Vrij stelling
leerplicht
geen
oplossing
voor probleemkinderen
Wereldraad uit rode cijfers
Beter samenspel tussen scholen
en deskundige helpers in Alphen
1 O
Philip Potter: "Ondubbelzinnige keuze voor vrede en gerechtigheid"
FNV bestrijdt staat
wegens ontslagrecht
Bolsward wint achtste
race skütsjesilen
WOENSDAG 27 JULI 1983
Steeds meer kinderen vertonen de laatste jaren leer-
en gedragsproblemen op de middelbare school en
wanneer hier onvoldoende aandacht aan wordt ge
schonken dan loopt de situatie binnen vijf jaar da
nig uit de hand omdat de scholen niet tegen het
probleem zijn opgewassen.
Die alarmerende opmerking was onlangs te lezen 'in
een nota over voortijdige schoolverlaters bij het
voortgezet onderwijs in Alphen aan den Rijn, sa
mengesteld door de schoolpsychologe mevrouw C.
Zwetsloot-Van Prooijen en mevrouw A. Blessing-
Gerritsma, maatschappelijk werkster, tevens amb
tenaar leerplichtzaken in Alphen.
Een bijeenkomst met rectoren
en directeuren van Alphense
middelbare scholen, enkele
maanden geleden, bracht aan
het licht dat de schoolhoofden
de situatie als zeer ernstig be
schouwden en deskundige
hulp van buitenaf - mits goed
gecoördineerd - zouden toejui
chen.
Mevrouw Blessing over die bij
eenkomst: "Men ging eindelijk
eens gemeenschappelijk over
de probleemkinderen te pra
ten. In het verleden was er
geen gecoördineerde aanpak,
bleef men zelf zo lang mogelijk
doormodderen tot het echt niet
meer ging. Overigens wil ik de
scholen geen verwijten maken,
daar bestaat echt wel de goede
wil om probleemkinderen op
te vangen maar men mist dik
wijls de verdere deskundig
heid".
"Het is ons gebleken dat mento
ren, (de vroegere klasselera
ren) soms zo ontzettend bezig
waren met probleemkinderen -
het leggen van contacten met
ouders e.d. dat ze uit moes
ten kijken om er niet zelf on
derdoor te gaan. Dat kan na
tuurlijk niet goed zijn. Coa
ching van mentoren is nodig,
vooral moet worden duidelijk
gemaakt wanneer men er ver
standig aan doet naar hulpver
lenende instellingen te stap
pen. Dan kan ér preventief
worden opgetreden".
"In het nabije verleden voelden
wij ons als hulpverleners vaak
met de rug tegen de muur ge
drukt. We kregen te maken
met kinderen die meestal al
van school waren verwijderd.
De school had al geruime tijd
aan zo'n probleemgeval gedok
terd, geprobeerd het kind zo
lang mogelijk te handhaven
maar uiteindelijk werd het
kind toch weggestuurd. In zo'n
situatie kun je niet veel meer
doen. Je krijgt ze bijna niet
meer op een andere school ge
plaatst. Soms lukt het nog wel
maar dat kost erg veel moeite.
het is een kwestie van veel pra
ten en begrip zien te wekken".
Stelen
In de nota worden de voornaam
ste uitingen van leer- en ge
dragsproblemen opgesomd:
spijbelen, vechten, stelen, pro
vocerend en soms uiterst bru
taal gedrag in de klas, het si
muleren van ziekten. Mevrouw
Blessing: "De aantallen jon
gens en meisjes die problemen
geven ontlopen elkaar niet
veel. Ook de problemen in bei
de groepen komen grotendeels
overeen. De problemen zijn
ook niet milieugebonden, lo
pen door alle milieus en alle
schooltypen heen, variërend
van atheneum tot huishoud
school en lts".
Spanningen ten gevolge van de
situatie thuis, contactuele pro
blemen, specifieke stoornissen
als leeszwakte, een te hoog ge
grepen opleidingsniveau, het
zijn enkele van de oorzaken die
tot probleemgedrag kunnen
leiden. Mevrouw Blessijig: "De
emotionele labiliteit waarmee
de pubertijd gepaard gaat ver
sterkt de problemen. Meestal
zijn er ook al wat moeilijkhe
den ep de basisschool maar dat
wordt vaak niet voldoende on
derkend. Op de baisschool
heeft een onderwijzer een vas
te groep, de leerkracht merkt
soms zelf niet dat hij steeds
correctief ten opzichte van de
zelfde kinderen optreedt. Bij
het voortgezet onderwijs
wordt het kind meer op zich
zelf teruggeworpen, daar krijgt
het met steeds wisselende leer
krachten te maken, dat vereist
een zekere ruggegraat".
De angst van de rectoren en di
recteuren uit het voortgezet
onderwijs dat bij doorgaan op
de huidige voet de situatie bin
nen vijf jaar uit hand gaat lo
pen doet vermoeden dat pro
bleemgedrag op school steeds
vaker voorkomt. Mevrouw
Blessing: "Dat is niet met ze
kerheid te zeggen. De afgelo
pen jaren is de controle pp de
leerplicht in Alphen gebrekkig
Mevrouw Blessing: 'Wij voelden ons vaak met de rug tegen de
muur gedrukt". wi« rnjkm**!
tot slecht geweest, mede door
een ontoereikende administra
tie. Dat had zijn weerslag op de
animo bij de scholen om pro
bleemgevallen aan te melden
want er werd toch niets mee
gedaan. De administratie is nu
geautomatiseerd, er kan beter
worden gecontroleerd, meer
probleemgevallen komen nu
aan de oppervlakte en dan lijkt
het al gauw alsof de situatie in
vergelijking tot enkele jaren te
rug is verslechterd.
Waarschijnlijk is het percentage
probleemkinderen wel wat op
gelopen maar dat is slechts een
veronderstelling. Probleem-
Schijnoplossing
Vrijstelling van leerplicht was in
het nabije verleden de 'gemak
zuchtige' oplossing als de si
tuatie rond een probleemkind
uitzichtsloos leek. Mevrouw
Blessing: "Het is natuurlijk
een schijnoplossing. De school
is dan wel van het probleem af
maar ik vind het niet verant
woord ten opzichte van het
kind dat nog een heel leven
voor de boeg heeft. Hoe moet
het verder in de toekomst? Het
laatste jaar hebben we vrijwel
geen vrijstelling meer ver
leend. Wel hebben we partiële
leerplicht toegestaan, op die
manier houd je toch nog enige
greep op de kinderen. Wij heb
ben vorig jaar alle partieel leer
plichtige kinderen aangeschre
ven met de mededeling dat zij
nog gedeeltelijk leerplichtig
waren, wij hebben de moge-
lijkheden voor hen en een ant
woordformulier bijgesloten
waarop ze konden aangeven
waar ze enkele dagen in de
week vormend onderwijs zou
den gaan volgen".
'De meesten wilden helemaal
niet meer naar school. Ik heb
heel wat onwillige kinderen
voor me gehad. Ook ouders
waren meestal niet blij want zij
dachten van het schoolpro
bleem af te zijn. Die kinderen
zijn op vormingsinstituten te
recht gekomen en ik ben eer
lijk gezegd verbaasd wat ze
daar met de kinderen berei
ken. De sfeer spreekt de kinde
ren al direct meer aan, er is een
veel amicaler omgang tussen
leraren en leerlingen. Uiteinde
lijk gingen vrijwel alle aange
schrevenen met plezier naar
die instituten die naar mijn
mening ten onrechte het imago
van fröbelinstituten hebben".
Test
Volgens mevrouw Blessing zijn
de contacten tussen diverse
middelbare scholen en hulp
verlenende instanties het laat
ste jaar aanzienlijk verbeterd,
"We streven er naar scholen
alerter te maken op de proble
men, ze te doordringen van de
noodzaak eerder een beroep te
doen op deskundigen. Dan valt
er nog iets zinvols te doen, bij
voorbeeld een gesprek arran
geren met de schoolpsycholo
ge of het afnemen van een test
om een goed beeld van het
kind te krijgen".
"Wij hebben aan verschillende
hulpverlenende instanties ge
vraagd iemand vrij te maken
voor een frequent contact met
de scholen. Het lijkt ons een
goede zaak dat scholen weten
dat er een vast punt is waar zij
hun problemen kunnen mel
den, bijvoorbeeld bij een com
missie bestaande uit een
schoolpsycholoog, iemand uit
de geestelijke volksgezond
heid, een schoolmaatschappe-
lijk werker en een leerplicht
ambtenaar. Of dat in de prak
tijk te realiseren valt moet nog
blijken".
Inmiddels wordt in omringende
gemeenten met enige nieuws
gierigheid de Alphense aanpak
bekeken. Probleemkinderen
komen immers niet alleen in
Alphen voor. Mevrouw Bles
sing: "Collega's in andere ge
meenten hebben identieke er
varingen. Her en der wordt
gerpobeerd hetzelfde op te
starten als wij in Alphen doen.
Alphen legt het accent op de
preventieve taken met betrek
king tot leerplichttoezicht, de
betrokken ambtenaar kan er
op uit trekken. Dat is een op
merkelijke situatie want in
veel andere gemeenten vervult
de leerplichtambtenaar voor
namelijk een bureaufunctie,
heeft hij een administratieve
taak en geen tijd voor het afleg
gen van bezoeken e.d.".
"En juist dat laatste is vaak heel
belangrijk. Het belang van het
kind is er mee gediend. Met de
in het verleden gevolgde pro
cedure - vrijwel automatische
vrijstelling v^n leerplicht bij
grote problemen - is de kans
groot dat het kind in de toe
komst gaat vastlopen. Men
heeft niet geleerd in het gareel
te lopen wat in het latere leven,
bij het uitoefenen van een be
roep, tot op zekere hoogte toch
noodzakelijk is. De kans is
groot dat dergelijke kinderen
de randfiguren van de maat
schappij worden en bij een
beetje pech kunnen ze makke
lijk tot criminaliteit vervallen.
Door tijdig op de problemen in
te springen kan dat misschien
worden voorkomen".
VANCOUVER "In een periode
waarin het bestaan van de mens
heid dagelijks wordt bedreigd
moeten de kerken een heldere en
ondubbelzinnige keuze maken
voor vrede en gerechtigheid". Se
cretaris-generaal dr. Philip Pot
ter sprak gisteren in de algemene
vergadering van de Wereldraad
van Kerken de hoop uit, dat de
kerken de verleiding zullen weer
staan om het uitzichtloze beleid
van de naties na te doen. "Hier
staat de geloofwaardigheid van
de bijbelse verzoening op het
spel".
Potter waarschuwde voor berus
ting. "Berusting gaat vaak ge
paard met aanpassing aan de do
delijke machten".
De secretaris-generaal oefende kri
tiek uit op het feit dat ook de ker
ken zelf de macht in handen van
weinigen hebben gelegd. "Niet
zonder pijn hebben wij de laatste
jaren gepoogd, tot het inzicht te
komen, dat in de kerk mannen
en vrouwen gelijkwaardig zou
den moeten zijn. Ons geloof
vraagt ons, de ketterij van het
centrale gezag in de kerk uit te
bannen, opdat wij een priester
schap van alle gelovigen worden,
waarbinnen de gaven en functies
niet worden opgelegd maar we:
derzijds geaccepteerd".
Potter bracht voor het laatst rap
port uit over de periode na een
vorige assemblee. Hij heeft de
wens te kennen gegeven, zijn
functie in 1985 neer te leggen.
- Voor het eerst sinds de vorige al
gemene vergadering zijn de in-
komstenn van de Wereldraad ho
ger dan de uitgaven. Dat deelde
de Amerikaanse presbyteriaan
dr. J. Oscar McLoud, voorzitter
van de financiële commissie,
mee. In vergelijking met 1975
zijn de bijdragen van de lid-ker-
ken met 184 procent gestegen.
Na aftrek van de inflatie en de
gevolgen van de dalende wissel
koersen is het totale inkomen
van de Wereldraad in deze perio
de met ruim 40 procent toegeno
men.
Het meeste geld komt uit dertien
westerse landen, waaronder Ne
POTTER
geloofwaardigheid op het s
derland. De kerken van deze lan
den betalen ruim 95 procent van
het geld dat uit centrale kerkelij
ke kassen bij de Wereldraad bin
nenkomt.
De vredesbewegingen van de
Canadese en Nederlandse ker
ken ('Project Ploughshares' en
het IKV) hebben gisteravond in
Vancouver het 'Ploegscharenca-
•fé voor vrede en gerechtigheid'
geopend. In de weken van de al
gemene vergadering zullen voor
aanstaande personen uit de vre
desbeweging en radicale evange
lische kringen en ontwikkelings
deskundigen hier het woord voe
ren. Onder de sprekers is ook
Laurens Hogenbrink van het In
terkerkelijk Vredesberaad.
Vrouwen
Niet alleen de kerken maar ook
de vrouwen zelf zijn verdeeld
over de kwestie van de 'vrouw in
het ambt'. Zowel in de bijeen
komst van vrouwen die vooraf
ging aan de algemene vergade
ring van de Wereldraad als op
een discussie-avond in het vrou
wencentrum 'De Bron' in Van
couver stonden vrouwen uit ver
schillende kerkelijke tradities
lijnrecht tegenover elkaar.
De orthodoxe vrouwen gaven hun
protestantse zusters in overwe
ging, eerst de orthodoxe traditie
maar eens te bestuderen. Zij von
den dit ook geen onderwerp voor
een vrouwenbijeenkomst. Het is
een dogmatische kwestie, en die
moet worden besproken in de
Wereldraad-afdeling 'geloof en
kerkorde'.
Dat de anglikaanse kerk op dit
punt zeer verdeeld is, bleek weer
duidelijk tijdens de discussie.
Veel bezwaren komen ook nog
van vrouwen zelf. Zij hebben de
indruk dat mannelijke voorgan
gers beter zijn.
De stafmedewerkster van de Angli
kaanse Kerk van Engeland Mary
Tanner erkende, dat het haar een
kick had. gegeven, toen Susan
Adams zich als priester introdu
ceerde. "Maar het standpunt van
de kerk van Engeland is van
daag nog hetzelfde als in 1975: de
tijd is er nog niet rijp voor, hoe
wel er geen theologische bezwa
ren tegen de wijding van vrou
wen bestaan".
Albeda voorzitter
Tijdens een aandeelhoudersver
gadering van de oecumenische
ontwikkelingscoöperatie van
de Wereldraad is oud-minister
van sociale zaken dr. Wil Albe-
- da benoemd tot voorzitter van
de raad van bestuur.
De coöperatie werd in 1975 in het
leven geroepen als een 'alterna
tieve bank', die op bankvoor-
waarden leningen verstrekt aan
ontwikkelingsprojekten. Aan
deelhouders zijn kerken en ker
kelijke organisaties uit vrijwel al
le delen van de wereld.
De coöperatie zal over 1982 - vor
de tweede keer in haar bestaan -
een dividend uitkeren van 2 pro
cent. De aandeelhouders gingen
daarmee akkoord, ondanks een
pleidooi van dr. R. Mooi, secreta
ris-generaal van de Nederlandse
Hervormde Kerk, om het divi
dend te reserveren voor dit jaar,
wanneer de coöperatie waar
schijnlijk met een negatief saldo
eindigt.
Het laatste boekjaar werd afgeslo
ten met een positief saldo van
ruim f 500.000. Aan dividend
wordt een bedrag van f284.000
uitgekeerd. De rest gaat naar de
Ongeveer een kwart van het ge
storte kapitaal van de bank - het
kantoor staat in Amersfoort - is
afkomstig uit Nederland. Veel
kerkelijke gemeenten in ons
land zijn lid van de Nederlandse
vereniging tot steun aan de bank.
Het kantoor van deze vereniging
is in Leeuwarden gevestigd. De
Nederlandse vereniging is een
van de 163 leden van de bank.
Het belegde kapitaal steeg vorig
jaar tot ruim f 16 miljoen. De coö
peratie heeft tot nu toe aan onge
veer 16 projekten leningen ver
strekt.
Mooie woorden
De samenstelling van de com
missies van de Wereldraad lokte
gisteren kritiek uit van vrouwe
lijke en van jeugdige kant. Hoe
wel het aandeel-van beide groe
pen in de assemblee groter is dan
ooit tijdens een oecumenische
bijeenkomst, vonden de vrou
wen en jongeren, dat ze er bij de
benoemingen voor de commis
sies maar bakaaid waren afgeko
men. Een Engelse afgevaardigde
zei het zo: "Mooie woorden bre
ken ook in de Wereldraad stuk
als het om besluitvorming gaat".
Zo mogelijk nog pijnlijker was de
opmerking van een zwarte Ame
rikaan, dat geen enkele van zijn
gekleurde broeders en zusters
uit de Verenigde Staten tot een
commissie had weten door te
dringen.
,De assemblee gaf het bestuur dan
ook de opdracht, de scheve ver
houdingen alsnog recht te trek
ken.
Lutheranen
De 2,7 miljoen leden tellende lu
therse kerk die als de meest be
houdende van de vier lutherse
kerken van de Verenigde Staten
geldt, wijst elke uitspraak over
kernbewapening die het gewe
ten bindt af. Uitspraken mogen
niet als bindend gelden als de
bijbel over bepaalde vragen geen
duidelijke antwoorden geeft. De
in Sint Louis bijeengekomen sy
node van deze kerk vroeg zich af,
of de verklaring van de Ameri
kaanse rooms-katholieke bis
schoppen aangaande het vredes
vraagstuk wel voldoende door
het kerkvolk wordt gesteund.
De synode hernieuwde haar afwij
zing van abortus en haar steun
aan de beweging 'Lutheranen
voor het leven'. Ze riep de andere
lutherse kerken op hetzelfde te
doen.
(De grootste lutherse kerk in Ameri
ka (2,9 miljoen leden) hield on
langs een enquête onder predi
kanten en lidmaten over het
abortusvraagstuk. Een meerder
heid vindt abortus alleen aan
vaardbaar na verkrachting of op
medische gronden. Het sociale
motief is ontoereikend. Sexuele
gemeenschap buiten het huwelijk
wijst de meerderheid af. Wel wil
len de meeste lutheranen oudere
paren die niet kunnen trouwen
omdat dit hun financiële toe
stand te zeer zou beïnvloeden,
oogluikend laten samenwonen).
Beroepen. Hervormde Kerk: be
roepen te Kapelle (Z.) kandidaat
L. den Breejen Vianen; aangeno
men de benoeming tot bijstand
in het pastoraat te Cothen J. van
der Hoek, aanstaand emeritus
predikant te Nieuwegein; be
dankt voor Purmerend (oecume
nische gemeenschap 'De Pur-
mer') E. F. Verbaas Zuidelijk Fle
voland. Gereformeerde Kerken:
beroepen te Heerenveen F. Lede
gang Bemmel; aangenomen naar
Oosterhout (Nbr.) A. G. Baas
Den Dolder. Gereformeerde Ge
meenten: aangenomen naarTho-
len J. J. Tanis Wageningen.
DEN HAAG (ANP) - De FNV en
de Industriebond FNV willen
door de rechter uitgemaakt zien
of minister De Koning (sociale
zaken en werkgelegenheid) zijn
boekje te buiten ging door de ar
tikelen 1639 aa en volgende van
het Burgerlijk Wetboek buiten
toepassing te verklaren. In een
kort geding willen zij de presi
dent van de rechtbank in Den
Haag vragen de circulaire waarin
De Koning de directeuren van de
gewestelijke arbeidsbureaus op
draagt met het bewuste wetsarti
kel geen rekening te houden, in
te trekken of buiten werking te
stellen. Het geding dient op 4 au
gustus, zo heeft de FNV bekend
gemaakt.
Artikel 1639 regelt de rechtspositie
van werknemers, wanneer een
onderneming bij faillissement of
uitstel van betaling overgaat in
andere handen. Volgens de tekst
van het huidige wetsartikel gaan
alle verplichtingen automatisch
over naar de nieuwe werkgever,
aldus de bonden. Het ministerie
interpreteert de wet echter min
der ruim en heeft al aangekon
digd dat de wet zal worden ge
wijzigd, omdat de overneming
van ondernemingen erdoor
wordt bemoeilijkt.
In zijn circulaire van 17 mei loopt
minister De Koning al op deze
wijziging vooruit, zo stelt de
FNV.
ELAHUIZEN (ANP) - De achtste
wedstrijd van het Friese Skütsje
silen bij Elahuizen is gisteren ge
wonnen door Bolsward. Schip
per Siete Meeter eindigde op de
Fluessen vóór de Skütsjes van
Eernewoude en Grouw. Vierde
werd Sneek en vijfde Langweer.
Het schip van Bolsward bemach
tigde bij de start meteen al de
eerste plaats en liet die geduren
de de wedstrijd niet meer los.
De start van de veertien skütsjes
moest om twee uur overigens
een half uur worden uitgesteld in
verband met een onweersbui die
gepaard ging met harde windsto
ten. Daarna moest nog een half
uur worden gewacht op het ver
leggen van de vaarroute. Het een
en ander had wel het voordeel
dat tijdens een groot deel van de
wedstrijd met een behoorlijke
wind kon worden gevaren.
MAASTRICHT (ANP) - Op de terreinen van Ankersmit in Maastricht
liggen enkele honderden tonnen vliegas opgeslagen afkomstig van de
vuilverbrandingsovens in Amsterdam. De directie heeft gisteravond
meegedeeld dat zij zal laten onderzoeken of het waar is dat deze
vliegas de gevaarlijke chemische stof dioxine bevat. Dit zou blijken
uit een intern rapport van een studiegroep van de universiteit van
Amsterdam.
De directie van Ankersmit zegt daaraan evenwel in hoge mate te twij
felen. "Er is ons vanuit Amsterdam verzekerd dat de vliegas die wij
verwerken in vulstoffen voor de wegenbouw, absoluut geen gevaar
lijke stoffen bevat". Bovendien is het storten van vliegas besproken
met het ministerie van volkshuisvesting, ruimtelijke ordening en
milieubeheer. Op grond van het gevoerde overleg beschikt Ankers
mit over de vereiste vergunningen.
