c
"Ik jat alles wat ik leuk vind"
c
1
c
c
J
Konrad Boehmer, winnaar van operaprijs
J
WOENSDAG 3 AUGUSTUS 1983
Kunst
AMSTERDAM (GPD) - „In
Keulen was het geen le
ven meer. Ik moest met
Stockhausen samenwer
ken, en dat was een dode
lijke aangelegenheid.
Toen ben ik gelukkig naar
Nederland kunnen ko
men, eerst naar Utrecht,
later naar Amsterdam en
hier ben ik gebleven. Ik
ben nu ook Nederlander".
De componist Konrad Boehmer
(42) is bijzonder goed gehu
meurd. Hij heeft met zijn opera
„Dr. Faustusdie in 1985 in pre
mière zal gaan, een prijs van
75.000 Duitse mark gewonnen,
uitgeloofd door de Hamburgse
Koerber-Stiftung. Koerber is een
rijke industrieel. Zijn stichting
beweegt zich op allerlei terrein,
onderhoudt bijvoorbeeld in
Hamburg een bejaardentehuis
maar looft ook culturele prijzen
uit. De operaprijs, die dit jaar
voor het eerst is toegekend, gaat
naar Boehmer op voordracht van
een onafhankelijke jury, die be
stond uit opera-intendanten in
Europa. Zij kozen uit 55 nog niet
uitgevoerde werken.
Toen Konrad Boehmer in 1966
naar Nederland kwam had hij ge
studeerd in de vakken filosofie,
sociologie en muziekwetenschap
en was hij aan de Keulse univer
siteit gepromoveerd op het on
derwerp „De theorie van de open
muziek".
Hij bezit het vermogen om met
veel zelfverzekerdheid, vriende
lijkheid en volstrekt zonder eni
ge valse bescheidenheid de
meest vreselijke dingen te zeg
gen over componisten en hun
werk.
Op een ontspannen babbeltoon
vertelt hij in zijn huis aan de Am
sterdamse Singel over zichzelf
en hoe hij over enige aspecten
van het hedendaagse muziekle
ven denkt.
„Tot 1968 heb ik gewerkt op het In
stituut voor Sonologie in Utrecht
bij Frits Weiland en de hele reu-
temeteut. Daarna vroeg Vrij Ne
derland of ik de pen wilde voe
ren. Van '68 tot '72 heb ik dat ge
daan met, tot mijn grote genoe
gen, de nodige commotie in het
land". Boehmer moet lachen bij
de herinnering daaraan.
„In '71 of '72 ben ik bij het Haagse
Conservatorium terecht geko
men. Ik doceer daar muziekge
schiedenis en theorie van de mo
derne muziek. Geschiedenis geef
ik vanaf de Neanderthaler tot
aan de minimal-music. Alles dus.
Er bestaat geen „mooie" muziek
geschiedenis. Ik zie ontzettend
vaak bij collega's dat ze stok
paardjes hebben. Daarbij verge
ten ze soms hele tijdperken. Dat
vind ik volstrekt ontoelaatbaar".
Voorkeuren
- Laat je wel eens iets van je voor
keuren merken?
„Boehmer: „Nou, ik maak onge
veer bij elk onderwerp rotopmer-
kingen. Maar ik laat hooguit eens
een keer blijken waarom ik een
bepaalde waardering voor ie
mand heb. Ik zal mijn studenten
echter nooit vertellen dat ik de
muziek van Rossini zo vreselijk
vind. Oppervlakkige riedeltjes-
muziek. Riedeltjesmuziek, die
overigens heerlijk klinkt".
„Ik sprak ooit voor de radio over
Strawinsky en die heb ik toen
uitgescholden door hem de Ros
sini van de 20e eeuw te noemen.
Dat bedoelde ik echt als een be
lediging".
- Je componeert zelf. Je bent voor
zitter geweest van het Neder
lands Genootschap van Compo
nisten. Wat is je antwoord als
componist op de stelling, dat de
avant-garde is overleden?
Een fractie van een seconde denkt
.Konrad Boehmer na. Dan ant
woordt hij heel gedecideerd: „De
avant-garde van gisteren, die is
dood. En dat betekent, dat com
ponisten die vandaag met de
denkbeelden en middelen van
gisteren te werk gaan, doodgebo-
ren produkten leveren".
„Maar er is iets merkwaardigs aan
de hand. In mijn ogen zijn er veel
componisten, die menen zich te
gen de avant-garde van gisteren
te moeten verzetten en die daar
tegenover een soort neo-roman-
tiek plaatsen. In Duitsland noe
men ze dat Neue Einfachkeit, ik
zeg alle nieuwe simpliciteit, dat
klinkt leuker. En ook die compo
nisten produceren doodgeboren
kinderen".
„Je hebt in Nederland ook zo'n
groep neo-romantici. Het is na
tuurlijk volstrekt onaardig als ik
nu meteen „Tristan Keuris"
noem, die schiet me nu net te
binnen. En dan Peter Jan Wage-
mans. Vreselijk. Die mensen
kennen hun vak wel, maar oh,
hun mentaliteit. Peter Schat gaat
trouwens ook die kant uit".
Onbebouwd
„Wanneer het klopt, dat de eerste
avant-garde van na de Tweede
Wereldoorlog dood is, dan wil
dat nog niet zeggen, dat een soort
anti-avant-garde, zoals we die nu
zien, de geschiedenis voor zich
mag claimen. In mijn visie zijn er
in deze eeuw een paar terreinen
van het muziekdenken ontgon
nen, maar deze zijn onbebouwd
gebleven. Bijvoorbeeld de theo
rieën van Edgar Varèse, die zich
zeer sterk gericht heeft op klank,
niet als object, zoals daarvoor in
Europa, maar als proces, als iets
wat de compositie zelf is. Daar is
in de jaren zestig de Keulse
school, waaruit ik zelf kom, een
beetje op ingegaan, maar verder
heeft men de zaak laten liggen
voor wat ze is".
door
Wim Henk Bakker
„Ik heb de indruk dat we door de
ontwikkelingen van de elektro
nica en de chips weer op Varèse
terug zullen komen en dat er to
taal nieuwe vormen van klank
composities zullen ontstaan, be
ter: composities die op klank ge
baseerd zullen zijn en niet op
toonhoogte, zoals tegenwoordig
weer bij de neo-romantici het ge
val is".
„Ik ben er zelf ook mee bezig en ik
bespeur op sommige intelligente
gebieden van de popmuziek, dat
de collega's daar in precies de
zelfde richting werken. Als je be
paalde platen van David Bowie
hoort, dan zie je dat ook hij met
dat probleem bezig is. Als je naar
de nieuwe funkmuziek, of de
Neue Deutsche Welle kijkt, dan
gaat dat ook in die richting".
Leidse bioscopen
LUXOR (121239): "Blue Thunder",
da. 14.30. 19.00 en 21.15 uur, zo.
14.15,16.30.19.00 en 21.15 uur, 12 jr
LIDO 1 (124130): "Octopussy", da.
14.30. 19.00 en 21.15 uur, zo. ook
16.45. 12 jaar.
Bioscopen
STUDIO (133210): "Merry Christmas,
mr. Lawrence", da. 14.30. 19.00 en
21.15 uur, zo ook 16.45 uur. 16 jr.
TRIANON (123875): "Bruce Lee ga
me of death", da. 19.00 en 21.15 uur.
16 jr.
Nachtvoorstelling: "Zwoele nachten
op Ibiza". vr. en za. 23.30 uur, 16
Bioscopen Alphen
(voor reserveringen 01720-20800)
EURO 1: "Octopussy", da. 13.30,18.30
en 21.15 uur, zo. 13.15. 16.00, 18.30
en 21.15 uur, 12 jr.
Nachtvoorstelling: "Octopussy", za.
24.00 uur, 16 jaar.
EURO 2: "Octopussy". do., vr., ma. en
di. 13.30,18.30 en 21.15 uur, woe. en
za. 18.30 en 21.15 uur, zo. 16.00.
18.30 en 21.15 uur. 12 jr.
Kindermatinee: "Herbie is de pi
sang". za.. zo. en woe. 13.45 uur.
Nachtvoorstelling: "Ring of desire",
za. 24.00 uur, 18 jr.
EURO 3: "Blue Thunder", da. 13.45,
19.00 en 21.30 uur, zo. 14.00, 16.30,
19.00 en 21.30 uur, 12 jr.
Nachtvoorstelling: "Blue Thunder",
za. 24.00 uur, 16 jr.
EURO 4: "Hot bubblegum in het le
ger". da. 13.45, 18.45 en 21.00 uur,
zo. 13.45. 16.15. 19.00 en 21.30 uur,
16 jr
Nachtvoorstelling: "Koningin van het
liefdesspel", za. 24.00 uur, 18 jr.
GREENWAY: "Annie", da. 14.00
al.
"De Lift", do. 20.00 uur, vr. en
19.30 en 21.30 uur, zo. 15.45,18.45
21.00 uur, ma., di. en woe. 20.00
16 jr.
Bioscopen Katwijk
(voor reserveringen 01718-74075)
CITY 1: "Stripes", do., ma., di. en
woe. 14.45 en 20.00 uur, do., ma. en
di. ook 22.15 uur. vr., za. en zo.
14.45. 19.00 en 21.15 uur. al
CITY 2 "First Blood", zelfde tijden
als City 1. 12 jr.
CITY 4: "De Lift", do.,
woe 20.00, vr. en za. 19.00 ui
14.45, 19.00 uur. 16 jr.
CITY 4: "Tootsie", do., ma.
22.15 uur, vr., za. en zo. 21.15 u
Kindermatinee: "Tekenfilmfestival",
da. (behalve zondag) 14.45 uur.
LEIDEN
Rijksmuseum voor Volkenkunde -
Steenstraat 1, 'Bhoetan, Land van
de Vreedzame Draak', t/m 21/8;
'Japan, profiel van een cultuur',
tot 1/10; di t/m za van 10-17 uur,
zon- en feestdagen van 13-17 uur.
Museum Boerhaave - Steenstraat
la. 'Potten Kijken Pillen Draai
en in de oude apotheek', t/m 27/2,
di t/m za 10-17 uur; zo 13-17 uur,
na 1/10 van 13-16 uur.
Hortus Botanicus - Rapenburg 73,
(Oranjerie), tentoonstelling 'De
Muskusrat' van Rijksmuseum
voor Natuurlijke Historie, t/m 25/
9; ma t/m za 9-16.30 uur, zo 10-
16.30 uur.
Rijksmuseum van Oudheden -
'Egypte, bereisd, beroofd, be
waard, beschreven'k, t/m 4/9; di tl
m za 10-17 uur. zo 13-17 uur.
Holiday Inn Haagse Schouwweg
10. droogbloemcomposities van
Jannv van Rooven. t/m 31/8.
Pieterskerk - 'Uit het leven van
Louise en Kee....', Leidse vrou-
i de jaren twintig, t/m 9/9;
Exposities
595, pentekeningen en sculptures
Rijksmuseum voor Geologie en Mi
neralogie - Hooglandse Kerk-
gracht 17, 'Energie uit eigen bo
dem', t/m 14/8; 'De mens als ja
ger', t/m 21/8; ma t/m vr van 10-17
uur, zo 14-17 uur.
Het Leidse Beleg Hooigracht 4a,
foto's Frans Rombouts, tot 15/8.
Scarabee - Pieterskerkchoorsteeg
24, expositie van Wim Lamboo;
SCHIPHOL
Expositie in de Zonneruiter
vrijetijdskunstenaars, t
dag.
i 11.30-22 u
i t/m vr 13.30-16 i
11-15 u
wogen" foto's onder de titel "Epi
centrum van een brainstorm*', tot
eind aug. dag. 16-01 uur.
WARMOND - Galerie de Pomp, Ra
chel Roesink exposeert aquarel
len. litho's, t/m 31/8, di. 19-21,
woe., do., za., zo. 14-16 uur, woe.
10-12 uur.
Het Oude Raadhuis - olieverf, li
tho's, houtskoolschetsen. aqua
rellen en rietpentekeningen van
Renzo, tot 26/8, di. 19-21, woe.,
do., zo. 14-16, za. 11-16 uur.
OEGSTGEEST
Kunstcentrum Lange Voort - Lange
Voortplein 1, Tineke Spaan, beel-
houwen, Reinier van den Berg,
olieverven en zeefdrukken, Rob
Claus, kleuretsen en Henriette
Syatauw, gebruikskeramiek, t/m
13/8; di t/m vr 13.30-17.30 ut
19-21 uur, za van 12-17 uur
Jacques van Bellen - Lange Voort
11, Mode grafiek van Lidy
Winsen, t/m 6/8; di t/m do 9-18
uur, vr 9-21 uur, za 9-17 uur.
LEIDERDORP
Leythenrode - Leo Vogelenzang
Gertjan de Zoete exposeren land
schapsfotografie. t/m 18/8, dag
10.20 uur.
„En dan is er iets spannends aan de
gang. Hier vindt een herwaarde
ring aller waarden plaats. En het
zou best eens kunnen zijn, dat
wat wij tegenwoordig onder be
langrijke Concertgebouw-mu-
ziek verstaan, bijvoorbeeld de
Serie C, over 20 jaar als saaie Hol
landse, academische, fantasielo
ze troep wordt beschouwd. En
wellicht zullen Konrad Boehmer
en David Bowie, die je nu ner
gens kunt onderbrengen, over
tien jaar dichter bij elkaar staan
dan Boehmer en dat stelletje
componisten van de zogeheten
ernstige muziek - wat een rot
woord - van thans".
Mininal-music
- Je denkt hier duidelijk niet aan
minimal-music.
„Nee, dat is kunstnijverheid. Ver
der hoeven we daar niet over te
praten. Gewoon Amerikaanse
kitsch, waarvoor we ons zouden
moeten schamen".
- Michael Fahres (organisator van
MM-concerten en ook zelf compo
nist daarvan) zal nu wel brom-
„Michael Fahres is een buitenge
woon handige organisator, die
achter zijn talent zijn muzikale
beunhazerij weet te verstoppen.
Maar mij vertelt niemand iets
over de kleren van de keizer".
- Wat jullie gemeen hebben is de af
keer van Stockhausen.
Boehmer: „Maar dat is toch niet
moeilijk, ik heb nog nooit ie
mand gezien die Stockhausen
bemint, of hij moet niet goed bij
zijn hoofd zijn. Die man zeurt
nog precies hetzelfde als twintig
jaar geleden. Een onaangename,
vettige, slecht gesoigneerde, ar
rogante, pissige heer, dat is-ie".
- Je deelt je werk nergens bij in. Be
schouw je jezelf als uniek?
„Ja. Maar niet uniek in de zin van
beter. Iedere componist heeft het
recht gek te zyn op een andere
manier dan zijn collega's. Er zijn
op dit moment twee groepen, die
tegenover elkaar staan. Er zijn
componisten, die altijd een sys-
teempie moeten hebben, en daar
eindeloos over zeuren. Ik hoef
hier alleen maar dat afschuwelij
ke blad Keynotes (uitgave van
Donemus, een stichting ter
bevordering van de belangen
van hedendaagse Nederlandse
muziek, red.) te noemen. In ieder
nummer daarvan kun je artike
len vinden waarin componisten
hun systeem toelichten! Die
mensen denken dat het principe
van de klassiciteit overeind ge
houden wordt door het systema
tisch formuleren van structu-
„Tonaliteit was voor Beethoven en
Mozart precies datgene wat
grammatica voor ons taalgebruik
is. Binnen de taal van toen for
muleerde iedereen wat hij kwijt
wilde. Mozart tussen drie flessen
wijn, Beethoven tussen acht fles
sen wijn en twee flessen whiskey
door. Maar tegenwoordig is het
zo, dat veel componisten eerst
een systeem uitdenken en dan
toepassen. Daarbij vragen ze zich
helemaal niet meer af wat ze te
vertellen hebben. De Nederland
se muziek van nu gaat uitslui
tend over reeksen en akkoordjes.
En daarover moet muziek nou
net helemaal niet gaan. Muziek
moet niet over haar eigen mate
riaal spreken".
„Schönberg heeft fantastisch mooi
werk gemaakt, maar die kon nog
onder zijn eigen systeem uit. Ik
zelf probeer mijn eigen werk zo
open mogelijk te maken. Ik heb
geen last van systeem-dwang, ik
formuleer precies wat ik kwijt
wil. Een componist moet formu
leren in plaats van grammatica
regels te etaleren. En zo zie je dat
we op het ogenblik de systeem-
pies-componisten hebben en de
vrije jongens, zoals ik, bij wie je
de creativiteit kunt vinden".
„Die situatie is niet nieuw in de ge
schiedenis. In de tijd van Mozart,
wie was toen de grote man? Niet
Mozart. Dat was alleen maar een
jongen, die in een punk-kostuum
rond liep, aan de biertafel zat,
smerige ansichtkaarten schreef
aan lieve meisjes en composities
maakte op teksten als „Lik me
reet".
„Mozart is wat tegenwoordig Doe
Maar is. De grote man van toen
was ene Salieri, maar van hem
horen we nooit meer iets. Nog
een voorbeeld. Schubert was de
Jacques Brei van zijn tijd. Maar
de man die alles kon, alle regels
kende, was een zekere Simon
Sechter. Maar naar zijn muziek
luistert geen hond meer. Tegen
over de wereld van het systeem
staat die van het vrije denken. Ik
ga liever naar een concert van
David Bowie dan naar een pre
mière van Jan van Vlijmen"
Baan
- Je spreekt over je baan aan het
Haags Conservatorium.
„Het zal me wat. Ik laat me de
mond niet snoeren, door leven
den noch doden. Uit dit alles
wordt wel duidelijk dat ik op
twee vragen niet kan antwoor
den. Op wie lijkt je muziek en
wie ben je precies. Ik jat alles wat
ik leuk vind en verder lijkt mijn
muziek alleen op de mijne en wie
ik ben weet ik niet. Ik kan mij
zelf niet omschrijven".
- De prijs.
„Ach ja. Een van de leuke dingen
was, dat de jury het libretto, dat
is geschreven door Hugo Claus,
in het Duits heeft laten vertalen
om het op kwaliteit te kunnen
beoordelen. Ze hadden daar ab
soluut geen vermoeden dat het
door een vakman gemaakt i
En als er één een vakman is, dan
is het Hugo Claus. Daarom heb
ik hem ook genomen"
„Mijn opera gaat over de echte
Faust. Het is geen literaire Faust
Het is een vulgaire, niets en nie
mand ontziende man, die ieder
een een loer draait, waar hij maar
kan. Maar hij wordt door ande
ren verneukt waar hij bij staat.
Het is een drama in muziek met
veel cynisme en ironie. Dat kun
je van Claus en mij ook verwach
ten".
- Niemand verwachtte een opera
van jou.
„Natuurlijk niet. Als ik een coup
de théatre start, dan is die van
zelfsprekend raak en verrassend.
Ik heb nog nooit iets gedaan dat
iemand van mij verwacht had".
Maandag en gisteren zijn per
abuis verkeerde afleverin
gen van de Panda-strip ge
plaatst. Vandaag nemen we
de draad op waar wij hem
zaterdag hebben laten lig
gen.
Ongevallendienst
ziekenhuizen Leiden
Ongevallendienst elke dag Acade
misch Ziekenhuis behalve van dins
dag 13.00 uur tot woensdag 13.00 uur
(Diaconessenhuis) en van vrijdag
13.00 uur tot zaterdag 13.00 uur (Elisa-
beth-ziekenhuis).
Bezoekuren
ziekenhuizen
Diaconessenhuis Elke dag van
16.00 tot 17.00 uur en van 18.30 tot
19.30 uur
de kinder- en jongerenafdeling: da-
Sportmedisch Advies Centrum:
Blessurespreekuur: Elisabethzieken-
huis Leiderdorp, 's maandags van
19.30-20.30 uur
Bezoekuren St. Elisabeth-zieken-
huis:
Volwassenen: dagelijks van 14.00-
Ziekenhuizen
14.30.-14.45
18.30-18.45
14.45 en van 18.30-19.30 uur. Klasse
afd. dagelijks van 11.15-12.00 uur, van
14.00-14.45 uur en van 18.30-19.30 uur
Kraamafdeling: dagelijks van 11.15-
12.00 uur (alleen voor echtgenoot) en
van 15.00-16.00 uur en van 18.30-19.30
Kinderafdeling: dagelijks van 15.00-
18.30 uur.
Afdeling C.C.U. (hartbewaking) dage
lijks van 14.00-14.30 uur en van 19.00-
19.30 uur.
Intensieve verpleging: dagelijks van
14.00-14.30 uur en van 19 00-19.30 uur.
Academisch ziekenhuis
Tel. 269111
Voot alle patiënten (behalve kinde
rent zijn de bezoekuren als volgt
Avondbezoekuur afdeling Verlos
kunde 18.00-19.00 uur.
Praematurenafdeling dagelijks van
Bezoek aan ernstige patiënten
Wanneer voor ernstige patiënten
doorlopend bezoek wordt toegestaan
kan de hoofdverpleegkundige hier
voor speciale kaarten verstrekken.
Bezoektijden Kinderkliniek:
Dagelijks 15.00-15.45 uur en 18.30-
19.00 uur.
19.00 uur. (Alleen voor ouders
kinderen kan er een afwijkende tijd
afgesproken worden met de hoofd
verpleegkundige).
Alphen aan den Rijn
Rijnoord:
Bezoektijden 's middags 14.30-15.15
uur, 's avonds 18.30-19.30 uur. Extra
bezoek voor de hartbewaking: 's och-
avonds 19.30-20.30 uur. Kinderafde
ling 's middags 14.30-15.30 uu
middags alleen voor ouders 14.30-
18.30 uur
lieuius
3 augustus 1983.
Honderd jaar geleden stond in
de krant:
- De burgemeester van Ooster
beek is tevens burgemeester
van Renkum en zag zich
daardoor Zaterdag in een
lastig parket geplaatst, want
de Koning zou, op zijn reis
naar "Oranje Nassau's
Oord", beide gemeenten door
rijden, en tn beide plaatsen
moest het hoofd der gemeente
HH.MM. verwelkomen. Na in
Oosterbeek zijn welkomst
groet te hebben uitgesproken,
wist de burgemeester langs
een omweg Renkum te berei
ken vóórdat de koninklijke
familie aangekomen was. De
Koning, die zelf wel weet wat
snel rijden is, keek niet wei
nig verwonderd toen hij bij
zijn aankomst denzelfden
spreker vond!
Opnieuw wordt uit Nieuw-
York melding gemaakt van
een verschrikkelijk spoorweg
ongeluk. Op den Denver -
Rio Grande spoorweg stort
te een zoogenaamde pleizier-
trein van de brug in de rivier
de Gunnison. Bij deze ramp
moeten 140 personen omgeko
men zijn.
Van het Italiaansche, door
een aardbeving getroffen ei
land lschia wordt gemeld,
dat vijftien levend begrave-
nen werden behouden, o.a.
een gezin dat in een kelder
was terecht gekomen. De bis
schop-titularis van lschia
werd, ten gevolge van de ont
zetting over het onheil door
een beroerte getroffen.
Vijftig jaar geleden:
Een blinde borstelmaker, die
jaren geleden bij een ongeluk
in een mijn in het Rijnland
zijn gezichtsvermogen had
verloren, kreeg bij een onwe-
der, toen een bliksemstraal
dicht bij hem insloeg, zoo'n
schrik dat hij buiten westen
geraakte. Toen hij bijkwam
kon hij het daglicht weder
zien. Een geneesheer bevestig
de, dat hij inderdaad weder
ziende was geworden. Met be
hulp van een sterke bril is het
hem thans mogelijk zijn om
geving te onderscheiden en
ook kleuren waar te nemen
