Staking ten einde, bus rijdt gratis FNV in vredesbetoging Affaire-Valk: Kamer jarenlang op dood spoor C Leven half pet. duurder Schaduw windmolenwieken kan tot problemen leiden Dollar na records weer lager Vanwege taxi-experiment Campingmoord in Italië: dader doodt zichzelf Kunstenaars dreigen met rigoreuze actie Konsumenten Kontakt ontevreden CNV en MHP doen niet mee GAB weigert medewerking aan afvloeiing bij Akzo ZATERDAG 6 AUGUSTUS 1983 AMSTERDAM (ANP) - De schaduw van draaiende wie ken van windmolens kan voor omwonenden ernstige proble men opleveren. Lichtflikkerin- gen met een frequentie tussen de 2,5 en 20 Herz kunnen tot gevolg hebben dat mensen zich draaierig gaan voelen, zich niet goed meer kunnen oriën teren en in zeer ernstige geval len kunnen zelfs epilepsie-ach- tige aanvallen optreden. Dit is een van de conclusies van een onderzoek van de interfa cultaire vakgroep milieukunde van de Universiteit van Am sterdam. Volgens dat onder zoek veroorzaken draaiende molenwieken bij zonneschijn een hinderlijke schaduw, die te vergelijken is met lichtflikke- ringen, waarvoor in Nederland tussen de 1,5 en 2,5 miljoen mensen gevoelig zijn. De onderzoekers bevelen aan al leen molens te bouwen waar van de flikkerfrequentie onder de 2,5 Herz blijft. De meeste windmolens geven een flikker frequentie van 1 tot 6 Herz. Binnenland AMSTERDAM (ANP) De dollar heeft gisteren op diverse wissel markten in West-Europa nieuwe hoogtepunten bereikt. In Parijs en Milaan werden alle records gebroken, in Amsterdam en Frankrijk steeg het Amerikaanse geld tot het hoogste peil sinds een jaar of tien. Zelfs in Londen werd de dollar duurder, hoewel de positie van het pond sterling de laatste tijd opvallend vast is. Tegen het slot van de handel zakte de koers weer. Die daling wordt voorgeschreven aan interventies door de centrale banken en aan het feit dat de handelaren hun boeken voor het weekeinde op orde brachten zonder risico's te willen nemen nu de stemming op de valutamarkt zo nerveus is. Per saldo boekte de dollar gisteren toch een behoorlijke winst. In Londen werd een slotnotering opgemaakt van 2,6820 mark ten opzichte van 2,6685 mark op don derdag. In Frankfort werd een officiële middenkoers opge maakt van 2,6875 mark voor de dollar, de hoogste koers sinds half februari 1974. Op donderdag kwam de fixing uit op 2,6590. De Bundesbank verkocht dertig miljoen dollar, waarmee de inter ventie van de Westduitse centra le bank deze week bijna 250 mil joen dollar heeft bedragen. Aanvankelijk viel van aanbod van centrale banken niets te bespeu ren. In Amsterdam werd voor de dollar omstreeks het middaguur een richtkoers van 3,01 gulden opgegeven. Bij de fixing van donderdag was men op 2,9735 gulden uitgekomen. In Parijs be gon de handel op het recordpeil van 8,0990 frank, in Milaan op het eveneens nog niet vertoonde niveau van 1592,50 lire. De slot- koersen van donderdag bedroe gen respectievelijk 7,9975 frank en 1575,05 lire. SPIJKENISSE (ANP) De ledenvergadering van de Ver- voersbond FNV heeft gistermiddag in Spijkenisse beslo ten op te houden met de sinds begin deze week aan de gang zijnde busstaking in Zuidwest-Nederland. In plaats daarvan zal met ingang van vandaag op Voorne-Putten en Rozenburg, waar de stakingen zich de laatste dagen concentreerden, gratis worden gereden. De acties van de buschauffeurs in Zuidwest-Nederland zijn een protest tegen de proef met bustaxi's in Zeeuws-Vlaandeen. Op de vergadering in Spijkenisse waren ongeveer tachtig stakende chauffeurs aanwezig. De beslis sing werd vrijwel unaniem geno men. De actie om gratis te ver voeren is aangekondigd voor on bepaalde tijd, aldus een woord voerder van de vevoersbond. Directeur J. Delft van de busmaat schappij Zuidwest-Nederland (ZWN) zei in een reactie ver heugd te zijn over het einde van de staking. Het publiek kan nu in elk géval weer worden vervoerd, verklaarde hij. Delft wist gister avond nog niet of, en zo ja, welke UTRECHT (GPD) De Utrechtse verpleegkundige S. N. Coffi (25), die vorige week zaterdag op de camping Romeo en Julia' in Noord-Italië de Overvechtse huisarts A.H. Thiecke (35) met een messteek om het leven bracht, heeft zichzelf naderhand door inspuiting van medicijnen gedood. Dit is gebleken uit de lijkschouwing op beide stoffelij ke overschotten. Coffi heeft voor zijn zelfmoord ge bruik gemaakt van de medica menten die Thiecke in zijn dok terstas bij zich had. Aangenomen wordt dat de verpleegkundige de arts in diens slaap heeft neerge stoken. Thiecke had slechts één wond van twaalf centimeter diep in de hartstreek. Over de aanleiding voor de moord tasten de autoriteiten nog volko men in het duister. Verondersteld wordt dat de ver pleegkundige na zijn daad heeft gepoogd zichzelf van het leven te beroven door met de auto waar mee beiden op vakantie waren gegaan in volle vaart tegen een vangrail in de buurt van Verona te rijden. Deze opzet is echter mislukt. Coffi raakte niet ge wond en keerde naar de camping terug. Hij werd er de volgende morgen samen met Thiecke dood aangetroffen. maatregelen worden genomen tegen het gratis vervoeren van busreizigers. Landelijke acties De actievoerende chauffeurs heb ben verder besloten hun actie landelijk uit te breiden, indien niets wordt gedaan tegen experi menten met bustaxi's. Volgens de woordvoerder van de Ver- voersbond FNV zijn bij andere streekvervoerbedrijven al acties in voorbereiding. Intussen zullen de „verrassingsac ties" in Zeeuws-Vlaanderen ge woon doorgaan. Gisterochtend blokkeerden kaderleden van de vervoersbond met personenau to's een route van een taxidienst, waardoor daar enkele uren niet gereden kon worden. De Vervoersbond CNV doet niet mee aan de acties in het open baar vervoer op Voorne-Putten en Rozenburg, zo deelde be stuurder Ad Smit van de Ver voersbond gisteren mee. Hij noemde de actie een onjuist pressiemiddel, zeker in deze si tuatie. Het CNV zal dan ook zijn leden in Zuid-west Nederland adviseren normaal hun werk te blijven doen, aldus SMit. Smit: „Wij vinden die actie moreel onjuist, omdat het publiek wordt aangezet tot wetsovertreding, en de chauffeurs tot overtreding De leiding van het stakingscomité licht het plan om gratis te gaan rij den op Voorne-Putten en Rozen burg toe tijdens een vergadering van de stakende buschauffeurs. V.l.n.r. Jan van Eijsden vakbonds voorzitter bij ZWN), Dillia van Heem (landelijk bestuur FNV), en Dick Ketting )FNV). (foto anpi van hun cao-bepalingen. Boven dien is de zaak tot mislukken ge doemd, omdat het zo goed als ze ker is dat er juridische stappen tegen kunnen worden onderno- "Boem" boven, schade beneden WAMEL (ANP) De klap van een straaljager die de geluids barrière doorbrak, heeft gis teren in het Gelderse Wamel voor zeker 12.000 gulden schade veroorzaakt. Volgens een woordvoerder van de rijkspolitie ontstonden in verschillende woningen scheuren in plafonds en wan den, terwijl in een woning bo vendien een aantal grote rui ten sprong. In caravans op campings in de omgeving van Wamel raakten tal van spullen van de wanden. De rijkspolitie in Wamel had gisteravond bijna tien mel dingen van schade binnen. Volgens een woordvoerder is contact opgenomen met het ministerie van defensie. DEN HAAG (GPD) De kunste naarsvakbond BBK waarschuwt er in een brief aan staatssecreta ris De Graaf (sociale zaken) voor dat individuele en groepen kun stenaars uit protest tegen de in grijpende bezuinigingen op de Beeldende Kunstenaars Rege ling (BKR) wel eens hun toe vlucht zouden kunnen nemen tot acties die vallen buiten de „geëi gende normen". Bij een dermate rigoureus afbraakplan, past een even rigoureus en grensverleg gend verweer van de gedupeer den. Aldus de brief van de Be roepsvereniging van Beeldende Kunstenaars. De BBK wijst in de brief de rege ringsvoorstellen inzake de beel dende kunstenaars opnieuw fali- kant af. Zoals bekend wil De Graaf in 1986 honderd miljoen op de BKR bezuinigen. Dat is 75 procent van het totale budget voor de regeling. „Afbraak van de BKR zonder dat er een alter natief wordt geboden dat meer biedt dan een voorziening krach tens de bijstandswet, betekent het einde van het beeldende kun stenaars-bestand in ons land". DEN HAAG (GPD) Tussen half juni en half juli zijn de kosten van het levensonderhoud met een half procent gestegen. Huren en benzineprijzen gingen het meest omhoog. Hoewel de zoge noemde inflatiegraad nog steeds daalt, is de consumentenorgani satie Konsumenten Kontakt on tevreden over de gang van zaken. Zij spreekt van „forse aanslagen op het gezinsbudget. De meest recente cijfers betekenen dat het prijsindexcijfer, dat de gemiddelde kosten van het le vensonderhoud uitdrukt, de eer ste zeven maanden van dit jaar met 1,5 procent is gestegen. Het prijspeil van half juli was 2,4 pro cent hoger dan vorig jaar op dat moment. De inflatiegraad, die aan het begin van het jaar nog 5,7 was, is nu tot 3,7 procent ge daald. De huurverhoging per 1 juli zorgde op zichzelf voor een stijging van één procent. Ten opzichte van ju li vorig jaar werd het gemiddelde huurpeil 7,6 procent hoger. De duurdere benzine zorgde voor een verhoging van 0,2 procent. De lagere kleding- en schoeisel- prijzen (uitverkoop) zorgden voor 0,7 procent verlaging. Duur der werden ook tweedehands au to's en brood; vers fruit werd (verhoudingsgewijs) goedkoper. Konsumenten Kontakt stelt dat al leen al door de huurverhoging en de enorme benzineprijsstijging de vaste lasten verder worden verhoogd. Die vaste lasten zijn zo bleek uit recent onderzoek al tot 54 procent van het netto inkomen opgelopen. Bij deze verhogingen zal het niet blijven, waarschuwt KK, de kans is groot dat de benzineprijs tot de record hoogte van fl,90 per liter op loopt. Mede op grond van de laatste cij fers over de kosten van levenson derhoud stelt KK vast dat minis ter Van Aardenne (economische zaken) veel te snel heeft besloten tot het vrijwel loslaten van het prijsbeleid. UTRECHT (ANP) - De FNV gaat actief meedoen aan de grote vre desdemonstratie die op 29 okto ber in Den Haag wordt gehou den. In tegenstelling tot de twee andere vakcentrales, het CNV en de MHP, is de FNV nauw bij de opzet van de demonstratie be trokken. De FNV levert, samen met de PvdA, de grootste finan ciële bijdrage aan de organisatie van het gebeuren. Onder het motto "Geen bommen maar banen" worden de bijna een miljoen FNV-leden de ko mende tijd opgeroepen orn zo veel mogelijk actief te worden bij plaatselijke vredesplatforms en deel te nemen aan de demonstra tie. De grotere steun aan de vredesbe weging is een uitvloeisel van de FNV-nota "Voor vrede en ontwa pening", die in mei van het vorig jaar werd vastgesteld. In de nota wordt voor een actiever vredes beleid van de vakcentrale geko zen. Dit heeft tot gevolg gehad dat de FNV een van de belangrij ke mede-organisatoren van 29 oktober is geworden terwijl de vakcentrale bij de vorige grote vredesdemonstratie in Amster dam nog wat schuchter toekeek. De FNV veroordeelt in haar be leidsnota de ontwikkeling van kernwapens en andere massale vernietigingswapens. De vak centrale vindt dat er bij de onder handelingen over wapenvermin dering tussen Oost en West des noods, als de gesprekken drei gen vast te lopen, van Neder landse kant eenzijdig stappen moeten worden gedaan om het streven naar tweezijdige en vol ledige ontwapening te stimule- Het Christelijk Nationaal Vakver bond doet als organisatie niet mee aan de demonstratie van 29 oktober. De vakcentrale voor Hoger en Middelbaar Personeel (MHP) ziet het vredesbeleid niet als haar werkterrein, en houdt zich daarom afzijdig van de vre desbeweging. De FNV zal dit najaar ook weer met de vredesorganisaties om de tafel gaan zitten in het vredesbe raad, het dit jaar ingestelde over legorgaan tussen vakbeweging en vredesbeweging. Belangrijk ste onderwerp van het komende overleg wordt conversie: de om schakeling van een wapenpro- duktie naar vreedzame produk- ten. De conversie is een teer onderwerp voor de vakbeweging, omdat bij het streven naar ontwapening al gauw de werkgelegenheid in het geding komt in bedrijven die sterk op militaire produkten drij ven. Door de mogelijkheden van omschakeling meer te gaan on derzoeken, hoopt de FNV tot op lossingen te komen, die niet ten koste van de werkgelegenheid van de achterban gaan. Ook het CNV deelt die opvatting. De christelijke vakcentrale stelt dat de realitiet gebiedt te zeggen dat omschakeling een kwestie van lange adem is omdat bedrij ven als RSV, Daf, Holland Sig naal en Fokker in hun voortbe staan zouden worden bedreigd als ze militaire orders zouden moeten missen. De BBK meent dat meer dan 35 jaar inzet van duizenden kunste naars met één pennestreek wordt weggevaagd. De vakbond is bereid tot een gesprek met de bewindsman op het moment dat de huidige plannen van tafel zijn. „Kunstenaars hebben zoals ie dere Nederlandse staatsburger het recht op erkenning van hun beroep en maatschappelijke ze kerheidsstelling en zitten niet te wachten op een keuze tussen één van beide". Samen met de Kunstenbond FNV, de Nederlandse Kring van Beeldhouwers en de Federatie van Kunstenaarsverenigingen organiseert de BBK op 31 augus tus een landelijke manifestatie in Den Haag voor het behoud van de kunstenaarsregeling. HENGELO (ANP) - Het geweste lijk arbeidsbureau in Hengelo heeft Akzo Zout Chemie in Hen gelo meegedeeld dat op grond van nieuwe door het ministerie van sociale zaken en werkgele genheid opgestelde richtlijnen geen medewerking mag worden verleend aan een aanvraag van het bedrijf om 150 medewerkers van 57,5 jaar en ouder te laten af vloeien. De werknemers, afkomstig uit alle vestigingen in Delfzijl, Hengelo. Rotterdam en Amsterdam, had den te kennen gegeven in het ka der van een reorganisatie bij Ak zo vrijwillig te willen uittreden onder toekenning van wacht geld. In het vooijaar heeft Akzo bij het arbeidsbureau een collec tieve ontslagaanvraag ingediend. De directie van Akzo Zout Chemie noemt de beslissing om geen me dewerking te verlenen, teleur stellend. Met het ministerie van sociale zaken wordt overleg ge voerd om uit de ontstane impas se te geraken. Mocht dit niet luk ken, dan zal dit verregaande ge volgen hebben voor het in sep tember 1982 bekendgemaakte af slankingsplan voor Akzo Zout Chemie Nederland. Daarbij werd toen uitgegaan van een vermin dering van het personeelsbe stand van de Nederlandse vesti gingen in de komende twee a drie jaar met 500 personen tot 3150. Tuinen vervuild door metalen uit vorige eeuw AMSTERDAM (ANP) - Twintig tuinen achter gerenoveerde wo ningen aan de Hoogte Kadijk m Amsterdam zijn ernstig vervuild met zware metalen als lood, zink en kwik, die afkomstig zijn uit de vorige eeuw. Een woordvoerder van de dienst openbare werken van de ge meente Amsterdam zei gisteren dat er begin dit jaar op verzoek van de bewoners al een onder zoek was gedaan naar de kwali teit van de grond. Toen werd een verhoogde concentratie lood ge vonden. door Marien van den Bos Eindelijk wordt door de regering onderzocht of de Nederlandse militaire attaché in Paramari bo, kolonel Hans Valk en zijn medewerkers geen, een onder geschikte, of zelfs een directe invloed hebben gehad op het verloop van de staatsgreep in 1980. Toch hebben Nederland se parlementariërs van vrijwel alle politieke richtingen al vele pogingen in het werk gesteld hierover opheldering te ver krijgen. Tot voor kort tever geefs, de achtereenvolgende ministers van defensie en van buitenlandse zaken ontkenden alle beschuldigingen catego risch en achtten een onderzoek overbodig. Terwijl er toch (zo melden vele betrokkenen) door de Contra Inlichtingen Dienst (CID) van het ministe rie van defensie nasporingen zijn verricht die nu ineens, na een aantal publicaties in dag en weekbladen, blijkbaar wèl een ander licht op de zaak wer pen. In een mondeling overleg met de vaste Kamercommissie noem de de toenmalige minister van buitenlandse zaken Van der Klaauw op 26 maart 1980 uit spraken van het hoofd van de Nederlandse militaire missie in Paramaribo, kolonel H. Valk, „ontoelaatbaar". Twee weken eerder had dezelfde mi nister, op vragen van PPR- woordvoerder Waltmans, moe ten toegeven dat een lid van de Surinaamse Militaire Raad „kennelijk een groot vertrou wen had in het hoofd van de Militaire Missie". Toch hebben de achtereenvolgende minis ters van buitenlandse zaken, tot de huidige Van den Broek „categorisch" elke bemoeienis van welke Nederlander of Ne derlandse instantie dan ook bij de staatsgreep van 25 februari 1980 in Suriname ontkend. „Onder tafel" Een van de critici van toen, Henk Waltmans, werkzoekend na het verlies van de PPR bij de laatste kamerverkiezingen, daarover nu: „Natuurlijk had den Van der Klaauw en Schol ten (minister van defensie) de zaak toen meteen goed uit moeten zoeken". Of de minis ters waren „niet correct geïn formeerd", of ze achtten het beter bepaalde zaken „onder tafel te houden". Ook na nieu we aanwijzingen voor vergaan de Nederlandse betrokkenheid bij de plegers van de coup kwam er in de Kamer geen opening van zaken, stelt Walt mans vast. Een tweede tegenspeler in de Su- rinamedebatten van 1980, de huidige tweede man van de UNCTAD in Genève, Jan Pronk, zei eerder dit jaar in een interview: „Het antwoord dat Van der Klaauw in de Kamer aan me gaf, had hij van zijn ambtenaren. Die hadden het weer van Defensie. En Defen sie hield Valk de hand boven het hoofd". Pronk, die als mi nister van ontwikkelingssa menwerking samen met de toenmalige premier Den Uyl in 1975 met de onafhankelijkheid van Suriname een perfect staaltje van dékolonisatie wil de laten zien, is op het ogen blik met vakantie. Terwijl het begin '80 in Suriname al weken gonsde van geruch ten over mogelijke staatsgre pen, meldde Van der Klaauw vier dagen na de dramatische gebeurtenissen in Fort Zeelan- dia dat de staatsgreep „als een volstrekte verrassing was ge komen. Want, „van de Neder landse ambassade aldaar, noch van de Nederlandse militaire missie waren berichten ont vangen die vermoedens in die richting hadden gewekt, aldus Van der Klaauw tegenover ver baasde kamerleden van zowel regerings- als oppositiepartij en. Overigens geeft de minister in hetzelfde mondeling overleg toe dat de „actie een goed ge coördineerde en precieze in druk maakte, hetgeen doet ver moeden dat zij reeds enige tijd was voorbereid. Niet tevreden Natuurlijk was de Kamer hier mee niet tevreden. In een ple nair debat kwamen een aantal fracties, ook van de toenmalige regeringspartijen, op 4 maart terug op de mogelijke betrok kenheid van de Nederlandse Militaire Missie. Van Zeil (CDA) wil door de minister graag worden „geïnformeerd over het functioneren van de Missie in de recent achter ons liggende periode" Pronk (PvdA) verlangt „een precies overzicht van de activiteiten van de Missie gedurende de laatste twee weken: de fre quentie van haar contacten met de Surinaamse onderoffi cieren die de staatsgreep pleegden, de aard van die con tacten en de inhoud van het geen besproken werd". Suzanne Bisschof van Heems- kerck (D66) meldt dat er in Su riname „wordt gesuggereerd dat Nederland stilzwijgend goedkeuring heeft verleend aan de coup". Ook van andere partijen klinkt kritiek op de volledige onwetendheid van de ambassade in Paramaribo. Terwijl kamerleden al gewaar schuwd waren voor ophanden zijnd onheil zou de Militaire Missie die dagelijks bij de Suri naamse militairen over de vloer kwam van niets weten? Van der Klaauw verschanst zich echter achter het feit dat de Missie „adviseeert en op leidt en geen „inlichtingen dienst is. Het enige wat de minister kwyt wil is dat kolonel Valk „vrij in het begin van de gebeurtenis sen" een gesprek heeft gehad met „enige leden van de Natio nale Militaire Raad". De kolo nel zou volgens Van der Klaauw toen geen antwoord hebben willen geven op vragen hou hij de mogelijkheden van de opbouw van het Surinaam se leger zag, maar wel „dat het met name gaat om het herstel van de democratie in Surina me, aldus de minister. Pronk, hoogst ontevreden, vraagt de minister opnieuw wat de missie dan precies heeft uitgevoerd de laatste twee we ken. Maar Van der Klaauw blyft het antwoord schuldig: hij zal nu aan collega Scholten vragen of er misschien nog an dere contacten zijn geweest. „Ik kan echter categorisch ont kennen dat wij hierbij (de coup-red.) betrokken zijn ge weest", aldus Van der Klaauw. Een lijstje met activiteiten van de missie heeft nooit het dag licht mogen zien. Redenen te over Sindsdien zijn er redenen te over geweest om de rol van de Ne derlandse diplomaten en de Militaire Missie voor, tijdens en na de staatsgreep uitvoerig te onderzoeken. Valk zélf, in middels overgeplaatst naar een verantwoordelijke functie by de NAVO in Brussel, de toen malige ambassadeur in Surina me, Vegelin van Claerbergen en anderen geven in verschil lende interviews te kennen dat er niet geheel correct en vol gens de instructies is gehan deld. Toch herhaalt minister Van den Broek eind december 1982 pre cies de woorden die Van der Klaauw in 1980 gebruikte en zegt dat er sindsdien geen nieuwe feiten aan het licht zijn gekomen die aanleiding zou den kunnen zijn tot het instel len van een onderzoek naar de rol van de Militaire Missie ter. tijde van de staatsgreep op 25 februari 1980. Terwijl de ver antwoordelijke ambassadeur in Suriname ten tijde van de coup, jonkheer mr. Vegelin van Claerbergen, als tegen woordige chef van de Direktie Afrika en Midden-Oosten op het ministerie in Den Haag da gelijks in de nabijheid van de zelfde minister te vinden is. Na het uitlekken van het gehei me rapport van de CID en het bekendworden van enkele na sporingen van de voormalige (en inmiddels verongelukte) ambassade-medewerker Peter Meyer komt eind juli 1983 mi nister De Ruiter (defensie) ein delijk terug op jaren van ont kenning. Er zijn nu wel aanwij zingen die een onderzoek noodzakelijk maken, de Ka mer zal hierover half augustus, drieëneenhalf jaar na de eerste verzoeken daartoe, worden geïnformeerd. Geheime commissie Niet onopvallend is het bezoek dat de minister officieel te ruggekeerd van vakantie in verband met de uitslag van het onderzoek naar de mijnont- ploffing in 't Harde ogen blikkelijk brengt aan de voor zitter van de selecte en gehei me Kamercommissie voor de Inlichtingen- en Veiligheids diensten, Joop den Uyl. Heeft de hele Tweede Kamer ruim drie jaar met zich laten sollen? Nee, zegt Waltmans, de andere parlementariërs treft geen blaam. Slechts de fractie voorzitters van de vier grote partijen (CDA, PvdA, WD en D66) in de enige Kamercom missie met geheimhoudings plicht hadden opheldering van zaken kunnen eisen. Van de vier huidige fractievoorzitters (naast Den Uyl de heren De Vries, Nijpels en Engwirda) zal het de komende dagen afhan gen of er na jaren van roddel en geheimzinnigheid licht komt in de zaak.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1983 | | pagina 7