c Zeven doden bij aanslag Lissabon Opnieuw doden op Sri Lanka Strauss in DDR als vredesapostel Strauss: "Dit jaar nieuwe raket in Oost-Europa" Obote wil zich verzoenen met oppositie in Oeganda Zelfmoord Armeniërs Flink succes voor Reagan Tutu mag uit Zuid-Afrika Argentijnse militairen in gevangenis Woordvoerder Solidariteit vrijgelaten Antwerpen nog steeds niet blij met "Woensdrecht"" Gesprek Israël-VS over terugtrekking Buitenland DONDERDAG 28 JULI 1983 Aanslag op trein Angola: 50 doden LISSABON (AFP/Reuter) - In de Angolese provincie Moxi- co zijn deze week 50 mensen gedood en meer dan 200 ge wond, toen de trein waarin zij zaten op een mijn liep. Dit heeft het Angolese persbu reau Angop gisteren gemeld. Volgens Angop hadden door Zuid-Afrika gesteunde guer rillastrijders, die de Angolese regering bestrijden, de mijn geplaatst. De aanslag past in het destabiliseringsbeleid van Zuid-Afrika, aldus An gop. KAMPALA (UPI) - President Mil ton Obote heeft in een rede in het parlement de in de oppositie zijnde Democratische Partij ge vraagd samen met de regering de rebellen in Oeganda te bestrij den. Voorts verontschuldigde Obote zich voor de aanhouding van twee democratische parle mentariërs die verdacht werden van hulp aan de guerrillabewe ging. Hij verklaarde dat het noodzake lijk is het gekibbel te staken en samen de anarchie in centraal Oeganda tegen te gaan. Waarnemers zeiden dat het de eer ste keer is in meer dan twee jaar dat Obote de oppositie verzoe ning aanbiedt. In het verleden heeft de president de democraten er van beschul digd de rebellen openlijk met raad en daad te steunen. De guerrillabewegingen en de De mocratische Partij bestaan beide voornamelijk uit leden van de politiek ontevreden Baganda- stam uit centraal Oeganda. Obote verklaarde dat hij de vorige week verrichte arrestaties van de parlementariërs Joe Sentenza en Kisamba Mugerwa betreurde. De twee vertegenwoordigen het Luwero-district, ten noorden van Kampala, dat de laatste tijd het centrum is van guerrilla-activi teit. Zij waren ondervraagd in verband met de slachtpartijen van tien dagen geleden waarbij 44 men sen werden gedood. De regering verdenkt de rebellen ervan voor het bloedbad verantwoordelijk te zijn. De parlementariërs zijn vrijgelaten in afwachting van de resultaten van een nader onderzoek. De president zei dat er een speciale door Noord-Korea opgeleide le gereenheid in Luwero is ingezet, die de rebellen nu onder controle heeft. Deze verzetten zich tegen Obote die volgens hen heeft geknoeid met de verkiezingsuitslagen op grond waarvan hij in 1980 aan de macht kwam. LISSABON (Reuter/Upi) In Lissabon zijn gisteren zes gewapende Armeniërs omgeko men bij een operatie tegen de Turkse ambassade. Een van hen werd bij de ingang door een veiligheidsbeambte doodgeschoten. De overige vijf bliezen zichzelf kennelijk op toen het gebouw werd belegerd door de Portugese politie. Een speciale anti-terreureen- heid bestormde tenslotte het gebouw dat door een explosie in brand was geraakt. Volgens het bureau van premier Mario Soares dat dit bekend maakte, verloor ook de vrouw van de zaakgelastigde Osman Ozturk het leven. Haar man en haar 17-jarige zoon werden licht gewond. Dat was ook het geval met een zoon van de Turkse con sul. Een veiligheidsfunctionaris van de ambassade en een Portu gese politieman liepen zwaarde re verwondingen op. In Parijs liet het 'Armeense revolu^ tionaire leger' (ARA) weten ver antwoordelijk te zijn voor de ac tie. Eerder had deze weinig be kende groep verklaard op 14 juli een Turkse diplomaat in Brussel te hebben doodgeschoten. Die aanslag had plaats een dag nadat bij een Armeense bomaanslag voor de balie van de Turkse luchtvaartmaatschappij op de Parijse luchthaven Orly zeven doden en bijna 60 gewonden wa ren gevallen. De overvallers in Lissabon pro beerden eerst tevergeefs de kan selarij van de Turkse ambassade binnen te dringen. Toen dit niet lukte, gingen zij de ernaast gele gen residentie van de ambassa deur binnen. Daarbij werd een der aanvallers gedood, terwij de 23-jarige bewaker Abalio Ferrei- ra Pereira door de overvallers werd neergeschoten. Dreigement Toen het bezette gebouw door de politie was omsingeld, dreigde een der aanvallers het drie ver diepingen tellende gebouw op te blazen, als de politie tot een be storming zou overgaan. Er deed zich een ontploffing voor waar door brand ontstond. Daarna be stormde een uit 80 leden be staande Portugese anti-terreuraf- deling van vier kanten het ge bouw. Deze door Britten opgelei de politiemannen troffen op de eerste verdieping van het bran dende gebouw de gedeeltelijk verkoolde lijken van vijf mannen aan. Het bevel tot de bestorming was af komstig van een 'crisstraf van het Portugese kabinet dat onder leiding van premier Mario Soa res met spoed bijeen was geko- WASHINGTON (AFP) - Met de goedkeuring door de Senaat van de defensiebegroting voor het komende jaar, waarin 2,6 miljard dollar is opgenomen voor de pro- duktie van de MX-raket, heeft president Ronald Reagan een flink succes geboekt in zijn pro gramma voor modernisering van het Amerikaanse kernwapenar senaal. Gisternacht spraken de senatoren zich met een ruime meerderheid (83 tegen 15) uit voor de begroting van het Penta gon in het begrotingsjaar 1984, dat op 1 oktober begint. Het to taal van de militaire uitgaven over deze periode bedraagt 200 miljard dollar. Het debat over de defensiebegro ting werd ruim een week opge houden door een aantal Demo cratische senatoren, dat probeer de de produktie van de nieuwe intercontinentale MX-raket te gen te houden. Het Pentagon krijgt in feite het geld voor alle wapensystemen, die het in produktie wil nemen. Het grootste succes voor Reagan is de goedkeuring van het MX-pro- gramma. De MX is een raket met tien kernkoppen, die elk een af zonderlijk doel kunnen raken en een vermogen hebben van 350 kiloton. De Sowjet-Unie heeft gisteren ver klaard dat de goedkeuring van de produktie van de MX-raket de spanning tussen de supermo- gendheden doet toenemen. Dit besluit toont aan dat het Witte Huis het beperken van de wa penwedloop niet serieus neemt, zo stelde het Russische persbu reau Nowosti. men. Van de groep maakten de ministers van buitenlandse za ken, defensie en binnenlands be stuur deel uit. Ook werd op dracht gegeven de bewaking van de ambassades van Engeland en Frankrijk te versterken en con troles op de wegen in en om de hoofdstad uit te voeren. De vei ligheidsmaatregelen om de luchthaven van Lissabon wer den eveneens uitgebreid. Er is op het ogenblik geen Turkse ambassadeur in Lissabon. Het vorige hoofd van de ambassade was juist op 17 juli naar Ankara teruggekeerd. Desmond Tutu (Foto ANP) JOHANNESBURG (UPI/DPA) - De regering van Zuid-Afrika heeft de algemeen secretaris van de Zuidafrikaanse Raad van Ker ken, Desmond Tutu, reisdocu menten verschaft om bijeenkom sten van de Wereldraad van Ker ken in Canada, de Verenigde Sta ten en Nieuw-Zeeland te kunnen bijwonen. Tutu, wiens paspoort werd inge trokken, was in de afgelopen twee jaar zes keer toestemming geweigerd om het land te verla ten. Hij is een uitgesproken te genstander van de apartheidspo litiek van de regering en heeft het Zuidafrikaanse stelsel in ver scheidene toespraken en vraag gesprekken zowel in Zuid-Afrika als in het buitenland aangeval len. Tutu zal op 4 augustus uit Zuid- Afrika vertrekken voor bijwo ning van de bijeenkomst' van de Wereldraad van Kerken in Van- BUENOS AIRES (Reuter) - Onge veer 200 Argentijnse militairen zitten in het geheim een gevan genisstraf uit wegens misdaden die zij zouden hebben gepleegd tijdens de strijd tegen de guerril labeweging in de jaren zeventig. Dit zou de Argentijnse minister van buitenlandse zaken hebben onthuld. Er werden echter geen details ver strekt omtrent de vraag wie de veroordeelde militairen zijn en welke misdaden zij hebben be gaan. De militaire autoriteiten hebben aangekondigd dat zij binnenkort een amnestiewet zullen indienen om te voorkomen dat een toe komstige burgerregering leden van de strijdkrachten zal veroor delen wegens schending van-de mensenrechten. De marine zou zich echter fel ver zetten tegen de nieuwe wet. Ook vooraanstaande politici, kerkelij ke leiders en groeperingen die opkomen voor de mensenrech ten verzetten zich tegen de mo gelijkheid dat de militairen zich zelf amnestie verlenen. In een 'communiqué' dat bij het kantoor van het Amerikaanse persbureau UPI in Lissabon werd bezorgd, meldde het 'Ar meense Revolutionaire Leger' dat het tot geweld was overge gaan omdat de Turkse autoritei ten "weigeren zich te bekomme ren om de rechtmatige en vreed- zame verlangens van het Ar meense volk". De actie in Lissabon was de derde in twee jaar tijd tegen een Turkse diplomatieke instelling in Euro pa. Op 24 september 1981, gijzel de een commandogroep van het 'geheime Armeense leger voor de bevrijding van Armenië' (Asa- la) 60 personen in het Turkse consulaat in Parijs. Daarbij werd een Turkse bewaker doodge schoten en de vice-consul ernstig gewond. Vijftien uur later gaven de overvallers zich over. Op 3 no vember 1982 werden bij een overval op het Turkse consulaat in Keulen 70 mensen door een groep van de uiterst linkse groe pering 'Devrimci Sol' in gijzeling genomen. In dit geval gaven de aanvallers zich over, nadat hun politiek asiel in de Bondsreu- bliek was beloofd. In de afgelopen tien jaar zijn bij aanslagen 23 Turkse diplomaten gedood, onder wie vier ambassa deurs. Op 9 maart jl. werd de am bassadeur in Belgrado vermoord op en 14 juli een Turkse diplo-» maat in Brussel. De meeste aan slagen waren het werk van on dergrondse Armeense organisa ties. WARSCHAU (UPI) - De Poolse autoriteiten hebben een vroegere woordvoerder van de verboden vakbond Solidariteit vrijgelaten. De 45-jarige Janusz Onyszkie- wicz kwam vrij als gevolg van de vorige week afgekondigde am nestiewet. Onyszkiewicz werd in april gear resteerd wegens het toespreken van een onofficiële bijeenkomst ter herdenking van de opstand in het getto van Warschau in 1943. Hij werd geïnterneerd na de af kondiging van de staat van beleg op 13 december 1981 en een jaar later vrijgelaten. Voor de afkon diging van de staat van beleg was hij lid van de 107 personen tel lende nationale commissie van Solidariteit. Bij zijn vrijlating uit de Rakowiec- ka-gevangenis zei hij geen vekla- ring te hebben ondertekend waarin hij goed gedrag belooft of zijn politieke opvattingen af zweert. Drie hooggeplaatste leiders van Solidariteit in Polen hebben zich gisteren gemeld bij de politie ter bespreking van de ontbinding van hun gewestelijke onder grondse organisatie. De drie zijn door het interregionale comité van Solidariteit aangewe zen om met de Poolse overheid te onderhandelen. I... Zwaarbewapende en met gasmaskers en kogelvrije vesten uitgeruste leden van de Portugese anti-terreurpolitie bestormen de Turkse ambassa de in Lissabon. (Foto: ANP/UPI) COLOMBO (AFP/DPA) - Ook gis teren zijn op Sri Lanka doden ge vallen bij rellen tussen de Sing- halezen en de etnische minder heid der Tamils. Volgens officië le gegevens zijn sinds zaterdag zeker 71 mensen om het leven gekomen. Functionarissen in de toerisme-industrie hebben bui tenlandse connecties verzocht in verband met de gespannen toe stand voorlopig geen vakantie gangers naar het eiland in de In dische Oceaan te sturen. In een gevangenis in de stad Jaffna hebben bewakers gisternacht drie Tamils doodgeschoten. Er was een opstand uitgebroken, nadat de gedetineerden lucht hadden gekregen van een moordpartij op 35 stamgenoten, die door Singhalese medegevan genen in een detentie-inrichting in de hoofdstad Colombo om hals waren gebracht. Veel toeristen wilden gisteren het eiland verlaten in verband met de onlusten, die vooral de hoofd stad en de noordelijke streken hebben geteisterd. Het liep storm bij de reisbureaus, waar buitenlanders probeerden vluch ten te boeken om het land uit te komen. Veel vluchten van en naar Colombo zijn de afgelopen dagen afgelast in verband met de gewelddadigheden. De vluchten werden gisteren hervat en dit veroorzaakte een forse toeloop op de verkoopkantoren van luchtvaartmaatschappijen. De naar schatting honderd Neder landers, die op het eiland Sri Lanka hun vakantie doorbren gen, hebben geen last van de on lusten in de hoofdstad Colombo en het uiterste noorden van het eiland. Dit heeft een woordvoer der van het ministerie van bui tenlandse zaken gisteren meege deeld. Volgens deze woordvoerder is het enige ongemak voor de Neder landers het instellen van een avondklok. De tijdelijk zaakgelastigde in Co lombo, mr. F. Ph. Kuthe, heeft na contact met buitenlandse za ken meegedeeld, dat de normale veiligheidsmaatregelen zijn ge troffen om de buitenlandse toe risten te beschermen. ANTWERPEN (ANP) - De ge meenteraad van Antwerpen wil, dat de Belgische minister van buitenlandse zaken, Tindemans, bij de Nederlandse regering nog eens benadrukt, dat de stad niet gelukkig is met de aanwijzing van Woensdrecht als plaats waar mogelijk de kruisraketten in Ne derland worden gestationeerd. Dat heeft de raad besloten. Ant werpen ligt niet ver van Woens drecht. Burgemeester Cools van Antwer pen heeft tegenover de consul van de Verenigde Staten in zijn stad ook al zijn ongenoegen geuit over de keuze. De Antwerpse gemeentebestuur ders benaderden Tindemans vo rige maand ook reeds over Woensdrecht. De stad vraagt zich af of de Belgische regering door Nederland betrokken was bij de keuze van Woensdrecht. De minister antwoordde dat de Belgische regering zijdelings op de hoogte was gebracht. Antwerpen spreekt nu over een aantal onberekenbare risico's, die de komst van kruisraketten met zich mee kan brengen. Ook vreest de stad, dat de naam van Antwerpen als gastvrije haven stad kan worden aangetast. Verwondering in Bondsrepubliek Wat is er met Franz Josef Strauss aan de hand? Die vraag brengt de meeste West- duitse politici en publiciteits media in grote verwarring: zij begrijpen hem niet meer. Dat is ook nauwelijks vreemd te noemen, want wat de Beierse minister-president en CSU- voorzitter zich de laatste tijd als politicus gepermitteerd heeft, is volledig tegenge steld aan wat hij altijd ge preekt heeft. Strauss ge draagt zich nu als een apostel van een voortzetting van de Duitsland-politiek, die de so ciaal-liberale regeringen van de Bondskanseliers Willy Brandt en Helmut Schmidt altijd beleden hebben. door Hans Amesz Diezelfde Strauss heeft deze politiek in het verleden met niet aflatende ijver ver doemd. Na het aan de macht komen van de conservatief-li- berale coalitie onder Helmut Kohl eiste de CSU-chef een „ommekeer" in de politiek ten opzichte van het andere Duitsland, de DDR. Het moest maar eens uit zijn met het in de watten leggen van de communisten, zonder dat daar aanwijsbare tegenpres taties voor geleverd werden. In Oost-Duitsland is Strauss al meer dan 20 jaar het „Feind- bild" bij uitstek. Hij werd omschreven als „koude oor logshitser", „imperialist", „reactionair". En nu is hij af gelopen zondag met veel eer betoon ontvangen door de Oostduitse staats- en partij chef Erich Horiecker. Het ini tiatief daarvoor is zonder twijfel van Strauss uitgegaan, maar zeker ook door Honec- ker gewild. Geen wonder dat het veel men sen buitengewoon moeilijk valt om de Strauss-van-van- daag nog in overeenstem ming te brengen met de Strauss-van-gisteren. Begin mei had de officiële Oostduit se partijkrant Neues Deutschland de Beierse mi nister-president nog afge schilderd als „pure confron tatie-politicus", als iemand die met een „leugenoffen sief' de „ommekeer in de Oostpolitiek". wilde afdwin gen. Na een tragisch incident aan de Duits-Duitse grens bij Drewitz, waarbij een West duitser na een verhoor door Oostduitse grensbewakers aan een hartaanval overleed, geneerde Strauss zich niet over „moord" te spreken. On der andere als gevolg daar van besloot Erich Honecker niet, zoals al was afgespro ken, nog dit jaar naar de Bondsrepubliek te komen. Strauss liet daarop weten: „Het is goed als hij onder de ze omstandigheden nu niet komt". En een paar weken daarna zit Strauss op de koffie bij Ho necker in het slot Hubertus- stock aan de Werbelinsee, niet ver ten noorden van Ber lijn. Wat zegt Strauss zelf over zijn privé aangekondig de reis naar Polen en de DDR, waar hij zo politiek be zig is geweest? Het komt er op neer dat hij nu nog zo denkt als altijd en dat hij ove rigens ook altijd gelijk heeft. De politieke vrienden van de Beierse minister-president wringen zich echter in allerlei bochten om hem niet af te moeten vallen. Alleen de libe rale minister van economi sche zaken, Otto Graf Lambs- dorff, nam als gewoonlijk geen blad voor de mond: „Het enige wat Strauss be reikt heeft door op te treden als promotor van een krediet van één miljard mark aan de DDR, is hooguit hoop; verder niks". De SPD-oppositielei- der Hans-Jochen Vogel vindt weliswaar dat Strauss' nieu we Duitsland-politiek in principe juist is, maar hij ver wijt hem „cynisme" en bo vendien vermoedt Vogel dat de regering van Helmut Kohl de touwtjes op dit „moeilij ke" gebied nu niet meer in handen heeft. Hier zou ook wel eens het mo tief van Strauss, de man met een „hoog ontwikkelde be- weeglijkheid", aldus CDU- staatssecretaris van buiten landse zaken Alois Mertes, kunnen liggen. Het vermoe den dringt zich op dat de in middels 67-jarige Beierse mi nister-president, zich weer eens heeft willen profileren en duidelijk heeft willen ma ken dat hij eigenlijk niet te ontberen is. Strauss heeft het in zijn lange, turbulente poli tieke loopbaan nooit kunnen verdragen op een zijspoor te staan. Op het gebied van de betrekkingen tussen West- en Oost-Duitsland rook hij een kans. Want nu hijzelf als gangmaker van een andere politiek optreedt, kan ie mand die dat ook wil zich niet langer aan hem scher pen. Maar toch: tot het bewijs van het tegendeel is geleverd, moet ervan worden uitge gaan dat Franz Josef Strauss nu ook het oude sociaal-de mocratische concept van de ontspanning met het oosten huldigt. Dus: samenwerking met communistische staten, economische hulp voor de re geringen daar, zijn geen dien sten aan slavendrijvers, maar instrumenten om het lot van te verbeteren. Franz Josef Strauss. Strauss is gisteren van zijn pri- vé-reis uit Oost-Duitsland te ruggekomen. Het zal hem nog heel wat energie kosten om vooral zijn eigen politieke basis uit te'leggen wat nu het „ware beeld" en het „echte resultaat" van zijn ontmoe ting met Honecker is. Verder heeft hij in zijn bagage een heleboel smeekbeden van Oostduitsers die niets liever willen dan hun land richting westen te mogen verlaten. Zij hopen daarbij op hulp van de CSU-voorzitter. Strauss heeft één troost: de staats- en partijchef van de DDR, Honecker, zal het nog moeilijker vallen trouwe aan hangers van de Socialistische Eenheidspartij uit te leggen waarom hij uitgerekend met de altijd voor „klassevijand nummer één" uitgemaakte Strauss heeft gesproken. MUNCHEN (DPA/Reuter) - De plaatsing van nieuwe Ameri kaanse raketten in West-Europa later dit jaar zal waarschijnlijk tot gevolg hebben dat de Sowjet- Unie korte-afstandsraketten op stelt in de DDR en Tsjechoslowa- kije. Dit is de indruk die de Beierse minister-president Franz-Josef Strauss zegt te heb ben opgedaan in de besprekin gen die hij de afgelopen weken heeft gevoerd met de Oostduitse en Tsjechoslowaakse leiders. Strauss sprak in München op een persconferentie na afloop van zijn tiendaagse rondreis langs de DDR, Polen en Tsjecho- slowakije. De leider van de Beierse christen democraten meent overigens niet dat de stationering van de Amerikaanse raketten de oor logsdreiging zal vergroten. „Geen continent in de wereld is zo veilig als Europa", zo zei hij. Tegenover zijn Oosteuropese ge sprekspartners heeft hij beklem toond dat er „vanaf Duitse bo dem nooit een rakettenoorlog zal uitgaan". Met een dergelijke oor log zou de mensheid een bewus te daad van zelfmoord begaan. En de mogelijkheid van een op mars via land bestaat zijns in ziens niet meer tegenwoordig. Over Polen zei Strauss dat de men sen daar nu moeten gaan samen werken om de economische pro- WASHINGTON (UPI) - Israël heeft de Verenigde Staten giste ren gedetailleerde informatie verstrekt over het voornemen van de Israëlische regering haar troepen in Libanon gedeeltelijk terug te trekken. De Israëlische ministers van buitenlandse za ken, Shamir, en van defensie, Arens, hebben ruim zeven uur gesproken met de Amerikaanse minister van buitenlandse zaken, Shultz. Weinberger, de Ameri kaanse minister van defensie, woonde delen van de besprekin gen bij. Volgens Israëlische functionaris sen gingen de besprekingen voornamelijk over het vraagstuk hoe het Libanese leger de stellin gen, die Israël wil verlaten, zal overnemen. De Verenigde Sta ten hebben niet geprobeerd druk op Israël uit te oefenen die ge deeltelijke terugtrekking uit te stellen. blemen te overwinnen. „L)e Po len moeten weer gaan werken om hun levensstandaard te ver beteren". Naar. het oordeel van Strauss is de katholieke kerk als overwinnaar te voorschijn geko men uit de periode van de staat van beleg en niet de vrije vak bond Solidariteit of de regering. De opheffing van de staat van be leg noemde de Beierse politicus niet meer dan een stap in de goe de richting. In zijn eigen partij ondervindt Franz-Josef Strauss dezer dagen meer tegenstand dan hij was ge wend. Sommige partijgenoten omschrijven zijn nieuwe koers ten opzichte van het Oostblok als een „wending van 360 graden" waarmee hij de regering in Bonn „links heeft ingehaald"

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1983 | | pagina 6