c
Sharon wil YN-
troepen in Bekaa
Strijd Iran-Irak
op twee fronten
Incident bij Falldands
Aftreden Pinochet geëist
Nieuw bewind Opper-Volta
niet aan leiband Gaddafi
Olieramp bij Zuid-Afrika
Massale arrestaties bij
vliegshow in Ramstein
Roep om kernwapenverbod
bij herdenking Hirosjima
Buitenland
MAANDAG 8 AUGUSTUS 1983
SANTIAGO (Reuter/AFP) De leider van de Chileense christen-demo
craten, Gabriel Valdes, heeft zaterdag het aftreden geëist van de presi
dent, generaal Augusto Pinochet. Hij zei dat hij een alliantie van vijf
politieke partijen aan het vormen was die voor de komende anderhalf
jaar als interim-regering moet optreden totdat vrije verkiezingen zijn
gehouden.
Valdes, oud-minister van buitenlandse zaken, sprak voor 1300 mensen op
een sportclub in Santiago. "Het is niet arrogant voor te stellen, gebruik
makend van het legitieme recht om verzoeken te doen, dat de president
van de republiek aftreedt als heerser van het land". Eerder vorige week
eisten vakbondsleider Seguel en oud-sanator Levandero het aftreden
van Pinochet.
Valdes werd vorige week met vijf andere politici vrijgelaten na gearres
teerd te zijn op verdenking van het verlenen van steun bij de organisa
tie van Chili's derde dag van nationaal protest op 12 juli. Ook Seguel en
Levandero werden gearresteerd en weer vrijgelaten. Donderdag staat
de vierde dag van nationaal protest op het programma.
De 64-jarige politicus zei dat de democratische alliantie voor het land een
basis voor "groot nationaal akkoord" kon bieden. Pinochet kwam in
september 1973 aan het bewind met een staatsgreep tegen de gekozen
linkse regering van Salvador Allende.
NEW YORK (Reuter) - President
John Kennedy heeft zijn naaste
medewerkers en vrienden een
maand voor zijn dood verteld dat
hij, na herverkiezing, van plan
was de Amerikaanse troepen uit
Vietnam terug te trekken. Dit
staat in een nieuwe biografie
over de man die op 22 november
1963 in Dallas werd vermoord.
Het vraagstuk van Kennedy's be
doelingen met Vietnam heeft
lange tijd historici beziggehou
den, waarbij zijn minister van
buitenlandse zaken, Dean Rusk,
met anderen van mening was dat
hij hetzelfde beleid zou hebben
gevoerd als zijn opvolger Lyn
don Johnson. Deze stuurde hon
derdduizenden Amerikaanse mi
litairen naar Zuidoost-Azie waar
ze verwikkeld raakten in een
"niet te winnen" oorlog te land.
Maar Ralph Martin, de auteur van
Kennedy wilde
terugtrekken
uit Vietnam
het binnenkort verschijnende
boek "A hero for pour time - an
intimate story of the Kennedy
years" komt tot de constatering
dat Kennedy er over dacht de
Amerikaanse militairen uit Viet
nam terug te halen.
Martin, die vijf jaar heeft gewerkt
aan zijn boek, zegt ook dat Ken
nedy en de Sowjet-leider Nikita
Chroesjtjsev in het geheim onge
veer 60 brieven aan elkaar heb
ben geschreven, waaronder één
van de Sowjet-leider van 32 pagi
na's, die overeenstemming over
een verbod op bovengrondse
kernproeven naderbij brachten.
De auteur legt Kennedy's mede
werker Kenneth O'Donnel en
diens vriend Larry Newman de
uitspraak in de mond dat de pre
sident hun verteld had na zijn
herverkiezing van plan te zijn de
meer dan 15.000 militaire advi
seurs terug te trekken, die hij
naar Vietnam had gestuurd.
Ook haalt hij de toenmalige minis
ter van defensie Robert McNa-
mara aan. Deze heeft tegen hem
gezegd dat Kennedy een maand
voor zijn dood aan hem vertelde
dat hij in december 1963 duizend
militairen, onder wie helikopter
piloten, naar de Verenigde Sta
ten zou terughalen.
BAHREIN - Iran en Irak leverden
ook gisteren zware gevechten op
twee fronten in de al bijna drie
jaar durende grensoorlog, maar
elkaar tegensprekende berichten
uit Teheran en Bagdad maken de
toestand op het slagveld ondui
delijk.
Een Irakese militaire woordvoer
der meldde dat Irakese troepen
meer dan 3300 Iraniërs hebben
gedood en 33 tanks en ander ma
terieel uitgeschakeld bij gevech
ten in de centrale sector. Bagdad
meldde zaterdag dat zijn troepen
zijn doorgedrongen op Iraans
Tussen Syrische en Israëlische regering
TEL AVIV (UPI) - De Israëlische ex-minister van defensie, Ariel Sharon, heeft gisteren
opgeroepen tot het stationeren van een vredesmacht van de Verenigde Naties tussen de
Israëlische en Syrische troepen in de oostlibanese Bekaa-vallei.
In een televisie-interview verklaar
de hij dat het plaatsen van VN-
troepen of waarnemers in de Be
kaa-vallei de Libanese strijd
krachten in de gelegenheid zou
stellen zich alleen bezig te hou
den met het toezicht op de gebie
den die Israël achterlaat na zijn
gedeeltelijke terugtrekking.
"Wij moeten het aantal soldaten in
Libanon verminderen", zo zei
Sharon, die daaraan toevoegde
dat "daarom een eenheid van de
VN tussen ons en de Syriërs
moet worden geplaatst". "Zelfs
de Syriërs zullen zich niet over
een linie begeven waar VN-troe-
pen zijn gestationeerd", aldus
Sharon, die nu minister zonder
portefuille is.
De Amerikaanse bemiddelaar in
het Midden-Oosten, Robert
McFarlane, heeft gisteren in Da
mascus een onderhoud gehad
met de Syrische president Hafez
Al-Assad terwijl Syrië's staats
media onverminderd doorgin
gen met hun aanvallen op het
Midden-Oostenbeleid van de
Verenigde Staten. Over de in
houd van het gesprek, dat door
waarnemers werd gezien als het
neteligste deel van McFarlane's
NAIROBI (DPA) - De nieuwe
machthebber in het Westafri-
kaanse land Opper-Volta, de 34-
jarige parachutisten-kapitein
Thomas Sankara, heeft de staats
greep van jongstleden vrijdag ge
pleegd omdat de door hem afge
zette president Jean-Baptiste
Ouedraogo van het doel "sociale
gerechtigheid te scheppen" was
afgeweken.
Tegenover in de hoofdstad Ouaga
dougou geaccrediteerde buiten
landse diplomaten verklaarde hij
zaterdagavond dat de staats
greep niet tegen enig ander land
was gericht. Opper-Volta wil met
zijn buren in vrede leven. Sanka
ra was tot dusver door Frankrijk
niet goed begrepen. Hij hoopte
spoedig de gelegenheid te heb
ben zich bij de vroegere kolonia
le heerser beter bekend te ma
ken.
In een vraaggesprek met de Franse
radio had Ouedraogo eerder al
verklaard dat hij niet als "stad
houder van Gaddafi", de Libi
sche leider, beschouwd wilde
worden. "Men kan veel van hem
(Gaddafi) leren, maar wij kunnen
zijn ervaringen niet eenvoudig
op de situatie in Opper-Volta toe
passen", zei de nieuwe mach
thebber.
In Ouagadougou was het in het
weekeinde rustig.
Sankara (Foto AP)
Bij de staatsgreep zijn volgens de
Franse radio dertien doden en
vijftien gewonden gevallen.
Sankara was als premier door Oue
draogo ontslagen nadat hij bij
een bezoek aan Libië kolonel
Gaddafi voor een tegenbezoek
had uitgenodigd, zonder dat de
president hiervan op de hoogte
Libië heeft de machtswisseling be
groet.
JJe Sowj et-Unie gewaagde van in
directe steun voor het nieuwe be
wind. De Verenigde Staten ne
men een afwachtende houding
bemiddelingsreis, is niets be
kendgemaakt.
Algemeen wordt er echter vanuit
gegaan dat vooral gesproken is
over de terugtrekking van de
buitenlandse troepen uit Liba
non. Volgens waarnemers heeft
zich geen verandering voorge
daan in de houding van Syrië,
dat weigert zijn troepen uit Liba
non terug te trekken zolang zich
nog Israëliërs in dat land bevin
den. Damascus blijft het Liba-
nees-Israëlisch troepenakkoord
afwijzen.
Het Syrische regeringsdagblad
Tishrin schreef dat McFarlane
"niets nieuws" van Assad te ho
ren zou krijgen. Belangrijkste
voorwaarde voor het beginnen
van een dialoog met Washington
is volgens de krant het schrap
pen van de overeenkomst tussen
Israël en Libanon, die in mei
werd getekend.
Avondklok Sri
Lanka voor
deel opgeheven
COLOMBO (Reuter/UPI) - De
avondklok op Sri Lanka die twee
weken geleden werd ingesteld
wegens het etnische geweld tus
sen Singhalezen en Tamils, is in
de meeste districten van het ei
land opgeheven. In negen van de
22 districten blijft een zes uur du
rend nachtelijk uitgaansverbod
van kracht, zo heeft de regering
van Sri Lanka gisteren bekend
gemaakt.
Eerder die dag maakten de autori
teiten bekend dat de avondklok
in heel het land met ingang van
vandaag zou worden ingetrok
ken. Later werd echter meege
deeld dat in de hoofdstad en acht
andere gebieden vanaf tien uur 's
avonds een zes uur durend uit
gaansverbod blijft bestaan. Deze
maatregel werd genomen om
"onderzoeken door veiligheids
troepen te vergemakkelijken",
zo luidde de verklaring van de re
gering.
Dode na sprong
van Notre Dame
PARIJS (DPA/AFP/UPI) - Een
Canadese toeriste is gisteren om
het leven gekomen toen een jon
ge vrouw vanaf een van de torens
van de Notre Dame in Parijs naar
beneden sprong. De 29-jarige Ca
nadese, die op het punt stond de
kathedraal binnen te gaan, was
op slag dood, degene die sprong
overleed in een ziekenhuis.
De in 1190 gebouwde Notre Dame
heeft twee torens die ongeveer 63
meter hoog zijn. Bij elkaar 23
personen hebben zelfmoord ge
pleegd door van één van de to
rens van de kathedraal te sprin
gen.
De Eiffeltoren, die ruim vijf keer zo
hoog is als de Notre Dame, heeft
het trieste record wat zelfmoor
den betreft. Van deze toeristi
sche attractie aan de rand van de
Franse hoofdstad zijn 366 men
sen de dood tegemoet gespron-
'gen.
KAAPSTAD (Reuter/UPI) - Voor
de Zuidafrikaanse westkust op
ca. 110 kilometer ten noordwes
ten van Kaapstad is zaterdag een
Spaanse olietanker na een brand
in tweeën gebroken. Er drijft een
olievlek van ca. 30 kilometer lang
en vijf kilomter breed die de kust
bedreigt, zo heeft een woord
voerder van het havenstadje Sal-
danha gezegd.
De 271.000 metende Castillo de
Bellver was met 260.000 ruwe
olie op weg vanuit de Perzische
Golf naar Spanje toen bij zware
zee en een sterke wind het schip
zaterdag kort na middernacht in
brand vloog. Het schip stond
binnen de kortste keren geheel
in lichterlaaie. Enkele uren later
verliet de bemanning het schip.
Volgens de Zuidafrikaanse autori
teiten werden 31 mensen die in
een reddingsbootje waren over
gestapt, door een vissersboot op
gepikt. Een opvarende werd uit
zee gered en een ander werd met
een helikopter van boord ge
haald. De Spaanse radio sprak
van 36 opvarenden, van wie er 34
werden gered en de overige twee
nog vermist worden.
In de loop van de morgen brak het
schip in tweeën. Intussen drijft
het brandende schip in de rich
ting van de kust en brandt de olie
volop. Deze vuurzee, negen me
ter hoge golven alsmede de ster
ke wind bemoeilijken het werk
van onder meer zes te hulp ge
snelde olie-opruimingsvaartui
gen.
De autoriteiten van de Saldanha-
baai vrezen voor het ergste om
dat het "olietapijt" door een ster
ke noordwestenwind in de rich
ting van de stranden aan de baai
dreef. De Saladanhabaai vormt
de toegang tot de Langebaan-La-
gune, een belangrijk en uitge
strekt natuurgebied.-
(Foto AP)
Martens
De Belgische premier Wilfried
Martens herstelde gisteren
voorspoedig van de hartope
ratie die hij vrijdag onder
ging. Dat heeft een woord
voerder van het St. Rapheal
universiteitsziekenhuis in
Leuven gezegd.
De 47-jarige Martens lag zater
dag niet meer aan de beade
mingsapparatuur en at gister
ochtend zijn eerste maaltijd.
Hij zal nog zeker twee weken
in het ziekenhuis moeten blij
ven en zal tot half oktober
rust moeten houden.
Staking»
Bij de Amerikaanse telefoon
maatschappij ATT zijn bijna
700.000 werknemers in sta
king gegaan na het misluk
ken van de onderhandelin
gen over een nieuw arbeids
contract. Volgens de maat
schappij zal het publiek niet
veel hinder van de staking
ondervinden voorzover geen
tussenkomst van een telefo
niste nodig is.
Bart Bok
De vooraanstaande astronoom
Bart Bok is vrijdag in zijn wo
ning in Tucson, Arizona, aan
een hartaanval overleden. De
professor werd 77 jaar oud.
Bok, die van Nederlandse af
komst was, was een interna
tionaal expert op het gebied
van ons melkwegstelsel en
emeritus hoogleraar van de
universiteit van Arizona.
Bart Bok werd geboren in Ne
derland, maar werd in 1938
Amerikaans staatsburger. H(j
deed zijn kandidaatsexamen
aan de universiteit van Lei
den en zijn docotoraal aan de
universiteit van Groningen.
Explosie synagoge Johannesburg
JOHANNESBURG (AFP) - In een synagoge in Johannesburg is zater
dagmorgen een bom ontploft, enkele uren voordat de Zuidafrikaanse
president, Marais Viljoen, er een bezoek zou brengen. Volgens de poli
tie zijn er gaan slachtoffers gevallen.
De synagoge ligt in de wijk Hilbrow in het centrum van Johannesburg.
Tot nu toe heeft niemand zich voor de explosie verantwoordelijk ge
steld. Vorige aanslagen waren steeds het werk van het (verboden) Afri
kaans Nationaal Congres (ANC).
LONDEN - De spanning rond de
Falklandeilanden is dit weekein
de gestegen, nadat Britse militai
ren daar een Argentijns patrouil
levliegtuig en een vissersboot
binnen de voor hen verboden
oorlogszone ontdekten. Het
vliegtuig en het schip werden
beide gedwongen de zone te ver
laten.
Begin vorige week werd, op maar
enige kilometers buiten de kust
van de betwiste eilanden, ook al
een Argentijns vissersschip ont
dekt. De uitspraak van een hoge
Argentijnse marine-officier, dat
de komende tijd schermutselin
gen op de zee rond de Falklan
deilanden niet uitgesloten moe
ten worden, heeft voor verdere
ongerustheid bij de Britse mili
tairen gezorgd.
Binnen het Britse ministerie van
defensie is toch al enige zorg ont
staan over het groots opgezette
bewapeningsprogramma van de
Argentijnen. Zo beschikt Argen
tinië nu volgens welingelichte
bronnen over 50 procent meer
straaljagers dan toen het land vo
rig jaar april aan z'n avontuur op
de Falklandeilanden begon.
door
Henk Dam
Daar komt bij, dat de Argentijnse
straaljagers nu, door een geavan
ceerd systeem van tanken in de
lucht, missies van aanzienlijk
langere duur kunnen uitvoeren
dan tijdens de Falklandoorlog.
Toen moesten deze straaljagers,
vliegend vanaf het Argentijnse
vasteland, schielijk terug als ze
nog maar enige minuten boven
de Falklandeilanden hadden ge
opereerd, om brandstoftekort te
voorkomen.
Tenslotte vinden de Britten het
zorgelijk dat de Argentijnen hun
enige vliegdekschip zo hebben
omgebouwd dat het de Super
Etendard straaljager kan vervoe
ren en in stelling brengen. Vanaf
deze vliegtuigen werden vorig
jaar de zo succesvolle Exocet-ra-
ketten gelanceerd.
Het is nog niet duidelijk welke ge
volgen het Argentijnse bewape
ningsprogramma heeft voor de
Britse militaire inspanningen op
de Falklandeilanden. De Britten
hebben daar een garnizoen van
4500 man. De kosten van het ver
dedigen van de eilanden zijn
voor dit jaar op 2,8 miijard gul
den begroot.
grondgebied en verscheidene
steden hebben omsingeld, waar
onder Mehran waar de Iraanse
troepen in de val zouden zitten.
Iran meldde gisteren dat zijn troe
pen de aanval hebben afgesla
gen, waarbij ze 1500 Irakezen
doodden en dat ze in de tegen
aanval zijn gegaan. Volgens Irak
zijn de steden nog steeds omsin
geld en houden de gevechten
aan.
Radio-Teheran haalde een militair
communiqué aan waarin stond
dat Iraanse troepen in de regio-
Mehran een Irakees infanterieba-
taljon volledig hebben vernie
tigd en een pantserbrigade vrij
wel weggevaagd, waarbij ze 40
tanks en personenvoertuigen
buiten gevecht stelden.
Iran meldde vorige week dat het
Irakese troepen verdreven heeft
uit 50 vierkante kilometer Iraans
gebied en dat het 50 vierkante ki
lometer op Irakees gebied heeft
veroverd. Volgens het communi
qué hebben Iraanse troepen drie
heuvels en een pas in het noor
den van Irak veroverd, in welk
gebied Iran ruim twee weken ge
leden een grootscheeps offensief
ontketende. Iraanse troepen, die
donderdag de strategische berg
Kardemend veroverden, zouden
zaterdag de Darband-pas en drie
heuvels meer naar het noorden
in zeer zware gevechten hebben
veroverd. Over deze pas, die 15
km. aan de Irakese kant van de
g"rens ligt, loopt de enige weg in
dit bergachtige gebied.
Hongerstaking in
Turkije na
maand ten einde
ANKARA (Reuter) - Honderden
gevangenen die in een militaire
gevangenis in Istanboel in hon
gerstaking waren, hebben hun
actie na een maand opgegeven.
Naar verluidt weigerden de Turkse
militaire machthebbers aan de
eisen van de gedetineerden tege
moet te komen en verscheidene
van hen waren ernstig ziek. In to
taal zijn er circa 2500 gedetineer
den in hongerstaking om te pro
testeren tegen het systematisch
martelen, tegen de overvolle ge
vangenissen, en voor de afschaf
fing van isoleercellen. De meeste
actievoerders zijn politieke ge
vangenen.
Cheysson was
ook in Cuba
PARIJS (GPD) - De Franse minis
ter van buitenlandse betrekkin
gen Cheysson is van een reis
naar Zuid-Amerika terugge
keerd, waarbij hij als eerste
Fransman in zijn ambt een offi
cieel bezoek heeft gebracht aan
de Cubaanse leider Fidel Ca-
stro.Op Cuba verklaarde de
Franse minister dat zijn bezoek
er de demonstratie van diende te
zijn dat er „voor Frankrijk geen
enkel verbod bestaat" en „dat zij
volledig bevoegd is te praten met
de landen met wie zij dat maar
wil". „Een bezoek als dit beant
woordt aan een pragmatische be
nadering van de realiteit", aldus
Cheysson die er aan toevoegde
dat Cuba „in bepaalde sectoren
een rol van grote betekenis
speelt als gevolg van zijn geogra
fische ligging en zijn politieke
status".
Eerder tijdens zijn reis had de
Franse minister herhaaldelijk
kritiek geuit op de interventie
van de Verenigde Staten in Zuid
en Midden-Amerika. Met name
had de minister verklaard niet in
te zien in hoeverre de Ameri
kaanse militaire manoeuvres
konden bijdragen tot het bevor
deren van de vrede in het gebied.
Minister Cheysson liet bij herha
ling weten dat naar zijn mening
de Zuidamerikaanse problema
tiek door de betrokkenen zelf
diende te worden opgelost, zon
der buitenlandse inmenging.
RAMSTEIN (AFP/Reuter) - In het
Westduitse Ramstein is gisteren
een grote demonstratie van de
Amerikaanse luchtmacht gehou
den. Rond deze show hebben
zich verscheidene incidenten
voorgedaan, waarbij meer dan
160 mensen zijn aangehouden. In
de nacht van zaterdag op zondag
ontploften twee bommen bij een
officiersverblijf op de Ameri
kaanse luchtmachtbasis Hahn
niet ver van Koblenz. Hier ont
stond een schade van ruim
200.000 mark. Er waren geen
slachtoffers.
De luchtshow op de militaire basis
Ramstein, die naar schatting een
half miljoen toeschouwers trok,
werd door leden van de West
duitse vredesbeweging aange
grepen om te protesteren tegen-
het militaire karakter ervan en
tegen de mogelijke plaatsing van
nieuwe Amerikaanse raketten in
het najaar.
Een woordvoerder van de West
duitse politie verklaarde dat on
geveer 60 demonstranten zijn
aangehouden toen zij een zitde-
monstratie begonnen binnen de
basis. Bijna 70 mensen werden
opgepakt toen ze bij de belang
rijkste baan van het vliegveld
een "die-in" hielden. De Ameri
kaanse militaire politie zei dat zij
30 personen heeft gearresteerd,
onder wie een medewerker van
de bondsdagfractie van de "Grü-
nen", de alternatieve Westduitse
partij.
Zaterdag begon de Westduitse vre
desbeweging, op de dag dat de
bom op Hirosjima 38 jaar gele
den werd herdacht, haar cam
pagne voor een "hete herfst"
waarbij ze de stationering van
nieuwe Amerikaanse raketten
onder meer in West-Duitsland
wil trachten te beletten. Zoals
bekend beginnen de Verenigde
Staten dit najaar in drie Westeu-
ropese landen Groot Brittan-
nië, Italië en West-Duitsland -
met de opstelling van kruisraket
ten en Pershing-2's, tenzij het
INF-overleg in Genève tussen
Washington en Moskou voordien
leidt tot een aanzienlijke reduc
tie in het aantal middellange-af-
standsraketten aan weerszijden.
HIROSJIMA - Duizenden hebben zaterdag het feit herdacht dat achten
dertig jaar geleden de eerste atoombom werd geworpen. In Hirosjima zelf
hielden Japanse burgers een 'sterf-in' bij het herdenkingsmonument.
HIROSJIMA (DPA/Reuter/UPI) -
De Japanse premier Nakasone
en de burgemeester van Hirsoji-
ma, Takeshi Araki, hebben zich
zaterdag, tijdens de plechtige
herdenking van de atoomaanval
op Hirsojima, uitgesproken voor
vernietiging van kernwapens en
beëindiging van de wapenwed
loop. Nakasone zei in zijn toe
spraak dat zijn regering vast
houdt aan haar drie niet-nucleai-
re beginselen: verbod, bezit en
introductie van kernwapens.
Met een verwijzing naar het Russi
sche overwicht verdedigde Na
kasone overigens het plan van de
NAVO om nieuwe kernraketten
in Europa te plaatsen, als het
overleg tussen de VS en de Sow-
jet-Unie in Genève mislukt.
Ook in Europa en de VS werd de
atoomaanval op Hirosjma her
dacht. In West-Duitsland en
Groot-Brittannië werd zaterdag
betoogd tegen het gebruik van
kernwapens. In West-Duitsland
werd het startsein gegeven voor
de campagne tegen de statione
ring van de Amerikaanse kernra
ketten, die moet uitlopen in de
zogeheten "hete herfst".
In Bonn begonnen twee vredesac
tivisten een hongerstaking. Hun
voorbeeld werd gevolgd in
Frankrijk en de Verenigde Sta
ten waar in totaal veertien men
sen voorlopig niet zullen eten zo
lang politici geen concrete stap
pen tot ontwapening doen.
In Brussel kwamen de deelnemers
aan van de op 9 juli in Dortmund
begonnen vredesmars. Ze wil
den bij het intussen zwaar bevei
ligde hoofdkwartier van de NA
VO een betoging houden, on
danks een verbod van de Brus
selse politie. Vandaag zouden zij
petities afgeven bij de NAVO en
de ambassades van de VS en de
Sowjet-Unie.
De vroegere bondskanselier van
West-Duitsland, de socialist Wil
ly Brandt, heeft voorgesteld dat
de Russische leider Andropov en
de Amerikaanse president Rea
gan elkaar in Hirosjima ontmoe
ten. Brandt wees erop dat Rea
gan in november een bezoek
brengt aan Japan. "Andropov
zou hem daar kunnen opzoeken
en Hirosjima lijkt mij een bij uit
stek geschikt conferentie-oord",
aldus Brandt.