, zo niet de oudste
ter wereld, beroemt zich erop ge
sticht te zijn door de apostelen
uit Jeruzalem. Het patriarchaat
van (het toenmalige) Antiochië is
het oudste van alle patriarcha
ten.
De orthodoxen in geheel Europa
hebben geld op tafel gelegd voor
de aankoop van het voormalige
r.k. Olav-klooster dat jarenlang
buiten gebruik was. De aanvan
kelijk in Hengelo residerende
bisschop is er gaan wonen, sa
men met enkele assistenten; hij
verwacht dat er binnenkort ook
enkele monniken zullen kunnen
worden gewijd.
In het gebouw komen tientallen
slaapvertrekken voor orthodo-
xen-op-doorreis. Bisschop Ju
lius: „In oriëntaalse landen is het
gebruikelijk dat men onderweg
geloofsgenoten ontmoet in
kloosters. Er logeren hier nu al
geregeld mensen uit andere lan
den".
Tijdens ons gesprek vertoefden er
twee bisschoppen in Glaner
brug: de Syrisch-orthodoxe bis
schoppen van Bagdad en van
Damascus.
In het klooster is inmiddels een
fraaie kapel ingericht voor de da
gelijkse diensten (veelal met gas
ten dus) alsmede enkele verga-
Bisschop Julius met de bisschoppen van Bagdad en Damascus.
derzalen. Met hulp van de Neder
landse Christen Vrouwen Bond
(NCVB) wordt momenteel een
grote zaal in een afzonderlijk ge
bouw ingericht, plaats biedend
aan enkele honderden mensen.
De NCVB wilde met haar finan
ciële hulp hiervoor de verbon
denheid met de christen-Turken
tot uitdrukking brengen.
Bisschop Julius: We zijn heel erg
gelukkig dat we van de gemeen
te Losser toestemming hebben
gekregen om op het terrein van
het klooster een eigen begraaf
plaats te mogen inrichten.
Vrijwillige krachten en anderen
zullen het gebouw de komende
maanden verder inrichten opdat
de patriarch het centrum de vol
gende zomer, men denkt in juni.
officieel kan inwijden en openen.
in Enschede wonen momenteel
zo'n 150 christen-Turkse fami
lies. Zij hebben geen eigen kerk.
dus ook geen eigen sociaal cen-
(foto GPD)
trum. Ze hebben met veel ker
ken gepraat over het huren van
een gebouw. Dat is uiteindelijk
in de wijk Deppenbroek (H.
Geestkerk) gelukt, maar er zijn
voortdurend problemen. De
diensten van de Syrisch-Ortho-
doxe kerk duren altijd lang: en
kele uren. Dat kan nagenoeg
geen enkele kerk inpassen in het
eigen schema van diensten. De
oplossing zou zijn: een eigen
kerk. Die mogelijkheid is aanwe
zig. Men kan aan de M. H.
Tromplaan het voormalige kruis-
gebouw kopen en inrichten als
kerk. Daarvoor is minstens
300.000 gulden nodig. De 150 fa
milies zegden meteen toe samen
100.000 gulden (tegen de 700 gul
den per gezin!) op tafel te zullen
leggen. Andere kerken in En
schede zegden hun medewer
king toe, hetgeen de Syrisch-or
thodoxen aanvankelijk vertaal
den in 'financiële hulp'. Maar dat
bleek al te optimistisch..
Uiteindelijk is Abdul Ali Rezaei
met zijn gezin in Baarn terecht
gekomen. Een vluchteling uit
Iran, het land dat nu al weer en
kelejaren door Khomeiny in een
ijzeren greep wordt gehouden.
Het leven van Rezaei was in ge
vaar, dat werd hem overduidelijk
in juni 1979, toen de sjah al lang
was verdreven- en het theocrati
sche regiem van de ayatollah
door
Bert Pol
(een staat geregeerd door geeste
lijke leiders) in heel Iran merk
baar werd. De 30-jarige Rezaei
was aanvankelijk moslim, maar
kwam zeven jaar geleden in aan
raking met het Bahai-geloof.
Dat gebeurde nadat hij zijn vrouw
Mahnaz had leren kennen. Zij en
haar ouders waren aanhangers
van Bahaullah, een profeet vol
gens zijn volgelingen. In elk ge
val is hij de stichter van het Ba
hai-geloof, dat zijn wortels heeft
in Iran. De aanhangers van Ba
haullah spreken nog regelmatig
van Perzië. Bahaullah (hetgeen
betekent glorie aan God) werd in
1853 met zijn familie en enkele
volgelingen uit Perzië verban
nen. Hij ligt begraven in het Is
raëlische Haifa waar ook het
„Universele Huis van Gerechtig
heid" staat, het hoofdkwartier
van de Bahai's. Dit maakt de si
tuatie voor de Bahai-aanhangers
in Iran alleen maar moeilijker,
omdat het bewind in Teheran
hen verdenkt van samenwerking
met de Israëli's.
Maar ook zonder die beschuldiging
is het leven voor de Bahai's in
Iran ondraaglijk geworden. Ze
zijn er niet veilig meer. Regelma
tig worden huiszoekingen ge
daan, „de klop op de deur", en
worden Bahai's zonder vorm van
proces in de gevangenis vastge
houden. Velen van hen zijn in
middels terechtgesteld. Duizen
den Bahai's hebben uit angst
voor arrestatie hun huizen verla
ten en zijn ondergedoken, omdat
ze weten dat het regiem in Tehe
ran er alleen maar op uit is om
hun gemeenschap te elimineren.
Veel landen hebben al fel geprotes
teerd tegen deze vervolging,
maar Teheran reageert er niet op.
Ook de Verenigde Naties en Am
nesty International hebben aktie
ondernomen, maar ook dit pro
test heeft tot nu toe niets gehol
pen. De martelingen en execu
ties gaan onverminderd door
Tientallen" vooraanstaande Ba
hai's hebben al het leven gelaten.
Het Bahai-geloof gaat ook uit
van de gelijkwaardigheid van
man en vrouw, een doorn in het
oog van het islamitische bewind
in Iran.
„Als je als Bahai gevangen zit, kun
je direct vrij komen als je zegt
dat je j'e geloof verwerpt en je
weer terugkeert naar de islam",
aldus Rezaei, die na vele om
zwervingen (onder andere in Pe
ru) in ons land aankwam, waar
hij toestemming kreeg om te
kunnen blijven.
Met zijn vrouw en zoontje Nafrid
(nu zes jaar), dochtertje Hoda (2)
werd hier geboren, leeft hij naar
omstandigheden tevreden in
Baarn. „Elke dag denk je aan je
familie die in groot gevaar ver
keert in Iran", zegt Rezaei, die
een studie volgt aan de Vrije Uni
versiteit in Amsterdam. Hij was
mecaniciën bij de Iraanse lucht
vaartmaatschappij in Abadan, in
het zuiden van het land. „Het
werd voor mij en mijn gezin on-
mogelijk om er nog te leven.
Door mijn baan had ik meer kans
om het land uit te komen. Daar
heb ik gebruik van gemaakt.
Je buren en iedereen in je naaste
omgeving, die mohammedaan
zijn, moeten niets van je hebben
als je Bahai bent. Mijn schoon
moeder heeft zesendertig jaar
lang in een ziekenhuis gewerkt.
Ze is ontslagen omdat ze Bahai
is. Ze krijgt geen uitkering, om
dat er in Iran geen sociale uitke
ringen bestaan. Het is nu heel
moeilijk voor mijn schoonfami
lie om in leven te blijven. Ze lij
den grote armoede. Elke dag ver
keert mijn familie in levenge-
Vorige maand nog zijn in Shiraz ze
ventien Bahai's door ophanging
ter dood gebracht, zo meldt een
persbericht van Bahai Neder
land, „omdat zij hadden gewei-
"Het evangelie van Solentiname" is de life! van de jaarkalender,
gezamenlijk uitgegeven door Cedntraal Missie Commissariaat
te Oegstgeest en Nederlandse Zendingsraad te Amsterdam De
zending s/missiekalender staat wat oplage betreft als koopkalen
der in Nederland aan de top: meer dan 300.000 gezinnen en al
leenstaanden schaffen zich elk jaar een exemplaar aan-
Dit jaar draagt de uitgave een pikant tintje. Niemand minder dan
Ernesto Cardenal, lid van de Sandinistische regering van Nica
ragua, speelt er een rol in. Dat is de priester, die door paus Jo
hannes Paulus II bij zijn bezoek aan Midden-Amerika met ver
manend opgeheven vinger werd toegesproken op het vliegveld
van Managua.
Ten tijde van het bewind van dictator Somoza kwamen de eenvou
dige boeren van Solentiname, een eilandengroep in het reusach
tige meer van Nicaraguain aanraking met de priester-dichter.
Die had zich voorgenomen een beschouwende commune te stich
ten op een der eilanden.
Na de zondagse eredienst zette hij de kerkgangers ertoe aan vrije
lijk te discussiëren over het voorgelezen evangelie. Naar aanlei
ding van die discussie heeft Cardenal een in vele talen vertaald
boek geschreven, "Het evangelie van Solentiname Dat staat vol
originele gedachten over en reacties op de leer van Jezus Chris
tus. In hem zagen de straatarme en soms hongerende boerenge
zinnen een medestander in hun streven naar een menswaardiger
leven.
Bijna elke stad of elk dorp in Iran
(waar in totaal 400.000 Bahai's
wonen) kent een zogeheten na
tionale raad van Bahai. Die raad
komt tot stand zodra er negen ge
lovigen in een plaats aanwezig
zijn. „Die raad vergadert regel
matig. De autoriteiten komen er
al gauw achter als die raad verga
dert. Dan wordt er een inval ge
daan en worden de mensen mee
genomen. Meestal worden ze
vreselijk gemarteld. Ze worden
bewerkt met messen op armen
en benen en er wordt kokend wa
ter in hun mond gegoten. Vrou
wen worden verkracht. Als hij of
zij zegt geen Bahai meer te willen
zijn, wordt men vrijgelaten. Maar
dat zal een gelovige van Bahaul
lah nooit doen. Uit liefde voor
God zijn we bereid dit met de
dood te bekopen".
Bahai's kunnen onmogelijk hun
land verlaten, aangezien ze op
een formulier hun godsdienst
moeten invullen. Geen Bahai die
er aan denkt om iets anders op
het papiertje te zetten. Kinderen
Abdul Ali Rezaei i
t zijn gezin.
van Bahai-ouders kunnen geen
onderwijs meer volgen, huwelijk
van echtparen worden als onwet
tig beschouwd. Hun nageslacht
wordt als buitenechtelijk be
schouwd, aldus de Bahai's. Be
halve samenzwering met Israël
wordt hen ook spionage met
Amerika en de Sowjet-Unie ver
weten, kortom, de religieuze haat
jegens hen is groot en „botst he
vig met het verstarde islamiti
sche denken".
In Nederland wonen op dit ogen
blik ongeveer negentig Iraanse
Bahai's. Zij houden onderling
contact door elkaar steeds te ont
moeten op „feestelijke bijeen
komsten" in verschillende plaat
sen. „Ik kan best in Nederland
wonen", zegt Rezaei. „Een Bahai
hoeft niet persé in Iran te leven.
Hij doet dat over de hele wereld.
Maar wat er met de Bahai's in
Iran gebeurd is vreselijk. Er
moet een eind komen aan hun
vervolging Waarom doet Kho
meiny dit? Mijn vrouw en ik
kunnen er soms 's nachts niet
van slapen. Dan denken wij aan
de gevaarlijke situatie waarin on
ze geloofsnoten verkeren".
LEIDEN: Herv. Gem. Hoogl. kerk 10 ds.
Van Leeuwen, 11.45 oecum. studen-
tendienst.
Marekerk 10 kand. Van Dis, 5 kand.
Paul.
'Maranathak. (L. Morsweg) 10 ds. Van
Achterberg.
Regenboog (Merenwijk) 9.30 past. Van
Well.
Bethlehemk. (Driftstr.) 10 kand. Van
Rooyen.
Bevrydingsk. (Montgomerystr.) 10 dr.
v.d. Zwaan.
Vredesk. (Burggravenl.) 10 -ds. Heule,
Wassenaar.
Waalse kerk (Breestr.) geen dienst.
Acad. Ziekenhuis 9 rk. dienst, 10.15 ds.
Bakker.
Diakonessenhuis 10.30 ds. Van Everdin-
gen, zat. 20 aug. rk dienst 10.30 hr. De-
lemarre.
Endegeest: zie Oegstgeest.
Geref. Kerk: Vredeskerk (Burggra
venl.): 10 ds. Heule, Wassenaar.
Petrak. (Surinamestr.) 10 ds. Hemmes,
Oegstgeest.
Oude Vest 10 ds. Koolstra (gecomb. do-
ven- en horendendienst).
Maranathak. (L. Morsw.) zie herv. gem„
Bevrijdingsk. (Montgomerystr.) 10 dr
v.d. Zwaan, 5 ds. Koolstra.
bejaardenhuis Groenhoven 10 ds. Bou-
Geref. K. Vryg. (Herengr.): 10 en 5 ds.
Houtman.
Chr. Geref. K. (Steenschuur): 9.30 en 5
ds. v.d. Boomgaard, Rijswijk.
Geref. Gem. (N. Rijn): 10 en 4.30 ds.
Boogaard.
Geref. Gem. in Ned. (Bethl.kerk
Driftstr 11.30 en 5.30.
Evang.-Luth. Gem. (Hoogl. Kerkgr.):
10.15 ds. Mostert, Alkmaar/Bever
wijk.
Doopsgez.-Remonstr. Gem. (Lokhorstk.
Pieterskerkstr.): 10 mw. Modderman.
Hilversum.
Baptistengem. (O. Rijn 3): 10 hr. Hoek-
sema. Voorschoten.
Evang. Christengem. (Middelstegr. 3):
Zendingswerk Middernachtsroep (Zoe-
terw.singel 21): 5 nam. hr. Roos, Sche-
veningen.
Evangeliecentrum (Zijlsingel 2): 10
Pinkstergem. (O. Vest 13): 10 hr. Elker-
Leger des Heils (Hooigr.): 10 heiligings-
samenk.. 19.30 verlossingssamen
komst.
Nieuw-Apost. Kerk (H. Rijnd. 24): 9.30
en 4, wo. 8.
Zevendedagadventisten (Ontmoetings-
kerk Voorschoten): elke zat. 9.45 bij
belstudie. 10.45 predikdienst.
Christian Science (Steensch. 6): 10.30.
Kerk van J. Chr. v.d. Heiligen der L. Da
gen (Brahmsl.): 9.30, 10.30 en 11.20.
Oud-Kath. K. (Zoeterw.singel): 10.
Rooms-Kath. K.: Haagweg zat. 19, zo. 9
en 10.45.
Herensingel zat. 19, zo. 9.30 en 11.
Rijndijk (Leiden-V.schoten) zat. 19. zo.
9.30 en 11.30.
Steenschuur zat. 19, zo. 8.3C. 10.11.30,18
en 19
Boshuizerkade zat. 19. zo. 9.30 en 11.
Lammenschansweg zat. 19, zo. 9 en
10.30.
Haarl.straat zat. 19, zo. 9.30, 10.45 en
12.15.
H. Rijndijk (zie Zoeterwoude).
ABBENES: Herv. Gem. 9.30 ds. Berg-
AARLANDERVEEN: Herv. Gem. 10 en
6.30 gez. dienst zie geref. kerk.
Geref. Kerk: 10 en 6.30 hr. Schoenma
ker, Oude Wetering (gez. dienst).
Chr. Geref. Kerk: 9.30 en 5.30 ds. Weste
rink, Urk.
Rk Kerk: zat. 19, zo. 10.30.
ALPHEN AAN DEN RIJN: Herv. Gem.
Adventskerk 9.30 ds. De Jonge, 6.30
ds. Bogers
Kruiskerk 9.30 ds. Bogers.
Opstandingskerk 9.30 ds. v.d. Vlist,
Nieuwekerk.
Salvatorikerk 6.30 ds. De Jonge (gez-
.dienst).
Goede Herderkerk 10 ds. Lamme
(dienst met doven), 6.30 ds. Verheul.
De Bron 10.30 ds. Verheul, 6.30 ds. Mul-
Oudshoornsekerk 10 ds. Van Vliet.
Sionskerk 9.30 ds. Ouwendijk, 6.30 ds.
Jongebreur, Sommelsdijk.
Geref. Kerk: Maranathakerk 10.30 en
6.30 ds. Stolk.
Salvatorikerk 9 ds. Stolk, 6.30 ds. De
Zie verder herv. gemeente.
Geref. K. Vrijg.(Rijnstroom): 9.30 ds.
Spijker, 6.30 dienst.
Ned. Geref. Kerk (school Willemstr.):
9.30 ds. Janse, Katwijk, 4.30 ds. De
Jong.
Chr. Geref. Kerk: 9.30 dienst. 2.30 ds.
Blom.
Oud-Geref. Gem. (Hooftstr. 240): 9.30 en
4; dond. 18 aug. 7.15 ds. v.d. Meer.
Bapt.gem. (Molenwerfstr. 1): 10 en 6.30
ds. Koekkoek.
Bapt.gem. Noord (school Kalkovenw.
62): 10 ds. v.d. Vlugt.
Volle-evang.gem. ('De Ark', Pr. Hen-
drikstr. 54): 10 hr. Visser.
Pinkstergem. (school Batenstein 16): 10.
Leger des H. (Com. de Vlamingstr.): 10
en 6.30.
Remonstr. Kring (Van Mandersloostr.
36): 10 dr. Cramer.
Rk Kerk: Bonifaciusk. zat. 19, zo. 9.45 en
11.30.
Piusk. zat. 19. zo. 9 en 10.30
De Bron zat. 19, zo. 9.30 en 11
BENTHUIZEN Herv. Gem. 9.30 hr
Henzen, Leiden. 6 ds. Exalto.
Geref. Gem. 9.30 en 6 leesdienst.
BODEGRAVEN: Herv Gem. Dorps
kerk 9.30 kand. Van Wijk, Nederhe-
mert, 6.30 kand. Kagchelland, Kame-
rik
Salv.kerk 9.30 ds. v.d. Broeck, 6.30
kand. De Jong, Werkendam.
Bethl.kerk 9.30 ds. Grisnigt, Bennekom,
6.30 ds. v.d. Broeck.
Geref. Kerk 9.30 ds. v.d. Berg, 6.30 ds.
Vliegenthart, Oudewater.
Geref. K. Vryg 9.30 en 4.30 ds. Mouis-
BOSKOOP: Herv. Gem. Dorpskerk 9.30
ds. Vlasbom, 6.30 zie geref. kerk.
De Stek 9.30 ds. Gesink, Noordwijk
Geref. Kerk: 9.30 ds. Van 't Hoff, 6.30 dr
Haitsma.
Chr. Geref. Kerk: 9.30 en 5 ds. Ribbers.
Geref. Gem.: 9.30 en 6 leesdienst, 17 aug.
7.30 ds. Van Haaren.
Rk Kerk: zat. 17.30 in De Stek. 19. zo.
9.30 en 11.
HAZERSWOUDE: Herv. Gem. 9.30 hr.
Bakker, Maassluis, 6.30 ds. Harteveld,
Rotterdam.
Geref. Kerk: 9.30 ds. Bade, Koudekerk
a.d. Rijn, 5 ds. Ferwerda, Sassenheim.
Rk Kerk: dorp zat. 19, zo. 9.30 en 11.30.
Anker zat. 19, zo. 8.45 en 11.15.
Rijndijk zo. 10.
HILLEGOM: Herv. Gem. 9 (Hoeksteen)
ds. Krispijn. 10.30 ds. Krispijn, 7 ds.
Jimmink.
Geref. Kerk: Hoeksteen 9 ds. Krispijn.
Maartenskerk 10.30 ds. Krispijn, 7 mw
Oosterlee.
Chr. Geref. Kerk: 9 ds. Drechsler, Haar
lem, 7 ds. Van Dijken, Lisse.
Rk Kerk: Mart. zat. 19. zo. 9 en 11.
Jozefk. zat. 19,zo. 10 en 11.30.
HOOGMADE: Herv. Gem. 10 ds. Visser,
Leiderdorp.
Rk Kerk zat 19. zo. 10.
DE KAAG: Herv. Gem. 9.30 ds. Kolk
man (H.A.).
Rk Kerk: zat. 19. zo. 8 en 10.
KATWIJK AAN DEN RIJN Herv
Gem. Dorpsk. 9.30 ds. Meijers, Lei
den, 6 ds. Schuurman.
Ontm.kerk 10 ds. Aarents, 6.30 ds. Meij
ers, Leiden.
Ver. ter voorbereiding van een herv
deelgemeente 'De Rank' te Katwijk
(aula P. Groen-college): zie Katwijk
aan Zee
Geref. Kerk: 9.30 ds. Koster. 5 ds. Van
Breevoort.
Rk Kerk: zat. 19, zo. 9.30 en 11.15.
KATWIJK AAN ZEE: Herv. Gem. N
Kerk 10 ds. Schuurman, 6 ds. De
Jong.
O. Kerk 10 ds. De Jong, 6 ds. Drieber
gen.
Ichthusk. 10 ds. Visser, 5 ds. Van Roon.
Pniëlk. 9.30 ds. Driebergen, 6 ds. Vroe-
gindeweij.
aula Bestevaer-mavo (Rijnsoever) 10
kand. Visser, Amsterdam
Overduin 2 15 ds. Baas.
Hoeksteen 10 dovendienst hr. Terpstra,
Rijswijk. Duitse dienst 10 pf. Schal
ier. Fürth.
Ver. ter voorbereiding van een herv.
deelgemeente 'De Rank' te Katwijk
(aula P. Groen-college): 9.30 ds.
Kruyt, Heerlen
Geref. Kerk: Vr.kerk 9.30 ds. van Veen,
Amersfoort, 5 ds. Koster.
Triumfatork. 9.30 ds. Van Breevoort. 5
ds. van Veen, Amersfoort.
Geref. K. Vrijg.: 10.15 leesdienst, 3.30 ds.
Heida.
Ned. Geref. Kerk: 8.45 ds. De Jong, Al
phen a.d. Rijn, 7 ds. Janse.
Chr. Geref. Kerk: 10 en 5 ds. Slagboom.
Vrije Chr. Geref. Gem. (Unizaal): 10 en 5
ds. v.d. Boer.
Geref. Gem. (Remisestr.): 10 en 5 lees-
Volle-evang.gem. ('Tripodia'): 9.45.
KOUDEKERK AAN DEN RIJN: Herv.
Gem. 10 ds. Lapré, 7 hr. Van Duin,
Noordwijk (gez. dienst).
Geref. Kerk 10 hr. Van Duin, Noord
wijk, 7 hr. Van Duin (gemeensch.
dienst in herv. kerk).
LEIDERDORP: Herv. Gem. en Geref.
Kerk Dorpsk. 10 ds. Knorth, 6.30 ds.
V.d. Born.
Hoofdstr. 10 ds. v.d. Born.
Scheppingsk. 9 ds. Stegeman.
Elis.ziekenhuis 9.30 mis rector Vijftig-
schild, 10.45 ds. Brommet.
Bapt.gem. (wijkgeb. Zijlkw.): 10 hr. De
Rk Kerk: zat. 19, zo. 9 en 12.
LEIMUIDEN Herv. Gem. 9.30 hr. Dre-
ver. Voorschoten.
Geref. Kerk: 9.30 drs. Plomp, Ouder
kerk, 7 ds. Broer, Ter Aar.
Camping 10.30 hr. De Zeeuw, Alphen
a.d. Rijn.
Rk Kerk: zat. 19. zo. 7.30. 9.30 en 11.15.
LISSE: Herv. Gem. Dorpskerk 10.30 ds.
De Gelder.
Pauluskerk 9 en 7 ds. De Gelder.
Geref. Kerk: 10 kand. Van Wallinga, Lei
derdorp, 5 ds. Jaspers Focks. Oude
Wetering.
Geref. K. Vrijg. (Princ.str.): 10.30 en 4.30
leesdienst.
Ned. Geref. Kerk (Salvatori): 10 lees
dienst, 4 ds. De Boer. Spakenburg.
Chr. Geref. Kerk: 10 en 7 ds. Visser,
Nieuw-Vennep.
Geref. Gem.: 10 en 4 ds. Hakkenberg.
Rk Kerk: Agathakerk zat. 19, zo. 10.
11.30.
Poelpolder zat. 19, zo. 9 en 11.30.
Mariakerk zat. 19, zo. 8.30, 10 en 11.45.
Engelbew. zat. 19, zo. 9. 10.30 en 17.45
NIEUWKOOP Herv. Gem. 9.30 en 6.30
hr. Stam
Geref. Kerk 9.30 en 6.30 ds. Noote-
Chr Geref Kerk 9.30 dienst. 7 ds. Beek
huis. Rotterdam
Remonstr. Gem.: 10 prof. Heering.
Rk Kerk: zat. 19. zo. 9 en 10.45.
NIEUWVEEN: Herv. Gem. 9.30 en 6.30
ds. Molenaar.
Geref. Kerk: 9.30 ds. Jaspers Focks, Ou
de Wetering, 7 mr. Reugebrink, Lei
derdorp.
Rk Kerk: zat. 19, zo. 9 en 11
NIEUW-VENNEP: Herv. Gem. geen op
gave.
Geref. Kerk: 9.30 ds. Wijngaarden, 6.30
ds. Bol, Vijfhuizen.
Chr. Geref. Kerk: 9.30 en 4.30 ds. Van
Dijken, Lisse.
Rk Kerk: zat. 19, zo. 10
NOORDEN: Herv. Gem. 9.30 ds. Schrij
ver, Woerden, 7 ds. Schalk, Leimui-
Geref. Kerk <W Verlaat): 9.30 hr. Koe
nes, Amsterdam, 7 hr. Westerik, Zeg-
Rk Kerk: zat. 19. zo. 9 en 10.30.
NOORDWIJK: Herv. Gem. Voorstr-
.(Binnen) 10 ds. v.d. Lee, 5 hr. Visser,
Gouda, 7 ds. v.d. Lee.
Hoofdstr. (Zee) 10 ds. Meijering, Voor
schoten, 7 ds. Elgersma.
De Rank (Golfbaan) 10 hr. Visser, Gou
da, 8 pf. Schalier (Duitse dienst).
Geref. Kerk: Hoofdstr. (Zee) 10 mevr.
Attema, Leiderdorp, 7 ds. Elgersma
(gez. dienst in herv. kerk).
Vinkenl. (Binnen) 9.30 ds. Elgersma, 7
ds. v.d. Lee (gem. dienst)
Stichtingskerk 11 ds. Elgersma.
Sole Mio 9 drs. Wamelink.
Ned. Prot. Bond (aula O.Zeew.) 10.30 ds.
Van Rossum, Voorburg.
Rk Kerk: Zee zat. 19, zo. 9.30 en 11. 19
Duitse dienst..
Binnen zat. 16 kerkhof, 19. zo. 8, 10 en
11.30.
NOORDWIJKERHOUT: Dorpsk. 10 ds.
Streefland, Nijkerk (gemeensch.
dienst).
De Zilk
Rk Kerk: Victork. zat. 19, zo. 9.30, 11.
Jozefk. zat. 19, zo. 8.30 en 10.
De Zilk zat 19. zo 10 en 11 30
OEGSTGEEST Herv. Gem Groene ol
Will.kerk 10 ds. Heemskerk.
Mauritskerk 10 ds. Vegter.
Gemeentecentrum (Lijtw.) 10.30 dr
Barnouw, 7 dr. Cramer
Geref. Kerk Mauritskerk 10 ds. Vegter
Geref. Kerk Vrijg.: 8.45 en 4.30 dienst
Ned. Geref. Kerk (Gem.centrum): 8.45
ds. De Lange, 4 ds. Biewenga, Zoeter
Van Wijckerslooth 4 ds Van Achter
berg
Endegeest: 9.30 ds. Friederich.
Volle-evangeliegem. (Gem.centrum) 4
Lutherse kerk 10.15 ds. Mostert
Rk Kerk Will.kerk zat 19. zo. 9 en 10 30
OUD-ADE: Rk Kerk zat. 19. zo. 8.30 en
10.30.
OUDE EN NIEUWE WETERING
Herv. Gem. 9.30 ds. De Korte.
Geref. Kerk: 9.30 en 6.30 ds. Verhoog.
Franeker.
Remonstr. Gem.: 10 ds. Van Os. Maas-
Rk Kerk: zat. 19. zo. 9.30 en 11.30.
ROELOFAREN DSVEEN Rk Kerk
Mar. Pres. zat. 19, zo. 9 en 11.
Petrus-B. zat. 19. zo. 9.30 en 11.30.
RIJNSATERWOUDE Herv. Gem 9 30
ds. De Vree, Leimuiden, 7 kand.
Kooyman, Den Haag.
Chr. Geref. Kerk: 9.30 en 2.15 dienst.
RIJNSBURG: Herv. Gem. Laurentius-
kerk 9.30 ds. Van Niel, 5 hr. Christ.
Eek en Wiel.
Bethelkerk 9.30 ds. Smaling.
Geref. Kerk: Petrak. 9.30 ds. Baayen,
4.30 ds. Stolk, Alphen.
Imm.kerk 9.30 hr. Brouwer, Katwijk, 7
ds. Baayen.
Mar.kerk 9.30 prof. Verkuyl, Amster
dam, 5 ds. Heule, Wassenaar.
Camping Koningshof 10 hr. Van Rijn.
Geref. Kerk Vrijg.: 10 en 5.15 ds. Grut-
Chr. Geref. Kerk: 9.30 leesdienst, 3 ds.
Westerink, Urk.
Evang. Christengem. (aula mavo): 10 ds.
Agtereek, Westerhaar.
Rk Kerk: zat. 19, zo. 10.30
RIJPWETERING: Rk Kerk zat. 19. zo 9
en 10.30
SASSENHEIM Herv. Gem. 930 ds
Heymans, Alphen a.d. Ryn. 7 ds.
Voortman, Halfweg.
Geref. Kerk: 9.30 drs. Bol, Vijfhuizen. 7
ds. Ferwerda.
Chr. Geref. Kerk: 10.30 en 5 drs. Den'
Hertog, Leiden.
Ned. Prot. Bond (Jul.laan 17): geen
dienst.
Rk Kerk: zat. 19, zo. 9.30 en 11
TER AAR: Herv. Gem. 9.30 ds. De
Leeuw, Maarn, 6.30 ds. Hemmes.
Oegstgeest.
Geref. Kerk: 9.30 ds. Broer. 6.30 ds. Jas
pers Focks, Oude Wetering.
Rk Kerk: Aardam zo. 9 en 12.
kerk Langeraar zat. 19. zo. 9.30 en 11.30.
VALKENBURG Herv Gem 10 en 6.30
ds. Vermeulen.
Geref Kerk: 9.30 ds Welbedacht. Ha
zerswoude, 6.30 prof. v.d. Beek
Geref K Vrijg.: 9.30 en 5 ds Heida
VOORHOUT: Herv Gem 10 hr Hoffe
Rk Kerk zat. 19, zo. 9. 10.30 en 11.45
VOORSCHOTEN Herv Gem Dorps
kerk 10 mevr ds. Flesseman-van
Leer, 7 ds. De Zeeuw
De Ontmoeting (Noordhofland) 9.30 ds.
Jansen. Leiden.
Hulp en Heil (Schakenbosch) 10 ds. Van
Leusden.
Geref. Kerk: 9.30 ds. De Zeeuw. 7 zie
herv. kerk dorp
Geref. K. Vryg.: 10 en 5 ds. Zemel, Mon-
Aulagemeenschap Noordhofland geen
Rk Kerk: Laur.kerk zat. 19, zo. 11.30.
M. Godskerk zat. 19, zo. 10.
WADDINXVEEN Herv Gem Brugk
9.30 kand De Koeyer. Kruiningen, 5
ds. Goossen.
Hoeksteen 9.30 ds. Roetman. 6.30 hr
Burger, Rijssen.
Bethelk. 9.30 ds. Goossen. 5 ds. Roet-
Imm.kerk 9.30 ds. Cojrnelder, Rotter
dam, 7 ds. Bos.
Geref. Kerk: Kruisk. 9 ds. De Moor, 5 ds.
Heiner, Rozenburg.
Ontm.kerk 10.15 ds. De Moor.
Chr. Afgesch. Gem.: 9.30 en 5 ds. Ver-
Remonstr. Gem. geen dienst.
Rk Kerk: Victork. zat. 19, zo. 9.30
Ontm.kerk zat. 19, zo. 11.45.
WARMOND: Herv. Gem. 10 ds. Van
Hemstede, Leiderdorp.
Rk Kerk: zat. 19. zo. 8.30, 10 en 11.30.
WASSENAAR: Herv Gem Dorpsk. 10
drs. Van Veen, 4.30 ds. Wolters, 7 geen
dienst.
Kievietk. 10 zie Bloemcampkerk
Messiask. 10 ds. Veenboer, Den Haag.
Dorpscentrum 9.30 ds. Wolters.
Geref. Kerk: Zijllaan 10 ds. v.d. Linde,
Den Haag. 7 ds. Rullmann. Den Haag
Zuid (Bloemcamplaan) 10 ds. Van Brug-
Ned. Prot. Bond (Kerkdam): 10.30 ds.
Friederich, Oegstgeest.
Campingdienst Duinrell 10 hr Van
Veen.
Dovendienst 10 hr. Terpstra. Rijswiik.
Rk Kerk Will zat 19. zo 9 30, II
Jozefk. zat 19, zo. 9.30 en 11
G. Herderk. zat. 17. zo. 9 en 11
WOUBRUGGE: Herv. Gem 9 30 ds
Koelewijn, 6.30 ds. Koelewyn (gez-
.dienst).
Geref Kerk: 9.30 ds. Aalders, 6.30 ds.
Koelewyn (gez. dienst in herv kerk).
Rk Kerk: zat. 19. zo. 10.
ZEVENHOVEN Herv. Gem 9.30 ds.
Schalk, Leimuiden.
Geref. Kerk: 9.30 ds Fernhout. Alphen
a.d. Rijn, 7 ds. Verheul, Alphen a.d
Rijn.
Rk Kerk: zat. 19, zo. 9 en 10.45.
ZOETERWOUDE Herv Gem 10 prof
Verdunk. Oegstgeest
Rk Kerk St. Jan zo 9 30 en 11
Chr Dienaark. zat 19, zo 10
H Rijndijk zat. 19, zo. 9.30 en 11
ZWAMMERDAM Herv Gem 9.30 ds
Gall, Den Haag. 6.30 ds. Franken
Zeist (gem dienst in geref.kerk).
Geref Kerk 9 30 drs. Buikema, 6 30 ds
Franken. Zeist (gem.dienst)
Remonstr Gem. 10 dr Meijering.
Oegstgeest.
--*1-
1 Een afbeelding uit de nieuwe missielzendingskalender.
