c ABP-top wordt niet aangepakt WD tart China opnieuw Eisen in ontvoeringsproces 'niet mals' 3 Twaalf, tien en vijf jaar cel in zaak Van der Valk Rietkerk wacht onderzoek af Pensioenfonds steunde Gruijters bij project Ziekenfondsen tegen De Koning in geweer Nederlanders in Canada willen dubbele nationaliteit VRIJDAG 12 AUGUSTUS 1983 DEN BOSCH (GPD) - Angst en on zekerheid waren hun instrumen ten. Een ontvoering is niet alleen een verdwijning van een per soon, maar ook een aangekon digde moord. Professionele kid nappers zijn opzettelijk blind voor het leed dat ze aanrichten. £n dat alles voor geldelijk grof gewin. De ernst schuilt in het laaghartige van de daad. Zo schetste gisteren officier van justitie mr. R. Peters bij de recht bank in Den Bosch het profiel van de ontvoerders die eind vo rig jaar de gefortuneerde me vrouw Toos van der Valk (52) drie weken gevangen hadden ge houden. Op beschuldiging van mensenroof en afpersing ston den drie verdachten terecht. De vierde kwam vandaag aan de beurt. De geëiste straffen waren, zo drukte de officier het uit, voor Nederlandse maatstaven „niet mals". Om vooral de in de ont voeringen gespecialiseerde mis daadorganisaties af te schrikken vroeg mr. Peters de rechtbank hoofdverdachte Guiseppe R. (32) twaalf jaar gevangenisstraf op te leggen; Giancarlo T. (35) tot tien Binnenland jaar te veroordelen en de bijrol van Vincenzo C. (36) in de kid napping met vijf jaar te bestraf fen. Zonder zichtbare emoties hoorden de Italiaanse verdachten de eisen aan. Ze wekten de indruk dat de forse strafmaat geen verrassing voor hen was. De officier hield het er dan ook op dat het hier professionele misdadigers be trof, die voor kennelijk hoge be dragen de risico's hebben willen lopen. Angst voor een langdurige gevangenisstraf heeft hen er niet van weerhouden, zo stelde de of ficier. Geen namen Maar waren de verdachten profes sionele misdadigers? In een op zicht was dat wel het geval Tij dens het verhoor door de strafka mervoorzitter mr. J. van de Loo lieten ze weinig of niets los. Klinkklare feiten die niet te ont kennen vielen, gaven ze toe. Maar op vragen die hen zelf of anderen zouden kunnen belas ten hielden ze de kaken stijf op elkaar. Namen noemen we niet, zo luidde het parool van de ver dachten. Die niet te doorbreken zwijgzaamheid gold ook het los geld. Het raadsel omtrent de ver dwenen 11 miljoen gulden - slechts anderhalf miljoen gulden is achterhaald - bleef onopgelost. Gedroegen de verdachten zich op deze punten „professioneel". voor het overige was al geduren de de ontvoering gebleken dat zij voor zichzelf fatale vergissingen hadden begaan. Weliswaar was de kidnapping grondig voorbe reid, maar de afwerking klopte van.geen kanten. Brein Aanvankelijk was het de bedoeling de echtgenoot van mevrouw Van der Valk te kidnappen. Als me de-eigenaar van het Van der Valk-concern - een motel- en restaurantketen in ons land was hij volgens de ontvoerders goed voor eën losgeld van vijf miljoen gulden. Het brein achter de ontvoering, de nog voort vluchtige Adriano M., was getipt door een Amsterdammer. Wie dat was bleef onopgehelderd („Namen noemen we niet"). M ronselde in zijn Westduitse woonplaats Konstanz, in de Bel gische hoofdstad Brussel en in Den Bosch zijn handlangers. Mannen uit de Italiaanse ge meenschap. T., die goed Duits sprak, werd als onderhandelaar aangenomen. R., K. (hij wordt in Italië berecht) en nog een ander bestudeerden de handel en wan del van de familie Van der Valk en verkenden wel vijftien keer de villa van het gezin in Nuland. C. verschafte in zijn Brusselse woning onderdak aan twee ont voerders en huurde in de buurt een flat. Daar zou het slachtoffer. opgeborgen in een tent en vast geketend aan de verwarming, tij dens de onderhandelingen over het losgeld worden gevangen ge houden. Man op bed Maar toen ging het voor de eerste keer mis. Met een gestolen BMW reden vier kidnappers naar Nu land, maar de familie Van der Valk was niet thuis. Twee dagen later probeerden zij het opnieuw. Nadat ze de woning waren bin nengedrongen bleek de kidnap pers dat alleen mevrouw Van der Valk aanwezig was. Haar man lag op bed, maar dat vertelde ze niet. Ofschoon de ontvoerders er niet zeker van waren dat het de echtgenote van Van der Valk was, namen ze haar toch mee. Nog langer de ontvoering uitstel len konden zy zich kennelijk niet permitteren. Mevrouw Van der Valk leverde zelf een belangrijke bijdrage in het opsporingsonderzoek. Om te be wijzen dat de ontvoerde nog in leven was nam T. op de band ge sprekjes van haar op. Mevrouw Van der Valk deed dan de groe ten aan haar familie. Zij noemde namen van familieleden die in werkelijkheid namen van ken nissen waren in Brussel. Daaruit leidde de politie af dat zij in de Belgische hoofdstad werd vast gehouden. De vele fouten die de ontvoerders hadden begaan gebruikten de verdedigers van de verdachten als argument om aan te tonen dat er geen sprake was van beroeps misdadigers. Het waren „ama teurs", die het niet verdienden uit oogpunt van algemene pre ventie zulke zware straffen te krijgen, aldus de raadslieden. De rechtbank doet over veertien dagen uitspraak. DEN HAAG (GPD) - Minister Rietkerk (binnenlandse zaken) ziet op dit moment geen aanleiding om stappen te ondernemen tegen de directie van het Algemeen Burgerlijk Pensioenfonds. Hij wil eerst de resultaten van het onderzoek afwachten dat een nog te vormen commissie, onder leiding van de oud-burgemeester van Amsterdam W. Polak, gaat instellen naar de bedrijfsvoering van het ABP. De bewindsman zei dit gisteren te gen de Tweede-Kamercommis sies voor ambtenarenzaken en finnanciën. Hij verklaarde dat hij bij zijn weigering blijft om het zg. rapport-Gruijters over moge lijke onregelmatigheden bij het ABP openbaar te maken. Hij had dit al eerder meegedeeld aan de centrales van overheidsperso neel. De AbvaKabo, de grootste bond, heeft aangekondigd open baarmaking via een kort geding (dat dinsdag dient) te zullen af dwingen. Rietkerk toonde zich gisteren be reid het rapport vertrouwelijk ter inzage te geven aan de leden van de kamercommissies. De linkse fracties in de Tweede Kamer blij ven echter van mening dat het rapport-Gruijters beter nu volle- Justitieel onderzoek Volgens Rietkerk kan openbaar making van het rapport het in middels begonnen justitiële on derzoek naar misstanden bij het ABP"belemmeren. Hij wees ver trouwelijke publicatie van de door Gruijters bijgevoegde bijla gen van de hand. Deze bevatten een neerslag van de door Gruij ters gevoerde vertrouwelijke ge sprekken met betrokkenen, i ook derden ter sprake ko- De minister zegde de kamercom missies toe dat het rapport zal worden gepubliceerd, zodra het justitiële onderzoek is afgeslo ten. Gruijters, onder meer lid van DEN HAAG (GPD) - Drs. J. P. A. Gruijters, die als lid van de be- leggingsraad van het ABP in op dracht van minister Rietkerk een onderzoek heeft ingesteld naar eventuele misstanden bij het pensioenfonds, heeft als burge meester van Lelystad zelf zaken gedaan met het ABP. Het gaat hier om de bouw van het nieuwe stadskantoor van Lely stad. Dit project van 85 miljoen gulden wordt gefinancierd door het ABP. De gemeente Lelystad gaat het pand, dat nog in aan bouw is, straks voor een periode van twintig 20 jaar huren van het ABP en krijgt daarna de moge lijkheid het voor de helft van de stichtingskosten van het ABP te kopen. Een opmerkelijke kant aan deze transactie is het feit, dat de eerste paal voor het project in de grond zat een half jaar vóór de beleg- gingsraad van het ABP formeel zijn goedkeuring had gegeven voor deze belegging. In juni 1981 ging met weinig ruchtbaarheid de eerste paal de grond in en in december van dat jaar verklaar- WEERRAPPORTEN de de beleggingsraad zich ak koord met de financiering van het project. In 1980 kwam Gruijters, oud-mi nister van volkshuisvesting in het kabinet Den Uyl, als burge meester naar Lelystad. Gruijters was toen al lid van de beleg gingsraad van het ABP, een van de ere baantjes waarmee ex-be windslieden zoal worden be deeld. Het stadhuisproject kwam toen snel van de grond. de Raad van Toezicht van het ABP, heeft geadviseerd dit oriënterende onderzoek te hou den. Volgens hem is nog niet dui delijk of er inderdaad sprake is van strafbare feiten. In publika- ties wordt gesproken over onre gelmatigheden, chantagepraktij- ken en omkopingen bij het ver werven van onroerend goed door het ABP. De twee regeringsfracties CDA en WD stemden met de voorstel len van minister Rietkerk in. Bei de fracties hadden liever gehad dat het rapport zou worden ge publiceerd, maar toonden begrip voor de opvatting van de be windsman. De oppositie ver wierp diens overwegingen en eiste onmiddellijke openbaar heid. Privacy geschonden Volgens woordvoerders van PvdA, D'66, PSP, PPR en CPN is de privacy van de betrokkenen door de vele publikaties over het ABP al sterk geschonden. Verder vroegen zij zich af waarom de Kamer en de bonden wel het rap port te zien krijgen, maar de daarbij behorende bijlagen niet. Volgens Kombrink (PvdA) zou het veel meer in de rede hebben gelegen óf het rapport te publice ren óf ook de bijlagen aan de Ka mer ter inzage te geven. Hij stel de voor alleen 'heel gevoelige za ken' weg te laten. Rietkerk wees dergelijke voorstel len af, met een verwijzing naar de afspraken die Gruijters met de ondervraagden heeft gemaakt over vertrouwelijkheid. Protest tegen regime in Chili DEN HAAG (ANP) - Op de vierde protestdag tegen het bewind in Chili is ook in Den Haag gedemonstreerd tegen de regenng-Pinochet. Onge- 'veer honderd betogers, voor het merendeel Chilenen, trok ken iti een kleine optocht langs de Chileense ambassa de in de Javastraat. terwijl zij meegebrachte potten en pannen met lepels bewerkten. De demonstranten eisten het af treden van Pinochet, terug keer naar de democratie en onvoorwaardelijke terugkeer van de Chileense ballingen. Van de elf miljoen Chilenen zou een miljoen gedwongen in het buitenland verblijven en niet meer mogen terugke- Tot de demonstratie was opge roepen door het Chili Komitee in samenwerking met in Ne derland verblijvende Ballin gen. (Foto ANP» Wegens aanwijzing trendvolgers UTRECHT (ANP) - Werkgevers van de ziekenfondsen en be drijfsverenigingen gaan samen met de bonden bij de Raad van State een zg. Arob-procedure (administratieve rechtspraak overheidsbeslissingen) aanspan nen tegen het besluit van minis ter De Koning (sociale zaken) om de bijna 30.000 werknemers in die twee sectoren als trendvol gers aan te wijzen. Dit heeft een woordvoerder van de Dienstenbond FNV gisteren be kendgemaakt. De partijen verwijten de minister onbehoorlijk bestuur. De over- Hartoperatie (ANP) - De gemeente Oisterwijk is de tweede in ons land die garant staat voor de kosten van een harttransplantatie van een inwoner. Enkele weken geleden besloot de Tilburgse sociale dienst de kosten van een harttransplantatie voor een Tilburger te vergoeden. Gisteren liet Oisterwijk weten dat de gemeente zich ga rant stelt voor de kosten van een harttransplantatie die een inwoon ster in Londen moet ondergaan. Het gaat om de 55-jarige mevrouw G. van de Veerdonk-Jaspers die woensdagmiddag naar Londen is vertrokken, waar nog bekeken wordt hoe en wanneer de ingreep zal plaatshebben. Nederlandse ziekenfondsen en particuliere ziektekostenverzekeraars vergoeden dergelijke ingrepen in het buitenland niet. heid heeft financieel nauwelijks iets te maken met ziekenfondsen en bedrijfsverenigingen. Hun in komsten bestaan hoofdzakelijk uit premiegeld van werknemers en werkgevers, aldus de woord voerders. Bovendien menen werkgevers en bonden dat de minister zijn be sluit heeft genomen zonder eijig overleg. Anderhalve maand gele den keurde zijn ministerie de desbetreffende cao's goed, waar na die werden geregistreerd. Dat is in strijd met het nu genomen besluit om de werknemers van ziekenfondsen en bedrijfsvereni gingen tot trendvolgers te ma ken, zei de woordvoerder. De Dienstenbond FNV zal ook naar de Stichting van de Arbeid stappen. De bond wil dat zij be kijkt of de afgesloten cao's vallen binnen de grenzen van het vorig jaar bereikte centrale akkoord in de stichting (werkgevers en werknemers). De eisers willen met hun procedure bereiken dat het besluit van de minister wordt geschorst. VANCOUVER (ANP) - Ruim 400 Nederlandse emigranten in Ca nada hebben in een petitie aan minister Korthals Altes (justitie) ervoor gepleit dat zij hun Neder landerschap niet verliezen als zy de Canadese nationaliteit aanne- Een deze week by de Tweede Ka mer ingediend wetsontwerp ter vervanging van de wet op het Nederlanderschap van 1892 sluit dit uit. Als gevolg hiervan zou den veel Nederlanders in het bui tenland hun pensioenrechten verliezen. Ook emotionele facto ren (onder meer verbondenheid met het Huis van Oranje) spelen een rol. Dit blykt uit "The Windmill He rald", een Nederlandstalig blad. dat in Vancouver wordt uitgege- Een woordvoerder van justitie in ons land zei gisteravond niet op de hoogte te zijn van dfe petitie. Hij wijst er echter op, dat ook in de nu bestaande situatie een dubbele nationaliteit voor de Ne derlanders in Canada niet moge lijk is. Als een Nederlander op ei gen initiatief een andere nationa liteit aanneemt verliest hij daar door zijn Nederlandse nationali teit. In een brief aan de vaste Tweede- Kamercommissie voor naturali satie pleit mr. E. Mackaay, hoog leraar rechten in Montreal, voor meervoudige nationaliteit. Hij wijst erop dat Canada dit per 1977 heeft aanvaard. Ook de Ver enigde Staten, Groot-Brittannië en Frankrijk erkennen volgens Mackaay de dubbele nationali teit. Sex-agent (ANP) - Burgemees ter Schols van Den Haag heeft een 34-jarige hoofdagent van de Haagse politie per 15 augustus ontslagen wegens "ongeoorloof de contacten in de sexwereld". De contacten van de hoofdagent in de sexwereld kwamen naar voren bij een onderzoek eind 1981 van de Haagse zedenpolitie naar een internationale vrou wenhandel. De man werd gear resteerd en was sindsdien ge schorst. Amsterdam De Bilt Deelen Eelde Eindhoven Den Helder Rotterdam Twente Vlissingen Zd.Limburg Bordeaux Frankfort Genève Helsinki Innsbruck Klagenfurt Kopenhagen Lissabon Locamo Londen Luxemburg München Oslo Parijs Rome Split Stockholm Zurich Casa Blanca Istanbul Beiroet Tel-Aviv funis zwaar bew. 24 10 0 zwaar bew. 25 9 0 mist 26 8 0 geheel bew. 23 11 0 mist 26 10 0 zwaar bew. 19 14 0 zwaar bew. 24 9 0 zwaar bew. 26 8 0 zwaar bew. 22 15 0 onbewolkt 25 12 0 zwaar bew. 21 13 0 onbewolkt 28 15 0 zwaar bew. 25 17 0 mist 26 13 0 licht bew. 28 13 0 onbewolkt 25 13 0 geheel bew. 27 14 02 geheel bew. 24 15 02 mist 21 12 01 regen 27 15 01 licht bew. 25 17 0 zwaar bew. 25 18 0 mist 22 12 0 onbewolkt 27 15 0 geheel bew. 23 14 01 zwaar bew. 27 20 2 licht bew. 25 14 0 mist 27 14 0 half bew. 28 20 0 zwaar bew. 27 20 0 zwaar bew. 29 17 0 licht bew. 28 16 0 mist 24 13 3 zwaar bew. 24 20 0 onbewolkt 27 20 0 onbewolkt 33 24 0 onbewolkt 30 23 0 onbewolkt 40 22 0 WD-fractieleider Nijpels leek deze week, na zijn huwelijks reis naar het Verre Oosten, een nieuwe krachtmeting te willen aangaan met de Volksrepu bliek China. Tegenover ver slaggevers op Schiphol ver klaarde hij opgetogen dat nieu we Taiwanese orders voor on derzeeboten en andere marine schepen in Nederland niet (meer) op belemmeringen mochten stuiten. De Neder landse overheid moet zich bij het afgeven van exportvergun ningen voor militair materieel ruimhartig opstellen, zei hij. door Wim Wirtz Twee-en-een-half jaar geleden vormde de levering van twee onderzeeboten aan Taiwan aanleiding voor de Volksrepu bliek China de Nederlandse di plomatieke status in Peking te verlagen van het ambassadeni veau tot de post van zaakgelas tigde. De Volksrepubliek be schouwt Taiwan als een op standige Chinese provincie en staat niet toe dat landen waar mee zij diplomatieke betrek kingen onderhoudt, Taiwan als zelfstandige staat erkennen. De levering van de onderzee boten door Rijn-Schelde Ver- olme - een militaire order voor een Chinese provincie - ging kennelijk te ver. In de Tweede Kamer zorgde de de RSV-order voor enige op schudding, maar uiteindelijk werd de exportvergunning verleend omdat het volgens het toenmalige kabinet een particuliere overeenkomst be- trol, waar de Staat formeel bui ten bleef. De dreigementen van de Volksrepubliek China werden manhaftig getrotseerd. Maar de daarop volgende di plomatieke stappen leidden er wel toe dat er sindsdien in Den Haag een behoedzame politiek wordt gevoerd ten opzichte van de Chinese regio Dat bleek bijvoorbeeld begin dit jaar toen Nederland betrokken dreigde te raken in de verrij king van uranium voor Tai wan, en ook later toen Marti nair een overeenkomst sloot met de Taiwanese luchtvaart maatschappij China Airlines. De regering ontkende nadruk kelijk met een van beide initia tieven iets te maken te hebben, al werden de vluchten van Martinair op de Taiwanese hoofdstad Taipeh wel voor een deel uitbesteed aan onze natio nale luchtvaartmaatschappij KLM, die haar toestellen spe ciaal voor deze gelegenheid on der een andere vlag (die van Martinair) liet vliegen. tigde het Nederlandse Cen trum voor Handelsbevorde ring, officieel een particuliere instelling, een kantoor in Tai peh en sinds die tijd is de Ne derlandse uitvoer naar Taiwan drastisch toegenomen: van 190 miljoen inn 1980 tot 340 miljoen in 1982. Hereniging? Spanning WD-leider Nijpels lijkt zich van die terughoudende opstelling van de Nederlandse regering inmiddels weinig aan te trek ken. Volgens hem zijn er tal van argumenten om positief te reageren op nieuwe militaire orders van Taiwan. Hij ver wees bijvoorbeeld naar een uit spraak van China's sterke man, Deng Xiaoping, die had gezegd - dat Taiwan zijn strijdkrachten mocht behouden na een her eniging tussen dit land en de Volksrepubliek. Er is dus geen sprake van enige spanning tus sen beide China's, zei Nijpels, terwijl het toch altijd die ver onderstelde spanning is ge weest die Nederland ervan Nijpels: krachtmeting. weerhield de export van mili tair materieel naar Taiwan te bevorderen. De WD-fractieleider moet wel zeer onder de indruk zijn ge raakt van de afzetmogelijkhe den voor de Nederlandse in dustrie in de "Republiek Chi na" (zoals Taiwan zichzelf noemt). En niet ten onrechte. Taiwan is een bloeiende han delsnatie, die qua groei een vergelijking met Japan rede lijk kan doorstaan. Het land voert aan agressieve, open marktpolitiek en heeft in een vijftigtal landen inmiddels handelskantoren geopend (o.a. in Rotterdam, Den Haag en Amstelveen). Veel westerse landen, waaronder Nederland, hebben hetzelfde gedaan in Taiwan. Drie jaar geleden ves- Dat Nijpels die lijn wil doortrek ken, ligt voor de hand: de Ne derlandse economie staat er slecht voor en elke order, ook uit Taiwan, is welkom. Maar er zijn grenzen. De levering van militair materieel stuit nog steeds op onoverkomenlijke bezwaren van China, om de zelfde redenen als destijds bij de onderzeeboten van RSV. En niets wijst erop dat de Volksre publiek die koers zal verlaten. De verstandhouding tussen beide China's is niet uitdruk kelijk verbeterd en van een hereniging is, getuige de onbe tekenende zg. re-unificatiebe sprekingen, voorlopig geen sprake. De uitspraak van Deng Xiaoping dat Taiwan na de hereniging zijn strijdkrachten mag behouden heeft daarom ook praktisch weinig beteke- Dat de Verenigde Staten in de Chinese spanningshaard overi gens wel wapens aan Taiwan kunnen leveren - zij het op be scheiden schaal - is niet ver wonderlijk. De Volksrepubliek heeft de Amerikaanse wapen leveranties tot nu toe niet met tegenmaatregelen beant woord. Maar Amerika is dan ook een wereldmacht waarmee China zorgvuldig rekening dient te houden, in tegenstel ling tot het ondergeschikte Ne derland dat een gemakkelijker prooi vormt voor het stellen van een daad. Nederland heeft dat, zoals we eerder zagen, aan den lyve on dervonden. Behalve in de di plomatieke sfeer koos de Volksrepubliek na 1981 echter ook in zakelijk opzicht voor een harde opstelling. Zo ging een op handen zijnde lucht vaartovereenkomst - van be lang voor de KLM niet door, en nog onlangs werd in China negatief gereageerd op een Ne derlands voorstel om een ge specialiseerde land- en water missie naar de Volksrepubliek uit te zenden. Een curieuze bij komstigheid - en misschien geen toeval - is het feit dat de Nederlandse uitvoer naar de Volksrepubliek sinds 1980 flink is teruggelopen: van 300 miljoen naar 177 miljoen in 1982, een omgekeerde ontwik keling ten opzichte van de ex port naar Taiwan, die, zoals ge zegd, in dezelfde periode dras tisch toenam. Om daaruit de conclusie te trekken dat het handelsverkeer met China niet onder de sancties heeft gele den - zoals Nypels deze week vrolijk beweerde - lijkt wat ver gezocht. "Eén-China-politiek" Nijpels heeft in Taiwan goed rondgekeken en heeft zich tot op de hoogste bestuurlijke ni veaus (te goed?) laten informe ren. Hij moet daarbij hebben waargenomen dat Taiwan er alle belang by heeft de han delsrelaties met de westerse landen uit te breiden in de hoop op erkenning als zelfstan dige, betrekkelijk democrati sche, staat. Dit zelfstandig- heidsstreven staat op gespan nen voet met de "één-China- politiek" van Nederland, die is gebaseerd op erkenning van de -Chinese Volksrepubliek. Taiwan kan, overigens net als China, een belangrijke han delspartner worden van Ne derland. Daarom volgt de Ne derlandse regering een voor zichtige koers, die erop gericht is zowel de kool als de geit te sparen. Taiwan blyft voorlopig een Chinese provincie met een voor Nederlandse onderne mingen aantrekkelijk afzetge bied. Maar de Nederlandse Staat zal zich daar - vanwege de diplomatieke betrekkingen met de Volksrepubliek - niet in mengen. Wilde avonturen met militaire orders van Taiwan, zitten er dan ook niet in. Of zo als premier Lubbers het giste ren zei: "De behoedzame koers van toen zetten we voort. We hebben geen enkel voornemen voor een beleidswijziging".

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1983 | | pagina 7