Mwr
c
Rietveld: revolutie
in het meubelvak
c
D
WOENSDAG 10 AUGUSTUS 1983
Verrassingen op expositie in Centraal Museum
UTRECHT (GPD) - Gerrit Kouwe-
naar vond dat hy hard was, maar
hij had een goede zitstand. Vol
gens Jan Sierhuis zit hij lekker,
hoewel een heleboel mensen dat
niet geloven. Jan Willem Hols-
bergen zat er wel eens in als hij
even rustig wou nadenken en Ca-
rel Visser vond dat hij precies de
juiste steun geeft als iemand moe
is of last van zijn rug heeft. Al
leen Jan Venema vond het een
kreng om in te zitten „en mensen
die zeggen dat hij lekker zit, lie
gen".
Als u nu voor uzelf wilt uitmaken
hoe de leunstoel van Gerrit Riet
veld zit, dan kan dat, want in het
Centraal Museum in Utrecht
staat een exemplaar van de
'roodblauwe' waarop gezeten
mag worden, sterker nog: bezoe
kers van de tentoonstelling 'Riet
veld als meubelmaker, wonen
met experimenten 1900-1924' in
de Tuinzaal worden door middel
van een bordje vriendelijk uitge
nodigd het eens te proberen.
Wat deze tentoonstelling allereerst
leert, is dat het eigenlijk onzin is
te praten over 'de' Rietveldstoel,
want hij heeft er in zijn meubel-
makerstijd heel wat meer ge
maakt. Men vindt hier ook huis
kamerstoelen, kinderstoelen en
stoelen ontworpen voor een mili
tair tehuis. Voorts tafels, bank
jes, kastjes, een wieg en een
strandwagen. Heel merkwaardig
is dat Rietveld ook voor het buf
fet, dat onmisbare pronkstuk
van alle Hollandse huiskamers,
een eigen vorm heeft gevonden
waarin de praktische kanten zijn
behouden en alle 'pronk' is weg
gelaten.
Gerrit Rietveld werd geboren in
1888 als de zoon van een Utrecht
se meubelmaker, die zijn werk
plaats had aan de Poortstraat. De
zoon woonde aan de Oude
Gracht, de Oofstraat en sinds
1917 in het huis Adriaan van Os-
tadelaan 93. In de jaren '20 ont
wikkelde hij zich tot architect en
in 1924 deed hij zijn werkplaats
over aan zijn meesterknecht Ge
rard van der Groenekan.
Het is voor het eerst dat aan de
meubelmakers tijd van Gerrit
Rietveld afzonderlijke aandacht
wordt besteed. Veel van het ma
teriaal op deze expositie is door
een studentenwerkgroep van het
Kunsthistorisch Instituut onder
leiding van mevrouw S. J. Ko
nijn en prof. Eddy de Jong uit
particuliere collecties bijeenge
bracht.
Veel is ook in de loop der jaren ver
loren gegaan want ach, ook meu
belen hebben niet het eeuwige
leven. Alleen foto's geven ons
dan nog een indruk, maar men
mag aannemen dat de mensen
die deze te loor gegane stukken
in hun bezit hebben gehad, zich
nu wel de haren uit het hoofd
trekken.
Ook van de interieurs die door
Theo van Doesburg zijn ontwor
pen en door Rietveld gemeubi
leerd, is weinig meer over. De
nog niet helemaal vergeten
schrijfster Til Brugman had zo'n
interieur en een arts had zelfs
een behandelkamer, waarvoor
Rietveld het meubilair had gele
verd.
Doe-het-zelvers Runnen op aeze
expositie hun hart ophalen, want
de vaardigheid waarmee deze
meubelen tot stand zijn ge
bracht, ligt door de aanwezige
werktekeningen binnen handbe
reik. Maar vooral spreekt dit
werk tot ons door de eerlijkheid
van het materiaal, de eenvoud
van de factuur en de soberheid
van het resultaat. Het moet een
mooie tijd zijn geweest toen deze
Rietveld-meubelen nieuw en re
volutionair waren, en de weg we
zen naar een nieuwe manier van
wonen, een nieuwe manier van
leven.
Omstreeks 1920 is deze Utrechtse
meubelmaker onder invloed van
de Stijlgroep, waarvan hy deel
uitmaakte, zyn produkten gaan
kleuren met de primaire kleuren
van de Stijl: rood, blauw en geel.
De rood-blauwe stoel heeft nog
een niet-gekleurde voorloper. En
ziet, door de kleur herkende men
in de stoel opeens een kunst
werk, een sterk sprekend stuk
plastiek. Wie de 'zit' als al te
Spartaans ervoer, had altijd nog
een mooi ding om naar te kijken.
Toppen
Het leven van meubelmaker Riet
veld loopt merkwaardig parallel
met dat van de Groningse druk
ker Werkman. Beiden waren
handwerkslieden die door hun
ontmoeting met de moderne
kunst een fantastische ontwikke
ling doormaakten. Beiden heb
ben juist door de combinatie
ambachtelijkheid en kunstenaar
schap onvermoede toppen be
reikt en enorme invloed gehad.
In de Tuinzaal kan men op video
een interview volgen met Gerard
van der Groenekan, die boeiende
herinneringen ophaalt aan de
tijd dat hy bij Rietveld werkte.
Hy is zelfstandig met de produk-
tie doorgegaan tot 1971, in welk
jaar de rechten op de 'rood-blau
we' werden aangekocht door de
Italiaanse fabriek Cassina, die de
stoel nog altijd in serie vervaar
digt. Er is voorts een informatie
ve catalogus met tekst van Mari j
ke Kuper.
(Rietveld als meubelmaker, wo
nen met experimenten (1900-
1924), Centraal Museum
Utrecht, tot en met 11 septem
ber. Openingstijden: dinsdag
tot en met zaterdag 10-17 uur,
zondags 14-17 uur).
HANS VAN STRATEN
Strandwagen van Gerrit Rietveld
Orgelconcert Folkert Grondsma
LEIDEN - Folkert Grondsma verzorgt vrijdagavond a.s. het laatste or
gelconcert van de door K&O georganiseerde zomerserie. Het concert
wordt gegeven in de Hooglandse kerk. Het programma vermeldt com
posities van Sweelinck. Scheidemann. Scheidt. De Grigny en Bach.
Folkert Grondsma is organist van de St. Pauluskerk in Den Haag.
Werk Anton Heyboer bij 'Heden'
Vanaf maandag 15 augustus zullen er in galerie "Heden" werken worden
tentoongesteld van Anton Heyboer en Ben d'Armagnac. Tevens zullen
er video-producties over Andy Warhol gedraaid worden.
In de eerste week van september zal een expositie geopend worden van
de werken van Joseph Beuys en Louwrien Wijers. De galerie is dage
lijks geopend van 10 tot 18 uur. Bovendien is er in de week van 15 t/m 19
augustus elke avond open huis van 18.00 uur tot 01.00 uur met muziek
en activiteiten.
Wife 1)8 X°0N m
Copyright:© Les Editions ALBERT RENE. GOSCINNY-UDERZO. 1983
Leidse bioscopen
LUXOR (121239): "Blue Thunder''
da. 14.30, 19.00 en 21.15 uur, zc
14.15,16.30,19.00 en 21.15 uur, 12 jr.
LIDO 1 (124130): "Octopussy", da.
14.30, 19.00 en 21.15 uur, zo. ook
16.45, 12 jaar.
LIDO 2: "Flash Dance", da. 14.30,
19.00 en 21.15 uur, zo. ook 16.45 uur.
al.
LIDO 3: "De Lift", da. 14.30, 19.00 en
21.15 uur. zo. ook 16.45 uur, 16 jr.
LIDO 4: "Sophie's Choice", da. 20.15
uur 16 jr., kindermatince "101 Dal-
matiërs" da. 14.30 zo. ook 16.15 uur,
al..
STUDIO (133210): "Merry Christmas,
mr. Lawrence", da. 14.30, 19.00 en
21.15 uur, zo ook 16.45 uur, 16 jr.
TRIANON (123875): "Hot bubblegum
in het leger", da. 19.00 en 21 15 uur,
16 jr.
Kindermatinee: "Heidi", da. 14.30
uur, zo. ook 16.30 uur
Bioscopen
REX (125414): "Schot in de roos'
14.30,19.00 en 21.15 uur, 16 jr.
Nachtvoorstelling: "Schot inde n
vr. en za. 23.30 uur, 16 jaar.
da.
Bioscopen Alphen
(voor reserveringen 01720-20800)
EURO 1: "Octopussy", da. 18.30 en,
21.15 uur, zo. 13.15, 16.00, 18.30 en
21.15 uur, 12 jr, kindermatinee
"Frank en Frey" dag. 13.45 uur, al.
Nachtvoorstelling: "Octopussy", za.
24.00 uur, 16 jaar.
EURO 2: "Octopussy", 13.30,18.30 en
21.15 uur. zo 13.30, 16.00, 18.30 en
21.15 uur. 12 jr.
Nachtvoorstelling: "Gestroomlijnde
poesjes", za. 24.00 uur, 18 jr.
EURO 3: "Blue Thunder", da. 13.45.
19.00 en 21.30 uur, zo. 14.00, 16.30.
19.00 en 21.30 uur, 12 jr.
Nachtvoorstelling: "Koningin van het
liefdesspel", za. 24.00 uur, 16 jr.
EURO 4: "Firebird Tornado", da.
13.45,- 18.45 en 21.00 uur; zo. 13.45,
16.15, 19.00 en 21.30 uur, 12 jr.
Nachtvoorstelling: "Firebird Torna
do". za. 24.00 uur, 12 jr.
GREENWAY: "Annie", da. 14.00
di en wo. 15.45 uur. al. "De Lift",
do. 20.00 uur, vr. en za. 21.30 uur, zo.
21.00 uur, ma., di. en wo 20.00 uur,
16 jr.
Bioscopen Katwijk
(voor reserveringen 01718-74075)
CITY 1: "Ten to midnight", do., ma.,
di. en wo. 14.45 en 20.00 uur, do.,
ma. en di. ook 22.15 uur, vr., za. en
zo. 14.45, 19.00 en 21.15 uur, 16 jr.
CITY 2: "Stripes", do, ma, di, wo.
14.45 en 20.00 uur, vr.,za. zo. 14.45
en 19.00 uur, al. "First Blood", do-
„ma., di. 22.15 uur. vr., za.. zo., 21.15
uur, 16 jr.
CITY 3: "Zweedse slipjes in Tirol",
tijden zie City 1, 16 jr.
CITY 4: "Sheets and tunes nice
dreams", do.en zo. 22.15 uur, vr.
19.00 en 21.15 uur. "Vier vuisten
van de duivel", za. 19.00 en 21.15
uur, zo. 14.45, 19.00 en 21.15 uur,
ma. en di. 20.00 en 22.15 uur. wo.
20.00 uur.
Kindermatinee: "Frank en Frey", da.
(behalve zondag) 14.45 uur.
Rijksmuseum voor Volkenkunde -
Steenstraat 1, 'Bhoetan, Land van
de Vreedzame Draak', t/m 21/8;
'Japan, profiel van een cultuur',
tot 1/10; di t/m za van 10-17 uur,
zon- en feestdagen van 13-17 uur
"Museum Boerhaave - Steenstraat
la, 'Potten Kijken Pillen Draai
en in de oude apotheek', t/m 27/2,
di t/m za 10-17 uur; zo 13-17 uur,
na 1/10 van 13-16 uur.
Hortus Botanicus - Rapenburg 73,
(Oranjerie), tentoonstelling 'De
Muskusrat' van Rijksmuseum
voor Natuurlijke Historie, t/m 25/
9; ma t/m za 9-16.30 uur, zo 10-
16.30 uur.
Ryksmuseum van Oudheden -
'Egypte, bereisd, beroofd, be
waard, beschreven'k, t/m 4/9; di tl
m za 10-17 uur, zo 13-17 uur.
Holiday Inn Haagse Schouwweg
10, droogbloemcomposities van
Janny van Rooyen, t/m 31/8.
Pieterskerk - 'Uit het leven van
Louise en Kee....', Leidse vrou
wen in de jaren twintig, t/m 9/9;
Q Exposities
Rijksmuseum voor Geologie en Mi
neralogie - Hooglandse Kerk-
gracht 17, 'Energie uit eigen bo
dem', t/m 14/8; 'De mens als ja
ger', t/m 21/8; ma t/m vr van 10-17
uur, zo 14-17 uur.
Het Leidse Beleg - Hooigracht 4a,
foto's Frans Rombouts. tot 15/8.
Scarabee Pieterskerkchoorsteeg
24, expositie van Wim Lamboo;
een serie van zijn nieuwste "be-
wogen'Vfoto's onder de titel "Epi
centrum van een brainstorm", tot
eind aug. dag. 16-01 uur.
WARMOND - Galerie de Pomp, Ra
chel Roesink exposeert aquarel
len, litho's, t/m 31/8, di. 19-21,
woe., do., za., zo. 14-16 uur, woe.
10-12 uur.
Het Oude Raadhuis - olieverf, li
tho's, houtskoolschetsen, aqua
rellen en rietpentekeningen van
Renzo, tot 26/8, di. 19-21, woe.,
do., zo. 14-16, za. 11-16 uur.
HOOFDDORP
Sheraton Schiphol Inn - Kruisweg
595, pentekeningen en sculptures
Voortplein 1, Tineke Spaan, beel-
houwen, Reinier van den Berg,
olieverven en zeefdrukken, Rob
Claus, kleuretsen en Henriette
Syatauw, gebruikskeramiek, t/m
13/8; di t/m vr 13.30-17.30 uur, vr
19-21 uur, za van 12-17 uur.
Jacques van Bellen - Lange Voort
11, Mode grafiek van Lidy van
Winsen, t/m 6/8; di t/m do 9-18
uur, vr 9-21 uur, za 9-17 uur.
LEIDERDORP
Leythenrode - Leo Vogelenzang en
Gertjan de Zoete exposeren land
schapsfotografie. t/m 18/8, dag.
Ongevallendienst
ziekenhuizen Leiden
Ongevallendienst elke dag Acade
misch Ziekenhuis behalve van dins
dag 13.00 uur tot woensdag 13.00 uur
(Diaconessenhuis) en van vrijdag
13.00 uur tot zaterdag 13.00 uur (Elisa-
beth-ziekenhuis).
Bezoekuren
ziekenhuizen
Diaconessenhuis - Elke dag van
16.00 tot 17.00 uur en van 18.30 tot
19.30 uur.
de kinder- en jongerenafdeling: da
gelijks van 14.00 uur tot 19.00 uur.
de afdeling intesieve zorg: uitslui
tend na overleg met het hoofd van de
afdeling.
Sportmedisch Advies Centrum:
Blessurespreekuur: Elisabethzieken-
huis Leiderdorp, 's maandags van
19.30-20.30 uur
Bezoekuren St. Elisabeth-zieken-
huis:
Volwassenen: dagelijks van 14.00-
Ziekenhuizen
14
14.45 en van 18.30-19.30 uur. Klasse
afd. dagelijks van 11.15-12.00 uur. van
14.00-14.45 uur en van 18.30-19.30 uur.
Kinderafdeling: dagelijks van 15.00-
18.30 uur.
Afdeling C.C.U. (hartbewaking) dage
lijks van 14.00-14.30 uur en van 19.00-
19.30 uur.
Intensieve verpleging: dagelijks van
14.00-14.30 uur en van 19.00-19.30 uur.
Academisch ziekenhuis
Tel. 269111
Avondbezoekuur afdeling Verlos
kunde 18.00-19.00 uur.
Praematurenafdeling dagelijks van
Wanneer
doorlopend bezoek wordt toegestaan
19.00 l
Bezoektijden kinderafdelingen
Elke dag: 14.15-15.00 uur en 18.30-
19.00 uur. (Alleen voor ouders van
kinderen kan er een afwijkende tijd
afgesproken worden met de hoofd
verpleegkundige).
Alphen aan den Rijn
Rijnoord:
Bezoektijden 's middags 14.30-15.15
uur, 's avonds 18.30-19.30 uur. Extra
bezoek voor de hartbewaking: 's och
tends 11.00-11.30 uur. Extra bezoek
voor vaders op de kraamafdeling:
avonds 19.30-20.30 uur. Kinderafde
ling 's middags 14.30-15.30
middags alleen voor ouders 14.30-
18.30 uur
c(üu(iclLieuuis
10 Augustus 1983.
Honderd jaar geleden stond in
de krant:
Op de laatste kermis te Parijs
was een dwerg te zien, die
"prins Mignon" werd ge
noemd en 17 jaar oud heette
te zijn. De politie was zoo on
bescheiden eenige inlichtin
gen omtrent "prins Mignon''
in te winnen, en nu bleek de
"dwerg" elf jaar oud te zijn.
Zijn ouders hadden hem voor
10 franken daags aan den
impresario verhuurd. Deze
werd nu door de rechtbank
tot eene maand gevangeni-
straf veroordeeld en de ou
ders van het elfjarig knaapje
tot vijftien dagen, wegens
overtreding van de wet op
den "kinderarbeid".
- Van goederhand wordt ons
medegedeeld, dat te Blijham
(in oostelijk Groningen, ten
zuiden van Winschoten, Red.)
een geval is voorgekomen van
cholera nostras, d.i. van de
inlandschen cholera of "het
bort", een ziekte die wel in
verschijnselen eenige over
eenkomst heeft met den Azia-
tischen vorm der ziekte, dus
met een epidemisch optreden-
den en hevig en vorm, maar
wijders bekend is als telken
zomer hier te lande en elders
voor te komen (het betreft hier
een soort paratyphus. Red.).
Toch brengt de overeenkomst
van naam maar al te vaak
verwarring en dientengevol
ge onrust bij het publiek te
weeg, zulks, zooals blijkt,
noodeloos Voorzichtigheid
bij het gebruiken van verkoe
lende zaken en dergelijke zijn
in dezen aan te bevelen.
Vijftig jaar geleden:
Een jongeman wilde te Ga-
latz m Roemenië op het dak
van zijn ouderlijk huis een
radio-antenne plaatsen. Hij
kwam daarbij in aanraking
met draden van een hoog
spanningsleiding. De stroom
hield hem vast en hulpeloos
hing hij tusschen de draden.
Op zijn hulpgeroep kwamen
zijn vader en moeder toege
sneld, wien echter, toen zij
hun zoon aanraakten, hetzelf
de overkwam. Alle drie wer
den tenslotte zwaar gewond
naar een ziekenhuis ge
bracht.
