Kernwapenoverleg zit vast
Falangisten
"bedrogen"
door Israël
C
Partijverbod op Sri Lanka
Meer dan vierduizend jaar cel
Interkerkelijke 'wereldoorlog' in Vancouver
Westduitse
bekent
gifmoorden
Monsterproces IRA afgerond
Russen geven voorrang aan Euroraketten
'Hotel-overval
was executie'
Libië zet
strijd voort
Baas van Opper-Volta blijkt vriend Gaddafi
Bestuurszetel Hervonnde Kerk in Wereldraad loopt gevaar
KEMPEN (UPI) - Een 67-jari-
ge Westduitse vrouw die eer
der bekende twee echtgeno
tes en een vriend te hebben
omgebracht, heeft gisteren
gezegd dat ze ook haar vader
en een tante uit de weg heeft
geruimd. Dit heeft de officier
van justitie in Krefeld meege
deeld.
Maria Velten bekende dat ze in
1963 haar 67-jarige vader en
in 1970 een 78-jarige tante nel
als de andere slachtoffers
door vergiftiging heeft ge
dood. De politie heeft hun.
stoffelijke overschotten in
middels opgegraven voor een
lijkschouwing.
Maria Velten, moeder van tien
kinderen, vergiftigde haar va
der en tante omdat ze ziek en
bedlegerig waren en zij niet
voor ze kon zorgen. Volgens
de politie was hebzucht het
motief van de vrouw om haar
echtgenotes en vriend te do
den.
Buitenland
ZATERDAG 6 AUGUSTUS 1983
BELFAST - De Noordierse rechter
Justice Kelly heeft gisteren in Bel
fast 35 mensen, die schuldig waren
bevonden aan lidmaatschap van
het verboden Ierse Republikeinse
Leger (IRA), en aan een reeks ande
re misdaden als moord en poging
tot moord, veroordeeld tot in totaal
4022 jaar gevangenisstraf.
De meeste veroordelingen kreeg Kevin Mul-
grew (28), bijgenaamd „de kleine Napoleon".
Deze commandant van de IRA in Noord-
Belfast kreeg in totaal 963 jaar voor 84 mis
daden, waarbij moord en acht pogingen tot
moord. Hij zal - net als alle andere meervou
dig veroordeelden - zijn verschillende straf
fen evenwel tegelijkertijd uitzitten, waar
door hij niet langer gevangen zal zijn dan 20
jaar.
Van de 35 IRA-sympathisanten die werden
veroordeeld, kregen 13 mensen een voor
waardelijke straf. Onder hen is een 70-jarige
vrouw, die zes maanden voorwaardelijk
kreeg omdat zij twee jaar geleden haar huis
door
Henk Dam
ter beschikking stelde aan moordenaars van
de IRA.
Alle veroordelingen zijn het gevolg van het
overlopen van Christopher Black, een IRA-
lid. Hem werd gratie beloofd in ruil voor in
lichtingen over de eens zeer actieve IRA-af-
deling in Belfast-Noord, die nu, als gevolg
van de arrestaties en veroordelingen, niet
langer bestaat.
Christopher Black (29) stond tijdens het pro
ces, dat negen maanden heeft geduurd en
het duurste en meest langdurige uit de
Noordierse geschiedenis is, gedurende 15
dagen in de getuigenbank waar hij zijn ui
terst gedetailleerde belastende verklaringen
aflegde. Hij is inmiddels door de Britse auto
riteiten volgens afspraak vér buiten het land
gebracht (vermoedelijk naar een land als Au
stralië waarnaar eerder IRA-informanten
zijn overgebracht) en heeft met zijn vrouw
een nieuwe identiteit gekregen. De IRA
heeft hem bij verstek ter dood veroordeeld
en een prijs op zijn hoofd gezet.
Klap
Het lange proces naar aanleiding van de getui
genissen van Black is voor de Noordierse au
toriteiten van groot juridisch belang. Nu de
rechtsgeldigheid van verklaringen van over
lopers voor eens en voor altijd vastgesteld is,
kunnen meer van dergelijke monsterproces
sen worden gehouden. Naar schatting 25
overlopers van de IRA en het eveneens ver
boden verklaarde Ierse Nationale Bevrij-
dings Leger (INLA) wachten op het moment
dat hun zaak voorkomt. Een van hen, ooit de
tweede man van de INLA, heeft alleen al 40
namen prijsgegeven van mannen die eens
zijn medestrijders waren.
Voor de IRA is het gisteren afgesloten proces
een klap van betekenis. De terroristische or
ganisatie is echter nog in tal van plaatsen in
Ulster ongebroken, en heeft inmiddels rech
ter Justice Kelly op haar dodenlijstje ge
plaatst. De 63-jarige rechter, die in een ko
gelvrij vest het proces leidde, heeft voor de
rest van zijn leven een lijfwacht toegewezen
gekregen.
MOSKOU (Reuter/UPI) - De leider van de Amerikaanse
delegatie bij de besprekingen over vermindering van
strategische wapens (START), Edward Rowny, heeft gis
teren verklaard, dat er in dit overleg met de Sowjet-Unie
weinig schot zit. De Russische president Joeri Andropov
heeft in Moskou verklaard dat de besprekingen in Genè-
ve vrijwel vastzitten vanweg een niet-constructieve op
stelling van de Verenigde Staten.
Rowny, die gedurende een half uur
met president Reagan sprak en
hem op de hoogte stelde van het
AVIGNON (AP) - De Franse poli
tie heeft gisteren een 38-jarige
ontsnapte gevangene gearres
teerd in verband met de moord
op zeven mensen gisterochtend
in een hotel in Avignon. Naar
twee mannen wordt nog gezocht.
De politiecommissaris die het
onderzoek leidt zei dat de moord
op zeven mensen, onder wie
twee Nederlanders, "een perfect
uitgevoerde executie was". De
slachtoffers waren werknemers
en gasten van het hotel in Avig
non, een van hen was de 53-jarige
Lucien Andre, de Franse consul-
generaal in Sarrenbruck, West-
Duitsland.
CAIRO (UPI/ANP) - Kolonel
Mouamar Gaddafi van Libië
heeft een algehele mobilisa
tie van de strijdkrachten af
gekondigd terwijl er steeds
meer tekenen wijzen op een
groeiende betrokkenheid van
Libië in de burgeroorlog in
Tsjaad. Dit is gisteren uit di
plomatieke bronnen in de
Egyptische hoofdstad Cairo
vernomen. Naar verluidt
heeft Libië alle militaire ver
loven ingetrokken en studen
ten en onderwijzers van di
verse leeftijden opgeroepen
zich bij de kazernes te mel
den. Studenten en onderwij
zers mogen het land niet
meer verlaten en de regering
heeft alle voertuigen op vier
wielen die in gebruik zijn bij
overheidsinstanties gevor
derd.
De Libische regering
rechtvaardigde de mobilisa
tie met het argument dat het
land wordt bedreigd door een
aanval van Franse en Ameri
kaanse troepen. "Wij staan
bloot aan de dreiging van een
op handen zijnde Amerikaan
se agressie. Huurlingen en
wapens worden door Frank
rijk en de Verenigde Staten
Tsjaad binnengebracht", zo
meldde het officiële Libische
persagentschap JANA.
overleg over strategische raket
ten tot dusver, verklaarde tegen
over journalisten de indruk te
hebben dat de Sowjet-Unie voor
rang geeft aan het overleg over
Euro-raketten (INF), dat ook in
het Zwitserse Genève wordt ge
houden. Volgens hem hoopt
Moskou te voorkomen dat het in
het najaar komt tot installering
van nieuwe Amerikaanse raket
ten in Westeuropese landen.
Krachtens het "dubbelbesluit" van
de NAVO van december 1979 be
ginnen de Verenigde Staten in
december dit jaar met het opstel
len van nieuwe raketten in
Groot-Brittannië, Italië en West-
Duitsland, tenzij Moskou en
Washington het bij het INF-over-
leg eens worden over een forse
beperking van de middellange-
afstandsraketten aan beide kan
ten.
Wiktor Karpov, de leider van de
Sowjet-delegatie bij START,
heeft tegen Rowny gezegd dat de
Sowjet-Unie haar strategische
arsenaal niet kan beperken als de
nieuwe Amerikaanse raketten in
West-Europa worden geplaatst.
Rowny verklaarde dat de Verenig
de Staten er niets voor voelen, de
START- en INF-besprekingen
ineen te schuiven. Dat zou "voor
tijdig" zijn, aldus de Amerikaan
se START-onderhandelaar.
President Andropov van de Sow
jet-Unie zei gisteren dat de ont
wapeningsbesprekingen in Ge
nève "praktisch stil zijn geval
len" en dat de Europeanen bin
nenkort in een "zeer gevaarlijke
toestand" terecht zullen komen.
In een verklaring die het Sowjet-
persbureau Tass publiceerde na
een ontmoeting tussen Andro
pov en de leider van de Portuge
se communistische partij, Alvaro
Cunhal, uitte de Sowjet-leider
kritiek op de "niet-constructieve
rol" van de Verenigde Staten bij
de ontwapeningsbesprekingen.
COLOMBO (AFP/UPI) - Het parlement van Sri Lan
ka heeft gisteren met 150 tegen nul stemmen een
wetsontwerp tot wijziging van de grondwet aan
vaard dat het nastreven van separatisme op het ei
land verbiedt.
De 16 leden van de belangrijkste oppositiepartij, het
Tamil Verenigd Bevrijdingsfront waarvan onafhan
kelijkheid voor het noorden het belangrijkste pro
grammapunt is, boycotte de bijeenkomst. Zij vrees
de voor haar veiligheid en wenste op geen enkele
manier haar doelstelling prijs te geven.
Het parlement kwam onder grote veiligheidsmaatre
gelen bijeen voor de zitting achter gesloten deuren
die 13 uur duurde. De afgevaardigden stelden even
eens strafmaatregelen vast voor een ieder die zich
openlijk vijandig jegens nationale eenheid toont:
verlies van burgerrechten en een verbod om geko
zen te worden of een openbare functie te bekleden.
De Tamil-minderheid (meest Hindoes) woont voor
namelijk in het noorden en oosten van het eiland en
maakt ongeveer 20 procent van de bevolking uit.
Gisteren was het overigens opnieuw rustig op Sri Lan
ka. De ongeregeldheden die op 23 juli uitbraken, na
de moord op dertien soldaten (waarvoor Tamil-gue-
rillastrijders verantwoordelijk werden geacht) heb
ben tot nog toe bijna driehonderd mensenlevens ge
kost. Op de foto (van AP) een schip met 1200 Tamil-
vluchtelingen, dat vanuit de hoofdstad Colombo
gisteren aankwam in Jaffna, de Tamil-stad in het
noorden van Sri Lanka.
OUAGADOUGOU/ABIDJAN (AFP/DPA/UPI/Rtr) - Een op Li
bië georiënteerde militair heeft gisteren de staatsgreep gepleegd
in Opper-Volta. Naar verluidt zijn daarbij dertien mensen om
het leven gekomen. Libië en de Sowjet-Unie toonden zich ver
heugd over de coup.
De nieuwe sterke man is Thomas Sankara (32), die tot mei premier
was onder de militaire president Jean-Baptiste Ouedraogo. Deze
liet hem arresteren omdat hij het overheidsbeleid te zeer in de
richting van de Libische revolutie van kolonel Muammar Gad
dafi wilde sturen.
In de hoofdstad Ouagadougou hebben duizenden mensen giste
ren hun bijval betuigd aan de nieuwe leider, die eergisteravond
voor de radio verklaarde dat de door hem opzij geschoven rege
ring "een groep twijfelachtige leiders en andere bandieten was,
die het volk op een dwaalspoor hebben geleid en verhinderden
dat de bevollring zich aansloot bij de glorieuze revolutie". De
afgezette leider Jean-Baptiste Ouedraoga is "in zijn eigen be
lang" onder huisarrest geplaatst. De radio meldde dat men geen
maatregelen overweegt tegen de vorige regering.
Sankara is 32 jaar. Hij was actief betrokken bij de militaire staats
greep van 7 november 1982, waarbij Jean-Baptiste Ouedraogo
de leiding in het straatarme land in de Sahel-zone, dat niet over
natuurlijke grondstoffen beschikt en volledig door land wordt
omsloten, overnam. Hij mishaagde het staatshoofd met zijn
ideeën over persvrijheid.
VANCOUVER - De zetel van de Neder
landse Hervormde Kerk in het hoogste
bestuursorgaan van de Wereldraad van
Kerken, het Centrale Comité, loopt ge
vaar. In de lijst van kandidaten die het
benoemingencomité gisteren aan de as-
semblée presenteerde, ontbrak de naam
van dr. R. J. Mooi. secretaris-generaal van
de Hervormde Kerk en sinds 1980 lid van
het vorige Centraal Comité. Na afloop
van de vergadering evenwel is een van de
Duitse gedelegeerden, dr. A. Haarbeck
van de Reformierte Bund der evangeli-
schen Kirche Deutschland, die gekozen
was, uit eigen beweging naar de Neder
landse afvaardiging toegegaan en heeft
aangeboden zijn plaats ter beschikking te
stellen ten gunste van een Nederlander.
Wanneer de assemblée vandaag stemt
over de kandidaten, zal de Nederlandse
delegatie van haar recht gebruik maken
om dr. Mooi alsnog te kandideren op de
plaats die nu wordt ingenomen door de
Duitser Haarbeck.
Namens de Nederlanders heeft drs. J. Bos
(hervormd) een dringend bproep gedaan
op de assemblée om de Hervormde Kerk
haar zetel in het Centrale Comité alsnog
terug te geven. Hij beriep zich op de lange
oecumenische traditie van de hervorm
den en de belangrijke rol van de Neder
landers in de wereldraad, onder meer ten
gunste van het anti-racismeprogramma.
Dr. Mooi heeft zijn plaats in het Centrale
door
Hans Willems
Comité voorlopig verloren doordat de
hervormden en gereformeerden hun aan
tal zetels zien verminderen ten gunste
van de lutheranen. De strijd ging vervol
gens tussen de hervormden in Zwitser
land en de hervormden in Nederland.
Aanvankelijk zouden de Zwitsers hun
plaats kwijtraken, waarvoor ze als com
pensatie de benoeming van dr. Marga
Buehrig tot president kregen. De Zwit
sers willen echter hoe dan ook een lid in
het Centrale Comité hebben, onder meer
vanwege de relaties met de Zwitserse re
gering. Zoals bekend is het bureau van de
wereldraad in Genève gevestigd.
Behalve de Nederlandse hervormden zijn
ook de jongeren, de vrouwen, de protes
tanten in het Midden-Oosten, de verte
genwoordigers uit zuidelijk Europa en de
lutheranen uit Latijns-Amerika zeer ont
stemd over hun vertegenwoordiging in
het nieuwe Centrale Comité. Voordat de
assemblée vanmiddag tot stemming
overgaat, zal er achter de schermen dan
ook een complete interkerkelijke wereld
oorlog worden gestreden. Het nieuwe
Centraal Comité zal meer leden tellen dan
het oude. De extra zetels komen ten goe
de aan Afrika, de Pacific en Oost-Europa.
„De sluiting van de barakken
in Kfar Falous is het begin
van het einde van de illusie
dat Israël de bondgenoot kan
zijn van een of andere Liba
nese fractie. Hopelijk zullen
hierdoor mensen wakker ge
schud worden, de illusie had
dodelijk kunnen zijn".
De jubelende stemming kon
nauwelijks onderdrukt wor
den in het hoofdartikel van
de linkse Libanese krant As
Safir - de Israëli's hadden ac
tie ondernomen tegen de fa
langisten, de rechtse christe
lijke militie die al geruime
tijd voor de burgeroorlog van
1975 met geld, wapens en
uniformen door Israël ge
steund werd.
Het hoofdartikel van As Safir,
een krant die zich altijd open
lijk tegen de falangisten ver
zet heeft, was echter nog
enigszins voorbarig. On
danks een Israëlisch ultima
tum tien dagen geleden en
ondanks het feit dat Israëli
sche troepen en gepantserde
voertuigen afgelopen dins
dag de falangistische barak
ken in Kfar Falous bezetten,
hebben de falangisten nog
steeds de barakken niet ver
laten en hebben zij wel kans
gezien een interim-akkoord
met de Israëli's te sluiten om
nog verder over de toekomst
van hun positie in het zuiden
van Libanon te onderhande
len.
De breuk tussen de falangisten
en hun Israëlische bondgeno
ten is dus nog steeds niet be
zegeld, maar van een duide
lijke verkoeling in relaties en
woede aan falangistische zij
de is zeker wel sprake.
Sinds het begin van de burger
oorlog in 1975 is het gezag
van de falangisten altijd be
perkt geweest tot Oost-Bei-
roet en de kuststreek en ber
gen ten noorden daarvan. Pas
na de Israëlische invasie van
vorig jaar konden zij zich ver
der uitbreiden. Die uitbrei
ding nam vooral twee vor
men aan: ten eerste werden
2000 militieleden de Sjoef-
bergen, ten zuidoosten van
Beiroet, ingestuurd om daar
een einde te maken aan de ja
renlange hegemonie van de
druzen.
In de Sjoef wonen inderdaad
net zoveel christenen als dru
zen, maar de komst van de fa
langisten bracht met zeven
jaar vertraging de burgeroor
log naar de bergen toe, waar
het al die tijd relatief rustig
was geweest.
Zonder er zelf iets aan te kun
nen doen (maar het wel als
politiek drukmiddel tegen de
Libanese regering te gebrui
ken), bevonden de Israëli's
zich in de weinig aantrekke
lijke positie van scheidsrech
ter tussen twee vuren.
De andere falangistische uit
breiding bewoog zich ook
richting het zuiden, vooral in
de kuststreek rond de haven
stad Sidon. Op papier leek
deze uitbreiding logisch voor
beide partijen. De falangisten
konden hun gezag uitoefenen
over gebieden met een rela
tief grote christen-bevolking,
terwijl Israël de falangisti
sche bondgenoten goed kon
gebruiken om de Israëlische
troepen bij te staan in een ge
bied waar voortdurend guer
rilla-aanvallen tegen de Israë
li's werden gepleegd.
De werkelijkheid is iets anders
gebleken. In tegenstelling tot
de militie van majoor Saad
Haddad, bleken de falangis
ten niet zo makkelijk aan het
lijntje te houden. Zij opere
ren onafhankelijk van de Is
raëli's, ondernamen voortdu
rend acties tegen de grote Pa
lestijnse bevolking in en
rondom Sidon en lieten maar
al te duidelijk blijken dat zy
naar het zuiden getrokken
waren, in afwachting van de
terugtrekking van alle Israë
lische eenheden om dan in
een positie te zijn over het he
le zuiden het voor het zeggen
te hebben.
Met deze onafhankelijke en na
tionalistische houding waren
de Israëli's niet gebaat. De fa
langisten veroorzaakten
nieuwe problemen, niet
slechts in de Sjoef, maar ook
in Sidon.
De Israëli's hebben gewacht al-
vorens actie te ondernemen,
maar nu dat de gedeeltelijke
terugtrekking van de Israëli
sche troepen uit de Sjoef
voor de deur staat, heeft men
kennelijk in Jeruzalem beslo
ten dat de tijd rijp is. Vorige
week donderdag werden de
falangisten bevolen hun ba
rakken en kantoren te ontrui
men. Mede door felle demon
straties van de plaatselijke
bevolking werd hier geen ge
hoor aan gegeven. Op dins
dag trokken toen de gepant
serde voertuigen de barak
ken binnen.
Wederom heerste er een pande
monium - demonstranten
stroomden naar Kfar Falous
toe en ondanks verwoede Is
raëlische pogingen hen tegen
te houden, vielen hele fami
lies, met de picknick-mand
onder de arm, de kazerne bin
nen om in protest tegen de Is
raëlische actie de kazerne te
bezetten. Zoals één Libanees
het later beschreef leek Kfar
Famous op dinsdag en woens
dag meer op een kermis dan
op een plaats waar ieder mo
ment gevechten konden uit
barsten.
Na een nieuwe ronde onder
handelingen heeft men een
tijdelijk compromis bereikt,
waarbij de .falangisten voor
lopig nog mogen blijven,
maar dan wel onder Israëli
sche controle staan. Hoe lang
dit akkoord stand zal houden
is onduidelijk, zeker is echter
wel dat Israël de falangisten
uit het zuiden wil verwyde-
ren voor de gedeeltelijke te
rugtrekking uit de Sjoef. Men
wil hiermee vermijden dat
zich weer de hardnekkige on
geregeldheden en voortdu
rende gevechten voordoen
tussen twee Libanese ge
meenschappen - als tussen de
druzen en de christenen in de
bergen, en tevens dat een ge
wapende eenheid aanwezig is
die niet rechtstreeks onder
het bevel van de Israëli's valt,
zoals dat wel het geval is met
majoor Haddad en de andere
milities die Israël gedurende
de afgelopen negen maanden
gecreëerd heeft in Zuid-Liba-
Voor de falangisten is het Israë
lische optreden duidelijk als
een onverwachte schok geko
men. Voor velen van hen is
Israël de enige bondgenoot
geweest waarop zij in moeilij
ke tijden konden rekenen en
nu is opeens gebleken dat Is
raël hen slechts wilde steu
nen wanneer men de falan
gisten nodig had of wanneer
zij dezelfde doelen nastreven
- bijvoorbeeld de strijd tegen
de PLO.
Israëlische militairen in Si
don moesten onder meer het
hoofd bieden aan opstandige
falangisten.
(foto AP)
Een journalist van As Safir, die
toegaf dat de breuk tussen de
falangisten en Israël nog niet
zo definitief was als zijn krant
had beschreven, verklaarde
deze week dat het eigenlijk
verbluffend was hoe de ge
schiedenis zich herhaalde:
„In 1976, toen zy tegen de
linkse partijen, de Palestij-
nen en de moslims aan het
verliezen waren, waren het
de falangisten die de Syriërs
smeekten hen te hulp te
schieten. Dat heeft Syrië toen
gedaan. Maar toen bleek dat
de Syriërs ook eigen plannen
voor Libanon hadden en een
maal hier gevestigd niet zo
maar meer uit ons land te zet
ten waren, waren de falangis
ten woedend. En nu weer - zy
wilden toch zo graag dat Is
raël voor hen het zaakje hier
kwam opruimen en de PLO
er uit gooien? En weer had
den ze niet door dat ook de
Israëli's niet zo gemakkelijk
uit dit land te verwijderen
zijn. Het is alsof ze erg naief
zijn. En als ze nu denken dat
zo'n tussentijds akkoord hun
positie waarborgt, dan zijn ze
ronduit dom. Israël hakt een
dezer dagen wel de knoop
door en dan zitten die jon
gens van Kfar Falous gewoon
- weer in Oost-Beiroet".
