■c
'We moeten Polen nu helpen'
Pech bederft
nationaal
feest België
EG-raad zet mes in
landbouwuitgaven
Seychellen laten
huurlingen vrij
Heftige incidenten op
Armeens wereldcongres
Zuidpool-conferentie
resultaat blijft uit
Moeizaam akkoord ontwerp-begroting
Westen blij met opheffing staat van beleg
Irak en Iran
weer slaags
Rare kraaien
Massale hongerstaking
in Turkse gevangenissen
Twee miljoen
Britten zijn
analfabeet
Indonesisch
rampeiland
ontruimd
Teken aan de wand?
Nieuwe vredestichter voor Midden-Oosten
Buitenland
ZATERDAG 23 JULI 19'
BONN (DPA) De internationale Zuidpool-conferentie is giste
ren in Bonn zonder tastbare resultaten afgesloten. De veertien
deelnemende staten hebben geprobeerd een regeling te treffen
voor de exploitatie van de onder het ijs van de Zuidpool ver
moedde bodemschatten. Dit heeft de voorzitter van de conferen
tie en leider van de Westduitse delegatie, Ernst Jung, gisteren
meegedeeld.
Volgens Jung is "goede vooruitgang" geboekt tijdens de discus
sies over de exploitatie van grondstoffen. Een definitieve rege
ling van het probleem zal volgens Jung als gevolg van de inge
wikkeldheid van de materie nog wel jaren op zich laten wach
ten. De onderhandelingen zullen worden voortgezet, hoewel da
tum en plaats nog niet zijn vastgesteld. De conferentieleider
wees speculaties van de hand als zou een bepaald land, de Sow-
jet-Unie, de onderhandelingen hebben gedwarsboomd. De ge
sprekken zijn volgens Jung "zakelijk en zonder vertragingen"
verlopen.
Argentinië, Chili, Noorwegen, Groot-Brittannië, Australië, Frank
rijk en Nieuw-Zeeland maken territoriale aanspraken op het
Zuidpoolgebied. Deze aanspraken worden niet erkend door de
andere deelnemende staten, België, West-Duitsland, Polen,
Zuid-Afrika, Japan, de Verenigde Staten en de Sowjet-Unie.
Met betrekking tot de wens van de ontwikkelingslanden ook in de
rijkdommen van de Zuidpool te delen, merkte Jung op dat er
uiteindelijk een juridische oplossing zal worden gevonden die
voor alle landen aanvaardbaar zal zijn. Tijdens de conferentie
van niet-gebonden landen in New Delhi heeft Maleisië aange
kondigd deze wens in de Verenigde Naties ter sprake te bren
gen.
Experts vermoeden dat in de bodem van de Zuidpool grote hoe
veelheden olie, gas, mangaan, chroom, nikkel en ijzer aanwezig
zijn. Bij de huidige stand van de techniek is de winning hiervan
nog niet mogelijk.
BRUSSEL (GPD) - Na een on
gekend lange vergadering
van ruim 30 uur hebben ver
tegenwoordigers van de tien
EG-lidstaten gistermiddag in
Brussel een akkoord bereikt De overeenstemming deze week
door
Ferry Mingelen
over de ontwerp-begroting
voor 1984. De uitgaven vol
gend jaar zullen bijna 63,2
miljard bedragen, waarvan
de landbouw 41,9 miljard op
slokt.
ij deze cijferopstelling is nog geen
rekening gehouden met de grote
bezuinigingsoperatie, met name
op de landbouw, die de EG-lan-
den momenteel voorbereiden.
Daarover vallen op zijn vroegst
pas besluiten op de Europese
topconferentie in Athene in de-
was zeer moeilijk. Voor het eerst
moest er bij de eerste begrotings
opstelling al flink worden gesne
den in de voorstellen van de Eu
ropese Commissie, het dagelijks
bestuur van de Europese ge
meenschap, om te voorkomen
dat de uitgaven door het finan
ciële plafond van Europa heen
zouden breken. Ook over een
eventuele verruiming van dat
plafond (momenteel vastgesteld
op 1 procent van de btw-inkom-
sten van de lidstaten) wordt pas
in Athene beslist.
cember van dit jaar. „Het was de De begrotingsraad moest daarom
langste marathonvergadering
die ik me kan herinneren, je
moest vermijden om een oogje
dicht te doen want anders was je
zo weer een miljard kwijt", zei
een hoge Nederlandse diplomaat
na afloop van de vergadering.
zo'n 5 miljard gulden snijden en
dat is met name gebeurd op de
zogenaamde niet-verplichte uit
gaven. Dat zijn uitgaven voor on
der meer sociale steun en steun
aan achtergebleven gebieden in
Europa die. anders dan in de
landbouw, niet dwingend voort
vloeien uit de Europese verdra
gen. Verwacht wordt dat het Eu
ropese parlement, dat de Euro
pese begroting uiteindelijk moet
goedkeuren in december, daarte
gen veel bezwaar zal maken.
Zonder geld
Ook zal het parlement niet erg in
zijn schik zijn met de beperking
van de financiële speelruimte die
het altijd heeft bij de vaststelling
van de begroting. Die speelruim
te bedraagt dit jaar slechts 650
miljoen gulden. In de begroting
is een bedrag van 1,8 miljard gul
den verwerkt die Groot-Brittan-
nië terugkrijgt omdat het teveel
aan de begroting moet bijdragen.
De begrotingsraad heeft ook een
aanvullende begroting voor dit
jaar goedgekeurd van ruim vijf
miljard gulden, die vooral nodig
was om de uit de hand gelopen
landbouwkosten te dekken. Was
deze begroting niet aanvaard,
dan zou Europa in oktober zon
der geld hebben gezeten.
ntvtrit?ta/l\/rr^qvrvrt i a b1 u /o ril FX t id t a u\ I v-,1 ii i-v »,lnnrlnA r-. r. r\ v\ nffï rx
LONDEN/MOSKOU (AFP/Reuter/UPI/AP) - De buitenlandse reacties op de opheffing
van de staat van beleg in Polen zijn voorzichtig. In het westen is men in het algemeen
sceptisch, de Oosteuropese landen lijken opgelucht dat een van hun broederlanden niet
langer officieel onder militair bestuur staat.
De Russische media hebben er gisteren kort over bericht. De nadruk in de berichtgeving
lag echter op de Poolse nationale feestdag van gisteren en de moeilijkheden van Polen
op economisch, politiek en sociaal terrein.
In sommige commentaren werd er
op gewezen dat Polen nog steeds
de problemen "niet te boven is"
en in één geval werden "Wester
se imperialistische staten" hier
voor verantwoordelijk gesteld.
Minister van buitenlandse zaken
Genscher van West-Duitsland
verklaarde in een vraaggesprek
met een radiostation dat Bonn de
afschaffing van de staat van be
leg begroet, maar dat de maatre
gel pas goed kan worden beoor
deeld als de consequenties ervan
bekend zijn. Op de vraag of hij de
opeffing van de staat van beleg
als een echt teken van verande
ring in Polen beschouwt, zei
Genscher: "Het westen dient po
sitief te reageren op elke Poolse
stap die het gunstig acht tenein
de verdere stappen in deze rich
ting aan te moedigen". Hij sprak
nadrukkelijk van de mogelijk
heid dat het westen economische
hulp aan Polen biedt, "ook al
gaan de positieve effecten mis
schien niet zo ver als wij graag
zouden willen".
Het ministerie van buitenlandse
zaken in Londen deelde mee, blij
te zijn met de opheffing van de
staat van beleg, maar voegde er
aan toe: "Wij hopen dat de Pool
se regering nu tegemoet zal ko
men aan de verlangens naar ver
nieuwing en hervorming die het
Poolse volk bij herhaling tot uit
drukking heeft bracht".
Herstel
Uit informele bron in Moskou ver
luidt, dat de prioriteit in Polen
nu ligt bij een herstel van de eco-
nomie. Dat kan de enige basis
zijn voor een echte politieke nor
malisering, aldus waarnemers in
de hoofdstad van de Sowjet-
Unie.
Het in Amsterdam gevestigde in
formatiebureau Solidarnox
vindt dat de Poolse machtheb
bers het westen zand in de ogen
probeert te strooien door de staat
van beleg te vervangen door in
wetten verankerde restricties en
represaillemogelijkheden, in
plaats van een programma te
presenteren van werkelijke dia
loog en economisch herstel.
Binnenlands betekenen de nieuwe
wetten in Polen volgens het bu
reau een terugkeer naar de don
kere jaren van het Stalinisme
van de jaren '50. Zelfs wanneer
deze wetten niet worden toege
past werpen zij een grote smet op
de Poolse wetgevers.
BAGDAD (Rtr) - Irak zegt woens
dag meer dan duizend Iraniërs te
hebben gedood tijdens een
Iraans offensief tegen opstandi
ge Koerden in het noordelijk
grensgebied van beide landen.
Dit heeft een Iraakse militaire
woordvoerder gisteren bekend
gemaakt. Volgens de woordvoer
der is tevens een groot aantal Ira
niërs gewond geraakt en zijn gro
te hoeveelheden wapens buitge
maakt. Ook zei hij dat Iraanse
straaljagers en gevechtshelikop
ters zware aanvallen op Iraakse
stellingen aan het noordelijk
front hebben uitgevoerd. Tijdens
de luchtgevechten werden vol
gens Irak drie Iraanse helikop
ters neergeschoten.
Het informatiebureau staat op het
standpunt dat alleen vreedzame
onderhandelingen tussen de
machthebbers en de samenle
ving en haar vakbond en sociale
beweging op grond van de ak
koorden van Gdansk van augus
tus 1980 kunnen leiden tot
werkelijke opheffing van de
staat van oorlog in Polen. Nu
wordt de kloof alleen maar gro
ter, aldus Solidarnosc.
TRAUNSTEIN (UPI) - Een
gloednieuwe woonwijk in de
Beierese gemeente Traun-
stein wordt geterroriseerd
door agressieve kraaien die
stopverf uit sponningen vre
ten en vervolgens met hun
snavel ruiten kapot pikken.
Een woordvoerder van de ge
meente zei dat bouwvakkers
op het bouwterrein in de
nieuwe wijk de politie had
den overstroomd met tele
foontjes waarin werd ge
klaagd over vandalisme door
kraaien die „drugs" hadden
gebruikt.
Deskundigen zeggen dat de
stopverf waarschijnlijk che
micaliën bevat die de vogels
high maakt en vervolgens su-
peractief en agressief. Ze zien
vermoedelijk hun spiegel
beeld in de ruiten en maken
deze kapot wanneer ze erop
toevliegen.
Jagers zullen nu te hulp wor
den geroepen om de vogels
die „verslaafd" zijn uit te
roeien. De bouwvakkers heb
ben de nieuwe ruiten intus
sen afgedekt met plastic om
de kraaien hun dagelijkse
„fix" te onthouden.
In plaats van naar de televisierede van generaal Jaruzelski te luisteren,
zocht de leider van Solidariteit Lech Wales de waterkant op. Hij zei dat,
ondanks de opheffing van de staat van beleg, het noodzakelijk blijft te
vechten voor de rechten van zijn vakbond.
De 23-jarige Beverley Bonnell is
ontslagen als receptioniste bij de
christelijke jeugdorganisatie YM-
CA in het Amerikaanse Seattle om
dat zij weigerde haar kleine baard
af te scheren. Beverley is nu een de
monstratie begonnen voor het kan
toor van de YMCA. doto anp»
ANKARA (AFP) - In vier militaire gevangenissen in Ankara zijn onge
veer 2500 gevangen sinds acht juli in hongerstaking. Familieleden van
de hongerstakers hebben de Turkse regering een petitie overhandigd
waarin zij verzoeken de omstandigheden in de gevangenissen te verbe
teren. Van de honderstakers zijn er 29 in een ziekenhuis opgenomen.
Hun situatie is kritiek, aldus de familieleden.
Uit Ankara komt voorts het bericht dat dertien personen die er van wor
den verdacht tot een extreem linkse groep te behoren zijn gearresteerd.
Zij waren van plan een onwettige organisatie op te richten, zo meldt
een officiële bron in Ankara.
De politie van de Turkse hoofdstad deelde mee dat de 13 probeerden
enkele groeperingen te verenigen binnen het "Turkse Volksbevrij
dingsleger". Zij beschikten over wapens en explosieven, die ze van
geestverwanten in het buitenland hadden gekregen, aldus de politie.
VICTORIA (UPI/Rtr) - President Albert Rene van de Seychellen heeft
gratie verleend aan zes huurlingen die betrokken waren bij een misluk
te poging tot staatsgreep in 1981. In een verklaring uitgegeven door de
regering in Victoria werd meegedeeld dat de zes, van wie vier ter dood
waren veroordeeld, vanochtend naar Zuid-Afrika zouden worden gede
porteerd.
In de verklaring werd gezegd dat de huurlingen geprobeerd hadden de
linkse regering van Albert Rene omver te werpen omdat ze onjuist
waren geïnformeerd en dachten dat het volk van de Seychellen onge
lukkig was en gered wilde worden.
Twee jaren in de gevangenis hadden de huurlingen doen inzien dat dit
niet waar was. Rene, die in een staatsgreep tegen James Mancham in
1977 aan de macht kwam, zei dat "deze daad van clementie laat zien dat
het volk van de Seychellen niet bang is voor de paar komplotteurs wier
acties hebben bewezen dat ze niets meer zijn dan opportunisten die
persoonlijk gewin en publiciteit willen", aldus de verklaring.
LONDEN (AFP) - In Groot-
Brittannië worden officieel
twee miljoen volwassenen
beschouwd als analfabeet, zo
blijkt uit een rapport dat gis
teren in Londen is gepubli
ceerd. Deze conclusie berust
op de resultaten van vraagge
sprekken met 12.500 jonge
ren van 23 jaar die in dezelfde
week geboren zijn. Van hen
zei een op de tien moeite te
hebben met lezen, schrijven
en spellen, terwijl een op de
20 verklaarde moeite te heb
ben met rekenen.
JAKARTA (UPI) - Meer dan
zevenduizend mensen heb
ben gisteren een Indonesisch
eiland moeten verlaten waar
zich sinds een week vulkaan
uitbarstingen voordoen en
aardschokken acht dorpen
hebben vernield. De 300 me
ter hoge vulkaan Colo op
Una-Una, een eiland ter
hoogte van Midden-Celebes
op 2.600 kilometer ten noord
oosten van Jakarta, begon
zondag te spuwen. Gisteren
kwamen er as en vuur uit en
waren er aardschokken die
twintig minuten aanhielden.
Slachtoffers zijn er niet.
„Wij hebben meer dan 7.000
mensen naar de omliggende
eilanden geëvacueerd", zei
een woordvoerder van het
provinciale bestuur in Palu,
hoofdstad van Midden-Cele-
bes. De overheid blijft de
vluchtelingen per vliegtuig
bevoorraden.
Op Una-Una is een ploeg vulka-
nologen aangekomen om de
Colo te bestuderen. Pas als zij
hun bevindingen hebben ge
publiceerd mogen de bewo
ners terugkeren.
Het had zo mooi kunnen zijn.
Als hoogtepunt van het mili
tair défilé donderdagmiddag
in Brussel ter gelegenheid
van de nationale Belgische
feestdag, scheerden forma
ties straaljagers over het ko
ninklijk paleis. De grote ver
rassing zou zijn dat drie toe
stellen rookpluimen in de na
tionale kleuren, zwart, geel
en rood, zouden uitstoten.
Helaas, de rode rookpluim
wilde niet, en zo verdween
deze demonstratie van natio
nale eenheid letterlijk de
mist in. Symbolischer voor
de huidige toestand in het ko
ninkrijk der Belgen kon nau
welijks.
door
Ferry Mingelen
De behoefte om dit jaar van de
21ste juli een waar feest te
maken was groter dan voor
gaande jaren en had onge
twijfeld te maken met de
groeiende verdeeldheid tus
sen Vlaanderen en Wallonië.
Dit jaar daarom geen scha
mel aangekleed militair op-
tochtje zoals in de afgelopen
periode, maar een heuse ui
gebreide militaire parade
waarvoor maar liefst zo'n 5,5
miljoen francs (een kleine
300.000 gulden) waren uitge
trokken.
Een huid
Zelfs de koning was buiten zijn
normale doen getreden en
had aan de vooravond van
het feest op de Belgische tele
visie een speciale toespraak
gehouden waarin hij tot meer
eenheid had opgeroepen.
„Eenheid maakt macht",
luidt de officiële Belgische
wapenspreuk, en daarover is
in dit land al menige grap ge
maakt. Eenheid, jawel, voor
de Vlamingen onderling, en
voor de Walen, maar met el
kaar? Dat is een ideaal dat
onder de huidige financieel-
economische problemen
steeds verder wordt uitge
hold.
De koning, vaak „de enige ech-.
te Belg" genoemd, sprak
voor de Vlaamse televisie
met licht Frans accent zijn
volk vermanend toe. „De ver
schillen niet opschroeven, de
wedyver en tegenstellingen
niet op de spits drijven, geen
kracht verspillen in slopende
conflicten", die uitspraken
vormden de kern van 's ko-
nings toespraak. Maar niet al
leen voor zijn volk, maar ook
voor zijn regeerders had de
koning een duidelijke bood
schap: „Een stevig en duur
zaam centraal gezag is nood
zakelijk om de gemeenschap
pelijke belangen te beharti
gen".
Problemen
Die raad is niet overbodig want
ook dit, vijfde, kabinet-Mar-
tens is weer in de problemen
geraakt. De afgelopen week
gonsde het in de Brusselse
regeringskwartieren aan de
Wetstraat van de crisisge
ruchten. De Vlaamse en
.Waalse ministers in het kabi
net kunnen het na wekenlang
vergaderen nog steeds niet
eens worden over de miljar-
densteun die nodig is om de
noodlijdende Waalse staalgi-
gant Cockerill Sambre in le
ven te houden. De Vlamin
gen willen er geen cent meer
insteken en de Walen willen
en kunnen het geld niet al
leen opbrengen.
„Wat kan ik doen om een scha
kel van eendracht te zijn?",
zo zou iedere burger in België
zich volgens koning Boude-
wijn moeten afvragen. Vla
mingen en Walen knokken
momenteel in de nationale
regering echter hard om de
centen, onder druk gezet
door heetgebakerde achter
bannen die de vriendelijke,
maar wat naieve raadgevin
gen van hun koning door
gaans gewoon naast zich
neerleggen.
Koning Boudewijn: vriende
lijk, maar naïef.
(foto ANP)
LAUSANNE (DPA/AFP) - Bij het tweede Armeense
wereldcongres dat sinds donderdag in het Zwitserse
Lausanne bijeen is, hebben zich gisteren heftige in
cidenten voorgedaan. Op een persconferentie van
de organisatoren stortten voorstanders van een ge
welddadige oplossing van het Armeense probleem
zich op Turkse journalisten en sleepten hen naar
buiten. Vervolgens haalden zij de film uit een came
ra van de Zwitserse televisie die het voorval had
opgenomen.
Volgens waarnemers vormen de vertegenwoordigers
van een 'harde koers' een meerderheid onder de bij
na 50 deelnemers. Oorspronkelijk waren circa 200
congresgangers verwacht. Op het eerste wereldcon
gres, dat in september 1979 in Parijs werd gehou
den, waren ruim 400 Armeniërs aanwezig.
Blind geweld
De organisator van het congres, de Zwitserse geeste
lijke van Armeense afkomst James Karnusian, had
vooral op gematigde figuren gerekend. Zelfheeft hij
zich uitgesproken voor de "strijd in elke vorm", hoe
wel hij het "blinde geweld" heeft afgewezen.
Op een vraag van een Turkse journalist, tot wie de
Turkse autoriteiten zich voor een dialoog met de Ar
meniërs moeten wenden, antwoordde Karnusian,
dat de officiële vertegenwoordigers van het Ar
meense volk zich te Ferewan, de hoofdstad van de
Sowjet-republiek Armenië, bevinden. Hy noemde
het verkeerd "de Sowjet-Unie als wereldvijand aan
te wyzen".
Kolonie
De vraag of Sowjet-Armenië een 'kolonie is dan wel
een "embryo van het vrije Armenië" noemde hij
"zeer voorbarig". Volgens hem is het belangrijkste
probleem de "herovering van West-Armenië dat be
zet wordt gehouden door de Turken".
In de ochtend had de Franse journalist van Armeense
afkomst Charles Villeneuve van de congressister
veel bijvalgeoogst toen hij zei dat "geweld vaak
noodzakelijk is voor de verspreiding van een bood
schap". Volgens hem is nog nooit zoveel over de
Armeense kwestie gesproken als sinds de aanslagen
van onder meer deze week op het Parijse vliegveld
Orly, waarbij zeven doden en bijna 60 gewonden
vielen.
WASHINGTON (Rtr/AFP/UPI) -
President Reagan van de Ver
enigde Staten heeft gisteren Ro
bert McFarlane benoemd tot spe
ciaal afgezant voor het Midden-
Oosten. McFarlane vervangt Phi
lip Habib, die om persoonlijke
redenen is teruggetreden.
McFarlane was plaatsvervan
gend adviseur voor de nationale
veiligheid. Na een drie uur du
rend gesprek met president
Am in Gemayel liet Reagan mee
delen, dat McFarlane binnen tien
dagen naar het Midden-Oosten
gaat.
De president vertelde zijn Libane
se gast dat „Libanon op onze
steun kan rekenen". Volgens
Reagan ging het gesprek vooral
„over de volgende stap in het
proces van het garanderen van
de Libanese veiligheid".
Hij herhaalde de uitgangspunten
van de Amerikaanse politiek ten
aanzien van Libanon, namelijk:
de volledige terugtrekking van
alle buitenlandse troepen, steun
voor een sterk centraal gezag en
de veiligheid voor de noordgrens
van Israël.
De Amerikaanse regering slaagt er
niet erg in vooruitgang te boeken
in haar beleid ten aanzien van
het Midden-Oosten, met inbe
grip van haar doel een terugtrek
king van alle buitenlandse troe
pen uit Libanon te bewerkstelli
gen.
Reagan zei tegen verslaggevers dat
hij met Gemayel had gesproken
over „onze volgende stappen"
om een terugtrekking van nie-Li-
banese militairen tot stand te
brengen. Hij trad niet in bijzon
derheden.
Over de redenen van het terugtre
den van Habib werden evenmin
mededelingen gedaan, maar het
is bekend dat hij een zwak hart
heeft. Syrië, dat weigert zyn troe
pen uit Libanon terug te trekken,
wilde kort geleden Habib niet in
Damascus ontvangen toen hij
probeerde een overeenkomst tot
terugtrekking van alle buiten
landse troepen uit Libanon rond
te krijgen.
