actief in I
i vrije tijd
Academisch ziekenhuis staat
voor enorme verhuisoperatie
RuUclub profiteertvan
economische teruggang
Helft nieuwbouw gerealiseerdde rest waarschijnlijk vóór 1992
"En als je eenmaal aangestoken bent..."
19jTERDAG 30 JULI 1983
el
)Wandelen (1)
De Kon. Ned: Bond voor Licha-
J; melijke Opvoeding, Wandel-
j kring Leiden en Omstreken,
organiseert dinsdag- en
e woensdagavond een parken-
wandeltocht door Leiden.
1 Deelnemers kunnen kiezen
uit vijf kilometer start tussen
zes uur en half acht) en tien
kilometer ('start tussen zes en
zeven uur). Het begintpunt is
het Stadhuispleindaar kun-
)1 nen de deelnemers zich in
to schrijven.
Wandelen (2)
'•De Wandelkring Leiden en Om-
streken van de Kon. Ned.
f( Bond voor Lichamelijke Op-
',e voeding heeft het programma
Ie voor de winterserie 1983-1984
vastgesteld. De data van de
wandeltochten zijn: 8 okto
ber: Leidenstart bij de ijshal
aan de Vondellaan; 22 okto-
ber: Voorschoten, 'Het Wapen
van Voorschoten', Voorstraat
16; 12 november: Alphen aan
I den Rijn, St. Jozefzaal aan de
I Paradijslaan17 december:
Leiden, ijshal; 21 januari:
Bodegraven, Parochiehuis
aan de Oudbodegraafseweg
25 februari: Noordwijker-
hout, restaurant De Duin
poort. Langevelderlaan 22.
De afstanden zijn 25 kilome
ter (start tussen negen en elf
uur) en 40 kilometer start
tussen negen en tien uur). In
schrijving aan de start.
CIDEN - De nieuwbouw van het Academisch Zieken-
luis Leiden vordert. Immers, de datum van ingebruikna-
ne staat nu definitief vast. Medio 1985 zal de grootste
rerhuizing uit de geschiedenis van het AZL plaatsvin-
len. Het lijkt erop dat de voorbereidingen daarvoor tot in
~le puntjes moeten worden geregeld, want nieuwbouwdi-
ecteur dr. M.W. Kalff stelt zich op het standpunt dat de
iwaliteit van de gezondheidszorg niet mag lijden onder
„„leze gigantische operatie. "Daarover is geen enkele dis-
i nussie mogelijk", zegt hij op een toon die geen tegen
spraak duldt.
ontwikkelingen in de genees
kunde bouwtechnisch te kunnen
bijbenen. De totale kosten van
de nieuwbouw worden beraamd
op 560 miljoen (gerekend naar
het huidige prijspeil). In 1979
was dat nog 400 miljoen.
door
Saskia Stoelinga
Bij de nieuwbouw is men volledig
afgestapt van het paviljoensys
teem, waarbij de verschillende
afdelingen in tientallen gebou
wen zijn ondergebracht. Voor de
huidige geneeskunde voldoet dit
systeem niet meer. Er is vandaag
de dag een intensief contact tus
sen de diverse specialisaties,
waardoor tussen de gebouwen
een levendig verkeer van patiën
ten en medewerkers en transport
van laboratoriummonsters, rönt
genfoto's en uitslagen bestaat.
Afgezien van de overlast die dit
met zich meebrengt, is volgens
Kalff een efficiënte bedrijfsvoe
ring uiterst moeilijk te voeren in
een dergelijk gebouwencom
plex.
Schuiven
In het nieuwe ziekenhuis werkt
men met zones. Je krijgt op die
manier een afdeling voor de po
liklinieken, een afdeling voor on
derzoek en behandeling, en afde
lingen voor de laboratoria en ver
pleging. Kalff: "Zo'n opzet geeft
ons ook veel meer de mogelijk
heid om te schuiven. Je kunt
wanden verplaatsen en daardoor
kamers of afdelingen kleiner of
groter maken. Van een spreekka
mer kun je een onderzoekkamer
maken en omgekeerd".
Met deze flexibele bouw hoopt de
nieuwbouwdirecteur de gezond
heidszorg ter wille te zijn. Afde
lingen die met een beddentekort
of -overschot te maken hebben
kunnen elkaar nu onmiddellijk
van dienst zijn. In de paviljoen-
bouw is zoiets onmogelijk, om
dat het geen zin heeft om bedden
te betrekken van een afdeling die
in een heel ander gebouw is ge
huisvest.
De indeling van het ziekenhuis is
zo opgezet dat bezoekers en pa
tiënten makkelijk bij betreffende
afdelingen kunnen komen. Op
elke verdieping is een hoofd
straat waaraan de verpleegafde-
lingen en klinieken grenzen. Het
hoogste punt, in het 'hart' van
het eerste gedeelte, vormen de
twee verpleegtorens - uiteinde
lijk zullen dit er zes worden - die
elk twaalf verdiepingen tellen en
vijftig meter hoog zijn. Eén ver
dieping biedt ruimte voor 32
bedden verdeeld over twee- en
vierpersoonskamers. Er zal geen
aparte klasse-afedeling meer ko-
De hoofdingang op de tweede ver
dieping van het ziekenhuis zal
pas tijdens het tweede gedeelte
van de bouw gestalte krijgen. De
patiënten komen straks binnen
via een tijdelijke ingang op de
begane grond aan de kant van de
spoordijk en worden zo geloodst
naar de grote centrale ontvangs-
LEIDEN Veel verenigingen hebben te lijden onder de economische recessie. Een
uitzondering vormt de ruilclub Koningskerk. Voorzitter P. Eradus: "Ruilen is in deze
tijd aantrekkelijker dan kopen hè". De club bestaat dit jaar twintig jaar. "Jazeker, het is
handig om een kluisje te hebben voor je verzameling".
P. Eradus is meer jeugdleider dan
verzamelaar, zo verzekert hij ons.
"Dat verklaart ook waarom ik in
'63 de ruilclub heb opgericht.
Kijk, ik was jeugdleider in de
wijkgemeente Koningskerk.
Even tussen haakjes: in die kerk
zit nu een begrafenisonderne
ming. Goed, ik was dus jeugdlei
der en ik dacht: wat kan ik doen
om de jeugd in de leeftijd van
twaalf tot achttien op te vangen.
Ik kwam toen op het idee van de
ruilclub. De bijeenkomsten wer
den gehouden in een bijzaal van
de kerk. Het liep goed. Zo heb
ben we bijvoorbeeld in '65 al een
tentoonstelling gehouden".
In die jaren zestig telde de vereni
ging zo'n driehonderdvijftig le
den; behoorlijk aantal, weet Era
dus. "Dat kwam door de speld
jes- en sleutelhangerrage. Fabri
kanten gingen bij produkten
sleutelhangers en speldjes ca
deau doen en kinderen gingen
die spullen verzamelen". Zoals
elke rage ging ook deze voorbij
en de ruilclub had van de ene op
de andere dag nog maar zo'n
veertig vijfenveertig leden.
"Ach, we wisten dat het er in
zat", zegt Eradus. "We hebben
van meet af aan geweten dat uit
eindelijk de kern - de mensen
dus die postzegels, munten, siga
renbandjes en prentbriefkaarten
verzamelen - over zou blijven".
Tegenwoordig worden de avond
en, die twee keer per maand in
de Willem de Zwijgerschool wor
den gehouden, weer goed be-
door
Wim Brands
zocht. De ruilclub heeft nu zo'n
110 leden. Zoals Eradus aan het
begin van het verhaal al zei: dat
heeft alles te maken met de eco
nomische teruggang. "De men
sen die bij ons komen, weten dat
er voornamelijk wordt geruild.
Dat spreekt aan".
Veel mensen verzamelen van jongs
af aan. Eradus niet. "Ik ben door
een kennis van me aangestoken.
Als ik bij die man op bezoek
kwam zag ik 'm altijd voor een
grote berg postzegels zitten. Wat
doe je nou man, dacht ik vaak.
Maar voor je het weet ben je zelf
ook bezig. En laat ik u dit verze
keren: als je eenmaal bent aange
stoken, dan weet je ook niet
meer van ophouden. En je leert
er ook zoveel van hè. Kijk, mijn
vrouw en ik zijn geïnteresseerd
in het koningshuis. Nou, dan ga
je dus die prinsen enzo verzame
len. En het leuke is dan dat je
spelenderwijs dingen leert over
de geschiedenis van de konings
huizen. Zo heb ik ook eens een
ingenieur gesproken die postze
gels verzamelt waarop stuwdam
men staan. Kan ook allemaal".
Op onze vraag of niet-verzamelaars
het niet kinderachtig vinden -
volwassen mannen die gebogen
zitten over postzegels - ant
woordt Eradus: "Nooit iets van
gemerkt. Er komen weieens va
ders mee met kinderen die wil
len ruilen. Dan zeg ik altijd tegen
zo'n vader: stimuleer dat kind,
want hij leert er veel van. En wat
zie je dan: zo'n man blijft vaak
meekomen en soms, ja soms, be
gint hij zelf ook te verzamelen.
En waarom zou verzamelen kin
derachtig zijn? Hoe bedoelt u dat
eigenlijk?"
Eradus loopt even weg om z'n Is-
rael-verzameling te laten zien.
"Ben ik wel blij mee, met deze
verzameling. Van de hand doen?
Pffft, je moet er maar op komen.
Nee, ik heb één keer meege
maakt dat iemand z'n verzame
ling wegdeed. Daar krijg je later
toch spijt van. Stoppen en alles
bewaren, dat komt wel voor.
Maar wegdoen...weet u wat het
is: je doet dan meteen afstand
van de herinneringen die je hebt.
En vergeet niet dat er veel tijd en
plezier in zo'n verzameling zit".
Kluisje
Eradus wil niet. zeggen hoeveel z'n
verzameling waard is. "Als verza
melaar moet je in deze tijd voor
zieningen treffen; er wordt zo
veel gestolen". Welke voorzie
ningen zoal? "Je kunt je natuur
lijk laten verzekeren, dat om te
beginnen". En een hond aan
schaffen? "Dat kan ook, maar
hoeft natuurlijk niet. Nee, een
kluisje kopen is al een hele ver
standige stap, een hele verstandi
ge stap".
ioBouwdirecteur Kalff: "Het mag
iet gebeuren dat een arts de weg
iet kan vinden".
(foto Holvast)
thai op de tweede verdieping. De
twee onderste lagen zullen voor
namelijk dienst doen als aan
voer- en opslagruimten.
Organisatie
De buitengevel van het ziekenhuis
valt nu al op door gebruik van
aluminimum panelen in de kleu
ren blauw, gebroken wit en oker
geel. De ramen zijn voorzien van
zonwerende dubbele beglazing.
Achter deze muren zullen straks
meer dan duizend personeelsle
den werken in hele andere orga
nisatiestructuur. Secretariaten
worden samengevoegd en afde
lingen zullen nauwer met elkaar
moeten samenwerken. Zoals het
er nu uit ziet zullen er niet direct
personeelsleden worden ontsla
gen, wel bestaat de mogelijkheid
dat mensen op andere plaatsen
terecht komen.
Een ander probleem is de verhui
zing. Vanaf het moment dat de
patiënten in de nieuwbouw zit
ten moet iedereen van alles op de
hoogte zijn. Kalff: "Het mag niet
voorkomen, dat bepaalde appa
raten nog niet geïnstalleerd zijn
of dat een arts die met spoed is
opgeroepen de weg naar zijn pa
tiënt niet kan vinden".
Zo zijn er nog honderden voorbeel
den te vinden. Om deze operatie
in goede banen te leiden zijn er
commissies, werk- en thema-
groepen in het leven geroepen,
waarin vertegenwoordigers van
de directie, het personeel en de
vakbonden zitting hebben.
Waarschuwing
Ook wordt bij de nieuwbouw van
het Leidse ziekenhuis geprofi
teerd van de ervaringen die zijn
opgedaan bij de nieuwbouw van
het Academisch Medsich Cen-
rum in Amsterdam. De hulp is
ingeroepen van organisatiedes
kundige ir. J.A.H. Versluis die
betrokken is geweest bij de ver
huizing en bouw van het Acade
misch Medisch Centrum. In de
informatiekrant van het AZL
zegt hij waarschuwend: "Om de
ingebruikname vlekkeloos te la
ten verlopen zal er nog veel werk
moeten worden verzet. De tijd
gaat dringen voor Leiden".
Alles wat binnen de zwarte lijnen valt behoort tot het Academisch
Ziekenhuis Leiden. Het grote gebouw (linksonder grenzend aan
de lijn en de Wassenaar seweg) waarin alle poli-klinische afde
lingen zijn ondergebracht, zal het eerst leegkomen. Al deze afde
lingen verhuizen naar de nieuwbouw.
De nieuwbouw is te zien (rechtboven ook grenzend aan de lijn en
spoorwegemplacement). Voor de bouw van het tweede en derde
gedeelte zal de nieuwbouw zich naar beneden en naar rechts
uitbreiden. In het midden van de nieuwbouw staan de verpleeg
torens die een hoogte van vijftig meter hebben. In het totaal zul
len er zes van die torens komen.
Tussen de nieuwbouw en polikliniekgebouw is heel goed te zien hoe
het oude ziekenhuis is gestructureerd: elke afdeling heeft zijn
eigen paviljoen. Het is de bedoeling dat al deze gebouwen tegen
de vlakte gaan, behoudens het grote gebouw aan de Wassenaar-
seweg waar de universiteit in geïnteresseerd schijnt te zijn. Het
nieuwe ziekenhuis zal voorlopig alleen nog te bereiken zijn via
de huidige ingang aan de Rijnsburgerweg die geheel links te
jn:
lit)
t nieuwe ziekenhuisterrein
^ordt begrensd door de oude pa
viljoens van het huidige zieken-
iuis, de Plesmanlaan met het Le
dermuseum en het station. Men
'5 nu bijna zover dat alle bouw-
/erken glas- en waterdicht zijn.
)it gedeelte van de nieuwbouw
»eslaat 3500 vierkante meter en
fal plaats bieden aan 256 bedden,
erwijl de bouwkosten ongeveer
Bh80 miljoen bedragen.
1 1 het eerste gedeelte van de
lieuwbouw - dit gedeelte is in
986 volledig in gebruik - worden
nterne geneeskunde, röntgen-
Jn radiodiagnostiek, centrale la-
Ir »oratoria, fysiotherapie, apo-
istheek, bloedbank, proefdieren-
iwrerblijf, ondersteunende dien
sten en enige onderwijsfacilitei
ten ondergebracht.
Io<ppronkelijk lag het in de bedoe
ling al in '84 over te gaan, echter
le ministeriële beslissing om een
lw»egin te maken met het tweede
'edeelte van de bouw (de afron
dingsfase) bleef langer uit dan
'*was verwacht. Die beslissing was
noodzakelijk, omdat zonder af
delingen als radiotherapie, radio-
liagnostiek en een collegezaal
Zeen academisch ziekenhuis niet
can functioneren.
>ct
bestemming
n.gen de tijd dat de verhuizingen
Dlaatsvinden hoopt Kalff van het
^ministerie van Onderwijs en We
renschappen te horen te krijgen
tJat er verder gebouwd kan gaan
zworden. Wat er nu staat, is name-
dcijk pas de helft van het totale zie-
luicenhuis. De verwachting is dat
lw3e andere helft, uitgesmeerd
over een tweede en derde gedeel
te, er voor 1992 zal staan.
76»lff: "Ik kan mij tenminste niet
I Voorstellen dat die toestemming
er niet zal kómen. Dat zou bui
tengewoon onrendabel zijn,
want er moeten dan allerlei voor-
eieningen worden getroffen die
évPok weer in de miljoenen zullen
gaan lopen. Veel afdelingen die
nu nog niet mee verhuizen zijn
fceer slecht gehuisvest".
Ti even een indruk te geven: in de
periode 1970 - 1980 is er aan ver
bouwingen op het ziekenhuister-
agrein bijna honderd miljoen uitge
geven. Dit was noodzakelijk om
de oude paviljoens, barakken en
vreemdsoortige aanbouwsels
5tbvereind te houden èn om de
P. Eradus: "Nou, dan ga je dus die prinsen verzamelen enzo".
